Ποιος “Πλάθει” τον Τρόπο Σκέψης Σας;

«ΚΑΝΕΝΑΣ δεν μου υπαγορεύει τι να σκέφτομαι! Και κανένας δεν μου υπαγορεύει τι να κάνω!» Το να λέει κανείς αυτά τα λόγια τόσο κατηγορηματικά συνήθως σημαίνει ότι έχει μεγάλη αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στην κρίση του. Αισθάνεστε εσείς έτσι; Είναι ευνόητο ότι κανένας άλλος δεν θα πρέπει να παίρνει τις αποφάσεις που ανήκουν σε εσάς. Αλλά είναι σοφό να απορρίπτετε τόσο γρήγορα κάποια συμβουλή που μπορεί να αποδειχτεί καλή; Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί σε κάποια περίπτωση να σας βοηθήσει να πάρετε σοφές αποφάσεις; Εξάλλου, μπορείτε όντως να είστε βέβαιοι ότι, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κάποιος που πλάθει τον τρόπο σκέψης σας, χωρίς καν να το αντιλαμβάνεστε;

Πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, για παράδειγμα, ο Γιόζεφ Γκέμπελς, ο υπουργός προπαγάνδας του Χίτλερ, ανέλαβε τον έλεγχο του γερμανικού κινηματογράφου. Γιατί; Διότι αντιλαμβανόταν ότι αυτό θα του πρόσφερε ένα πανίσχυρο όπλο με το οποίο θα μπορούσε να «επηρεάσει τις πεποιθήσεις των ανθρώπων και, ως εκ τούτου, τη συμπεριφορά τους». (Η Προπαγάνδα και ο Γερμανικός Κινηματογράφος 1933-1945 [Propaganda and the German Cinema 1933-1945]) Προφανώς γνωρίζετε την ανατριχιαστική αποτελεσματικότητα με την οποία χρησιμοποίησε αυτό το μέσο, καθώς και άλλα, προκειμένου να επηρεάσει κοινούς ανθρώπους—συνηθισμένους, λογικούς ανθρώπους—ώστε να ακολουθήσουν τυφλά τη ναζιστική φιλοσοφία.

Το γεγονός είναι ότι το πώς σκέφτεστε, και επομένως το πώς ενεργείτε, επηρεάζεται πάντα κατά κάποιον τρόπο από τα αισθήματα και τις απόψεις εκείνων τους οποίους ακούτε. Κάτι τέτοιο βεβαίως δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό. Αν αυτοί οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για το καλό σας—όπως οι δάσκαλοι, οι φίλοι ή οι γονείς—τότε θα αποκομίσετε μεγάλο όφελος από τις συμβουλές τους. Αν, όμως, είναι άνθρωποι που ενδιαφέρονται μόνο για το δικό τους συμφέρον, και οι οποίοι έχουν παροδηγημένο ή διεφθαρμένο τρόπο σκέψης, αν είναι άτομα που «απατούν το νου», όπως τους περιέγραψε ο απόστολος Παύλος, τότε προσέξτε!—Τίτο 1:10· Δευτερονόμιο 13:6-8.

Συνεπώς, μην επαναπαύεστε στη σκέψη ότι κανένας δεν θα μπορούσε ποτέ να σας επηρεάσει. (Παράβαλε 1 Κορινθίους 10:12.) Το πιθανότερο είναι ότι αυτό συμβαίνει ήδη—συχνότερα από ό,τι θα θέλατε να παραδεχτείτε—χωρίς καν να το αντιλαμβάνεστε. Σκεφτείτε ένα απλό παράδειγμα: Ποιο προϊόν αποφασίζετε να αγοράσετε όταν πηγαίνετε για ψώνια; Παίρνετε πάντα μια απόφαση καθαρά προσωπική, με βάση τη λογική; Ή μήπως άλλοι άνθρωποι, οι οποίοι συχνά δεν φαίνονται, επηρεάζουν έντεχνα αλλά δυναμικά την επιλογή σας; Ο δημοσιογράφος-ερευνητής Έρικ Κλαρκ πιστεύει ότι αυτό συμβαίνει. «Όσο περισσότερο “βομβαρδιζόμαστε” από τις διαφημίσεις», λέει, «τόσο λιγότερο το αντιλαμβανόμαστε και, εντούτοις, σχεδόν πάντα, τόσο περισσότερο επηρεαζόμαστε». Αναφέρει επίσης πως, όταν οι άνθρωποι ρωτιούνται πόσο αποτελεσματικές πιστεύουν πως είναι οι διαφημίσεις, «οι περισσότεροι συμφωνούν ότι μπορούν να επηρεάσουν, αλλά όχι τους ίδιους». Οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι όλοι είναι τρωτοί εκτός από τους ίδιους. «Φαίνεται ότι μόνο εκείνοι είναι απρόσβλητοι».—Δημιουργοί Αναγκών (The Want Makers).

Στο Καλούπι του Σατανά;

Η επιρροή που δέχεστε από τις καθημερινές διαφημίσεις μπορεί να μην έχει σοβαρές συνέπειες. Υπάρχει, όμως, μια άλλη επιρροή που είναι πολύ πιο επικίνδυνη. Η Αγία Γραφή δείχνει καθαρά ότι ο Σατανάς είναι δεξιοτέχνης στο να κατευθύνει ύπουλα. (Αποκάλυψη 12:9) Η φιλοσοφία του είναι βασικά ίδια με τον τρόπο σκέψης ενός διαφημιστή ο οποίος είπε ότι υπάρχουν δύο μέσα για να επηρεάσει κανείς τους πελάτες—«να τους παραπλανήσει ή να διαμορφώσει τον τρόπο σκέψης τους». Αν οι προπαγανδιστές και οι διαφημιστές μπορούν να χρησιμοποιούν τέτοιες ύπουλες μεθόδους για να πλάθουν τον τρόπο σκέψης σας, πόσο πιο επιδέξιος πρέπει να είναι ο Σατανάς στη χρησιμοποίηση παρόμοιας τακτικής!—Ιωάννης 8:44.

Ο απόστολος Παύλος το γνώριζε αυτό. Φοβόταν μήπως μερικοί συγχριστιανοί του χαλαρώσουν την επαγρύπνησή τους και γίνουν θύματα της δολιότητας του Σατανά. Αυτός έγραψε: «Φοβάμαι μήπως με κάποιον τρόπο, όπως το φίδι παραπλάνησε την Εύα με την πανουργία του, οι διάνοιές σας διαφθαρούν φεύγοντας από την ειλικρίνεια και την αγνότητα που οφείλονται στον Χριστό». (2 Κορινθίους 11:3) Λάβετε σοβαρά υπόψη αυτή την προειδοποίηση. Ειδάλλως, μπορεί να μοιάζετε με εκείνους τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι η προπαγάνδα και η διαμόρφωση του τρόπου σκέψης μπορούν να επηρεάσουν—«αλλά όχι τους ίδιους». Το γεγονός ότι η σατανική προπαγάνδα μπορεί όντως να επηρεάσει φαίνεται καθαρά ολόγυρά μας από τη βαρβαρότητα, την εξαχρείωση και την υποκρισία που χαρακτηρίζουν αυτή τη γενιά.

Ως εκ τούτου, ο Παύλος παρακάλεσε τους συγχριστιανούς του να “μη διαπλάθονται σύμφωνα με αυτό το σύστημα πραγμάτων”. (Ρωμαίους 12:2) Ένας Βιβλικός μεταφραστής παρέφρασε τα λόγια του Παύλου ως εξής: «Μην αφήνετε τον κόσμο γύρω σας να σας βάζει στο δικό του καλούπι». (Ρωμαίους 12:2, Φίλιπς [Phillips]) Ο Σατανάς θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να σας πιέσει να μπείτε στο καλούπι του, όπως έκανε ο αγγειοπλάστης της αρχαιότητας ο οποίος πίεζε τον πηλό μέσα σε ένα ανοιχτό καλούπι ώστε να αποκτήσει τα σημάδια και τα χαρακτηριστικά που ήθελε να αποτυπώσει πάνω του. Ο Σατανάς έχει επιστρατεύσει την πολιτική, το εμπόριο, τη θρησκεία και την ψυχαγωγία του κόσμου για να το πετύχει αυτό. Πόσο διαδεδομένη είναι η επιρροή του; Είναι τόσο εκτεταμένη όσο ήταν και στις ημέρες του αποστόλου Ιωάννη. «Ολόκληρος ο κόσμος», είπε ο Ιωάννης, «βρίσκεται στην εξουσία του πονηρού». (1 Ιωάννη 5:19· βλέπε επίσης 2 Κορινθίους 4:4.) Αν έχετε κάποιες αμφιβολίες για την ικανότητα που διαθέτει ο Σατανάς να παραπλανά τους ανθρώπους και να διαφθείρει τον τρόπο σκέψης τους, θυμηθείτε πόσο αποτελεσματικά το έκανε αυτό στην περίπτωση ενός ολόκληρου έθνους, του Ισραήλ, το οποίο ήταν αφιερωμένο στον Θεό. (1 Κορινθίους 10:6-12) Θα μπορούσε άραγε να συμβεί το ίδιο και σε εσάς; Βεβαίως, αν αφήσετε τη διάνοιά σας εκτεθειμένη στην παραπλανητική επιρροή του Σατανά.

Να Γνωρίζετε τι Συμβαίνει

Βασικά, αυτές οι δόλιες δυνάμεις θα επηρεάσουν τον τρόπο σκέψης σας μόνο αν τους το επιτρέψετε. Στο βιβλίο του Η Συγκαλυμμένη Πειθώ (The Hidden Persuaders), ο Βανς Πάκαρντ υπογράμμισε το εξής: «Εξακολουθούμε να έχουμε μια ισχυρή άμυνα εναντίον εκείνων που χρησιμοποιούν [συγκαλυμμένη] πειθώ: μπορούμε να επιλέξουμε να μην πειστούμε. Σε όλες σχεδόν τις καταστάσεις η επιλογή παραμένει δική μας, και δεν μπορεί κάποιος να μας κατευθύνει σε καθοριστικό βαθμό αν γνωρίζουμε τι συμβαίνει». Αυτό αληθεύει και για την προπαγάνδα και το δόλο.

Ασφαλώς, για να “γνωρίζετε τι συμβαίνει”, θα πρέπει να κρατάτε τη διάνοιά σας ανοιχτή και δεκτική σε καλές επιρροές. Η υγιής διάνοια, όπως ακριβώς και το υγιές σώμα, χρειάζεται να τρέφεται καλά για να λειτουργεί σωστά. (Παροιμίες 5:1, 2) Η έλλειψη πληροφοριών μπορεί να είναι τόσο καταστροφική όσο και η κακή πληροφόρηση. Ενώ λοιπόν αληθεύει ότι χρειάζεται να προστατεύετε τη διάνοιά σας από παροδηγητικές απόψεις και φιλοσοφίες, προσπαθήστε να μην αποκτήσετε προκατειλημμένη και κυνική άποψη για κάθε συμβουλή ή πληροφορία που σας παρέχεται.—1 Ιωάννη 4:1.

Η έντιμη πειθώ διαφέρει από τη συγκαλυμμένη προπαγάνδα. Ασφαλώς, ο απόστολος Παύλος προειδοποίησε τον νεαρό Τιμόθεο να προσέχει “τους πονηρούς ανθρώπους και τους απατεώνες [οι οποίοι] θα προχωρούν από το κακό στο χειρότερο, παροδηγώντας και παροδηγούμενοι”. Αλλά ο Παύλος πρόσθεσε: «Εσύ, όμως, να παραμένεις στα πράγματα τα οποία έμαθες και πείστηκες να πιστεύεις, γνωρίζοντας από ποιους τα έμαθες». (2 Τιμόθεο 3:13, 14) Εφόσον οτιδήποτε εισχωρεί στη διάνοιά σας θα σας επηρεάζει σε κάποιο βαθμό, το κλειδί είναι να “γνωρίζετε από ποιους μαθαίνετε διάφορα πράγματα”, να είστε βέβαιοι ότι πρόκειται για ανθρώπους που ενδιαφέρονται για τα καλύτερα συμφέροντά σας, και όχι για τα δικά τους.

Η επιλογή ανήκει σε εσάς. Μπορείτε να επιλέξετε να «διαπλάθεστε σύμφωνα με αυτό το σύστημα πραγμάτων» αφήνοντας τις φιλοσοφίες και τα συστήματα αξιών αυτού του κόσμου να κατευθύνουν τον τρόπο σκέψης σας. (Ρωμαίους 12:2) Αλλά αυτός ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται για το δικό σας καλό. Γι’ αυτόν το λόγο, ο απόστολος Παύλος προειδοποιεί: «Να προσέχετε: Ίσως υπάρξει κάποιος που θα σας αρπάξει ως λεία του μέσω της φιλοσοφίας και της κενής απάτης σύμφωνα με την παράδοση των ανθρώπων». (Κολοσσαείς 2:8) Το να μπείτε στο καλούπι του Σατανά με αυτόν τον τρόπο, ή το να σας «αρπάξει ως λεία του», δεν απαιτεί προσπάθεια. Είναι σαν το παθητικό κάπνισμα. Μπορείτε να επηρεαστείτε απλώς και μόνο αναπνέοντας το μολυσμένο αέρα.

Από την άλλη πλευρά, μπορείτε να αποφεύγετε να αναπνέετε αυτόν τον «αέρα». (Εφεσίους 2:2) Αντί για αυτό, ακολουθήστε τη συμβουλή του Παύλου: «Να μεταμορφώνεστε ανακαινίζοντας το νου σας, ώστε να αποδεικνύετε στον εαυτό σας το καλό και ευπρόσδεκτο και τέλειο θέλημα του Θεού». (Ρωμαίους 12:2) Αυτό όντως απαιτεί προσπάθεια. (Παροιμίες 2:1-5) Να θυμάστε ότι ο Ιεχωβά δεν κατευθύνει ύπουλα. Καθιστά διαθέσιμες όλες τις αναγκαίες πληροφορίες, αλλά για να ωφεληθείτε από αυτές πρέπει να δώσετε προσοχή και να τις αφήσετε να επηρεάσουν τον τρόπο σκέψης σας. (Ησαΐας 30:20, 21· 1 Θεσσαλονικείς 2:13) Πρέπει να είστε πρόθυμοι να γεμίζετε τη διάνοιά σας με την αλήθεια που περιέχεται στα «άγια συγγράμματα», τον εμπνευσμένο Λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή.—2 Τιμόθεο 3:15-17.

Να Ανταποκρίνεστε στον Τρόπο με τον Οποίο σας Πλάθει ο Ιεχωβά

Το γεγονός ότι είναι ανάγκη να ανταποκρίνεστε πρόθυμα και υπάκουα προκειμένου να ωφελείστε από την επιρροή που ασκεί ο Ιεχωβά όταν πλάθει φάνηκε με δυναμικό τρόπο όταν εκείνος είπε στον προφήτη Ιερεμία να επισκεφτεί το εργαστήρι ενός αγγειοπλάστη. Ο Ιερεμίας είδε ότι ο αγγειοπλάστης άλλαξε γνώμη ως προς το τι να κάνει με κάποιο σκεύος όταν εκείνο το οποίο προσπαθούσε να φτιάξει «χάλασε στο χέρι του αγγειοπλάστη». Κατόπιν ο Ιεχωβά είπε: «Δεν μπορώ να κάνω σε εσάς όπως αυτός ο αγγειοπλάστης, οίκε του Ισραήλ; . . . Δείτε! Όπως ο πηλός στο χέρι του αγγειοπλάστη, έτσι είστε εσείς στο χέρι μου, οίκε του Ισραήλ». (Ιερεμίας 18:1-6) Μήπως αυτό σήμαινε ότι ο λαός του Ισραήλ ήταν σαν σβόλοι άψυχου πηλού στα χέρια του Ιεχωβά, τους οποίους μπορούσε αυθαίρετα να πλάθει ώστε να γίνουν το ένα ή το άλλο είδος σκεύους;

Ο Ιεχωβά ποτέ δεν χρησιμοποιεί την παντοδυναμία του για να κάνει τους ανθρώπους να ενεργούν αντίθετα με τη θέλησή τους· ούτε είναι υπεύθυνος για ελαττωματικά προϊόντα, όπως μπορεί να συμβαίνει με έναν ανθρώπινο αγγειοπλάστη. (Δευτερονόμιο 32:4) Τα «ελαττώματα» προκύπτουν όταν εκείνοι τους οποίους προσπαθεί ο Ιεχωβά να πλάσει με θετικό τρόπο αντιστέκονται στην κατεύθυνσή του. Αυτή είναι μια τεράστια διαφορά ανάμεσα σε εσάς και σε έναν άψυχο σβόλο πηλού. Εσείς έχετε ελεύθερη βούληση. Χρησιμοποιώντας την, μπορείτε να επιλέξετε είτε να ανταποκριθείτε στην επιρροή που ασκεί ο Ιεχωβά όταν πλάθει είτε να την απορρίψετε εσκεμμένα.

Τι αφυπνιστικό μάθημα! Πόσο καλύτερο είναι να δίνει κάποιος προσοχή στη φωνή του Ιεχωβά αντί να λέει αλαζονικά: «Κανένας δεν μου υπαγορεύει τι να κάνω»! Όλοι χρειαζόμαστε την επιρροή του Ιεχωβά με την οποία μας καθοδηγεί. (Ιωάννης 17:3) Να είστε σαν τον ψαλμωδό Δαβίδ, ο οποίος προσευχήθηκε: «Μάθε μου τις οδούς σου, Ιεχωβά· δίδαξέ με τους δρόμους σου». (Ψαλμός 25:4) Να θυμάστε τα λόγια του Βασιλιά Σολομώντα: «Ο σοφός θα ακούσει και θα λάβει περισσότερη εκπαίδευση». (Παροιμίες 1:5) Εσείς θα ακούσετε; Αν ναι, τότε “η ικανότητα σκέψης θα σας φυλάει, η διάκριση θα σας διαφυλάττει”.—Παροιμίες 2:11.