ΤΑΡΙΧΕΥΣΗ

Η επεξεργασία νεκρού σώματος (ανθρώπου ή ζώου) με ουσίες όπως αρωματικά έλαια, η οποία αποσκοπούσε στην προστασία του από την αποσύνθεση. Ακόμη και αν οι Αιγύπτιοι δεν ήταν εκείνοι που επινόησαν την εν λόγω τέχνη, το βέβαιο είναι ότι την ασκούσαν από αρχαιοτάτων χρόνων. Το νεκρό σώμα ανθρώπου ή ζώου που έχει διατηρηθεί με αρχαίες αιγυπτιακές ή άλλες μεθόδους ταρίχευσης ονομάζεται μούμια. Η ταρίχευση ανθρώπων δεν εφαρμοζόταν μόνο από τους Αιγυπτίους, αλλά και από άλλους αρχαίους λαούς όπως οι Ασσύριοι, οι Πέρσες και οι Σκύθες.

Η Ταρίχευση του Ιακώβ και του Ιωσήφ. Η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί συγκεκριμένα τον όρο «ταρίχευση» μόνο για δύο περιστατικά, τα οποία έλαβαν χώρα και τα δύο στην Αίγυπτο. Εκεί πέθανε ο Ιακώβ, το δε θεόπνευστο Υπόμνημα, αφού αναφέρει πώς εξωτερίκευσε ο Ιωσήφ τη λύπη του για την απώλεια του πατέρα του, δηλώνει: «Έπειτα ο Ιωσήφ διέταξε τους υπηρέτες του, τους γιατρούς, να ταριχεύσουν τον πατέρα του. Έτσι λοιπόν, οι γιατροί ταρίχευσαν τον Ισραήλ και χρειάστηκαν σαράντα ολόκληρες ημέρες για αυτόν, γιατί τόσες ημέρες χρειάζονται συνήθως για την ταρίχευση· και οι Αιγύπτιοι έκλαιγαν για αυτόν εβδομήντα ημέρες». (Γε 50:2, 3) Ο Ιωσήφ πέθανε σε ηλικία 110 χρονών, «και τον ταρίχευσαν και τον τοποθέτησαν σε ένα φέρετρο στην Αίγυπτο». (Γε 50:26) Στην περίπτωση του Ιακώβ, ο πρώτιστος σκοπός ήταν προφανώς η διατήρηση του σώματος μέχρι την ταφή του στην Υποσχεμένη Γη. Όσο για τον Ιωσήφ, αυτός ίσως ταριχεύτηκε επειδή κατείχε εξέχουσα θέση.—Γε 49:29-32· 50:13, 24, 25· Εξ 13:18, 19· Ιη 24:32.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι αιγυπτιακές μέθοδοι ταρίχευσης περιλάμβαναν την τοποθέτηση του πτώματος σε νάτρο επί εβδομήντα ημέρες. Ωστόσο, όταν ο Ιακώβ ταριχεύτηκε από Αιγύπτιους γιατρούς πολύ προγενέστερα, η Αγία Γραφή λέει ότι «χρειάστηκαν σαράντα ολόκληρες ημέρες για αυτόν, γιατί τόσες ημέρες χρειάζονται συνήθως για την ταρίχευση· και οι Αιγύπτιοι έκλαιγαν για αυτόν εβδομήντα ημέρες». (Γε 50:3) Οι μελετητές έχουν κάνει διάφορες προσπάθειες για να συμβιβάσουν το εδάφιο Γένεση 50:3 με τα λεγόμενα του Ηρόδοτου. Κατ’ αρχάς, οι 40 ημέρες μπορεί να μην περιλάμβαναν το χρόνο βύθισης του σώματος στο νάτρο. Ωστόσο, ο Ηρόδοτος μπορεί κάλλιστα απλώς να έσφαλε ισχυριζόμενος ότι το νεκρό σώμα τοποθετούνταν στο νάτρο επί 70 ημέρες. Ο μεταγενέστερος ιστορικός Διόδωρος ο Σικελιώτης (του πρώτου αιώνα Π.Κ.Χ.) ανέφερε ότι η αιγυπτιακή διαδικασία ταρίχευσης διαρκούσε πάνω από 30 ημέρες. (Βιβλιοθήκη Ιστορική, Α΄, 91, 5, 6) Φυσικά, είναι πιθανό να υπήρχαν αιγυπτιακές μέθοδοι ταρίχευσης τις οποίες δεν έθιξε κανένας από τους δύο αυτούς ιστορικούς, ίσως δε τα χρονικά διαστήματα που απαιτούνταν για την ταρίχευση να ποίκιλλαν ανάλογα με την ιστορική περίοδο.

Η Ταφή Εβραίων και Χριστιανών. Η κακή κατάσταση των ανθρώπινων λειψάνων που βρέθηκαν σε μνήματα της Παλαιστίνης μαρτυρεί ότι οι Εβραίοι δεν είχαν γενικά το έθιμο να ταριχεύουν τους νεκρούς (τουλάχιστον με σκοπό να τους συντηρούν επί μακρόν όπως οι Αιγύπτιοι) και ότι οι πρώτοι ακόλουθοι του Χριστού εκεί δεν ταρίχευαν τους νεκρούς τους προσπαθώντας να συντηρήσουν τα σώματά τους επ’ αόριστον. Οι πιστοί Εβραίοι και οι αληθινοί Χριστιανοί αντιλαμβάνονταν ότι η ψυχή, είτε ανθρώπου είτε ζώου, πεθαίνει και ότι το σώμα επιστρέφει στο χώμα. (Εκ 3:18-20· Ιεζ 18:4) Το γεγονός ότι οι Γραφές κάνουν μικρή μόνο αναφορά στην ταρίχευση φαίνεται πως αποτελεί επιπρόσθετη απόδειξη ότι αυτή η συνήθεια δεν ήταν διαδεδομένη μεταξύ των Εβραίων και των πρώτων Χριστιανών.

Όσον αφορά την ταφή του Βασιλιά Ασά, οι Γραφές αναφέρουν: «Τον έβαλαν σε κρεβάτι γεμάτο βάλσαμο και διάφορα είδη μύρου αναμειγμένα έτσι ώστε να αποτελούν μύρο ειδικής παρασκευής. Επίσης, έκαναν μια εξαιρετικά μεγάλη επικήδεια καύση για αυτόν». Εδώ δεν επρόκειτο για αποτέφρωση του βασιλιά αλλά για καύση μυρωδικών. (2Χρ 16:13, 14) Επιπρόσθετα, αν αυτή η χρήση μύρου μπορεί να θεωρηθεί υποτυπώδης έστω μορφή ταρίχευσης, δεν ήταν του είδους που εφάρμοζαν οι Αιγύπτιοι.

Όταν πέθανε ο Ιησούς Χριστός, ο Νικόδημος έφερε «έναν ρόλο από σμύρνα και αλόη, περίπου εκατό λίτρες», και αναφέρονται τα εξής: «Έτσι λοιπόν, πήραν το σώμα του Ιησού και το τύλιξαν με επιδέσμους μαζί με τα μυρωδικά, όπως έχουν έθιμο οι Ιουδαίοι να κάνουν τις προετοιμασίες για την ταφή». (Ιωα 19:39, 40) Ωστόσο, η διαδικασία που ακολουθήθηκε δεν αποκαλείται συγκεκριμένα «ταρίχευση» και δεν έμοιαζε με τις διαδικασίες ταρίχευσης που εφάρμοζαν οι Αιγύπτιοι. Επρόκειτο για τον εθιμικό τρόπο με τον οποίο προετοίμαζαν ένα σώμα για ταφή, όπως αναμφίβολα προετοίμασαν και τον Λάζαρο για τον ενταφιασμό του. Η περίπτωσή του δείχνει ότι το Ιουδαϊκό έθιμο δεν περιλάμβανε κάποια περίπλοκη διαδικασία ταρίχευσης η οποία αποσκοπούσε στη διατήρηση του σώματος επί μακρόν, διότι όταν ο Ιησούς είπε: «Μετακινήστε την πέτρα», η Μάρθα παρατήρησε: «Κύριε, τώρα πια θα πρέπει να μυρίζει, γιατί πάνε τέσσερις ημέρες». Η Μάρθα δεν θα ανέμενε να συμβαίνει κάτι τέτοιο αν ο Λάζαρος είχε όντως ταριχευτεί. Τα πόδια και τα χέρια του Λαζάρου ήταν δεμένα με περικαλύμματα, και «το πρόσωπό του ήταν περιτυλιγμένο με ένα πανί», προφανώς όμως όχι για να προστατευτεί το σώμα του από τη σήψη.—Ιωα 11:39, 44· βλέπε ΤΑΦΗ, ΤΑΦΟΣ.