«Κατευθύνονταν από Άγιο Πνεύμα»
«Ποτέ δεν φέρθηκε προφητεία από θέλημα ανθρώπου, αλλά άνθρωποι μίλησαν από τον Θεό καθώς κατευθύνονταν από άγιο πνεύμα».—2 ΠΕΤΡ. 1:21.
ΣΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΣΤΟΧΑΣΜΟ
Πώς μεταδόθηκε το άγγελμα του Θεού μέσω του αγίου πνεύματος στους Βιβλικούς συγγραφείς;
Ποιες αποδείξεις πιστοποιούν ότι η Γραφή είναι θεόπνευστη;
Τι μπορείτε να κάνετε καθημερινά για να διατηρήσετε αμείωτη την εκτίμησή σας για το Λόγο του Θεού;
1. Γιατί χρειαζόμαστε το θεόπνευστο Λόγο του Ιεχωβά;
ΑΠΟ πού προήλθαμε; Γιατί είμαστε εδώ; Πού πηγαίνουμε; Γιατί βρίσκεται ο κόσμος σε αυτή την κατάσταση; Τι μας συμβαίνει όταν πεθαίνουμε; Άνθρωποι σε όλη την υφήλιο θέτουν τέτοια ερωτήματα. Πώς θα γνωρίζαμε την απάντηση σε σημαντικά ερωτήματα όπως αυτά αν δεν είχαμε το θεόπνευστο Λόγο του Ιεχωβά; Χωρίς τις Άγιες Γραφές, θα διδασκόμασταν κυρίως από την προσωπική μας πείρα. Με αυτήν ως δάσκαλο, όμως, θα μπορούσαμε ποτέ να αναπτύξουμε τα ίδια αισθήματα που είχε και ο ψαλμωδός για το “νόμο του Ιεχωβά”;—Διαβάστε Ψαλμός 19:7.
2. Τι θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε αμείωτη την εκτίμησή μας για το πολύτιμο δώρο του Θεού, την Αγία Γραφή;
2 Δυστυχώς, όμως, μερικοί άφησαν την πρώτη τους αγάπη για τη Γραφική αλήθεια να ψυχρανθεί. (Παράβαλε Αποκάλυψη 2:4.) Δεν περπατούν πλέον στην οδό που ευαρεστεί τον Ιεχωβά. (Ησ. 30:21) Αλλά δεν χρειάζεται να συμβεί το ίδιο και σε εμάς. Μπορούμε και πρέπει να καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για να διατηρούμε αμείωτη την εκτίμησή μας για τη Γραφή και τις διδασκαλίες της. Η Αγία Γραφή είναι ένα σημαντικό δώρο από τον στοργικό Δημιουργό μας. (Ιακ. 1:17) Τι θα μας βοηθήσει να αυξήσουμε την εκτίμησή μας για το “λόγο του Θεού”; Ένας βασικός παράγοντας είναι το να συλλογιζόμαστε πώς καθοδηγήθηκαν οι Βιβλικοί συγγραφείς στο έργο τους. Επιπλέον, μπορούμε να ανακαλούμε στο νου μας κάποιες από τις πολλές αποδείξεις για τη θεοπνευστία της Γραφής. Έτσι θα υποκινούμαστε να διαβάζουμε το Λόγο του Θεού καθημερινά και να εφαρμόζουμε τις συμβουλές του.—Εβρ. 4:12.
«ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΝΤΑΝ ΑΠΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ»—ΠΩΣ;
3. Πώς «κατευθύνονταν από άγιο πνεύμα» οι προφήτες και οι Βιβλικοί συγγραφείς;
3 Η Γραφή γράφτηκε σε διάστημα 1.610 ετών—από το 1513 Π.Κ.Χ. ως το 98 Κ.Χ.—από 40 διαφορετικά άτομα. Μερικοί ήταν προφήτες οι οποίοι «κατευθύνονταν από άγιο πνεύμα». (Διαβάστε 2 Πέτρου 1:20, 21) Η λέξη φερόμενοι που χρησιμοποιεί εδώ το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο προέρχεται από το ρήμα φέρω, το οποίο σημαίνει «μεταφέρω από ένα σημείο σε άλλο», και «μπορεί κατά περίπτωση να αποδοθεί: μετακινούμαι, ωθούμαι, παρασύρομαι».a Στο εδάφιο Πράξεις 27:15, ένας τύπος αυτού του ρήματος χρησιμοποιείται για κάποιο πλοίο που το άρπαξε και το παρέσυρε ο άνεμος. Οι Βιβλικοί προφήτες και οι συγγραφείς «κατευθύνονταν από άγιο πνεύμα» με την έννοια ότι ο Θεός επικοινωνούσε μαζί τους, τους υποκινούσε και τους καθοδηγούσε με την ενεργό του δύναμη. Επομένως, εκείνοι δεν έγραψαν τις δικές τους ιδέες, αλλά τις σκέψεις του Θεού. Ενίοτε, οι θεόπνευστοι προφήτες και οι συγγραφείς δεν γνώριζαν καν την έννοια των όσων προέλεγαν ή κατέγραφαν. (Δαν. 12:8, 9) Ναι, «όλη η Γραφή είναι θεόπνευστη», απαλλαγμένη από ανθρώπινες απόψεις.—2 Τιμ. 3:16.
4-6. Με ποιους τρόπους μετέδωσε ο Ιεχωβά το άγγελμά του στους Βιβλικούς συγγραφείς; Δώστε παράδειγμα.
4 Πώς όμως μετέδιδε ο Θεός το άγγελμά του στους Βιβλικούς συγγραφείς μέσω του αγίου πνεύματος; Τους υπαγόρευε την ακριβή διατύπωση ή τους μεταβίβαζε απλώς ιδέες τις οποίες μπορούσαν να εκφράσουν με δικά τους λόγια; Σκεφτείτε πώς ένας επιχειρηματίας συντάσσει μια επιστολή. Όταν η ακριβής διατύπωση είναι σημαντική, γράφει ο ίδιος την επιστολή ή την υπαγορεύει στη γραμματέα του λέξη προς λέξη. Η γραμματέας δακτυλογραφεί την επιστολή και ο επιχειρηματίας την υπογράφει. Σε άλλες περιπτώσεις, εκείνος αναφέρει μόνο τις κύριες ιδέες και η γραμματέας διαμορφώνει την επιστολή με το δικό της ύφος ή λεξιλόγιο. Κατόπιν ο επιχειρηματίας ίσως ελέγχει την επιστολή και υποδεικνύει στη γραμματέα τυχόν αναγκαίες αλλαγές. Στο τέλος την υπογράφει, και έτσι η επιστολή θεωρείται ότι προέρχεται από αυτόν.
5 Παρόμοια, ορισμένα μέρη της Γραφής γράφτηκαν «με το δάχτυλο του Θεού». (Έξοδ. 31:18) Άλλες φορές, όταν η ακριβής διατύπωση ήταν ζωτικής σημασίας, ο Ιεχωβά χρησιμοποίησε την υπαγόρευση. Λόγου χάρη, στο εδάφιο Έξοδος 34:27 διαβάζουμε: «Ο Ιεχωβά συνέχισε και είπε στον Μωυσή: “Κατάγραψε αυτά τα λόγια, επειδή σύμφωνα με αυτά τα λόγια συνάπτω διαθήκη με εσένα και τον Ισραήλ”». Και στον προφήτη Ιερεμία είπε: «Γράψε σε βιβλίο όλα τα λόγια που θα σου πω».—Ιερ. 30:2.
6 Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όμως, αυτό που μεταδιδόταν θαυματουργικά στις καρδιές και στις διάνοιες των Βιβλικών συγγραφέων δεν ήταν συγκεκριμένες λέξεις, αλλά σκέψεις, τις οποίες μπορούσαν να εκφράσουν με δικά τους λόγια. «Ο συναθροιστής ζήτησε να βρει ευχάριστα λόγια, καθώς και να γράψει ορθά λόγια αλήθειας», δηλώνει το εδάφιο Εκκλησιαστής 12:10. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς “ερεύνησε τα πάντα από την αρχή με ακρίβεια, για να τα γράψει με λογική σειρά”. (Λουκ. 1:3) Το πνεύμα του Θεού διασφάλισε ότι η ανθρώπινη ατέλεια δεν θα σπίλωνε το άγγελμά Του.
7. Πώς φανερώνει τη σοφία του Θεού το γεγονός ότι χρησιμοποίησε ανθρώπους για να γράψουν τη Γραφή;
7 Το γεγονός ότι ο Θεός χρησιμοποίησε ανθρώπους για να γράψουν τη Γραφή φανερώνει τη μεγάλη σοφία του. Οι λέξεις μεταφέρουν, όχι μόνο πληροφορίες, αλλά και συναισθήματα. Τι θα γινόταν αν ο Ιεχωβά χρησιμοποιούσε αγγέλους ως συγγραφείς; Θα μπορούσαν εκείνοι να εκφράσουν με ανθρώπινη ευαισθησία συναισθήματα όπως ο φόβος, η λύπη και η απογοήτευση, που είναι τόσο κοινά στους ανθρώπους; Επιτρέποντας σε ατελείς ανθρώπους να διατυπώσουν με δικά τους λόγια τις ιδέες που λάβαιναν μέσω του αγίου πνεύματος, ο Θεός προσέδωσε στο άγγελμά του θέρμη, ποικιλία και την απήχηση που έχουν τα ανθρώπινα συναισθήματα!
ΝΑ ΕΧΕΤΕ ΚΑΤΑ ΝΟΥ ΤΙΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ
8. Γιατί μπορεί να λεχθεί ότι η Γραφή δεν μοιάζει με κανένα άλλο θρησκευτικό βιβλίο;
8 Υπάρχουν άφθονες αποδείξεις για τη θεοπνευστία της Γραφής. Το βιβλίο αυτό μάς βοηθάει, όσο κανένα άλλο θρησκευτικό σύγγραμμα, να γνωρίσουμε τον Θεό. Λόγου χάρη, τα συγγράμματα του Ινδουισμού περιλαμβάνουν Βεδικούς ύμνους, μια συλλογή σχολίων για την τελετουργική χρήση αυτών των ύμνων, φιλοσοφικές διατριβές που αποκαλούνται Ουπανισάδες και έπη όπως η Ραμαγιάνα και η Μαχαμπαράτα. Η Μπαγκαβάντ Γκιτά, ένα βιβλίο με ηθικές συμβουλές, αποτελεί τμήμα της Μαχαμπαράτα. Όσον αφορά το Βουδισμό, ένας τόμος της Τιπιτάκα (Τρεις Συλλογές) ασχολείται βασικά με κανόνες και διατάξεις για την κοινοβιακή ζωή των μοναχών. Ένας άλλος τόμος πραγματεύεται κυρίως δόγματα του Βουδισμού. Ένας τρίτος τόμος περιέχει προφορικές διδασκαλίες του Βούδα. Ο ίδιος ο Βούδας δεν ισχυριζόταν ότι ήταν θεός ούτε είπε πολλά πράγματα για τον Θεό. Τα κείμενα του Κομφουκιανισμού αποτελούν συνονθύλευμα γεγονότων, ηθικών κανόνων, μαγικών ρήσεων και ύμνων. Όσο δε για το ιερό βιβλίο του Ισλάμ, αυτό διδάσκει μεν την πίστη σε έναν και μόνο Θεό που είναι παντογνώστης και προγνώστης, αλλά δεν αποκαλύπτει καν το όνομα του Θεού, Ιεχωβά, το οποίο εμφανίζεται στη Γραφή χιλιάδες φορές.
9, 10. Τι μπορούμε να μάθουμε για τον Θεό από την Αγία Γραφή;
9 Ενώ τα περισσότερα από τα κύρια θρησκευτικά συγγράμματα λένε πολύ λίγα, ή τίποτα, για τον Θεό, η Γραφή μάς βοηθάει να γνωρίσουμε τον Ιεχωβά Θεό και τις ενέργειές του. Μας φανερώνει τις πολλές πτυχές της προσωπικότητάς του. Αποκαλύπτει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο παντοδύναμος, πάνσοφος και δίκαιος, αλλά και ότι μας αγαπάει. (Διαβάστε Ιωάννης 3:16· 1 Ιωάννη 4:19) Επιπλέον, μας λέει: «Ο Θεός δεν είναι προσωπολήπτης, αλλά σε κάθε έθνος όποιος τον φοβάται και εργάζεται δικαιοσύνη είναι ευπρόσδεκτος σε αυτόν». (Πράξ. 10:34, 35) Κατά μία έννοια, η ευρεία διάδοση της Γραφής πιστοποιεί αυτή την αλήθεια. Οι γλωσσολόγοι λένε ότι, από τις 6.700 περίπου γλώσσες που μιλιούνται στον κόσμο σήμερα, οι 100 καλύπτουν το 90 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού. Παρ’ όλα αυτά, η Γραφή έχει μεταφραστεί, ολόκληρη ή εν μέρει, σε 2.400 και πλέον γλώσσες. Σχεδόν κάθε άνθρωπος στη γη έχει πρόσβαση τουλάχιστον σε κάποια τμήματά της.
10 Ο Ιησούς είπε: «Ο Πατέρας μου εργάζεται ως τώρα, και εγώ εργάζομαι». (Ιωάν. 5:17) “Από τους αιώνες και μέχρι τους αιώνες ο Ιεχωβά είναι ο Θεός”. Σκεφτείτε λοιπόν όλα αυτά που έχει επιτελέσει! (Ψαλμ. 90:2) Μόνο οι Γραφές μάς γνωστοποιούν τις ενέργειες του Θεού στο παρελθόν και στο παρόν και μας αποκαλύπτουν τι θα κάνει στο μέλλον. Μας διδάσκουν επίσης τι τον ευαρεστεί και τι τον δυσαρεστεί και μας δείχνουν πώς μπορούμε να τον πλησιάσουμε. (Ιακ. 4:8) Ας μην επιτρέψουμε σε προσωπικές επιδιώξεις ή ανησυχίες να μας απομακρύνουν από κοντά του.
11. Ποια απέραντη και αξιόπιστη σοφία μπορούμε να βρούμε στις σελίδες της Γραφής;
11 Η απέραντη και αξιόπιστη σοφία που υπάρχει επίσης στη Γραφή δείχνει ότι αυτό το βιβλίο προέρχεται από Πηγή ανώτερη από τον άνθρωπο. Ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Ποιος έχει γνωρίσει το νου του Ιεχωβά, ώστε να τον διδάξει;» (1 Κορ. 2:16) Αυτό το εδάφιο βασίζεται σε κάποιο ερώτημα που έθεσε ο προφήτης Ησαΐας στους συγχρόνους του: «Ποιος υπολόγισε τις διαστάσεις του πνεύματος του Ιεχωβά, και ποιος μπορεί, ως σύμβουλός του, να του μάθει οτιδήποτε;» (Ησ. 40:13) Η απάντηση είναι, βεβαίως, κανείς. Διόλου παράξενο, λοιπόν, που η εφαρμογή των Γραφικών συμβουλών όσον αφορά το γάμο, τα παιδιά, την ψυχαγωγία, τις συναναστροφές, την εργατικότητα, την εντιμότητα και την ηθική φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα! Ποτέ δεν παίρνουμε εσφαλμένες συμβουλές από τη Γραφή. Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι δεν είναι αρκετά σοφοί ώστε να δίνουν πάντοτε αποτελεσματικές συμβουλές. (Ιερ. 10:23) Πολύ συχνά, χρειάζεται να τις αναθεωρούν και να τις αναπροσαρμόζουν επειδή αποδεικνύονται εσφαλμένες. Οι «σκέψεις των ανθρώπων», λέει η Γραφή, «είναι σαν μια εκπνοή».—Ψαλμ. 94:11.
12. Από ποιες απόπειρες έχει επιζήσει η Γραφή στο διάβα των αιώνων;
12 Ένα άλλο επιχείρημα που αποδεικνύει ότι ο αληθινός Θεός είναι ο Συγγραφέας της Γραφής αφορά τις απόπειρες εξάλειψης του αγγέλματός της όπως τις καταγράφει η ιστορία. Το 168 Π.Κ.Χ., ο βασιλιάς της Συρίας Αντίοχος Δ΄ προσπάθησε να βρει τα θεόπνευστα βιβλία του Νόμου για να τα κάψει. Το 303 Κ.Χ., ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Διοκλητιανός διέταξε να κατεδαφίζονται οι τόποι λατρείας των Χριστιανών και να καίγονται οι Γραφές τους. Η καταστροφή αυτή συνεχίστηκε επί μία δεκαετία. Μετά τον 11ο αιώνα, οι πάπες πρωτοστάτησαν στις προσπάθειες για την καταστολή της Γραφικής γνώσης, εμποδίζοντας τη μετάφραση των Γραφών σε γλώσσες του κοινού λαού. Παρά τις απόπειρες αυτές του Σατανά και των οργάνων του, η Γραφή έχει επιζήσει ως τις ημέρες μας. Ο Ιεχωβά δεν επέτρεψε σε κανέναν να εξαφανίσει το δώρο που Εκείνος έκανε στην ανθρωπότητα.
ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΕΙΣΕΙ ΠΟΛΛΟΥΣ
13. Ποιες άλλες αποδείξεις υπάρχουν για τη θεοπνευστία της Γραφής;
13 Υπάρχουν και άλλες αποδείξεις για τη θεοπνευστία της Γραφής: η εσωτερική αρμονία, η επιστημονική ακρίβεια, οι εκπληρωμένες προφητείες, η ασυνήθιστη ειλικρίνεια, η δύναμη να μεταμορφώνει ζωές, η ιστορική ακρίβεια και οι ικανοποιητικές απαντήσεις στα ερωτήματα που αναφέρονται στην πρώτη παράγραφο. Δείτε τι βοήθησε μερικούς να διακρίνουν ότι η Γραφή προέρχεται από τον Θεό.
14-16. (α) Τι έπεισε έναν Μουσουλμάνο, μια Ινδουίστρια και μια αγνωστικίστρια ότι η Γραφή έχει θεϊκή προέλευση; (β) Ποιες αποδείξεις για τη θεοπνευστία της Γραφής σάς αρέσει να χρησιμοποιείτε στη διακονία;
14 Ο Ανουάρb ανατράφηκε ως Μουσουλμάνος σε κάποια χώρα της Μέσης Ανατολής. Όταν ζούσε στη Βόρεια Αμερική για κάποιο διάστημα, τον επισκέφτηκαν Μάρτυρες του Ιεχωβά. «Εκείνη την εποχή», λέει ο Ανουάρ, «δεν είχα καλή άποψη για τις Χριστιανικές θρησκείες, λόγω των Σταυροφοριών και της Ιεράς Εξέτασης. Επειδή όμως ήμουν εκ φύσεως ανήσυχο μυαλό, δέχτηκα να κάνω Γραφική μελέτη». Λίγο αργότερα, γύρισε στην πατρίδα του και έχασε την επαφή με τους Μάρτυρες. Έπειτα από χρόνια, μετακόμισε στην Ευρώπη, ξανάρχισε τη Γραφική του μελέτη και κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: «Η εκπλήρωση των Βιβλικών προφητειών, η εσωτερική αρμονία, η απουσία αντιφάσεων στις Γραφές και η αγάπη ανάμεσα στους λάτρεις του Ιεχωβά με έπεισαν ότι η Αγία Γραφή είναι ο Λόγος του Θεού». Ο Ανουάρ βαφτίστηκε το 1998.
15 Η 16χρονη Αϊσά προέρχεται από μια αφοσιωμένη οικογένεια Ινδουιστών. «Προσευχόμουν μόνο όταν πήγαινα στο ναό ή σε δύσκολες στιγμές», λέει, «αλλά όταν όλα πήγαιναν καλά, δεν σκεφτόμουν ποτέ τον Θεό». Και συνεχίζει: «Όταν, όμως, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά χτύπησαν την πόρτα μου, η ζωή μου άλλαξε εντελώς». Η Αϊσά μελέτησε τη Γραφή και ανέπτυξε φιλία με τον Θεό. Τι ήταν αυτό που την έπεισε ότι η Γραφή είναι θεόπνευστη; Η ίδια εξηγεί: «Η Γραφή απαντούσε σε κάθε ερώτημά μου. Με βοήθησε να πιστεύω χωρίς να χρειάζεται να βλέπω τον Θεό—δηλαδή χωρίς να πηγαίνω στο ναό για να προσκυνάω κάποιο είδωλο».
16 Η Πόλα ανατράφηκε ως Καθολική, αλλά όταν μεγάλωσε, στράφηκε στον αγνωστικισμό. Τότε συνέβη κάτι. «Συνάντησα κάποιον φίλο που είχα μήνες να τον δω», λέει. «Ήταν η εποχή των χίπις. Όταν είδα πόσο είχε αλλάξει—ήταν ευπρεπισμένος και χαρούμενος—τον ρώτησα: “Τι σου συνέβη; Πού χάθηκες;” Μου είπε ότι μελετούσε τη Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά και άρχισε να μου δίνει μαρτυρία». Όταν αυτή η κοπέλα είδε πόση δύναμη έχει η αλήθεια της Γραφής, ελκύστηκε από το άγγελμά της και τη δέχτηκε ως θεόπνευστη.
«Ο ΛΟΓΟΣ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΛΥΧΝΑΡΙ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΜΟΥ»
17. Ποια επίδραση μπορεί να έχει πάνω σας η καθημερινή ανάγνωση του Λόγου του Θεού και ο στοχασμός γύρω από αυτόν;
17 Η Γραφή είναι ένα θαυμάσιο δώρο που έχει χορηγήσει ο Ιεχωβά μέσω του αγίου του πνεύματος. Να τη διαβάζετε καθημερινά με ευχαρίστηση, και η αγάπη σας για αυτήν και για τον Συγγραφέα της θα αυξάνεται. (Ψαλμ. 1:1, 2) Κάθε φορά, προτού αρχίσετε τη μελέτη σας, να προσεύχεστε στον Θεό ζητώντας να κατευθύνει τις σκέψεις σας με το πνεύμα του. (Λουκ. 11:13) Εφόσον η Γραφή περιέχει τις σκέψεις του Θεού, όταν στοχάζεστε τα λόγια της μπορείτε να κάνετε τον τρόπο σκέψης του Θεού δικό σας τρόπο σκέψης.
18. Γιατί θέλετε να συνεχίσετε να αποκτάτε γνώση από τη Γραφή;
18 Καθώς συνεχίζετε να αποκτάτε ακριβή γνώση της αλήθειας, να ζείτε σύμφωνα με όσα μαθαίνετε. (Διαβάστε Ψαλμός 119:105) Να εμβαθύνετε στις Γραφές, σαν να κοιτάζετε σε καθρέφτη. Αν βλέπετε ότι πρέπει να κάνετε αλλαγές, ενεργήστε ανάλογα. (Ιακ. 1:23-25) Να χρησιμοποιείτε το Λόγο του Θεού σαν σπαθί για να υπερασπίζεστε τις πεποιθήσεις σας και να απομακρύνετε τις ψεύτικες διδασκαλίες από τις καρδιές των πράων. (Εφεσ. 6:17) Καθώς το κάνετε αυτό, να είστε ευγνώμονες για το ότι οι προφήτες και άλλοι που χρησιμοποιήθηκαν για να γράψουν το άγγελμα της Γραφής όντως «κατευθύνονταν από άγιο πνεύμα».
[Υποσημειώσεις]
a Ελληνοαγγλικό Λεξικό της Καινής Διαθήκης και Άλλων Συγγραμμάτων της Πρώτης Χριστιανοσύνης (A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature).
b Μερικά ονόματα έχουν αλλαχτεί.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 29]
Να διαβάζετε τη Γραφή καθημερινά, και η αγάπη σας για τον Συγγραφέα της θα αυξάνεται
[Εικόνα στη σελίδα 26]
Μια επιστολή θεωρείται ότι προέρχεται από εκείνον που την υπογράφει