ΔΑΧΤΥΛΟ

Μια από τις απολήξεις των ανθρώπινων άκρων. Οι λέξεις της εβραϊκής και της αραμαϊκής που χρησιμοποιούνται στην Αγία Γραφή για το δάχτυλο του χεριού αναφέρονται σε ορισμένες περιπτώσεις και στο δάχτυλο του ποδιού. (2Σα 21:20· 1Χρ 20:6· Δα 2:41, 42) Σε άλλες περικοπές, η εβραϊκή λέξη που αποδίδεται “αντίχειρας” χρησιμοποιείται επίσης για το “μεγάλο δάχτυλο του ποδιού”.—Εξ 29:20· Λευ 8:23, 24· 14:14, 17, 25, 28.

Δάχτυλο Χεριού. Ως όργανο του χεριού, το δάχτυλο παίζει σπουδαίο ρόλο στον τρόπο με τον οποίο κατευθύνει κάποιος την εργασία του και την εκτελεί μέχρι και στην παραμικρή της λεπτομέρεια. Επειδή τα δάχτυλα αποτελούν τμήμα του χεριού, στην Αγία Γραφή χρησιμοποιούνται μερικές φορές ως συνώνυμο της λέξης «χέρι». Οι δύο αυτές λέξεις, «δάχτυλα» και “χέρια”, χρησιμοποιούνται σε παράλληλες δηλώσεις όταν περιγράφεται η κατασκευή ειδώλων.—Ησ 2:8.

Μεταφορικά, λέγεται ότι ο Θεός επιτελεί έργο με το «δάχτυλο» ή τα «δάχτυλά» του, όπως την καταγραφή των Δέκα Εντολών πάνω σε πέτρινες πλάκες (Εξ 31:18· Δευ 9:10), την πραγματοποίηση θαυμάτων (Εξ 8:18, 19) και τη δημιουργία των ουρανών (Ψλ 8:3). Το γεγονός ότι τα «δάχτυλα» του Θεού, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στο δημιουργικό έργο, αναφέρονται στο άγιο πνεύμα του, ή αλλιώς στην ενεργό του δύναμη, υποδηλώνεται από την αφήγηση της Γένεσης για τη δημιουργία, όπου λέγεται ότι η ενεργός δύναμη του Θεού (ρούαχ, «πνεύμα») κινούνταν πάνω από την επιφάνεια των νερών. (Γε 1:2) Ωστόσο, οι Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές παρέχουν το κλειδί για τη σαφή κατανόηση αυτού του συμβολισμού. Η αφήγηση του Ματθαίου εξηγεί ότι ο Ιησούς εξέβαλλε δαίμονες μέσω “του αγίου πνεύματος του Θεού”, ενώ η αφήγηση του Λουκά μάς λέει ότι αυτό το έκανε μέσω «του δαχτύλου του Θεού».—Ματ 12:28· Λου 11:20.

Οι χειρονομίες είναι ιδιαίτερα εκφραστικές ανάμεσα στους κατοίκους της Ανατολής. Μια μικρή κίνηση έχει πολλές φορές βαρύνουσα σημασία. Η Αγία Γραφή παρουσιάζει τον άχρηστο άνθρωπο να “κάνει νοήματα με τα δάχτυλά του”. (Παρ 6:12, 13) Οι Ισραηλίτες θα έπρεπε να αφαιρέσουν από το μέσο τους «την πρόταξη του δαχτύλου» (που ίσως εξέφραζε χλευασμό ή ψεύτικη κατηγορία) καθώς και τα βλαβερά λόγια, αν ήθελαν να αποκτήσουν την εύνοια του Θεού. (Ησ 58:9-11) Επειδή τα δάχτυλά του μπορεί κανείς να τα βλέπει ανά πάσα στιγμή, και είναι επίσης ζωτικά για την επιτέλεση των σκοπών του, τα μέλη του λαού του Θεού έπρεπε, με μεταφορική έννοια, να “δέσουν τις εντολές του στα δάχτυλά τους” ως συνεχή υπενθύμιση και οδηγό σε ό,τι έκαναν.—Παρ 7:2, 3· παράβαλε Ψλ 144:1.

Όταν μια αντιπροσωπεία ζήτησε από τον Βασιλιά Ροβοάμ ελαφρύτερο φορτίο υπηρεσίας από αυτό που είχε θέσει πάνω τους ο πατέρας του ο Σολομών, οι νεαροί άντρες που υπηρετούσαν το βασιλιά τον συμβούλεψαν να απαντήσει ότι “το μικρό του δάχτυλο θα ήταν παχύτερο από τους γοφούς του πατέρα του”, μεταφορά που σήμαινε ότι θα έβαζε πάνω τους πολύ βαρύτερο φορτίο. (1Βα 12:4, 10, 11) Η εβραϊκή λέξη που αποδίδεται εδώ “μικρό δάχτυλο” προέρχεται από μια ρίζα που σημαίνει «είμαι μικρός, ο μικρότερος».

Ο Ιησούς Χριστός χρησιμοποίησε ένα παρόμοιο σχήμα λόγου για να δείξει παραστατικά τη σκληρή, αλαζονική εξουσία που ασκούσαν οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι. Επισημαίνοντας την απόλυτη απροθυμία αυτών των θρησκευτικών ηγετών να βοηθήσουν τον καταβαρημένο λαό έστω και στο ελάχιστο, ο Ιησούς είπε ότι “έδεναν βαριά φορτία στους ώμους των ανθρώπων αλλά οι ίδιοι δεν ήταν διατεθειμένοι να τα κουνήσουν στο ελάχιστο με το δάχτυλό τους”. (Ματ 23:2-4) Σε μια άλλη μεταφορά, ο Ιησούς παρουσίασε “τον πλούσιο” να εκφράζει την επιθυμία να κάνει ο Λάζαρος έστω και κάτι ελάχιστο για χάρη του (να φέρει απλώς νερό στην «άκρη του δαχτύλου του»), αποσκοπώντας με αυτό το αίτημα στο να απομακρύνει τον Λάζαρο από την ευνοημένη θέση που είχε κοντά στον Αβραάμ.—Λου 16:22, 24.

Ένας από τους Ρεφαΐμ που πολέμησε εναντίον του Ισραήλ ήταν υπερμεγέθης άντρας, ένα γενετικό τέρας, που είχε από έξι δάχτυλα στα χέρια και στα πόδια, δηλαδή συνολικά 24.—2Σα 21:20· 1Χρ 20:6· βλέπε επίσης ΑΝΤΙΧΕΙΡΑΣ.

Δάχτυλο Ποδιού. Τα δάχτυλα των ποδιών, τα οποία είναι σημαντικά κατά το βάδισμα για να δίνουν στο σώμα ισορροπία και κατεύθυνση, αναφέρονται στις Γραφές με κυριολεκτική και μεταφορική σημασία. Μια τακτική που εφαρμοζόταν σε ορισμένες περιπτώσεις για να μην είναι πλέον σε θέση ο αιχμαλωτισμένος εχθρός να ξαναπολεμήσει ήταν το να του κόβουν τους αντίχειρες και τα μεγάλα δάχτυλα των ποδιών.—Κρ 1:6, 7.

Κατά την καθιέρωση του ιερατείου στον Ισραήλ, ο Μωυσής πήρε λίγο από το αίμα του κριαριού της καθιέρωσης και το έβαλε πάνω στο δεξί αφτί, στο δεξιό αντίχειρα και στο μεγάλο δάχτυλο του δεξιού ποδιού του Ααρών και καθενός από τους γιους του. (Λευ 8:23, 24) Το αίμα της θυσίας πάνω στο μεγαλύτερο δάχτυλο του δεξιού ποδιού σήμαινε ότι έπρεπε να ακολουθούν σταθερή πορεία και να κάνουν το καλύτερο για να μην παρεκκλίνουν από τα καθήκοντα του ιερατείου που σχετίζονταν με τις θυσίες. Ο Ιησούς Χριστός, ο μεγάλος Αρχιερέας, εκπλήρωσε αυτόν τον προφητικό εξεικονιστικό τύπο όταν ήταν στη γη (Ματ 16:21-23), και οι υφιερείς του, οι γεννημένοι από το πνεύμα αδελφοί του, πρέπει να ακολουθούν τα βήματά του πιστά.—Εβρ 7:26· 1Πε 2:5, 8· Απ 20:6.

Μονάδα Μέτρησης. Η λέξη «δάχτυλο» προσδιορίζει επίσης τη μικρότερη μονάδα μήκους που αναφέρεται στην Αγία Γραφή. Ένα δάχτυλο ήταν ίσο με το ¹⁄4 της παλάμης ή με το ¹⁄24 του πήχη (1,85 εκ.). Στο εδάφιο Ιερεμίας 52:21 αναφέρεται ότι το πάχος του χαλκού που χρησιμοποιήθηκε για τους στύλους Ιαχίν και Βοόζ ήταν τέσσερα δάχτυλα (7,4 εκ.).—1Βα 7:15, 21.