ΓΕΥΜΑ

Πολλές φορές τα γεύματα των αρχαίων Εβραίων και μεταγενέστερα των πρώτων Χριστιανών αποτελούσαν περιστάσεις χαρωπής συναναστροφής και πνευματικής ωφέλειας. Επίσης, παρείχαν την ευκαιρία να εκδηλωθεί αγάπη και φιλοξενία. Φαίνεται ότι οι Εβραίοι και οι πρώτοι Χριστιανοί είχαν τη συνήθεια να προσεύχονται στα γεύματα.—1Σα 9:13· Πρ 27:35· 1Τι 4:1, 3· βλέπε ΔΕΙΠΝΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ· ΣΥΜΠΟΣΙΑ ΑΓΑΠΗΣ· ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ.

Προφανώς οι Ισραηλίτες έτρωγαν δύο κυρίως γεύματα την ημέρα—ένα το πρωί και ένα το βράδυ, στο τέλος των εργασιών τους. (Παράβαλε Ρθ 3:2, 3, 7· 1Βα 17:6.) Μολονότι πολλοί έτρωγαν το πρωινό τους στο σπίτι, άλλοι, όπως οι ψαράδες που μοχθούσαν όλη νύχτα, είχαν προφανώς τη συνήθεια να παίρνουν μαζί τους λίγο φαγητό όταν πήγαιναν στη δουλειά. Οι ψαράδες μπορούσαν επίσης να φτιάξουν πρωινό χρησιμοποιώντας μέρος της ψαριάς τους.—Παράβαλε Μαρ 8:14· Ιωα 21:12, 15.

Υπάρχουν στοιχεία, ωστόσο, ότι κατά το μεσημέρι σέρβιραν ένα άλλο γεύμα το οποίο τις περισσότερες φορές ίσως να ήταν ελαφρύτερο. (Πρ 10:9, 10) Πιθανώς αυτή την ώρα σταματούσαν για να ξεκουραστούν και να φάνε κάτι όσοι εργάζονταν στους αγρούς.—Παράβαλε Ρθ 2:14.

Συνήθως οι γυναίκες σέρβιραν το φαγητό. (Ιωα 12:1-3) Ενίοτε, όμως, γευμάτιζαν μαζί με τους άντρες. (1Σα 1:4, 5· Ιωβ 1:4) Στα εύπορα, και ιδιαίτερα στα βασιλικά, σπιτικά σέρβιραν οι υπηρέτες. Μάλιστα οι τραπεζοκόμοι του Βασιλιά Σολομώντα είχαν ειδική φορεσιά.—1Βα 10:4, 5· 2Χρ 9:3, 4.

Τα ποτά σερβίρονταν συνήθως σε ατομικά ποτήρια, αλλά το φαγητό τοποθετούνταν πολλές φορές σε κοινό πιάτο. Οι συνδαιτυμόνες μπορούσαν να το πάρουν με τα δάχτυλά τους ή να χρησιμοποιήσουν σαν κουτάλι ένα κομμάτι ψωμί για ορισμένα φαγητά.—Μαρ 14:20· Ιωα 13:25, 26· βλέπε επίσης Παρ 26:15.

Γευμάτιζαν είτε πλαγιασμένοι είτε καθιστοί. (Γε 18:4· 27:19· Κρ 19:6· Λου 9:14) Ένα ανάγλυφο από το ανάκτορο του Ασσύριου Βασιλιά Ασσουρμπανιπάλ απεικονίζει τον ίδιο πλαγιασμένο σε ντιβάνι και τη βασίλισσά του καθιστή σε ψηλή καρέκλα, ενώ συμποσιάζουν. Και οι Πέρσες επίσης συνήθιζαν, από ό,τι φαίνεται, να πλαγιάζουν σε ντιβάνια κατά τα γεύματα. (Εσθ 7:8) Την εποχή του Ιεζεκιήλ, τουλάχιστον μερικοί Ισραηλίτες χρησιμοποιούσαν τραπέζια και ντιβάνια.—Ιεζ 23:41.

Στη Διάρκεια της Επίγειας Διακονίας του Ιησού. Τον πρώτο αιώνα Κ.Χ., οι Εβραίοι είχαν γενικά τη συνήθεια να πλένουν τα χέρια τους προτού γευματίσουν. Για τους γραμματείς και τους Φαρισαίους το πλύσιμο των χεριών αποτελούσε τελετουργία.—Μαρ 7:1-8· βλέπε ΠΛΥΣΙΜΟ ΧΕΡΙΩΝ.

Στα συμπόσια ή στις μεγάλες γιορτές, τον καιρό της επίγειας διακονίας του Ιησού, τοποθετούσαν ανάκλιντρα γύρω από τις τρεις πλευρές του τραπεζιού. Έτσι λοιπόν, η τέταρτη πλευρά έμενε ελεύθερη για να μπορούν να έχουν πρόσβαση στο τραπέζι εκείνοι που σέρβιραν το φαγητό. Σε μερικές περιπτώσεις πλάγιαζαν στο ίδιο ανάκλιντρο τέσσερα ή πέντε άτομα, αλλά τις περισσότερες φορές τρία. Οι συνδαιτυμόνες στηρίζονταν συνήθως στον αριστερό αγκώνα, πιθανόν πάνω σε ένα μαξιλάρι, με το κεφάλι τους προς την πλευρά του τραπεζιού. Το φαγητό το έπαιρναν κανονικά με το δεξί χέρι. Το άτομο που δεν είχε κανέναν πίσω του στο ανάκλιντρο κατείχε την πιο σημαντική θέση. Το να βρίσκεται κάποιος «στον κόλπο» ενός άλλου που πλάγιαζε για το γεύμα σήμαινε ότι βρισκόταν μπροστά του και επίσης υποδήλωνε ότι είχε την εύνοιά του. (Ιωα 13:23) Το άτομο που είχε κάποιον στον κόλπο του μπορούσε εύκολα να συζητάει μαζί του εμπιστευτικά.

Οι τρεις θέσεις που υπήρχαν συνήθως σε κάθε ανάκλιντρο υποδήλωναν ότι κάποιος είχε σε αυτό την πρώτη, τη μεσαία ή την τελευταία θέση. Όταν χρησιμοποιούσαν αρκετά ανάκλιντρα, αυτός που είχε την τελευταία θέση στο πιο απομακρυσμένο ανάκλιντρο από τον οικοδεσπότη είχε και την τελευταία θέση στο γεύμα.—Παράβαλε Ματ 23:6· Λου 14:7-11.

Τουλάχιστον σε ορισμένες εορταστικές περιστάσεις, ένα μεγάλο γεύμα ή συμπόσιο μπορεί να βρισκόταν υπό την επίβλεψη ενός επικεφαλής (Ιωα 2:9) και να περιλάμβανε κάποιου είδους ψυχαγωγία όπως «μουσική συναυλία και χορό».—Λου 15:25.

Κατάλληλη Άποψη για τα Γεύματα. Ο Θεός θέλει να απολαμβάνει ο άνθρωπος το φαγητό και το ποτό. (Εκ 2:24) Οι υπερβολές, ωστόσο, του είναι απεχθείς. (Παρ 23:20, 21· Εκ 10:17· Ρω 13:13· 1Πε 4:3· βλέπε ΛΑΙΜΑΡΓΟΣ· ΜΕΘΗ.) Εφόσον το να γευματίζει κανείς με μετριοπάθεια μπορεί να είναι κάτι ιδιαίτερα ευχάριστο, η κατάσταση αυτού που έχει εύθυμη καρδιά παραβάλλεται με συνεχές συμπόσιο. (Παρ 15:15) Επίσης, μια ατμόσφαιρα αγάπης συμβάλλει στην απόλαυση ενός γεύματος. Η παροιμία λέει: «Καλύτερα ένα πιάτο λαχανικά όπου υπάρχει αγάπη παρά ένας ταύρος θρεμμένος στο παχνί και συνάμα μίσος».—Παρ 15:17.

Μεταφορική Χρήση. Το να συντρώγει κανείς με κάποιον άλλον υποδήλωνε φιλία και ειρήνη με αυτό το άτομο. Επομένως, όποιος είχε το προνόμιο να τρώει τακτικά στο τραπέζι ενός βασιλιά ήταν ιδιαίτερα ευνοημένος και απολάμβανε πολύ στενό δεσμό με το μονάρχη. (1Βα 2:7) Αυτή τη σχέση υποσχέθηκε ο Ιησούς στους πιστούς μαθητές του, όταν τους είπε ότι θα έτρωγαν και θα έπιναν μαζί του στη Βασιλεία του.—Λου 22:28-30· βλέπε επίσης Λου 13:29· Απ 19:9.

Η καταστροφή όσων εναντιώνονται στον Θεό παρέχει την ευκαιρία για ένα «μεγάλο δείπνο». Αυτό το δείπνο προορίζεται για τα πουλιά που θα τραφούν από τα νεκρά σώματα των θανατωμένων. (Απ 19:15-18) Πολύ διαφορετικό γεύμα είναι το μεγάλο συμπόσιο για όλους τους λαούς το οποίο περιγράφεται στο εδάφιο Ησαΐας 25:6.