ΛΥΧΝΑΡΙ

Σκεύος που χρησιμοποιείται για να παράγει τεχνητό φως. Διαθέτει φιτίλι για την καύση εύφλεκτων υγρών όπως το λάδι. Το φιτίλι απορροφά προς τα πάνω το υγρό μέσω τριχοειδούς έλξης για να τροφοδοτεί τη φλόγα. Τα φιτίλια ήταν από λινάρι (Ησ 42:3· 43:17), αποφλοιωμένα βούρλα ή κάνναβη. Στα αρχαία λυχνάρια έκαιγαν κατά κανόνα ελαιόλαδο (Εξ 27:20), παρότι χρησιμοποιούσαν και τερεβινθέλαιο.

Καθεμιά από τις πέντε φρόνιμες παρθένες της παραβολής του Ιησού είχε ένα λυχνάρι και ένα δοχείο με λάδι. (Ματ 25:1-4) Εκείνοι που πήγαν να συλλάβουν τον Ιησού κρατούσαν επίσης λυχνάρια και πυρσούς.—Ιωα 18:3.

Συνήθως, τα οικιακά λυχνάρια ήταν πήλινα, μολονότι έχουν ανακαλυφτεί και μπρούντζινα λυχνάρια στην Παλαιστίνη. Το κοινό χαναανιτικό λυχνάρι ήταν δισκοειδές, είχε δε στρογγυλεμένη βάση και κάθετο χείλος. (ΕΙΚΟΝΕΣ, Τόμ. 2, σ. 952) Το χείλος του ήταν ελαφρώς πεπιεσμένο στη μια πλευρά, σχηματίζοντας υποδοχή για το φιτίλι. Μερικές φορές το χείλος ήταν πεπιεσμένο στα τέσσερα άκρα, οπότε δημιουργούνταν τέσσερις θέσεις για φιτίλια. Μεταγενέστερα, τα λυχνάρια κατασκευάζονταν σε κάπως διαφορετικά σχήματα, μάλιστα ορισμένα ήταν κλειστά έχοντας μόνο δύο τρύπες: η μία ήταν στην κορυφή (κοντά στο κέντρο) και χρησίμευε για το γέμισμα του σκεύους με λάδι, ενώ η άλλη αποτελούσε το στόμιο όπου έμπαινε το φιτίλι. Μερικά λυχνάρια διέθεταν δακτυλιοειδή λαβή στο άκρο απέναντι από το στόμιο, η οποία βρισκόταν ενίοτε σε οριζόντια, αλλά συχνότερα σε κάθετη θέση. Ο ελληνορωμαϊκός τύπος λυχναριού έφερε συχνά παραστάσεις μυθολογικών μορφών—ανθρώπων ή ζώων—ενώ τα λυχνάρια των Ιουδαίων ήταν διακοσμημένα με θέματα όπως αμπελόφυλλα ή κοχλίες.

Τα πιο παλιά δισκοειδή λυχνάρια είχαν γενικά καφέ απόχρωση. Αυτά που κατασκευάζονταν τον πρώτο αιώνα Κ.Χ. είχαν διάφορα χρώματα, όπως ανοιχτό καφέ, κόκκινο-πορτοκαλί και γκρι. Επίσης, στους ρωμαϊκούς χρόνους υπήρχαν λυχνάρια επικαλυμμένα με κόκκινο εφυάλωμα.

Τα λυχνάρια που χρησιμοποιούνταν γενικά στα σπίτια και σε άλλα κτίρια τοποθετούνταν σε κάποια εσοχή του τοίχου, σε ράφια στερεωμένα στους τοίχους ή πάνω σε στύλους, ή κρέμονταν από την οροφή δεμένα με κορδόνι. Μερικές φορές τα τοποθετούσαν πάνω σε πήλινες, ξύλινες ή μεταλλικές βάσεις. Αυτοί οι λυχνοστάτες επέτρεπαν στο φως να ακτινοβολεί σε όλο το δωμάτιο.—2Βα 4:10· Ματ 5:15· Μαρ 4:21.

Στην Αγία Γραφή δεν υπάρχει καμιά αναφορά στη χρήση κεριών. Για φωτισμό χρησιμοποιούνταν μια υγρή ουσία, το λυχνέλαιο.

Χρήση στο Αγιαστήριο. Στη σκηνή της μαρτυρίας στον Ισραήλ, ο λυχνοστάτης ήταν φτιαγμένος από χρυσάφι και το σχέδιό του διέφερε από τους κοινούς οικιακούς λυχνοστάτες. Ο λυχνοστάτης αυτός κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις οδηγίες του Ιεχωβά Θεού (Εξ 25:31) και ήταν διακοσμημένος με κόμπους και άνθη εναλλάξ, είχε δε τρία κλαδιά εκατέρωθεν ενός κεντρικού κορμού, σχηματίζοντας έτσι εφτά υποδοχές στις οποίες τοποθετούνταν μικρά λυχνάρια. Μόνο εξαίρετο λάδι από κοπανισμένες ελιές χρησιμοποιούνταν σε αυτά. (Εξ 37:17-24· 27:20) Αργότερα, ο Σολομών έφτιαξε για χρήση στο ναό δέκα χρυσούς λυχνοστάτες και αρκετούς ασημένιους.—1Βα 7:48, 49· 1Χρ 28:15· 2Χρ 4:19, 20· 13:11.

Ιεχωβά—Λυχνάρι και Πηγή Φωτός. Ο Ιεχωβά είναι η υπέρτατη Πηγή φωτός και καθοδήγησης. Ο Δαβίδ, αφού ελευθερώθηκε από τα χέρια των εχθρών του και του Σαούλ, είπε: «Εσύ είσαι το λυχνάρι μου, Ιεχωβά, και ο Ιεχωβά κάνει το σκοτάδι μου να λάμπει». (2Σα 22:29) Στους Ψαλμούς χρησιμοποιείται μια έκφραση ελαφρώς διαφορετική: «Εσύ θα ανάψεις το λυχνάρι μου, Ιεχωβά». Η έκφραση αυτή παρουσιάζει τον Ιεχωβά ως εκείνον ο οποίος άναβε το λυχνάρι που κρατούσε ο Δαβίδ για να φωτίζει το δρόμο του.—Ψλ 18:28.

Ο Ιησούς Χριστός. Στην ουράνια Νέα Ιερουσαλήμ, όπως την είδε σε όραμα ο απόστολος Ιωάννης, «νύχτα δεν θα υπάρχει». Το φως της πόλης δεν είναι το φως του ήλιου και της σελήνης, διότι η δόξα του Ιεχωβά Θεού φωτίζει απευθείας την πόλη, ακριβώς όπως το σύννεφο φωτός που οι Εβραίοι ονόμαζαν Σεχινάχ φώτιζε τα Άγια των Αγίων της σκηνής της μαρτυρίας και του ναού στην αρχαιότητα. (Λευ 16:2· παράβαλε Αρ 9:15, 16.) Το δε Αρνί, ο Ιησούς Χριστός, είναι το «λυχνάρι» της. Αυτή η «πόλη» θα εκχέει το πνευματικό της φως στα έθνη, τους κατοίκους της “νέας γης”, για την καθοδήγησή τους.—Απ 21:22-25.

Οι Βασιλιάδες της Γραμμής του Δαβίδ. Ο Ιεχωβά Θεός εγκατέστησε τον Βασιλιά Δαβίδ στο θρόνο του Ισραήλ, και ο Δαβίδ αποδείχτηκε σοφός οδηγός και ηγέτης του έθνους, υπό την κατεύθυνση του Θεού. Γι’ αυτό, αποκαλούνταν «το λυχνάρι του Ισραήλ». (2Σα 21:17) Στη διαθήκη που έκανε με τον Δαβίδ για βασιλεία, ο Ιεχωβά υποσχέθηκε: «Ο θρόνος σου θα εδραιωθεί στον αιώνα». (2Σα 7:11-16) Συνεπώς, η δυναστεία, δηλαδή η οικογενειακή γραμμή, των ηγεμόνων που προήλθαν από τον Δαβίδ μέσω του Σολομώντα, του γιου του, ήταν σαν «λυχνάρι» για τον Ισραήλ.—1Βα 11:36· 15:4· 2Βα 8:19· 2Χρ 21:7.

Όταν ο Βασιλιάς Σεδεκίας εκθρονίστηκε και οδηγήθηκε αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα όπου και πέθανε, φάνηκε ότι «το λυχνάρι» είχε σβήσει. Αλλά ο Ιεχωβά δεν είχε εγκαταλείψει τη διαθήκη του. Απλώς κρατούσε τη διακυβέρνηση από το θρόνο σε αναστολή «ώσπου να έρθει εκείνος που έχει το νόμιμο δικαίωμα». (Ιεζ 21:27) Ο Ιησούς Χριστός, ο Μεσσίας, ο “γιος του Δαβίδ”, κληρονόμησε αυτόν το θρόνο για πάντα. Άρα, «το λυχνάρι» του Δαβίδ δεν θα σβήσει ποτέ. Ο Ιησούς είναι επομένως αιώνιο λυχνάρι ως εκείνος που κατέχει τη Βασιλεία για πάντα.—Ματ 1:1· Λου 1:32.

Ο Λόγος του Θεού. Επειδή «ο άνθρωπος πρέπει να ζει, όχι μόνο με ψωμί, αλλά με κάθε λόγο που βγαίνει από το στόμα του Ιεχωβά» (Ματ 4:4), οι εντολές Του είναι σαν λυχνάρι που φωτίζει την οδό των υπηρετών του Θεού μέσα στο σκοτάδι αυτού του κόσμου. Ο ψαλμωδός διακήρυξε: «Ο λόγος σου είναι λυχνάρι για τα πόδια μου και φως για το δρόμο μου». (Ψλ 119:105) Ο Βασιλιάς Σολομών είπε: «Διότι λυχνάρι είναι η εντολή και φως ο νόμος, και οι έλεγχοι της διαπαιδαγώγησης είναι η οδός της ζωής».—Παρ 6:23.

Ο απόστολος Πέτρος είχε δει να εκπληρώνονται πολλές προφητείες που αφορούσαν τον Ιησού Χριστό και ήταν προσωπικά παρών κατά τη μεταμόρφωση του Ιησού στο βουνό. Δεδομένων όλων αυτών, μπορούσε να πει: «Έχουμε, λοιπόν, τον προφητικό λόγο βεβαιότερο· και κάνετε καλά που δίνετε προσοχή σε αυτόν όπως σε λυχνάρι που λάμπει σε σκοτεινό τόπο, μέχρι να χαράξει η ημέρα και να ανατείλει ένα άστρο της ημέρας, στις καρδιές σας». (2Πε 1:19) Συνεπώς, οι Χριστιανοί προτρέπονταν να αφήνουν το φως του προφητικού Λόγου του Θεού να φωτίζει την καρδιά τους. Αυτός ο Λόγος κατόπιν θα τους καθοδηγούσε στον ασφαλή δρόμο «μέχρι να χαράξει η ημέρα και να ανατείλει ένα άστρο της ημέρας».

Οι Υπηρέτες του Θεού. Το έτος 29 Κ.Χ., ο Ιωάννης, ο γιος του ιερέα Ζαχαρία, ήρθε αναγγέλλοντας: «Μετανοείτε, γιατί η βασιλεία των ουρανών έχει πλησιάσει». (Ματ 3:1, 2· Λου 1:5, 13) Ο Ισραήλ είχε απομακρυνθεί από την υπακοή στο Νόμο, και ο Ιωάννης στάλθηκε να κηρύξει μετάνοια και να στρέψει την προσοχή στο Αρνί του Θεού. Κατάφερε να επιστρέψει πολλούς από τους γιους του Ισραήλ στον Ιεχωβά τον Θεό τους. (Λου 1:16) Γι’ αυτό, ο Ιησούς είπε σχετικά με τον Ιωάννη: «Εκείνος ήταν λυχνάρι που έκαιγε και έλαμπε, και εσείς για λίγο καιρό ήσασταν διατεθειμένοι να ευφρανθείτε με το φως του. Εγώ, όμως, έχω τη μαρτυρία που είναι μεγαλύτερη από αυτήν του Ιωάννη, γιατί τα έργα τα οποία μου ανέθεσε ο Πατέρας μου να επιτελέσω, αυτά τα έργα που κάνω, δίνουν για εμένα μαρτυρία ότι ο Πατέρας με απέστειλε».—Ιωα 5:35, 36.

Ο Ιησούς είπε επίσης στους μαθητές του: «Εσείς είστε το φως του κόσμου. Μια πόλη δεν μπορεί να κρυφτεί όταν βρίσκεται πάνω σε βουνό. Οι άνθρωποι ανάβουν λυχνάρι και το βάζουν, όχι κάτω από το μετρικό κάδο, αλλά πάνω στο λυχνοστάτη, και λάμπει πάνω σε όλους εκείνους που είναι στο σπίτι. Παρόμοια, ας λάμψει το φως σας μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξάσουν τον Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς». (Ματ 5:14-16) Ο υπηρέτης του Θεού πρέπει να καταλαβαίνει για ποιο λόγο τού έχει δοθεί το φως και να αντιλαμβάνεται ότι θα ήταν τελείως ανόητο και καταστροφικό για τον ίδιο το να μην αφήνει το φως να λάμπει από αυτόν όπως από ένα λυχνάρι.

Άλλες Μεταφορικές Χρήσεις. Αυτό στο οποίο βασίζεται κάποιος για να φωτίζει το δρόμο του συμβολίζεται από ένα λυχνάρι. Με ένα τέτοιο σχήμα λόγου η παροιμία αντιπαραβάλλει τους δικαίους με τους πονηρούς, λέγοντας: «Το φως των δικαίων θα είναι χαρωπό· αλλά το λυχνάρι των πονηρών θα σβήσει». (Παρ 13:9) Το φως του δικαίου γίνεται συνεχώς λαμπρότερο, ενώ όσο λαμπρά και αν φαίνεται ότι φέγγει το λυχνάρι του πονηρού, και επομένως όσο επιτυχημένος και αν φαίνεται ο δρόμος του, ο Θεός θα φροντίσει να καταλήξει ο πονηρός στο σκοτάδι, όπου το πόδι του οπωσδήποτε θα σκοντάψει. Τέτοιο τέλος περιμένει όποιον καταριέται τον πατέρα και τη μητέρα του.—Παρ 20:20.

Το να “σβήσει το λυχνάρι” κάποιου σημαίνει επίσης ότι δεν υπάρχει μέλλον για αυτόν. Μια άλλη παροιμία λέει: «Δεν θα υπάρξει μέλλον για κανέναν κακό· το λυχνάρι των πονηρών θα σβήσει».—Παρ 24:20.

Ο Βιλδάδ, όταν υπαινίχθηκε ότι ο Ιώβ κάλυπτε κάποια κρυφή πονηρία, είπε για τον πονηρό: «Το φως θα σκοτεινιάσει στη σκηνή του, και εκεί θα σβήσει το λυχνάρι του». Αργότερα στην επιχειρηματολογία του, ο Βιλδάδ προσθέτει: «Δεν θα έχει παιδιά ούτε εγγόνια μεταξύ του λαού του». Αν λάβουμε υπόψη ότι ο Σολομών αποκαλούνταν λυχνάρι το οποίο είχε δώσει ο Θεός στον Δαβίδ τον πατέρα του, το σβήσιμο του λυχναριού κάποιου ίσως μεταδίδει την ιδέα ότι αυτός δεν θα είχε απογόνους για να αναλάβουν την κληρονομιά του.—Ιωβ 18:6, 19· 1Βα 11:36.

Το μάτι είναι με μεταφορική έννοια «λυχνάρι». Ο Ιησούς είπε: «Το λυχνάρι του σώματος είναι το μάτι. Αν, λοιπόν, το μάτι σου είναι απλό [ειλικρινές· πλήρως συγκεντρωμένο· εστιασμένο· γενναιόδωρο], όλο το σώμα σου θα είναι φωτεινό· αλλά αν το μάτι σου είναι πονηρό, όλο το σώμα σου θα είναι σκοτεινό». (Ματ 6:22, 23, υποσ.) Το μάτι είναι σαν λυχνάρι επειδή, χάρη σε αυτό, το σώμα μπορεί να περπατάει χωρίς να σκοντάφτει και χωρίς να πέφτει πάνω σε πράγματα. Ο Ιησούς, φυσικά, είχε υπόψη του «τα μάτια της καρδιάς» (Εφ 1:18), όπως δείχνουν τα λόγια του στα συμφραζόμενα των εδαφίων.

Το εδάφιο Παροιμίες 31:18, λέγοντας για την καλή σύζυγο: «Το λυχνάρι της δεν σβήνει τη νύχτα», χρησιμοποιεί μια μεταφορική έκφραση που σημαίνει ότι αυτή εργάζεται φιλόπονα τη νύχτα και μάλιστα σηκώνεται προτού χαράξει για να εργαστεί και άλλο.—Παράβαλε Παρ 31:15.

Σύμφωνα με το εδάφιο Παροιμίες 20:27, «η πνοή του χωματένιου ανθρώπου είναι το λυχνάρι του Ιεχωβά, που ερευνάει προσεκτικά όλα τα έγκατα της κοιλιάς». Με ό,τι «αποπνέει» κάποιος, είτε πρόκειται για καλές εκφράσεις είτε για κακές, αποκαλύπτει, ή αλλιώς φωτίζει, την προσωπικότητά του ή τα μύχια του εαυτού του.—Παράβαλε Πρ 9:1.

[Εικόνα στη σελίδα 228]

Αρχαίο λυχνάρι διακοσμημένο με στιλιζαρισμένη εβραϊκή λυχνία