ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ

[εβρ., κα’άθ].

Οι μεταφραστές της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα και της λατινικής Βουλγάτας απέδωσαν την εβραϊκή λέξη κα’άθ “πελεκάνος”. Αυτό το πουλί περιλαμβάνεται στον κατάλογο με τα πουλιά που ορίζονταν ως “ακάθαρτα” σύμφωνα με το Μωσαϊκό Νόμο.—Λευ 11:13, 18· Δευ 14:11, 12, 17.

Ο πελεκάνος είναι ένα από τα μεγαλύτερα ιπτάμενα πουλιά, με μήκος που ξεπερνάει το 1,5 μ. και με εντυπωσιακό άνοιγμα φτερών που φτάνει τα 2,5 μ. ή περισσότερο. Το κιτρινωπό ράμφος του είναι μακρύ και αγκιστροειδές, και ο μεγάλος διασταλτός σάκος που βρίσκεται κάτω από αυτό σπανίως διακρίνεται όταν είναι άδειος. Μολονότι οι πελεκάνοι είναι δυσκίνητοι στο έδαφος, η πτήση τους χαρακτηρίζεται από μεγάλη αντοχή και χάρη, και είναι γνωστές οι περιπτώσεις πελεκάνων των οποίων οι φωλιές απείχαν μέχρι και 100 χλμ. από τα μέρη όπου ψάρευαν. Είναι εξαιρετικά επιδέξιοι στο ψάρεμα, και τα πόδια τους, που διαθέτουν νηκτική μεμβράνη, τους δίνουν τη δυνατότητα να ελίσσονται ταχύτατα μέσα στο νερό.

Όταν ο πελεκάνος χορτάσει από τροφή, συνήθως πετάει μακριά, σε ένα μοναχικό μέρος, όπου παίρνει μια μελαγχολική στάση, με το κεφάλι του βυθισμένο στους ώμους, και μένει εντελώς ακίνητος, ώστε από κάποια απόσταση μπορεί να νομίσει κανείς ότι πρόκειται για άσπρη πέτρα. Μένει σε αυτή τη στάση επί ώρες κάθε φορά, πράγμα που τον καθιστά κατάλληλο σύμβολο της μελαγχολικής απραξίας στην οποία αναφέρεται ο ψαλμωδός όταν περιγράφει παραστατικά τη βαθιά λύπη του: «Μοιάζω με τον πελεκάνο της ερημιάς». (Ψλ 102:6) Εδώ η λέξη “ερημιά” δεν υπονοεί κατ’ ανάγκην την έρημο, αλλά απλώς μια περιοχή που βρίσκεται μακριά από τις ανθρώπινες κατοικίες, ίσως κάποιο έλος. Στη διάρκεια ορισμένων εποχών, στα έλη του βόρειου τμήματος της Κοιλάδας του Ιορδάνη συναντώνται πελεκάνοι ακόμη και σήμερα. Στο Ισραήλ υπάρχουν τρεις ποικιλίες πελεκάνων. Η πιο κοινή είναι ο ροδοπελεκάνος (πελεκάνος ο ονοκρόταλος [Pelecanus onocrotalus]), ενώ ο αργυροπελεκάνος (πελεκάνος ο ουλόθριξ [Pelecanus crispus]) και ο πελεκάνος με τη ροζ ράχη (πελεκάνος ο πυρρόχρους [Pelecanus rufescens]) συναντώνται σπανιότερα.

Ο πελεκάνος προτιμάει ιδιαίτερα τα ακαλλιέργητα μέρη, όπου δεν ενοχλείται από τον άνθρωπο. Εκεί φωλιάζει, εκκολάπτει τα μικρά του και αποσύρεται μετά το ψάρεμα. Επειδή αγαπάει τα μοναχικά, έρημα μέρη, αυτό το πουλί χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή ως σύμβολο της πλήρους ερήμωσης. Αναφερόμενος συμβολικά στην επικείμενη ερήμωση του Εδώμ, ο Ησαΐας προείπε ότι ο πελεκάνος θα γινόταν κάτοχος αυτής της γης. (Ησ 34:11) Ο Σοφονίας προφήτευσε ότι πελεκάνοι θα κατοικούσαν ανάμεσα στα κιονόκρανα της Νινευή, πράγμα που υποδήλωνε ολοκληρωτική καταστροφή και απουσία ανθρώπων.—Σοφ 2:13, 14.