Κύρια Σημεία της Αγίας Γραφής Εκκλησιαστής 1:1–12:14

«Φοβού τον Θεόν και Φύλαττε τας Εντολάς Αυτού»

Στην εποχή μας, το να φοβάται και να υπακούει κανείς τον Θεό θεωρείται, στην καλύτερη περίπτωση, μη πρακτικό. Αλλά το βιβλίο του Εκκλησιαστή (εβραϊκά, Κοέλεθ), που γράφτηκε από τον Βασιλιά Σολομώντα πριν από 3.000 χρόνια (1:1), περιγράφει τη ματαιότητα των ανθρώπινων προσπαθειών που αψηφούν τον σκοπό του Θεού.

Αυτό που κάνει τόσο συναρπαστικό αυτό το βιβλίο είναι η μεγάλη ποικιλία θεμάτων τα οποία εξετάζει σε βάθος ο συγγραφέας—η ανθρώπινη σοφία και διακυβέρνηση, ο υλικός πλούτος και απολαύσεις, η τυπολατρική θρησκεία κ.ο.κ. Όλα αυτά τα πράγματα είναι ματαιότητα, επειδή δεν είναι μόνιμα. Από την άλλη μεριά, ο στοχασμός πάνω σ’ αυτά τα πράγματα οδηγεί τη δεκτική διάνοια σε ένα και μόνο συμπέρασμα: «Φοβού τον Θεόν και φύλαττε τας εντολάς αυτού, επειδή τούτο είναι το παν του ανθρώπου [αυτή είναι όλη η υποχρέωση του ανθρώπου (ΜΝΚ)]».—Εκκλησιαστής 12:13.

«Τα Πάντα Ματαιότης»!

Διαβάστε τα κεφάλαια 1 και 2. Σε σύγκριση με τους ατέλειωτους κύκλους της φύσης, όλες οι ανθρώπινες προσπάθειες είναι πρόσκαιρες και προσωρινές (1:4-7). Ακόμα και τα μεγάλα επιτεύγματα του εκκλησιαστή δεν γίνεται παρά να τα κληρονομήσει κάποιος που ίσως να είναι λιγότερο άξιος (2:18, 19). Η λέξη «ματαιότης» στα εβραϊκά σημαίνει «ατμός» ή «πνοή».

◆ 1:9—Με ποιον τρόπο «δεν είναι ουδέν νέον υπό τον ήλιον»;

Στους φυσικούς κύκλους της καθημερινής ζωής πάνω στους οποίους ανατέλλει ο ήλιος δεν υπάρχει τίποτα το καινούριο. Ακόμα και οι «νέες» εφευρέσεις είναι στην πλειονότητά τους εφαρμογές των αρχών που ο Ιεχωβά έχει ήδη εφαρμόσει στη δημιουργία. Ωστόσο «υπό τον ήλιον» ο Ιεχωβά έχει πραγματοποιήσει καινούριες πνευματικές εξελίξεις που επηρεάζουν το ανθρώπινο γένος.—Βλέπε Η Σκοπιά, 1 Μαρτίου 1987, σελίδες 27-29.

◆ 2:2—Είναι εσφαλμένο να διασκεδάζει κανείς;

Όχι, δεν είναι. Το γέλιο, δηλαδή η διασκέδαση, μπορεί να συμβάλει στο να ξεχάσει κάποιος τα προβλήματά του προσωρινά, αλλά τα προβλήματα δεν φεύγουν. Έτσι το να προσπαθεί κανείς να βρει πραγματική ευτυχία ρίχνοντάς το στα γλέντια είναι «μωρία»· δεν έχει νόημα. Παρόμοια, ‘η χαρά [ευθυμία (ΜΝΚ)]’ δεν δίνει λύσεις για τα προβλήματα της ζωής. Εδώ λοιπόν τα γλέντια και οι απολαύσεις αντιπαραβάλλονται με την ευτυχία που νιώθει κάποιος όταν ο Ιεχωβά ευλογεί το έργο του.—2:24.

Δίδαγμα για Μας: Πρέπει να προσέχουμε τη συμβουλή του Σολομώντα και να μην θέτουμε ως μοναδικό αντικειμενικό σκοπό στη ζωή μας την επιδίωξη υλικής υπεροχής και καινούριων συναρπαστικών εμπειριών. Μάλλον, πρέπει να ‘είμαστε αρεστοί ενώπιον του Ιεχωβά’ υπακούοντας σ’ αυτόν. Τότε θα απολαύσουμε την ευλογία που δίνει σε μορφή ‘σοφίας και γνώσης και χαράς’.—2:26.

Καιρός για το Κάθε Πράγμα

Διαβάστε τα κεφάλαια 3 και 4. Ο Σολομών δεν προωθούσε μια μοιρολατρική άποψη για τη ζωή (3:1-9). Αντίθετα, τόνιζε ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να μεταβάλει εκείνο που έχει θέσει σε κίνηση ο Θεός (3:14). Απ’ αυτή την άποψη, οι άνθρωποι δεν είναι καλύτεροι από τα κτήνη (3:19-21). Έτσι, η συνεργατική στάση (4:9-12) είναι πολύ πιο ανταμειφτική από το ανταγωνιστικό πνεύμα (4:4).

◆ 3:11—Πώς ο Θεός έκανε τα πάντα «καλά εν τω καιρώ εκάστου»;

Η λέξη «καλά» έχει επίσης τη σημασία «όμορφα, κατάλληλα, πρέποντα». Η κατάλληλη θέση στο σκοπό του την οποία έχει κάθε έργο του Θεού, θα αποκαλυφτεί στον καιρό της. Ο Θεός έχει κάνει πολλά πράγματα «καλά» για την ανθρωπότητα. Για παράδειγμα, έδωσε στους ανθρώπους ένα τέλειο ξεκίνημα στην Εδέμ. Όταν ο άνθρωπος έπεσε στην αμαρτία, προείπε τον ερχομό ενός απολυτρωτικού Σπέρματος. Στον κατάλληλο καιρό, ο Θεός έστειλε το Σπέρμα. Και το ‘κάλλιστο’ από τα έργα του Ιεχωβά είναι ότι κατάστησε το Σπέρμα, Βασιλιά της Βασιλείας Του.

◆ 4:6—Μήπως ο Σολομών υποστήριζε μια ξένοιαστη ζωή;

Όχι, αλλά ο Σολομών παρατήρησε ότι η σκληρή εργασία και η επιδεξιότητα για χάρη του κέρδους συχνά οδηγούν σε ανταγωνισμό και φθόνο (4:4). Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να προξενήσει προβλήματα, ακόμα και πρόωρο θάνατο. (1 Τιμόθεο 6:9, 10) Έτσι, ποια είναι η ισορροπημένη άποψη; Αντί να επιδιώκετε διπλό κέρδος που για να αποκτηθεί απαιτείται μόχθος και εξαντλητικός αγώνας, πρέπει να είστε ικανοποιημένοι με λιγότερο κέρδος συνδυασμένο με ηρεμία.

Δίδαγμα για Μας: Τώρα είναι καιρός να ζητάμε πρώτα τη Βασιλεία του Θεού μάλλον, παρά να επιδιώκουμε τα προσωπικά μας φιλόδοξα συμφέροντα (3:1). Θα πρέπει να συνεργαζόμαστε με τους συγχριστιανούς μας αντί να απομονωνόμαστε (4:9-12). Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να πάρουμε την βοήθεια και ενθάρρυνση που έχουμε ανάγκη παρά τις δυσκολίες και την εναντίωση.

Η Αληθινή Λατρεία Φέρνει Ικανοποίηση

Διαβάστε τα κεφάλαια 5 και 6. Εφόσον ο Ιεχωβά είναι παντοδύναμος, θα πρέπει να παίρνουμε στα σοβαρά τη σχέση που έχουμε μ’ αυτόν, και να μην ενεργούμε ανόητα περιμένοντας κατόπιν να δεχτεί τη «θυσίαν» μας (5:1, 2). Εκείνος που φοβάται τον Θεό, βρίσκει ικανοποίηση στη χρησιμοποίηση του υλικού του πλούτου, ενώ εκείνος που συσσωρεύει τον πλούτο δεν χαίρεται τίποτα.—Παράβαλε 5:18-20 με 6:2, 3.

◆ 5:2—Πώς εφαρμόζεται αυτή η συμβουλή;

Πρέπει να ανοίγουμε τις καρδιές μας στον Θεό, αλλά λόγω της μεγαλειότητάς του και της μεγαλοσύνης του θα πρέπει να φυλαγόμαστε από επιπόλαια, απερίσκεπτα λόγια. (Ψαλμός 62:8) Αντί να πολυλογούμε, πρέπει να χρησιμοποιούμε απλές, ειλικρινείς εκφράσεις. (Ματθαίος 6:7) Ο Μωυσής ικέτεψε για τη Μαριάμ χρησιμοποιώντας μόνο πέντε μικρές εβραϊκές λέξεις, και έλαβε ευνοϊκή απάντηση.—Αριθμοί 12:13.

◆ 6:9—Τι είναι ‘η περιπλάνηση με την ψυχήν’;

Η ‘ψυχή’ εδώ έχει τη σημασία της «βαθιάς επιθυμίας». Έτσι αυτή η έκφραση αναφέρεται στην ατέλειωτη αναζήτηση ικανοποίησης ανέφικτων επιθυμιών. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με το «να βλέπη τις δια των οφθαλμών», δηλαδή να αντιμετωπίζει την πραγματικότητα. Επομένως, γνωρίζοντας ότι μόνο η Βασιλεία του Θεού μπορεί να φέρει πραγματική αλλαγή, πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι και να μην επιτρέπουμε σε ακατόρθωτες ή μη πραγματοποιήσιμες επιθυμίες να μας στερούν την ειρήνη.

Δίδαγμα για Μας: Στον τόπο της λατρείας μας θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε με κατάλληλη αξιοπρέπεια και να είμαστε προσεκτικοί (5:1). Θα πρέπει επίσης να σπεύδουμε να εκπληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας προς τον Ιεχωβά. Αν είμαστε παντρεμένοι, αυτό περιλαμβάνει την εκπλήρωση της γαμήλιας ευχής μας.—5:4.

Λόγια Σοφίας

Διαβάστε τα κεφάλαια 7 και 8. Ο εκκλησιαστής εξετάζει το πώς ο θάνατος ωθεί τους ζωντανούς να κάνουν σοβαρές σκέψεις (7:1-4) και την αξία της σοφίας (7:11, 12, 16-19)· επίσης προειδοποιεί ενάντια στην κακή γυναίκα (7:26). Δίνεται επίσης συμβουλή να συμπεριφερόμαστε σοφά απέναντι στους κυβερνήτες (8:2-4) και να μην αγανακτούμε με τις αδικίες.—8:11-14.

◆ 7:28—Μήπως αυτά τα λόγια υποβιβάζουν τη γυναίκα;

Φαίνεται ότι επικρατούσε ένα πολύ χαμηλό ηθικό επίπεδο τότε. Επομένως, ο Σολομών μιλούσε για το πόσο σπάνιζαν οι δίκαιοι άντρες και γυναίκες εκείνη την εποχή. Ανάμεσα σε χίλιους ανθρώπους, ήταν δύσκολο να βρεθεί ένας δίκαιος άντρας, και ήταν ακόμα πιο δύσκολο να βρεθεί μια δίκαιη γυναίκα. Ωστόσο, η Αγία Γραφή μιλάει για την ‘ενάρετη γυναίκα’ και την ‘ικανή σύζυγο’. (Ρουθ 3:11· Παροιμίαι 31:10, ΜΝΚ) Αυτό το εδάφιο μπορεί να είναι και προφητικό, επειδή ποτέ δεν υπήρξε κάποια γυναίκα που να δείξει τέλεια υπακοή στον Ιεχωβά, ενώ υπήρξε ένας άντρας που το έκανε αυτό—ο Ιησούς Χριστός.

◆ 8:8—Για ποιο πράγμα μιλούσε εδώ ο εκκλησιαστής;

Μιλούσε για το θάνατο. Κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει τη δύναμη της ζωής να φύγει από τα κύτταρά του προκειμένου να αναβάλει τη μέρα του θανάτου του. Στον πόλεμο που διεξάγεται με τον κοινό μας εχθρό, το θάνατο, κανείς δεν μπορεί να απαλλαγεί ή να στείλει κάποιον για αντικαταστάτη. (Ψαλμός 49:7-9) Ακόμα και οι πονηροί δεν θα μπορέσουν να διαφύγουν το θάνατο με τα ύπουλα σχέδιά τους.

Δίδαγμα για Μας: Αν και πολλοί έχουν βάλει στόχο τους τα υλικά πλούτη, μόνο η θεϊκή σοφία μπορεί να οδηγήσει σε αιώνια ζωή. (7:12· Λουκάς 12:15) Τα πράγματα δεν θα καλυτερέψουν για μας αν ποθούμε ‘τις παλιές καλές ημέρες’ (7:10). Αντίθετα, τα ζητήματά μας θα ‘έχουν καλή έκβαση’ μόνο αν συνεχίσουμε να φοβούμαστε τον Θεό.—8:5, 12, ΜΝΚ.

Τα Ενδεχόμενα της Ζωής

Διαβάστε τα κεφάλαια 9 και 10. Η ζωή είναι πολύτιμη και ο Θεός θέλει να την χαιρόμαστε (9:4, 7). Εφόσον δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις εκβάσεις της ζωής (9:11, 12), είναι καλύτερο να προσέχουμε στη θεϊκή σοφία, παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν την εκτιμούν (9:17). Λόγω της αβεβαιότητας της ζωής, θα πρέπει να φυλάμε την καρδιά μας (10:2), να είμαστε προσεκτικοί στο καθετί που κάνουμε και να ενεργούμε με πρακτική σοφία.—10:8-10.

◆ 9:1—Πώς τα έργα του δικαίου είναι στο χέρι του Θεού;

Μολονότι οι συμφορές χτυπούν και τον σοφό και τον δίκαιο, αυτό συμβαίνει μόνο αν το επιτρέψει ο Θεός και αυτός ποτέ δεν θα τους εγκαταλείψει. Με το ‘χέρι’ του Θεού, με τη δύναμη που χρησιμοποιεί δηλαδή, οι δίκαιοι μπορούν ή να ελευθερωθούν από μια δοκιμασία ή να ενδυναμωθούν για να την υποφέρουν με εγκαρτέρηση. (1 Κορινθίους 10:13) Η υπόμνηση αυτού του γεγονότος μπορεί να παρηγορήσει ένα δούλο του Ιεχωβά όταν εγείρονται δυσκολίες.

◆ 10:2—Πώς η καρδιά βρίσκεται στα δεξιά;

Τα ‘δεξιά’ συχνά δείχνουν θέση εύνοιας. (Ματθαίος 25:33) Έτσι, το γεγονός ότι η καρδιά του σοφού βρίσκεται «εν τη δεξιά αυτού» δείχνει ότι τον υποκινεί να επιδιώκει μια καλή, επιδοκιμασμένη πορεία. Αλλά ο άφρονας στερείται καλών κινήτρων και ενεργεί ανόητα και ακατάλληλα. Το γεγονός ότι η καρδιά του βρίσκεται «εν τη αριστερά αυτού» δείχνει ότι υποκινείται να ακολουθεί εσφαλμένο δρόμο.

Δίδαγμα για Μας: Εφόσον όλοι μας μπορεί να πεθάνουμε ξαφνικά (9:12), πρέπει να χρησιμοποιούμε τη ζωή μας στην υπηρεσία του Ιεχωβά στην περίπτωση που ο θάνατός μας τερματίσει τα πάντα. (9:10). Χρειάζεται επίσης να γίνουμε επιδέξιοι στην υπηρεσία μας επειδή η αδεξιότητα, ακόμα και σε απλά πράγματα όπως το σκάψιμο ενός λάκκου ή το κόψιμο ξύλων, μπορεί να είναι επιβλαβής για μας και για άλλους.—10:8, 9.

Ο Σκοπός της Νιότης και της Ζωής

Διαβάστε τα κεφάλαια 11 και 12. Όλοι μας πρέπει να είμαστε γενναιόδωροι και να ενεργούμε αποφασιστικά (11:1-6). Οι νεαροί που χρησιμοποιούν σωστά το χρόνο τους και την ενεργητικότητά τους υπηρετώντας τον Δημιουργό δεν θα το μετανιώσουν αργότερα (11:9, 10). Αντίθετα, θα έχουν την ικανοποίηση ότι έχουν ευαρεστήσει τον Θεό προτού χάσουν την υγεία και τη ζωτικότητά τους.—12:1-7· βλέπε Η Σκοπιά, 1 Απριλίου 1978, σελίδα 30.

◆ 11:1—Τι εννοείται με το ‘ρίψιμο του άρτου’;

Το ψωμί είναι αναγκαίο για τη ζωή. Το να το ρίξει κανείς στα ‘ύδατα’ σημαίνει ότι αποχωρίζεται κάτι πολύτιμο. Παρ’ όλα αυτά, ‘θέλει ευρεί αυτόν [πάλι (ΜΝΚ)]’, επειδή μ’ έναν απροσδόκητο τρόπο ο γενναιόδωρος θα ανταμειφτεί.—Λουκάς 6:38.

◆ 12:12—Γιατί διατυπώνεται μια τόσο αρνητική άποψη για τα βιβλία;

Σε σύγκριση με το Λόγο του Ιεχωβά, οι ‘ατέλειωτοι’ τόμοι βιβλίων του κόσμου περιέχουν απλώς και μόνο ανθρώπινη λογίκευση. Ένα μεγάλο μέρος αυτού του τρόπου σκέψης αντικατοπτρίζει το νου του Σατανά. (2 Κορινθίους 4:4) Συνεπώς, «η πολλή μελέτη [υπερβολική αφοσίωση (ΜΝΚ)]» σε τέτοια κοσμική ύλη έχει ελάχιστη μόνιμη αξία.

Δίδαγμα για Μας: Σαν τον Σολομώντα, κι εμείς πρέπει να κάνουμε στοχασμούς σε αυτά που λέει ο Λόγος του Θεού σχετικά με τη ζωή. Τότε θα δυναμωθεί η απόφασή μας να φοβούμαστε και να υπακούμε τον Θεό. Η γνώση του γεγονότος ότι ο Θεός ενδιαφέρεται προσωπικά για μας (12:13, 14) μας ελκύει προς αυτόν.

Είθε, λοιπόν, εμείς να ‘φοβούμαστε τον Θεό και να τηρούμε τις εντολές του’. Αυτό είναι υποχρέωσή μας και αυτό θα μας φέρει μόνιμη ευτυχία.