Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 32—Ιωνάς

Συγγραφέας: Ιωνάς

Ολοκλήρωση Συγγραφής: περ. 844 Π.Κ.Χ.

 1. Ποιες ερωτήσεις λαβαίνουν απάντηση στο βιβλίο του Ιωνά, και τι δείχνει το βιβλίο όσον αφορά το έλεος του Ιεχωβά;

ΙΩΝΑΣ—ιεραπόστολος σε ξένο τόπο τον 9ο αιώνα Π.Κ.Χ.! Πώς έβλεπε το διορισμό που του έδωσε ο Ιεχωβά; Ποιες καινούριες εμπειρίες του επιφύλασσε ο διορισμός αυτός; Βρήκε δεκτικό το λαό που κατοικούσε στον τόπο του διορισμού του; Πόση επιτυχία είχε το κήρυγμά του; Το συναρπαστικό υπόμνημα του βιβλίου του Ιωνά δίνει απαντήσεις σ’ αυτές τις ερωτήσεις. Γραμμένο σ’ έναν καιρό που το εκλεκτό έθνος του Ιεχωβά είχε παραβιάσει τη διαθήκη την οποία είχε συνάψει μ’ αυτόν και είχε πέσει στην παγανιστική ειδωλολατρία, αυτό το προφητικό υπόμνημα δείχνει ότι το έλεος του Θεού δεν περιορίζεται σ’ ένα μόνο έθνος, ούτε ακόμη και στον Ισραήλ. Επιπλέον, εξυψώνει το μεγάλο έλεος και τη στοργική καλοσύνη του Ιεχωβά, αντιπαραβάλλοντας αυτές τις ιδιότητες με την έλλειψη ελέους, υπομονής και πίστης που τόσο συχνά παρατηρείται στους ατελείς ανθρώπους.

 2. Τι είναι γνωστό για τον Ιωνά, και γύρω σε ποιο έτος προφήτευσε;

² Το όνομα Ιωνάς (στην εβραϊκή, Γιονά) σημαίνει «Περιστέρι». Ο Ιωνάς ήταν γιος του προφήτη Αμαθί, από τη Γαθ-εφέρ της Γαλιλαίας, στην περιοχή του Ζαβουλών. Στα εδάφια 2 Βασιλέων 14:23-25 διαβάζουμε ότι ο Ιεροβοάμ, ο βασιλιάς του Ισραήλ, επέκτεινε τα όρια του έθνους, σύμφωνα με το λόγο που είπε ο Ιεχωβά μέσω του Ιωνά. Αυτό δείχνει ότι ο Ιωνάς προφήτευσε γύρω στο 844 Π.Κ.Χ., το έτος που ανέβηκε στο θρόνο του Ισραήλ ο Ιεροβοάμ Β΄, και πολλά έτη πριν αρχίσει να υποτάσσει τον Ισραήλ η Ασσυρία, που είχε πρωτεύουσα τη Νινευή.

 3. Τι αποδεικνύει ότι η αφήγηση του Ιωνά είναι αυθεντική;

³ Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ολόκληρη η αφήγηση του Ιωνά είναι αυθεντική. Ο ‘τελειωτής της πίστης μας, ο Ιησούς’, ανέφερε τον Ιωνά ως πραγματικό πρόσωπο και έδωσε τη θεόπνευστη ερμηνεία για 2 από τα προφητικά συμβάντα που περιγράφονται στο βιβλίο του Ιωνά, δείχνοντας έτσι ότι αυτό περιέχει αληθινές προφητείες. (Εβρ. 12:2· Ματθ. 12:39-41· 16:4· Λουκ. 11:29-32) Οι Ιουδαίοι ανέκαθεν τοποθετούσαν το βιβλίο του Ιωνά στα κανονικά βιβλία τους και το θεωρούσαν ιστορικό. Επίσης, το γεγονός ότι ο Ιωνάς περιγράφει με ειλικρίνεια τα λάθη του και τις αδυναμίες του, χωρίς καν να προσπαθεί να τα καλύψει, καταδεικνύει ότι το υπόμνημα είναι γνήσιο.

 4. Τι είδους ψάρι μπορεί να κατάπιε τον Ιωνά; Ωστόσο, ποια πληροφορία είναι αρκετή για εμάς;

⁴ Και το «μέγα κήτος» που κατάπιε τον Ιωνά; Έχουν γίνει αρκετές εικασίες σχετικά με το τι ψάρι μπορεί να ήταν αυτό. Ο φυσητήρας ο κατώδους μπορεί κάλλιστα να καταπιεί έναν ολόκληρο άνθρωπο. Το ίδιο και ο τεράστιος λευκός καρχαρίας. Η Αγία Γραφή, όμως, δηλώνει απλώς: ‘Διέταξε Ιεχωβά μέγα κήτος να καταπίη τον Ιωνάν’. (Ιωνάς 1:17) Δεν αναφέρεται συγκεκριμένα τι είδους ψάρι ήταν αυτό. Δεν μπορεί να καθοριστεί με βεβαιότητα αν ήταν φυσητήρας, μεγάλος λευκός καρχαρίας ή κάποιο άλλο άγνωστο θαλάσσιο πλάσμα.a Για εμάς, είναι αρκετή η πληροφορία που δίνει το Βιβλικό υπόμνημα, ότι δηλαδή επρόκειτο για «μέγα κήτος».

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΙΩΝΑ

 5. Πώς αντιδρά ο Ιωνάς όταν παίρνει το διορισμό του, και με ποιο αποτέλεσμα;

⁵ Ο Ιωνάς παίρνει διορισμό για τη Νινευή, αλλά φεύγει για αλλού (1:1-16). ‘Και έγεινε λόγος Ιεχωβά προς Ιωνάν τον υιόν του Αμαθί, λέγων, Σηκώθητι, ύπαγε εις Νινευή, την πόλιν την μεγάλην, και κήρυξον κατ’ αυτής· διότι η ασέβεια αυτών ανέβη ενώπιόν μου’. (1:1, 2) Χάρηκε ο Ιωνάς γι’ αυτόν το διορισμό; Καθόλου! Φεύγει προς την αντίθετη κατεύθυνση παίρνοντας ένα πλοίο για τη Θαρσείς, που πιθανόν να είναι η Ισπανία. Το πλοίο του Ιωνά πέφτει σε μια μεγάλη θύελλα. Φοβισμένοι οι ναύτες ζητούν βοήθεια «έκαστος [από] τον θεόν αυτού», ενώ ο Ιωνάς κοιμάται στο αμπάρι του πλοίου. (1:5) Ξυπνούν τον Ιωνά, και ρίχνουν κλήρους προσπαθώντας να ανακαλύψουν ποιος είναι υπεύθυνος για το κακό που τους βρήκε. Ο κλήρος πέφτει στον Ιωνά. Τώρα, εκείνος τους πληροφορεί ότι είναι Εβραίος, λάτρης του Ιεχωβά και ότι έχει φύγει για να μην εκτελέσει το θεόδοτο έργο του. Τους λέει να τον ρίξουν στη θάλασσα. Εκείνοι, αφού πρώτα καταβάλλουν κι άλλες προσπάθειες για να σώσουν το πλοίο, ρίχνουν τελικά τον Ιωνά στη θάλασσα. Η μανία της θάλασσας καταλαγιάζει.

 6. Ποια εμπειρία έχει ο Ιωνάς με το «μέγα κήτος»;

⁶ Ένα «μέγα κήτος» τον καταπίνει (1:17–2:10). ‘Και διέταξε Ιεχωβά μέγα κήτος να καταπίη τον Ιωνάν. Και ήτο ο Ιωνάς εν τη κοιλία του κήτους τρεις ημέρας και τρεις νύκτας’. (1:17) Μέσα από το ψάρι, εκείνος προσεύχεται ολόθερμα στον Ιεχωβά. «Εκ κοιλίας άδου» φωνάζει για βοήθεια και δηλώνει πως θα κάνει ό,τι ευχήθηκε, επειδή ‘η σωτηρία είναι παρά του Ιεχωβά’. (2:2, 9) Κατόπιν διαταγής του Ιεχωβά, το ψάρι εξεμεί τον Ιωνά στη στεριά.

 7. Πόσο αποτελεσματικό είναι το κήρυγμα του Ιωνά στη Νινευή;

⁷ Κηρύττει στη Νινευή (3:1–4:11). Ο Ιεχωβά επαναλαμβάνει στον Ιωνά τη διαταγή που του έχει δώσει. Τώρα πια ο Ιωνάς δεν προσπαθεί να αποφύγει το διορισμό του, αλλά πηγαίνει στη Νινευή. Εκεί γυρνάει στους δρόμους της πόλης και φωνάζει: «Έτι τεσσαράκοντα ημέραι και η Νινευή θέλει καταστραφή». (3:4) Το κήρυγμά του φέρνει αποτελέσματα. Ένα κύμα μετάνοιας σαρώνει τη Νινευή, και ο λαός της αρχίζει να πιστεύει στον Θεό. Ο βασιλιάς εξαγγέλλει ότι άνθρωποι και ζώα πρέπει να νηστεύσουν και να φορέσουν σάκο. Ο Ιεχωβά δείχνει έλεος και δεν καταστρέφει την πόλη.

 8. Πώς αντιδρά ο Ιωνάς όταν ο Ιεχωβά δείχνει έλεος στην πόλη, και πώς εκθέτει ο Ιεχωβά την ασυνέπεια του προφήτη;

⁸ Αυτό, όμως, δεν μπορεί να το ανεχθεί ο Ιωνάς. Λέει στον Ιεχωβά ότι ήξερε από την αρχή ότι Εκείνος θα έδειχνε έλεος και γι’ αυτό έφυγε για τη Θαρσείς. Λέει ότι θα ήθελε να πεθάνει. Πολύ πικραμένος ο Ιωνάς κατασκηνώνει ανατολικά της πόλης και περιμένει να δει τι θα γίνει. Ο Ιεχωβά διατάζει μια νεροκολοκυθιά να φυτρώσει για να κάνει σκιά στο θυμωμένο προφήτη του. Ο Ιωνάς χαίρεται γι’ αυτό, αλλά η χαρά του δεν κρατάει πολύ. Το επόμενο πρωί ο Ιεχωβά διατάζει ένα σκουλήκι να πατάξει το φυτό, κι έτσι ενώ πριν ο Ιωνάς ανακουφιζόταν με την προστασία που του παρείχε αυτό, είναι τώρα εκτεθειμένος στον ξηρό ανατολικό άνεμο και στον καυτό ήλιο. Και πάλι λέει ότι θα ήθελε να πεθάνει. Αυτοδικαιώνεται δικαιολογώντας το θυμό του. Ο Ιεχωβά τού δείχνει την ασυνέπειά του: Ο Ιωνάς ένιωσε λύπη για μια νεροκολοκυθιά, αλλά είναι θυμωμένος επειδή ο Ιεχωβά νιώθει τώρα λύπη για τη μεγάλη αυτή πόλη, τη Νινευή.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

 9. Ποια στάση και ποια πορεία του Ιωνά θα πρέπει να αποτελούν προειδοποίηση για εμάς;

⁹ Η πορεία ενέργειας του Ιωνά και το αποτέλεσμα που είχε αυτή θα πρέπει να αποτελούν προειδοποίηση για εμάς. Ο Ιωνάς προσπάθησε να αποφύγει ένα θεόδοτο έργο· έπρεπε να αναλάβει αυτό το έργο και να εμπιστευτεί στον Θεό για υποστήριξη. (Ιωνάς 1:3· Λουκ. 9:62· Παρ. 14:26, ΜΝΚ· Ησ. 6:8) Όταν δεν πήγε προς τη σωστή κατεύθυνση, έδειξε αρνητική στάση, γιατί δεν είπε αμέσως στους ναύτες ότι ήταν λάτρης ‘του Ιεχωβά του Θεού του ουρανού’. Είχε χάσει την τόλμη του. (Ιωνάς 1:7-9· Εφεσ. 6:19, 20) Ο εγωκεντρισμός του Ιωνά τον έκανε να θεωρήσει προσωπική προσβολή το έλεος που έδειξε ο Ιεχωβά στη Νινευή· προσπάθησε να δικαιολογηθεί λέγοντας στον Ιεχωβά ότι εκείνος ήξερε από την αρχή πως αυτό θα ήταν το αποτέλεσμα—γιατί λοιπόν να τον στείλει ως προφήτη; Του δόθηκε έλεγχος για τη στάση του, η οποία χαρακτηριζόταν από έλλειψη σεβασμού και παράπονα· εμείς, λοιπόν, θα πρέπει να ωφεληθούμε από την εμπειρία του και να μη βρίσκουμε λάθη στην εκδήλωση ελέους από μέρους του Ιεχωβά ή στον τρόπο με τον οποίον ενεργεί εκείνος.—Ιωνάς 4:1-4, 7-9· Φιλιπ. 2:13, 14· 1 Κορ. 10:10.

10. Πώς καταδεικνύεται παραστατικά στο βιβλίο του Ιωνά η στοργική καλοσύνη και το έλεος του Ιεχωβά;

¹⁰ Στο βιβλίο του Ιωνά, πάνω από καθετί άλλο, κυριαρχεί το σκιαγράφημα της στοργικής καλοσύνης και του ελέους του Ιεχωβά, αυτών των μεγαλειωδών ιδιοτήτων Του. Ο Ιεχωβά έδειξε στοργική καλοσύνη στη Νινευή όταν έστειλε τον προφήτη του να προειδοποιήσει για την επικείμενη καταστροφή, και ήταν πρόθυμος να δείξει έλεος όταν η πόλη μετανόησε—έλεος που επέτρεψε στη Νινευή να συνεχίσει να υπάρχει 200 και πλέον έτη, ώσπου καταστράφηκε από τους Μήδους και τους Βαβυλώνιους γύρω στο 632 Π.Κ.Χ. Έδειξε έλεος στον Ιωνά, όταν τον έσωσε από την τρικυμισμένη θάλασσα και όταν του έδωσε την κολοκυθιά «δια να ανακουφίση αυτόν από της θλίψεως αυτού». Με το να του δώσει την προστατευτική κολοκυθιά και μετά να του τη στερήσει, ο Ιεχωβά γνωστοποίησε στον Ιωνά ότι θα δείχνει έλεος και στοργική καλοσύνη ανάλογα με το πώς Αυτός ευαρεστείται.—Ιωνάς 1:2· 3:2-4, 10· 2:10· 4:6, 10, 11.

11. Τι είναι «το σημείον Ιωνά»;

¹¹ Στα εδάφια Ματθαίος 12:38-41, ο Ιησούς είπε στους θρησκευτικούς ηγέτες ότι το μόνο σημείο που θα τους δινόταν θα ήταν «το σημείον Ιωνά». Αφού έμεινε 3 μέρες και 3 νύχτες ‘στην κοιλιά του άδη’, ο Ιωνάς πήγε και κήρυξε στη Νινευή, κι έγινε έτσι «σημείον» για τους Νινευίτες. (Ιωνάς 1:17· 2:2· 3:1-4) Παρόμοια, ο Ιησούς έμεινε στον τάφο μέρη 3 ημερών και αναστήθηκε. Όταν οι μαθητές του διακήρυξαν τις αποδείξεις γι’ αυτό το γεγονός, ο Ιησούς έγινε σημείο για εκείνη τη γενεά. Σύμφωνα με την ιουδαϊκή μέθοδο μέτρησης του χρόνου και σύμφωνα με τα γεγονότα που αποτέλεσαν την εκπλήρωση στην περίπτωση του Ιησού, αυτή η περίοδος των ‘τριών ημερών και τριών νυχτών’ θα μπορούσε να είναι μικρότερη από 3 ολόκληρες μέρες.b

12. (α) Τι άλλο λέει ο Ιησούς σχετικά με τους Νινευίτες και τους Ιουδαίους της γενεάς του; (β) Πώς εμφανίστηκε κάτι «πλειότερον του Ιωνά», και τι σχέση έχει αυτό με τη Βασιλεία του Ιεχωβά και τη σωτηρία που προμηθεύει Εκείνος;

¹² Στην ίδια συζήτηση, ο Ιησούς αντιπαραβάλλει τη μετάνοια των Νινευιτών με τη σκληροκαρδία και την πλήρη απόρριψη που συνάντησε από τους Ιουδαίους στη διάρκεια της διακονίας του, λέγοντας: «Άνδρες Νινευίται θέλουσιν αναστηθή εν τη κρίσει μετά της γενεάς ταύτης και θέλουσι κατακρίνει αυτήν, διότι μετενόησαν εις το κήρυγμα του Ιωνά, και ιδού, πλειότερον του Ιωνά είναι εδώ». (Βλέπε επίσης Ματθαίος 16:4 και Λουκάς 11:30, 32.) «Πλειότερον του Ιωνά»—τι εννοούσε ο Ιησούς με τα λόγια αυτά; Αναφερόταν στον εαυτό του ως τον μεγαλύτερο όλων των προφητών, Εκείνον που απέστειλε ο Ιεχωβά να κηρύξει: «Μετανοείτε· διότι επλησίασεν η βασιλεία των ουρανών». (Ματθ. 4:17) Εντούτοις, οι περισσότεροι Ιουδαίοι εκείνης της γενεάς απέρριψαν «το σημείον Ιωνά». Τι γίνεται σήμερα; Αν και οι περισσότεροι δεν δίνουν προσοχή στο προειδοποιητικό άγγελμα του Ιεχωβά, πολλές χιλιάδες άνθρωποι σε όλη τη γη έχουν την ένδοξη ευκαιρία να ακούσουν τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού, τα οποία κήρυξε πρώτα ο Ιησούς, ‘ο Γιος του ανθρώπου’. Σαν τους μετανοημένους Νινευίτες οι οποίοι ευλογήθηκαν μέσω του κηρύγματος του Ιωνά, μπορούν κι αυτοί να γευτούν τις άφθονες και ελεήμονες προμήθειες που έχει κάνει ο Ιεχωβά για διαρκή ζωή, επειδή αληθινά ‘η σωτηρία είναι παρά του Ιεχωβά’.—Ιωνάς 2:9.

[Υποσημειώσεις]