Η Άποψη της Αγίας Γραφής

Να Συγχωρούμε και να Ξεχνάμε—Πώς Είναι Δυνατόν;

«ΘΕΛΩ ΣΥΓΧΩΡΗΣΕΙ ΤΗΝ ΑΝΟΜΙΑΝ ΑΥΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑΝ ΑΥΤΩΝ ΔΕΝ ΘΕΛΩ ΕΝΘΥΜΕΙΣΘΑΙ ΠΛΕΟΝ».—ΙΕΡΕΜΙΑΣ 31:34.

ΑΥΤΑ τα λόγια τα οποία κατέγραψε ο προφήτης Ιερεμίας αποκαλύπτουν κάτι το αξιοσημείωτο σχετικά με το έλεος του Ιεχωβά: Όταν αυτός συγχωρεί, ξεχνάει. (Ησαΐας 43:25) Η Αγία Γραφή δηλώνει περαιτέρω: «Ακριβώς όπως ο Ιεχωβά σάς συγχώρησε ανεπιφύλακτα, έτσι να συγχωρείτε και εσείς». (Κολοσσαείς 3:13) Επομένως, ως Χριστιανοί πρέπει να μιμούμαστε τη συγχωρητικότητα του Ιεχωβά.

Ωστόσο, εγείρονται μερικά σπουδαία ερωτήματα. Όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί, στ’ αλήθεια δεν θυμάται πλέον τις αμαρτίες μας; Επίσης, όταν εμείς συγχωρούμε, πρέπει να ξεχνάμε με την έννοια ότι δεν είμαστε σε θέση να θυμηθούμε; Μήπως μπορεί να ειπωθεί ότι αν δεν ξεχάσουμε με αυτόν τον τρόπο δεν έχουμε συγχωρήσει πραγματικά;

Πώς Συγχωρεί ο Ιεχωβά

Το να συγχωρεί κάποιος περιλαμβάνει το να παύει να τρέφει μνησικακία. Όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί, το κάνει αυτό πλήρως.a Ο ψαλμωδός Δαβίδ έγραψε: ‘[Ο Ιεχωβά] δεν θα συνεχίζει διαρκώς να βρίσκει λάθη, ούτε θα παραμένει επ’ αόριστον αγανακτισμένος. Όσο μακριά βρίσκεται η ανατολή από τη δύση, τόσο μακριά από εμάς έχει βάλει τις παραβάσεις μας. Όπως ένας πατέρας δείχνει έλεος στους γιους του, ο Ιεχωβά έχει δείξει έλεος σε εκείνους που τον φοβούνται’.—Ψαλμός 103:9, 12, 13, ΜΝΚ.

Η πληρότητα της συγχωρητικότητας του Θεού εξηγείται περαιτέρω στο εδάφιο Πράξεις 3:19: «Μετανοήστε, λοιπόν, και μεταστραφείτε για να εξαλειφτούν οι αμαρτίες σας». Η λέξη «εξαλειφτούν» προέρχεται από το ρήμα εξαλείφω της κοινής ελληνικής, το οποίο σημαίνει «απαλείφω, σβήνω, διαγράφω». (Βλέπε Αποκάλυψη 7:17· 21:4). Το Νέο Διεθνές Λεξικό της Θεολογίας της Καινής Διαθήκης (The New International Dictionary of New Testament Theology) εξηγεί: «Η εικόνα που παρουσιάζει το ρήμα εδώ και ίσως οπουδήποτε αλλού είναι κατά πάσα πιθανότητα το να λειαίνει κάποιος την επιφάνεια μιας κέρινης πλάκας γραφής με σκοπό την επαναχρησιμοποίησή της ([σαν να] ‘διαγράφει το παρελθόν’)». Όταν μετανοούμε για τις αμαρτίες μας, ο Ιεχωβά καθαρίζει το υπόμνημά μας. Μήπως αυτό σημαίνει ότι δεν θυμάται πλέον τις αμαρτίες μας; Ας εξετάσουμε ένα παράδειγμα που είναι καταγραμμένο στην Αγία Γραφή.

Όταν ο Βασιλιάς Δαβίδ διέπραξε μοιχεία με τη Βηθ-σαβεέ και αργότερα προσπάθησε να το συγκαλύψει αυτό κανονίζοντας να πεθάνει ο σύζυγός της, ο Ιεχωβά έστειλε τον προφήτη Νάθαν να ελέγξει τον Δαβίδ. (2 Σαμουήλ 11:1-17· 12:1-12) Με ποιο αποτέλεσμα; Ο Δαβίδ μετανόησε ειλικρινά, και ο Ιεχωβά τον συγχώρησε. (2 Σαμουήλ 12:13· Ψαλμός 32:1-5) Μήπως ξέχασε ο Ιεχωβά τις αμαρτίες του Δαβίδ; Κάθε άλλο! Οι Βιβλικοί συγγραφείς Γαδ και Νάθαν αργότερα κατέγραψαν ολόκληρο το περιστατικό στο βιβλίο 2 Σαμουήλ (το οποίο ολοκληρώθηκε περίπου το 1040 Π.Κ.Χ.) λίγο πριν από το θάνατο του Δαβίδ.

Συνεπώς, το υπόμνημα, ή η ανάμνηση, των αμαρτιών του Δαβίδ—καθώς και το υπόμνημα της μετάνοιάς του και της επακόλουθης συγχώρησης που έλαβε από τον Ιεχωβά—παραμένει, προς όφελος των αναγνωστών της Αγίας Γραφής μέχρι σήμερα. (Ρωμαίους 15:4· 1 Κορινθίους 10:11) Στην πραγματικότητα, εφόσον «τα λόγια του Ιεχωβά [όπως περιέχονται στην Αγία Γραφή] διαμένουν για πάντα», το υπόμνημα των αμαρτιών του Δαβίδ δεν θα ξεχαστεί ποτέ!—1 Πέτρου 1:25.

Πώς, λοιπόν, μπορεί να ειπωθεί ότι ο Ιεχωβά διαγράφει το παρελθόν όταν εμείς μετανοούμε ειλικρινά για τις αμαρτίες μας; Πώς μπορούμε να κατανοήσουμε τα λόγια του Ιεχωβά: «Θέλω συγχωρήσει την ανομίαν αυτών και την αμαρτίαν αυτών δεν θέλω ενθυμείσθαι πλέον»;—Ιερεμίας 31:34.

Πώς Ξεχνάει ο Ιεχωβά

Το εβραϊκό ρήμα που αποδίδεται «θέλω ενθυμείσθαι» (ένας τύπος του ρήματος ζακάρ) δεν σημαίνει απλώς το να θυμάται κάποιος το παρελθόν. Σύμφωνα με το Θεολογικό Εγχειρίδιο της Παλαιάς Διαθήκης (Theological Wordbook of the Old Testament), μπορεί να σημαίνει «αναφέρω, δηλώνω, εξιστορώ, διακηρύττω, επικαλούμαι, ανακαλώ στη μνήμη, κατηγορώ, ομολογώ». Το Θεολογικό Λεξικό της Παλαιάς Διαθήκης (Theological Dictionary of the Old Testament) προσθέτει: «Στην πραγματικότητα, πολύ συχνά [το ρήμα ζακάρ] υποδηλώνει μια πράξη ή εμφανίζεται σε συνδυασμό με ρήματα δράσης». Συνεπώς, όταν ο Ιεχωβά λέει για τον πεισματικό λαό του ότι «θέλει ενθυμηθή την ανομίαν αυτών», εννοεί ότι θα αναλάβει δράση εναντίον τους εξαιτίας της έλλειψης μετάνοιας από μέρους τους. (Ιερεμίας 14:10) Αντίθετα, όταν ο Ιεχωβά λέει: «Την αμαρτίαν αυτών δεν θέλω ενθυμείσθαι πλέον», μας διαβεβαιώνει ότι, από τη στιγμή που θα συγχωρήσει τις αμαρτίες μας, δεν πρόκειται να τις επαναφέρει στην επιφάνεια με σκοπό να μας κατηγορήσει, να μας καταδικάσει ή να μας τιμωρήσει.

Μέσω του προφήτη Ιεζεκιήλ, ο Ιεχωβά εξήγησε την έννοια με την οποία συγχωρεί και ξεχνάει: «Εάν ο άνομος επιστραφή από πασών των αμαρτιών αυτού, τας οποίας έπραξε, και φυλάξη πάντα τα διατάγματά μου και πράξη κρίσιν και δικαιοσύνην, εξάπαντος θέλει ζήσει, δεν θέλει αποθάνει· πάσαι αι ανομίαι αυτού, τας οποίας έπραξε, δεν θέλουσι μνημονευθή εις αυτόν [εναντίον του, ΜΝΚ]· εν τη δικαιοσύνη αυτού, την οποίαν έπραξε, θέλει ζήσει». (Ιεζεκιήλ 18:21, 22· 33:14-16, ΜΝΚ) Ναι, όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί ένα μετανοημένο αμαρτωλό, διαγράφει το παρελθόν και ξεχνάει με την έννοια ότι δεν πρόκειται να αναλάβει δράση εναντίον του για εκείνες τις αμαρτίες σε κάποια μελλοντική στιγμή.—Ρωμαίους 4:7, 8.

Εφόσον είμαστε ατελείς, ποτέ δεν μπορούμε να συγχωρήσουμε με τέλεια έννοια όπως συγχωρεί ο Ιεχωβά· οι σκέψεις και οι οδοί του είναι απείρως υψηλότερες από τις δικές μας. (Ησαΐας 55:8, 9) Σε ποιο βαθμό, λοιπόν, μπορεί λογικά να αναμένεται από εμάς να συγχωρούμε και να ξεχνάμε όταν οι άλλοι αμαρτάνουν εναντίον μας;

Πώς Μπορούμε να Συγχωρούμε και να Ξεχνάμε

Να ‘συγχωρείτε ανεπιφύλακτα ο ένας τον άλλον’, παροτρύνει το εδάφιο Εφεσίους 4:32. Σύμφωνα με τον λεξικογράφο Γ. Ε. Βάιν, η λέξη της κοινής ελληνικής που αποδίδεται ‘συγχωρώ ανεπιφύλακτα’ (χαρίζομαι) σημαίνει «παραχωρώ χάρη χωρίς όρους». Όταν οι παραβάσεις που διαπράττονται εναντίον μας είναι ασήμαντες ως προς τη φύση τους, μπορεί να μη δυσκολευόμαστε και πολύ να δώσουμε συγχώρηση. Το να θυμόμαστε ότι και εμείς είμαστε ατελείς μας καθιστά ικανούς να λαβαίνουμε υπόψη τα ελαφρυντικά για τα ελαττώματα των άλλων. (Κολοσσαείς 3:13) Όταν συγχωρούμε, παύουμε να τρέφουμε μνησικακία, και η σχέση μας με τον παραβάτη μπορεί να μην υποστεί διαρκή βλάβη. Τελικά, η ανάμνηση κάθε τέτοιας ασήμαντης παράβασης μπορεί κάλλιστα να ξεθωριάσει.

Τι θα λεχθεί, όμως, αν οι άλλοι αμαρτήσουν εναντίον μας με σοβαρότερο τρόπο, βλάπτοντάς μας σε μεγάλο βαθμό; Σε ακραίες περιπτώσεις, όπως είναι η αιμομειξία, ο βιασμός και η απόπειρα δολοφονίας, η συγχώρηση μπορεί να περιλαμβάνει μια σειρά από ζητήματα. Αυτό θα αληθεύει ιδιαίτερα όταν ο παραβάτης δεν αναγνωρίζει την αμαρτία, δεν μετανοεί και δεν ζητάει συγνώμη.b (Παροιμίαι 28:13) Ο ίδιος ο Ιεχωβά δεν συγχωρεί τα αμετανόητα, πωρωμένα άτομα που αδικοπραγούν. (Εβραίους 6:4-6· 10:26) Όταν μια πληγή είναι βαθιά, μπορεί να μην καταφέρουμε ποτέ να βγάλουμε εντελώς από το νου μας ό,τι συνέβη. Όμως, μπορούμε να παρηγορηθούμε από τη διαβεβαίωση ότι, στον ερχόμενο νέο κόσμο, «δεν θέλει είσθαι μνήμη των προτέρων ουδέ θέλουσιν ελθεί εις τον νουν». (Ησαΐας 65:17· Αποκάλυψη 21:4) Οτιδήποτε θα θυμόμαστε τότε δεν θα μας προξενεί τη βαθιά οδύνη ή τον πόνο που ίσως τώρα νιώθουμε.

Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να πάρουμε κάποια πρωτοβουλία για να τακτοποιήσουμε τα ζητήματα, ίσως συζητώντας με τον παραβάτη, προτού μπορέσουμε να συγχωρήσουμε. (Εφεσίους 4:26) Με αυτόν τον τρόπο, κάθε παρεξήγηση μπορεί να ξεκαθαριστεί, μπορεί να ζητηθεί κατάλληλα συγνώμη και να δοθεί συγχώρηση. Τι θα λεχθεί όσον αφορά το να ξεχάσουμε; Μπορεί ποτέ να μη βγάλουμε εντελώς από το νου μας ό,τι έγινε, αλλά μπορούμε να ξεχάσουμε με την έννοια ότι δεν κρατάμε κακία στον παραβάτη ούτε επαναφέρουμε το ζήτημα στην επιφάνεια σε κάποια μελλοντική στιγμή. Δεν κουτσομπολεύουμε σχετικά με αυτό ούτε αποφεύγουμε εντελώς τον παραβάτη. Ωστόσο, μπορεί να χρειαστεί κάποιος χρόνος μέχρι να αποκατασταθεί η σχέση μας με τον παραβάτη, και ίσως να μην απολαμβάνουμε την ίδια οικειότητα όπως πρωτύτερα.

Εξετάστε ένα παράδειγμα: Υποθέστε ότι εκμυστηρεύεστε ένα πολύ προσωπικό ζήτημα σε κάποιον έμπιστο φίλο, και αργότερα μαθαίνετε ότι εκείνος το αποκάλυψε σε άλλους, πράγμα που σας στενοχώρησε ή σας πλήγωσε πολύ. Τον πλησιάζετε για να συζητήσετε το θέμα μαζί του, και εκείνος λυπάται πολύ· ζητάει συγνώμη και σας παρακαλεί να τον συγχωρήσετε. Ακούγοντάς τον να ζητάει ειλικρινά συγνώμη, η καρδιά σας υποκινείται να τον συγχωρήσει. Μήπως ξεχνάτε εύκολα ό,τι συνέβη; Πιθανότατα όχι· αναμφίβολα θα διστάζετε πολύ να του εκμυστηρευτείτε κάτι στο μέλλον. Όμως, τον συγχωρείτε· δεν αναμοχλεύετε διαρκώς το ζήτημα μαζί του. Δεν τρέφετε μνησικακία ούτε κουτσομπολεύετε σχετικά με αυτό. Ίσως να μη νιώθετε τόση οικειότητα απέναντί του όπως προηγουμένως, αλλά εξακολουθείτε να τον αγαπάτε ως Χριστιανό αδελφό σας.—Παράβαλε Παροιμίαι 20:19, ΜΝΚ.

Όμως, τι θα γίνει αν, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλετε για να τακτοποιήσετε τα ζητήματα, ο παραβάτης δεν παραδέχεται το σφάλμα του ούτε ζητάει συγνώμη; Μπορείτε να συγχωρήσετε με την έννοια ότι θα πάψετε να τρέφετε μνησικακία; Το να συγχωρούμε τους άλλους δεν σημαίνει ότι παραβλέπουμε ή μικροποιούμε αυτό που έχουν κάνει. Η μνησικακία είναι βαρύ φορτίο· μπορεί να απασχολεί υπερβολικά τη σκέψη μας, στερώντας μας την ειρήνη. Περιμένοντας μια παράκληση για συγχώρηση που ποτέ δεν έρχεται, το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να απογοητευόμαστε ολοένα και περισσότερο. Στην ουσία, επιτρέπουμε στον παραβάτη να ελέγχει τα συναισθήματά μας. Γι’ αυτό, χρειάζεται να συγχωρούμε τους άλλους, δηλαδή να παύουμε να τρέφουμε μνησικακία, όχι μόνο για το δικό τους όφελος, αλλά και για το δικό μας, ώστε να μπορούμε να συνεχίζουμε απρόσκοπτα τη ζωή μας.

Το να συγχωρούμε τους άλλους δεν είναι πάντοτε εύκολο. Όμως, όταν υπάρχει ειλικρινής μετάνοια, μπορούμε να προσπαθούμε να μιμούμαστε τη συγχωρητικότητα του Ιεχωβά. Όταν εκείνος συγχωρεί μετανοημένα άτομα που έχουν αδικοπραγήσει, παύει να είναι αγανακτισμένος—διαγράφει το παρελθόν και ξεχνάει με την έννοια ότι δεν θα χρησιμοποιήσει εκείνες τις αμαρτίες εναντίον τους στο μέλλον. Και εμείς επίσης μπορούμε να προσπαθούμε να παύουμε να τρέφουμε μνησικακία όταν ο παραβάτης δείξει μετάνοια. Ίσως, όμως, να υπάρξουν περιπτώσεις στις οποίες δεν είμαστε καν υποχρεωμένοι να συγχωρήσουμε. Κανένα άτομο που έχει πέσει θύμα ακραίων καταστάσεων όσον αφορά άδικη ή βάναυση μεταχείριση δεν θα πρέπει να εξαναγκάζεται να συγχωρήσει τον αμετανόητο παραβάτη. (Παράβαλε Ψαλμός 139:21, 22). Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις στις οποίες οι άλλοι αμαρτάνουν εναντίον μας, μπορούμε να συγχωρούμε με την έννοια ότι παύουμε να τρέφουμε μνησικακία, και μπορούμε να ξεχνάμε με την έννοια ότι δεν θα χρησιμοποιήσουμε το ζήτημα εναντίον του αδελφού μας σε κάποια μελλοντική στιγμή.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Ο Ιωσήφ και οι αδελφοί του