Διαζύγιο—Τι Λέει στην Πραγματικότητα η Αγία Γραφή;
«ΕΚΕΙΝΟ λοιπόν το οποίον ο Θεός συνέζευξεν, άνθρωπος ας μη χωρίζη». (Ματθαίος 19:6) Ακούμε συχνά να αναφέρονται αυτά τα πασίγνωστα λόγια του Ιησού ως τελική δήλωση σε μια γαμήλια τελετή.
Εννοούσε ωστόσο ο Ιησούς μ’ αυτά τα λόγια, ότι όλοι οι γάμοι πρέπει να είναι μόνιμοι και ότι δεν μπορεί να δοθεί σε καμιά απολύτως περίπτωση διαζύγιο; Έτσι φαίνεται, αν λάβουμε υπόψη μας μόνο αυτά τα λόγια. Ωστόσο, τι ώθησε τον Ιησού να κάνει μια τέτοιου είδους δήλωση; Μήπως ο Ιησούς θέσπιζε κάτι καινούριο;
‘Δεν Έγεινεν Ούτω απ’ Αρχής’
Η δήλωση του Ιησού που αναφέρθηκε παραπάνω ήταν μέρος της απάντησής του στην ερώτηση που έκαναν οι Φαρισαίοι: «Συγχωρείται εις τον άνθρωπον να χωρισθή την γυναίκα αυτού δια πάσαν αιτίαν;» (Ματθαίος 19:3-6) Επειδή δεν τους ικανοποίησε η απάντηση, οι Φαρισαίοι τον ρώτησαν στη συνέχεια: «Δια τι λοιπόν ο Μωυσής προσέταξε να δώση έγγραφον διαζυγίου [αποπομπής (ΜΝΚ)] και να χωρισθή αυτήν;» Πάνω σ’ αυτό, ο Ιησούς είπε: «Ο Μωυσής δια την σκληροκαρδίαν σας συνεχώρησεν εις εσάς να χωρίζησθε τας γυναίκας σας· απ’ αρχής όμως δεν έγεινεν ούτω». Κατόπιν πρόσθεσε: «Σας λέγω δε ότι όστις χωρισθή την γυναίκα αυτού εκτός δια πορνείαν και νυμφευθή άλλην, γίνεται μοιχός».—Ματθαίος 19:7-9.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι η δήλωση του Ιησού, ‘απ’ αρχής δεν έγεινεν ούτω’, αφορούσε το διαζύγιο που έπαιρνε κανείς όταν ‘έδινε έγγραφο αποπομπής’. Με άλλα λόγια, όταν ο Θεός τέλεσε τον πρώτο γάμο μεταξύ του Αδάμ και της Εύας, δεν το έκανε αυτό με την προϋπόθεση να τον διαλύουν «δια πάσαν αιτίαν». Αφού ήταν τέλειο ζευγάρι, είχαν κάθε λόγο να κάνουν το γάμο τους να πετύχει. Ο γάμος τους θα είχε επιτυχία, αν συνέχιζαν να ζουν σύμφωνα με τους κανόνες και τις κατευθύνσεις του Θεού.
Όταν η ανθρωπότητα έπεσε στην αμαρτία και στην ατέλεια, το ίδιο έγινε και στο θεσμό του γάμου. (Ρωμαίους 5:12) Εφόσον οι άνθρωποι δεν ήταν πλέον τέλειοι, οι ανθρώπινες σχέσεις έγιναν προβληματικές και εκφυλίστηκαν από την ιδιοτέλεια, την πλεονεξία και από τα προσωπικά συμφέροντα. Σ’ αυτό αναφερόταν ο Ιησούς με τη λέξη «σκληροκαρδία», εξαιτίας της οποίας ο Μωσαϊκός Νόμος έλαβε πρόνοια για διαζύγιο. Εντούτοις ο Ιησούς υπενθύμισε στους Φαρισαίους: ‘Απ’ αρχής δεν έγεινεν ούτω’. Τώρα, στην ατελή αυτή κατάσταση, οι σύζυγοι θα έπρεπε να καταβάλλουν την απαιτούμενη προσπάθεια να επιλύσουν τυχόν δυσκολίες και προβλήματα, αντί να τις χρησιμοποιούν ως αιτίες ή ως δικαιολογίες για να θέσουν τέρμα στο γάμο τους. Ωστόσο, ο Ιησούς τόνισε ότι υπάρχει μια εξαίρεση, η πορνεία. Η απιστία από μέρους ενός συζύγου είναι δυνατόν να αποτελέσει αιτία για διάλυση του γάμου.
Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε με ποιον τρόπο εξηγούν διάφοροι τη φράση «εκτός δια πορνείαν», με σκοπό να υποστηρίξουν ορισμένες απόψεις για το διαζύγιο. Οι Καθολικοί επίσημοι απορρίπτουν κατά γενικό κανόνα αυτή τη φράση βασιζόμενοι στο ότι οι παράλληλες αφηγήσεις του Μάρκου και του Λουκά δεν την περιέχουν. Ωστόσο, η Cyclopedia των Μακ Κλίντοκ και Στρονγκ, εξηγεί: «Οι περικοπές αυτές κατανοούνται με βάση την αρχή ότι κάτι το ιδιαίτερο που αναφέρεται σε ένα κείμενο που είναι πιο εκτεταμένο εννοείται στο πιο συντομευμένο, αν μπορεί να γίνει αυτό χωρίς να υπάρξει καμιά αλλοίωση. Τώρα, εφόσον όλοι αποδέχονταν αυτόν τον ένα λόγο ως αιτία διαζυγίου, ίσως ήταν φυσικό ο Μάρκος και ο Λουκάς να τον πάρουν ως δεδομένο και να μην τον αναφέρουν».
Μερικοί υποστηρίζουν ότι εφόσον ο Ιησούς χρησιμοποίησε τη λέξη «πορνεία» και όχι «μοιχεία», θα πρέπει να εννοούσε κάποια απρεπή πράξη που έγινε πριν από το γάμο, η οποία θα καθιστούσε το γάμο άκυρο και χωρίς αξία. Αυτό όμως περιορίζει χωρίς λόγο την έννοια αυτής της λέξης. Διάφορες αυθεντίες παραδέχονται ότι η λέξη πορνεία σημαίνει «έλλειψη αγνότητας, αγοραίος έρωτας, επίδοση σε παράνομες σεξουαλικές σχέσεις» και ότι στο εδάφιο Ματθαίος 19:9 «σημαίνει ή περιλαμβάνει τη μοιχεία». Άλλοι ισχυρίζονται ότι ο Ιησούς παρέθεσε την πορνεία απλώς ως ένα παράδειγμα ανάμεσα στις πολλές αιτίες που υπάρχουν για διαζύγιο. Είναι ολοφάνερο ότι αυτό αλλοιώνει το νόημα του κειμένου.
Από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, φαίνεται καθαρά ότι η Αγία Γραφή δεν λέει πως όλοι οι γάμοι πρέπει να διαρκούν για πάντα και πως το διαζύγιο δεν επιτρέπεται για κανένα λόγο. Από την άλλη μεριά, η Αγία Γραφή παρέχει μόνο μία αποδεκτή βάση για διαζύγιο, ‘την πορνεία’.
«Τίμιος Έστω ο Γάμος»
Μήπως η Αγία Γραφή ενθαρρύνει το διαζύγιο, επειδή επιτρέπει να δίνεται αυτό βάσει μιας ορισμένης αιτίας; Μήπως, αυτή η διευθέτηση, υποβιβάζει το γάμο ή του στερεί την αξιοπρέπειά του; Ή, μήπως επειδή η Αγία Γραφή επιτρέπει να δίνεται διαζύγιο μόνο για μία αιτία, φορτώνει σ’ αυτούς που παντρεύονται ένα παράλογο φορτίο;
Τουναντίον, η Αγία Γραφή μιλάει για το γάμο ως έναν από τους πιο στενούς και τους πιο προσωπικούς δεσμούς που μπορεί να απολαύσουν δύο άτομα. «Θέλει αφήσει ο άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα αυτού, και θέλει προσκολληθή εις την γυναίκα αυτού· και θέλουσιν είσθαι οι δύο εις σάρκα μίαν», λέει η αφήγηση της Γένεσης σχετικά με τον πρώτο γάμο. (Γένεσις 2:24) Επίσης, οι σύζυγοι θα πρέπει να διαφυλάττουν αυτή τη σχέση της ‘μίας σάρκας’ ως κάτι πολύτιμο. «Τίμιος έστω ο γάμος εις πάντας και η κοίτη αμίαντος», συμβουλεύει η Αγία Γραφή.—Εβραίους 13:4.
Έχει λεχτεί πολλές φορές, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, ότι το θεμέλιο ενός διαρκή και ευτυχισμένου γάμου δεν είναι ο ρομαντικός έρωτας, αλλά η ανιδιοτέλεια. Αυτό ακριβώς είναι εκείνο που δείχνει η Αγία Γραφή. Λέει: «Χρεωστούσιν οι άνδρες να αγαπώσι τας εαυτών γυναίκας ως τα εαυτών σώματα. Όστις αγαπά την εαυτού γυναίκα εαυτόν αγαπά· διότι ουδείς εμίσησέ ποτέ την εαυτού σάρκα, αλλ’ εκτρέφει και περιθάλπει αυτήν, καθώς και ο Κύριος την εκκλησίαν . . . η δε γυνή ας σέβηται τον άνδρα». (Εφεσίους 5:28-33) Η Αγία Γραφή συμβουλεύει με ειλικρινή γλώσσα: «Ο ανήρ ας αποδίδη εις την γυναίκα την οφειλομένην εύνοιαν· ομοίως δε και η γυνή εις τον άνδρα. Η γυνή δεν εξουσιάζει το εαυτής σώμα, αλλ’ ο ανήρ· ομοίως δε και ο ανήρ δεν εξουσιάζει το εαυτού σώμα, αλλ’ η γυνή. Μη αποστερείτε αλλήλους».—1 Κορινθίους 7:3-5.
Όταν και οι δύο σύζυγοι είναι πρόθυμοι ν’ ακολουθούν αυτές τις σοφές συμβουλές, είναι πολύ απίθανο να ξεπέσει ο γάμος τους σε σημείο που ο ένας απ’ αυτούς να καταφύγει σε εξωγαμιαίες σχέσεις, καταστρέφοντας έτσι τη σχέση της ‘μίας σάρκας’. Ακόμη κι αν ο ένας από τους συζύγους δεν αποδέχεται αυτές τις Βιβλικές αρχές, το πιστό μέλος μπορεί να έχει εμπιστοσύνη ότι ο δρόμος του Θεού εξακολουθεί να είναι ο καλύτερος και ότι πολλά οικογενειακά προβλήματα μπορούν να λυθούν ή να αποφευχθούν κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Η Αγία Γραφή, αντί να συστήνει το διαζύγιο ως μέσο για να θέσει κανείς τέρμα σ’ ένα δυστυχισμένο γάμο, προτρέπει τους Χριστιανούς να εργαστούν σκληρά για να διατηρήσουν το γάμο τους και να τον κάνουν ευτυχισμένο. «Ευφραίνου μετά της γυναικός της νεότητός σου», λέει μια παροιμία της Αγίας Γραφής. «Ευφραίνου πάντοτε εις την αγάπην αυτής».—Παροιμίαι 5:18, 19.
Δίνει το Διαζύγιο τη Λύση;
Τι θα γίνει αν ο ένας από τους συζύγους απατήσει το σύντροφό του; Ένα είναι σίγουρο· δημιουργείται σοβαρή κρίση όταν ο ένας σύζυγος απατήσει το σύντροφό του. Το μέλος που διαπράττει μοιχεία προκαλεί μεγάλο πόνο και δυστυχία στο αθώο μέλος, το οποίο έχει το Γραφικό δικαίωμα να χωρίσει τον ένοχο και να ξαναπαντρευτεί. Πρέπει όμως αναγκαστικά να πάρουν διαζύγιο; Είναι αυτό η μόνη λύση;
Χρειάζεται να έχουμε κατά νου ότι, αν και ο Ιεχωβά Θεός έχει λάβει πρόνοια να υπάρχει μια δίκαιη αιτία για διαζύγιο, η Αγία Γραφή λέει επίσης γι’ Αυτόν ότι: ‘Μισεί το διαζύγιο’. (Μαλαχίας 2:16, ΜΝΚ) Αντί να βιαστεί κάποιος να συμπεράνει ότι το διαζύγιο είναι η μόνη λύση, μπορεί να εξετάσει την πιθανότητα να δείξει έλεος και συγχωρητικότητα. Γιατί;
Το διαζύγιο δεν θα απομακρύνει κατ’ ανάγκη τον πόνο και την πίκρα, ωστόσο το έλεος και η συγχωρητικότητα θα τα απομακρύνουν, ειδικά αν αυτός που έφταιξε μετανιώσει ειλικρινά για το σφάλμα του. Η αγάπη, αν εκδηλωθεί σε μια τέτοια κρίσιμη στιγμή, μπορεί στην πραγματικότητα να ισχυροποιήσει το γάμο. Αν το αθώο μέλος δει το ζήτημα απ’ αυτή την πλευρά, θα βοηθηθεί να αξιολογήσει ποια είναι η καλύτερη πορεία που μπορεί να ακολουθήσει, έχοντας υπόψη του τα λόγια του Ιησού: «Μακάριοι οι ελεήμονες, διότι αυτοί θέλουσιν ελεηθή».—Ματθαίος 5:7· Παράβαλε Ωσηέ 3:1-5.
Επίσης πρέπει να ζυγίσει κανείς τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν σε σχέση με τα παιδιά σε ένα σπίτι όπου υπάρχει μόνο ένας γονέας. Πρέπει επίσης να λάβει υπόψη του τη μοναξιά που φέρνει ο χωρισμός. Το πρόβλημα είναι πιο περίπλοκο για τη γυναίκα, εξαιτίας του γεγονότος ότι ακόμη και σήμερα στα περισσότερα μέρη του κόσμου, οι γυναίκες βρίσκονται σε πιο μειονεκτική θέση από οικονομική άποψη. Είναι πολύ δύσκολο για μια χωρισμένη μητέρα που για χρόνια ολόκληρα ήταν νοικοκυρά, να ξαναπιάσει δουλειά και να ανταγωνιστεί τους άλλους.
Ορισμένες γυναίκες πιστεύουν ότι όσο καιρό είναι παντρεμένες, θα πρέπει να προετοιμάζονται για την πιθανότητα ενός χωρισμού. Ίσως να εγγράφονται σε ορισμένες ειδικές σχολές ή να συνεχίζουν τη σταδιοδρομία τους με σκοπό να διατηρήσουν την οικονομική τους ανεξαρτησία. Το αν κάποια θα πρέπει να ακολουθήσει μια τέτοια πορεία ή όχι, είναι προσωπική απόφαση. Ωστόσο, αντί να ξοδεύει χρόνο και ενεργητικότητα για να προετοιμάζεται για μια πιθανότητα, δεν θα ήταν πιο σοφή επένδυση να αφιερώσει χρόνο και ενεργητικότητα για να οικοδομήσει έναν ευτυχισμένο και διαρκή γάμο; Αν η Χριστιανή γυναίκα εργάζεται σκληρά για να αναπτύξει την καρποφορία του πνεύματος του Θεού και να διατηρήσει μια υγιή πνευματική στάση, είναι πολύ πιθανό να απολαύσει την αγάπη και τον έπαινο του συζύγου της. Μπορεί επίσης να εμπιστεύεται στην υπόσχεση του Θεού ότι εκείνος φροντίζει για τις ανάγκες αυτών που ζητούν πρώτα τη Βασιλεία.—Ματθαίος 6:33· Παροιμίαι 31:28-30· Γαλάτας 5:22, 23.
Η Οριστική Λύση
Όσο καιρό ζούμε στο ατελές αυτό σύστημα πραγμάτων, αναμένουμε ότι θα υπάρχουν οικογενειακά προβλήματα. Ωστόσο, αν ακολουθήσει κανείς τις σοφές συμβουλές της Αγίας Γραφής, μπορεί να τα μειώσει στο ελάχιστο ή να τα χειριστεί αποτελεσματικά. Επιπλέον, οι άντρες και οι γυναίκες που είναι πρόθυμοι να ζήσουν σύμφωνα με τα πρότυπα του Ιεχωβά για το γάμο και για τους άλλους τομείς της ζωής, ευλογούνται με την προοπτική να μπουν στο νέο σύστημα του Θεού, στο οποίο ‘θα κατοικεί δικαιοσύνη’.—2 Πέτρου 3:13.
Σ’ εκείνο το σύστημα, η ανθρωπότητα θα απελευθερωθεί από τις συμφορές και όλα τα λυπηρά επακόλουθα της αμαρτίας και της ατέλειας. Για όσο διάστημα θα συνεχίζεται ο θεσμός του γάμου εδώ στη γη, το πρότυπο που θα υπάρχει, θα είναι το «απ’ αρχής». Πράγματι, αυτό που ο Θεός συνέζευξε, άνθρωπος δεν θα χωρίζει.
[Εικόνα στη σελίδα 5]
Τι είπε ο Ιησούς σχετικά με το διαζύγιο;
[Εικόνα στη σελίδα 7]
Στο νέο κόσμο, δεν θα υπάρχουν συζυγικά προβλήματα τα οποία οδηγούν σε διαζύγιο