Οι Ιησουίτες—‘Τα Πάντα εις Πάντας’;

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Ισπανία

ΤΟ ΤΑΓΜΑ των Ιησουιτών ποτέ δεν επιδίωξε τη φήμη της ανεκτικότητας. Η παπική βούλα με την οποία ιδρύθηκε η Εταιρία του Ιησού το 1540 είχε τον εξής τίτλο: «Για την Κυριαρχία του Μαχητή της Εκκλησίας».a Εκείνον τον καιρό, αυτό το νέο μαχητικό τάγμα φαινόταν κομμένο και ραμμένο για την υπεράσπιση του Καθολικισμού στις θρησκευτικές μάχες που μαίνονταν.

Μολονότι ο Ιγνάτιος Λογιόλα παρότρυνε τους ακολούθους του να «πολεμήσουν . . . κάτω από το λάβαρο του Σταυρού», τους έδωσε επίσης την οδηγία να γίνονται ‘τα πάντα εις πάντας’. Οι Ιησουίτες πίστευαν ότι αν ενέμεναν στο τελευταίο θα μπορούσαν να επιτύχουν καλύτερα το πρώτο· η ελαστικότητα θα ήταν το κλειδί που θα άνοιγε πολλές πόρτες.

Σε λίγο καιρό, οι προσαρμοστικοί και πολυμαθείς Ιησουίτες ήταν περιζήτητοι ως δάσκαλοι και πολιτικοί, αυλικοί και εξομολογητές. Ίσως πήγαν μακρύτερα από ό,τι σκόπευε ο Λογιόλα. Η επιτυχία σε πολλούς τομείς—ειδικά στην πολιτική—τους έφερε χρήματα και δύναμη, αλλά έσπειρε επίσης τους σπόρους της καταστροφής.

Το 1773 ο Πάπας Κλήμης ΙΔ΄, υποκύπτοντας στην πίεση που προερχόταν από τη Γαλλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, διέλυσε το τάγμα των Ιησουιτών «για όλη την αιωνιότητα». Το κίνητρο; Να «εγκαθιδρύσει πραγματική και διαρκή ειρήνη μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας». Εξαιτίας της πολιτικής τους επιρροής οι Ιησουίτες είχαν γίνει ενοχλητικό φορτίο. Αν και αυτή η παπική απόφαση αναιρέθηκε 41 χρόνια αργότερα, οι Ιησουίτες ποτέ δεν επανέκτησαν την προηγούμενη εξοχότητά τους.

Σήμερα, καθώς αριθμούν περίπου 23.000 μέλη παγκόσμια, οι Ιησουίτες εξακολουθούν να βρίσκονται στο επίκεντρο των Καθολικών αντιπαραθέσεων είτε αυτές αφορούν τη θεολογία απελευθέρωσης είτε τους ιερείς στην πολιτική είτε τον έλεγχο των γεννήσεων. Το γεγονός ότι δεν συμβιβάζονται προκάλεσε την παπική δυσαρέσκεια. Το 1981, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ παρέκαμψε την εκλογική διαδικασία των Ιησουιτών προκειμένου να τοποθετήσει ένα δικό του άνθρωπο ως γενικό αρχηγό τους.

Τα τελευταία λίγα χρόνια, ο πάπας στρέφεται όλο και περισσότερο στους οπαδούς της Όπους Ντέιb θεωρώντας τους συντηρητικό προμαχώνα για την εκκλησία του. Ωστόσο, οι Ιησουίτες δεν αποτελούν ένα συνηθισμένο Καθολικό τάγμα. Γιατί πάντοτε εγείρουν τόσες αντιπαραθέσεις, ακόμη και μεταξύ των Καθολικών; Έχουν ζήσει σύμφωνα με το όνομά τους—Εταιρία του Ιησού; Ποια ακριβώς είναι η αποστολή τους;

Άνθρωποι με μια Αποστολή

Στην αρχή, σκοπός του Λογιόλα ήταν να προσηλυτίσει αυτή η μικρή ομάδα τους κατοίκους των Αγίων Τόπων. Αλλά τα γεγονότα του 16ου αιώνα την έστρεψαν σε άλλη κατεύθυνση. Το Προτεσταντικό σχίσμα υπέσκαπτε τη Ρωμαϊκή Εκκλησία, και νέες θαλάσσιες οδοί ανοίγονταν προς την Ανατολή και την Αμερική. Έτσι, οι Ιησουίτες επέλεξαν μια δίπτυχη αποστολή—να πολεμήσουν τις «αιρέσεις» μέσα στη Χριστιανοσύνη και να πρωτοστατήσουν στον προσηλυτισμό του μη Καθολικού κόσμου. Το έργο στο οποίο αφιερώθηκαν ήταν τεράστιο, και αριθμητικά ήταν λίγοι, έτσι ο Λογιόλα αποφάσισε ότι κάθε Ιησουίτης έπρεπε να είναι καλά εκπαιδευμένος.

Καθιέρωσε τους τέσσερις Ιησουιτικούς όρκους, εκπόνησε μια σειρά πνευματικών ασκήσεων για τους δόκιμους και συνέταξε τον καταστατικό χάρτη, δηλαδή τον Ιησουιτικό κώδικα διαγωγής. (Βλέπε πλαίσιο). Η απόλυτη υπακοή στην εκκλησία ήταν το σύνθημά τους. Ο Φράνσις Ξαβιέ, ένας από τους πρώτους ακολούθους του Λογιόλα, είπε: «Ούτε στα Ευαγγέλια δεν θα πίστευα αν το απαγόρευε η Αγία Εκκλησία». Τίποτε δεν έπρεπε να τους εμποδίσει να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους. «Αγωνιστείτε για τις ψυχές όπου τις βρίσκετε και με κάθε μέσο που έχετε στη διάθεσή σας», έλεγε ο Λογιόλα στους άντρες του. Ποια ήταν τα μέσα που είχαν στη διάθεσή τους;

Αναχαίτιση της Εξάπλωσης του Προτεσταντισμού

Η εκπαίδευση και η εξομολόγηση ήταν τα πρωταρχικά όπλα των Ιησουιτών στην καταπολέμηση της αυξανόμενης δύναμης του Προτεσταντισμού. Σχεδόν τυχαία, ανακάλυψαν ότι τα ποιοτικά σχολεία τους που είχαν ιδρύσει πρόσφατα μπορούσαν να ενσταλάξουν τον Καθολικισμό στους βασιλιάδες και στους ευγενείς πολύ πιο αποτελεσματικά από οποιαδήποτε εκστρατεία κηρύγματος. Και το 16ο αιώνα, ήταν οι ευγενείς εκείνοι που είχαν τη δύναμη να καθορίζουν τη θρησκεία της επικράτειάς τους.c

Ο ίδιος ο Λογιόλα επισήμανε ότι «το καλό που μπορεί να κάνει το Τάγμα προκειμένου να προάγει το ρωμαϊκό σκοπό δεν εξαρτάται τόσο από το κήρυγμα όσο από τη διδασκαλία που παρέχεται στα κολέγιά μας». Τα επίλεκτα Ιησουιτικά σχολεία εκπαίδευσαν και κατήχησαν πολλούς από τους μελλοντικούς Ευρωπαίους κυβερνήτες, οι οποίοι μόλις έπαιρναν στα χέρια τους την εξουσία είχαν την τάση να καταπιέζουν τους Προτεστάντες. Αυτή η αρχική επιτυχία ενισχύθηκε από μια καινούρια προσέγγιση στην εξομολόγηση. Ο ιστορικός Πολ Τζόνσον εξηγεί: «Στην εξομολόγηση, οι Ιησουίτες και οι ισχυροί εξομολογούμενοί τους είχαν σχέση δικηγόρου-πελάτη». Δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι η νέα προσέγγιση ήταν πιο δημοφιλής. Σε λίγο καιρό, πολλοί Ευρωπαίοι μονάρχες είχαν τους προσωπικούς τους Ιησουίτες εξομολογητές, οι οποίοι διέπρεψαν στο να γίνονται ‘τα πάντα εις πάντας’ τους ισχυρούς ανθρώπους τους οποίους συμβούλευαν.

Οι Ιησουίτες εξομολογητές ήταν ανεκτικοί σε θέματα ηθικής αλλά αμείλικτοι όταν είχαν να κάνουν με «αιρετικούς». Ένας Ιησουίτης εξομολογητής του Γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου ΙΕ΄ σύστησε ότι «για χάρη της ευπρέπειας» ο βασιλιάς έπρεπε να εγκαταστήσει μια κρυφή σκάλα ανάμεσα στην κρεβατοκάμαρά του και σε εκείνη της ερωμένης του. Από την άλλη πλευρά, ο προπάππος του, ο Λουδοβίκος ΙΔ΄, πείστηκε από τον Ιησουίτη εξομολογητή του να ανακαλέσει το Έδικτο της Νάντης (ένα νόμο που επέτρεπε στους Γάλλους Προτεστάντες, ή αλλιώς Ουγενότους, περιορισμένη ελευθερία λατρείας). Αυτό το βήμα αποτέλεσε αφετηρία για να ξεσπάσει ένα κύμα τρόμου ενάντια στους Ουγενότους, πολλοί από τους οποίους σφαγιάστηκαν.

Ο Πολ Τζόνσον, στο βιβλίο του Ιστορία της Χριστιανοσύνης (A History of Christianity), παρατηρεί: «Πάνω από όλα, οι Ιησουίτες χαρακτηρίζονταν σε μεγάλο βαθμό από την άποψη ότι ο ηθικός κώδικας μπορούσε κατά κάποιον τρόπο να παραμεριστεί όταν διακυβεύονταν τα συμφέροντα του Καθολικισμού. . . . Οι Ιησουίτες ήταν εντυπωσιακή περίπτωση μιας ελίτ που διέθετε ανώτερη εκπαίδευση και ισχυρά κίνητρα, και επέτρεπε στην ένταση των θρησκευτικών συγκρούσεων να συγχέει τις ηθικές της αξίες».

Παρά τους αλληλοσυγκρουόμενους ηθικούς ενδοιασμούς τους—ή πιθανόν εξαιτίας αυτών—οι Ιησουίτες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην Αντιμεταρρύθμιση. Μόλις 41 χρόνια μετά την ίδρυσή τους, ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄ έγραψε: «Στον παρόντα καιρό, δεν υπάρχει κανένα όργανο σχεδιασμένο από τον Θεό για την εκρίζωση των αιρετικών που να είναι ισχυρότερο από το άγιο Τάγμα σας». Η ελαστικότητα μαζί με την επιρροή που ασκούσαν στα υψηλά ιστάμενα πρόσωπα είχαν φέρει επιτυχία στην καταπολέμηση των «αιρέσεων». Μήπως αυτό θα κέρδιζε και προσηλύτους επίσης;

Η Προσαρμοστικότητα των Ιησουιτών

Στην Ανατολή, ακολουθώντας τη συνήθεια που είχαν στην Ευρώπη, οι Ιησουίτες είχαν βάλει στόχο να προσηλυτίσουν τους κυβερνήτες και κατά συνέπεια τους υπηκόους τους. Στην επιδίωξη αυτού του στόχου ακολούθησαν με ακραίο τρόπο την εντολή του Λογιόλα να γίνουν ‘τα πάντα εις πάντας’. Ο Ρομπέρτο ντε Νόμπιλι, ένας Ιησουίτης ιεραπόστολος στην Ινδία στη διάρκεια του 17ου αιώνα, ζούσε σαν μέλος της ανώτερης κάστας των Βραχμάνων προκειμένου να κηρύξει στην άρχουσα τάξη. Για να μην προσβάλει τους Βραχμάνους συντρόφους του πρόσφερε τη Θεία Ευχαριστία, δηλαδή την αγιασμένη όστια της Θείας Λειτουργίας, στην κατώτερη τάξη των Άθικτων χρησιμοποιώντας ένα ραβδί.

Ο Ματέο Ρίτσι έγινε ισχυρό μέλος της κινεζικής αυλής, κυρίως λόγω των χαρισμάτων που είχε ως μαθηματικός και αστρονόμος. Κράτησε τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις για τον εαυτό του. Μάλιστα, ο Ιησουίτης διάδοχός του στην αυλή των Μινγκ, ο Γιόχαν Άνταμ Σαλ φον Μπελ, έστησε ένα χυτήριο κανονιών και εκπαίδευσε τα κινεζικά στρατεύματα να χειρίζονται τα όπλα (στα οποία είχαν δώσει ονόματα Καθολικών «αγίων»). Για να κερδίσουν προσηλύτους οι Ιησουίτες επέτρεψαν στους Κινέζους Καθολικούς να συνεχίσουν να ασκούν προγονολατρία, μια διαφιλονικούμενη απόφαση η οποία τελικά απορρίφτηκε από τον πάπα. Παρά τους συμβιβασμούς αυτούς από μέρους των Ιησουιτών, τόσο στην Ινδία όσο και στην Κίνα, οι ηγεμόνες δεν πείστηκαν.

Στη Νότια Αμερική επιχειρήθηκε μια αποικιστική προσέγγιση. Σε περιοχές της ενδοχώρας που δεν είχαν αποικιστεί, οι Ιησουίτες εγκατέστησαν αυτόνομους οικισμούς στους οποίους οι Ινδιάνοι Γκουαρανί κυβερνιούνταν λίγο-πολύ από Ιησουίτες ιεραποστόλους. Σε αντάλλαγμα τους δίδασκαν γεωργικές μεθόδους, μουσική και θρησκευτικά. Αυτοί οι οικισμοί, οι οποίοι όταν βρίσκονταν στην ακμή τους στέγαζαν 100.000 ιθαγενείς, τελικά διαλύθηκαν όταν συγκρούστηκαν με τα εμπορικά συμφέροντα της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Μολονότι οι Ιησουίτες εκπαίδευσαν ένα στρατό 30.000 Ινδιάνων, οι οποίοι διεξήγαγαν τουλάχιστον μια διατεταγμένη μάχη εναντίον των Πορτογάλων, το 1776 οι οικισμοί καταστράφηκαν και οι Ιησουίτες απελάθηκαν.

Με το πέρασμα των αιώνων, πολλοί Ιησουίτες έκαναν ηρωικές θυσίες για να διαδώσουν το άγγελμα του Καθολικισμού στα πέρατα της γης. Μερικοί μαρτύρησαν με φρικτό τρόπο για τις προσπάθειές τους, ειδικά στην Ιαπωνία, όπου σημείωσαν κάποια επιτυχία προτού οι σογκούν απαγορέψουν τη δράση τους.d

Αν και είχαν ζήλο και θυσιαστικό πνεύμα, οι προσπάθειες που κατέβαλαν οι Ιησουίτες να προσηλυτίσουν τον κόσμο ματαιώθηκαν κυρίως λόγω των δικών τους ραδιουργιών.

Πολιτικό Ευαγγέλιο

Παρά τα προβλήματα του παρελθόντος, οι Ιησουίτες του 20ού αιώνα φαίνονται απρόθυμοι να αφήσουν την πολιτική στους πολιτικούς. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί στροφή 180 μοιρών. Έπειτα από αιώνες υποστήριξης των συντηρητικών, δεξιών κυβερνήσεων, ο σημερινός Ιησουίτης είναι πολύ πιο πιθανό να υποστηρίξει κάποιον επαναστατικό σκοπό, ειδικά αν ζει σε κάποια αναπτυσσόμενη χώρα. Η Νικαράγουα αποτελεί αντιπροσωπευτική περίπτωση.

Όταν οι Σαντινίστας πήραν στα χέρια τους την εξουσία στη Νικαράγουα, βασίστηκαν στην υποστήριξη του Φερνάντο Καρντενάλ και του Άλβαρο Αργκουέγιο, δυο επιφανών Ιησουιτών κληρικών οι οποίοι δέχτηκαν θέσεις στην κυβέρνηση. Ο Αργκουέγιο υπερασπίστηκε την πολιτική του θέση ισχυριζόμενος ότι «αν υπάρχει κάποιος στη Νικαράγουα που δεν θέλει να πάρει μέρος στην επανάσταση τότε ασφαλώς δεν είναι Χριστιανός. Για να είσαι Χριστιανός σήμερα, είναι επίσης απαραίτητο να είσαι επαναστάτης». Είναι ευνόητο ότι ένα τέτοιο πολιτικό ευαγγέλιο προσβάλλει πολλούς ειλικρινείς ανθρώπους.

Στη δεκαετία του 1930, ο Μιγκέλ δε Ουναμούνο ι Χούγκο, διάσημος Ισπανός φιλόσοφος, κατέκρινε την παρέμβαση των Ιησουιτών στην πολιτική ως ξένη σε σχέση με τις διδασκαλίες του Ιησού. Και έγραψε: «Οι Ιησουίτες . . . παρουσιάζονται με την τετριμμένη ιστορία περί κοινωνικής βασιλείας του Ιησού Χριστού, και με αυτή την πολιτική ιδεολογία θέλουν να καταπιαστούν με τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. . . . Ο Χριστός δεν έχει καμιά σχέση με το σοσιαλισμό ή με την ιδιωτική ιδιοκτησία. . . . Αυτός είπε ότι η βασιλεία του δεν ήταν από αυτόν τον κόσμο».

Στο δογματικό τομέα, οι σύγχρονοι Ιησουίτες έχουν επίσης την τάση να είναι επαναστατικοί. Ο Μάικλ Μπάκλεϊ, επιφανής Αμερικανός Ιησουίτης, άσκησε δημόσια κριτική στις αποφάσεις του Βατικανού σχετικά με τις γυναίκες κληρικούς. Στο Ελ Σαλβαδόρ, ο Γιον Σομπρίνο υπερασπίζεται τη θεολογία της απελευθέρωσης και την «επιρροή του Μαρξ στην ιδέα της θεολογικής κατανόησης». Το 1989 ο γενικός αρχηγός των Ιησουιτών ένιωσε υποχρεωμένος να στείλει μια επιστολή σε όλους τους Ιησουίτες παραγγέλλοντάς τους να αποφεύγουν να ασκούν κριτική στις αποφάσεις του Βατικανού σχετικά με την αντισύλληψη.

Έχοντας υπόψη το υπόμνημα των Ιησουιτών, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν, μπορεί πραγματικά να ειπωθεί ότι αποτελούν εταιρία του Ιησού;

Πραγματική Εταιρία του Ιησού;

Ο Ιησούς είπε: «Σεις είσθε φίλοι μου, εάν κάμνητε όσα εγώ σας παραγγέλλω». (Ιωάννης 15:14) Ένας αληθινός φίλος και μαθητής του Ιησού οφείλει απόλυτη υπακοή στον Θεό και στον Χριστό, και σε κανέναν άλλον. (Πράξεις 5:29) Η υπακοή σε ανθρώπους και όχι στον Θεό οδηγεί αναπόφευκτα σε κακή χρήση και πολιτικοποίηση του αγγέλματος του Χριστού.

Αναμφίβολα, οι Ιησουίτες κέρδισαν ορισμένες μάχες στον πόλεμο που διεξήγαν εναντίον των Προτεσταντών. Αλλά με ποιο τίμημα; Η επιτυχία βασίστηκε περισσότερο στις πολιτικές πλεκτάνες παρά στην αγάπη για τον πλησίον. Το ευαγγελιστικό τους έργο χρησίμεψε για να διαδοθεί ένα ευαγγελιστικό άγγελμα μολυσμένο από πολιτικές ιδέες και φιλοδοξίες. Ξεκινώντας να προσηλυτίσουν τον κόσμο, οι Ιησουίτες έγιναν μέρος του. Επιθυμούσε κάτι τέτοιο ο Ιησούς;

Ο Ιησούς είπε για τους αληθινούς μαθητές του: ‘Δεν είναι μέρος του κόσμου, όπως και εγώ δεν είμαι μέρος του κόσμου’. (Ιωάννης 17:16, ΜΝΚ) Είναι αλήθεια ότι ο απόστολος Παύλος έγινε ‘εις πάντας τα πάντα’. (1 Κορινθίους 9:22) Αλλά αυτό σήμαινε ότι προσάρμοζε το άγγελμά του στο ακροατήριό του, δεν συμβίβαζε τις Χριστιανικές αρχές προκειμένου να κάνει προσηλύτους ή να ασκήσει πολιτική επιρροή.

Ο Λογιόλα είχε σκοπό να παρουσιάσουν οι Ιησουίτες τον εαυτό τους στον κόσμο ως μιμητές του Ιησού Χριστού, αλλά αυτή η εικόνα αμαυρώθηκε από την πολιτική και τα δόλια τεχνάσματα. Αυτοί έγιναν ‘τα πάντα εις πάντας’, αλλά δεν έχουν κάνει τα ‘πάντα εις δόξαν Θεού’.—1 Κορινθίους 10:31.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 12]

Πώς Γίνεται Κάποιος Ιησουίτης

Οι τέσσερις όρκοι. Υπάρχουν τρεις αρχικοί όρκοι: φτώχειας, αγνότητας και υπακοής. Έπειτα από 12 χρόνια, ο Ιησουίτης δίνει τον τέταρτο όρκο του, με τον οποίο υπόσχεται να «υπακούει σε κάθε οδηγία του πάπα της Ρώμης».

Οι Πνευματικές Ασκήσεις είναι ένα εγχειρίδιο που περιγράφει ένα πρόγραμμα στοχασμού διάρκειας τεσσάρων εβδομάδων το οποίο έχει σχεδιαστεί για να ενσταλάξει στο δόκιμο ισόβια αφιέρωση στο σκοπό των Ιησουιτών.

Την πρώτη εβδομάδα ο μέτοχος φαντάζεται—με όλες τις αισθήσεις του—τα μαρτύρια της κόλασης. Τη δεύτερη εβδομάδα πρέπει να αποφασίσει αν θα καταταχτεί ως Ιησουίτης. Την τρίτη εβδομάδα αφιερώνεται σε εκτενή στοχασμό γύρω από τα παθήματα και το θάνατο του Ιησού, και του μένει η τελική εβδομάδα για να «βιώσει» την ανάσταση του Χριστού.

Δίνονται οδηγίες βήμα προς βήμα. Την πρώτη εβδομάδα, για παράδειγμα, λέγεται στο δόκιμο να «μυρίσει τον καπνό, το θειάφι, τη δυσωδία και τη διαφθορά της Κόλασης», και να «νιώσει τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι φλόγες αιχμαλωτίζουν την ψυχή και την καταβροχθίζουν».

Ο Καταστατικός Χάρτης είναι ένα βιβλίο που μοιάζει με Ταλμούδ και το οποίο περιέχει κανόνες και ρυθμίσεις που συνέταξε ο Ιγνάτιος Λογιόλα. Μεταξύ άλλων, λέει στον Ιησουίτη πώς να τοποθετεί τα χέρια του, πώς να κοιτάζει κάποιον που ασκεί εξουσία και γιατί δεν θα πρέπει να ζαρώνει τη μύτη του.

Πάνω από όλα, ο Καταστατικός Χάρτης τονίζει την απόλυτη υπακοή του Ιησουίτη στους ανωτέρους του: «Ο κατώτερος είναι σαν άψυχο κορμί στα χέρια του ανωτέρου του».

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 15]

Γιατί Ένας Ιησουίτης Έγινε Μάρτυρας του Ιεχωβά

Οι πρώτες μου αμφιβολίες άρχισαν καθώς εργαζόμουν στις φτωχότερες συνοικίες της Βολιβίας. Στην αρχή αυτές δεν ήταν αμφιβολίες για την εκκλησία αλλά για τους εκπροσώπους της. Για παράδειγμα, κάθε μήνα έπρεπε να παραδίνω στον τοπικό επίσκοπο ένα ορισμένο ποσοστό από τις συνεισφορές και τις πληρωμές που έπαιρνα για τις ειδικές Λειτουργίες, τους γάμους, τις κηδείες και άλλα όμοια. Επειδή η ενορία μου ήταν φτωχή, το μερίδιο του επισκόπου δεν ήταν ποτέ πολύ εντυπωσιακό. Με πλήγωνε βαθιά όταν συνήθιζε να ανοίγει το φάκελο και να λέει με περιφρόνηση: «Αυτή είναι η άθλια συνεισφορά που μου φέρνεις;» Προφανώς το ‘δίλεπτο της χήρας’ δεν είχε αξία για αυτόν.—Λουκάς 21:1-4.

Ένα άλλο γεγονός που με ενοχλούσε ήταν η προθυμία της ιεραρχίας να δέχεται και να επιτρέπει τοπικές ειδωλολατρικές ιδέες και συνήθειες σχετικά με τη λατρεία του Κρίστο ντε λα Βέρα-Κρουζ (του Χριστού του Αληθινού Σταυρού), που ήταν η εικόνα στην εκκλησία της ενορίας μου. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτές οι συνήθειες ήταν μια φανερή εκδήλωση δαιμονικού φανατισμού. Επιπλέον, σε αυτές τις θρησκευτικές γιορτές οι άνθρωποι συχνά μεθούσαν, αλλά καμιά επίσημη φωνή δεν ακούστηκε ενάντια σε αυτές τις παγανιστικές Διονυσιακές γιορτές.

Βεβαιώθηκα ότι στο πέρασμα των αιώνων η Καθολική Εκκλησία είχε ξεφύγει από τη Βιβλική αλήθεια, αντικαθιστώντας την με ανθρώπινες παραδόσεις και φιλοσοφίες, και ότι δεν έφταιγαν μόνο οι άνθρωποι, ως μεμονωμένα άτομα. Έτσι, διαπίστωσα ότι δεν ήμουν πια Καθολικός στην καρδιά.—Όπως το αφηγήθηκε ο Χούλιο Ινιέστα Γκαρθία.e

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στη σελίδα 11]

Ο ιδρυτής των Ιησουιτών, ο Ιγνάτιος Λογιόλα, και το ιερό του στην Ισπανία

[Εικόνα στη σελίδα 13]

Εξαιτίας της φήμης που είχαν σχετικά με πολιτικές πλεκτάνες, οι Ιησουίτες εκδιώχτηκαν από την Ισπανία το 1767