Τα Νεφρά Σας—Φίλτρο Ζωής

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ

Η ΓΗ και το ανθρώπινο σώμα έχουν κάτι κοινό: Για να συντηρήσουν τη ζωή, και τα δύο χρειάζονται ένα φίλτρο. Η γη χρειάζεται προστασία από το συνεχή βομβαρδισμό των βλαβερών ακτίνων του ήλιου. Το στρώμα όζοντος της ατμόσφαιράς μας τις φιλτράρει, αφήνοντας να το διαπερνάει το φως που συντηρεί τη ζωή και να φτάνει στη γη. Και τι συμβαίνει με το σώμα σας; Πολλές από τις χημικές διαδικασίες που λαβαίνουν χώρα στο σώμα σας εκλύουν στο αίμα σας τοξικές και άχρηστες ουσίες. Αν τους επιτρεπόταν να παραμείνουν εκεί, αυτές θα σας προξενούσαν σοβαρά προβλήματα, ακόμη και θάνατο. Πρέπει να φιλτράρονται συνεχώς και να απομακρύνονται.

Αυτό το φιλτράρισμα είναι μια από τις κύριες λειτουργίες των νεφρών σας. Αλλά πώς μπορούν αυτά τα μικρά όργανα να προσδιορίζουν, να απομονώνουν και να απομακρύνουν τις βλαβερές ουσίες, ενώ ταυτόχρονα φροντίζουν να παραμένουν τα ζωτικά στοιχεία ώστε να τρέφουν και να συντηρούν το σώμα σας; Και πώς μπορείτε να βοηθήσετε τα νεφρά σας να σας κρατούν υγιή;

Τι Υπάρχει Μέσα στα Νεφρά Σας;

Οι άνθρωποι φυσιολογικά έχουν δύο νεφρά—ένα σε κάθε πλευρά της σπονδυλικής στήλης στο κάτω μέρος της πλάτης. Το καθένα έχει μήκος περίπου 10 εκατοστά, πλάτος 5 εκατοστά και πάχος 2,5 εκατοστά και ζυγίζει από 110 ως 170 γραμμάρια. Μια διατομή του νεφρού από πάνω προς τα κάτω αποκαλύπτει αρκετά καλοσχηματισμένα χαρακτηριστικά, που φαίνονται στα συνοδευτικά διαγράμματα.

Για να οραματιστείτε πώς λειτουργεί το νεφρό, φανταστείτε ένα στάδιο με χιλιάδες θεατές που μπαίνουν για να παρακολουθήσουν κάποιο αθλητικό γεγονός. Πρώτα, το πλήθος πρέπει να χωριστεί σε πολυάριθμες μικρές ουρές. Έπειτα, οι άνθρωποι σε κάθε ουρά περνούν ένας ένας από τις πύλες ασφαλείας, όπου τα άτομα που δεν έχουν εισιτήριο διώχνονται. Οι θεατές που έχουν εισιτήριο περνούν και πηγαίνουν στις προσδιορισμένες θέσεις τους.

Παρόμοια, όλα τα πολυποίκιλα στοιχεία που αποτελούν το αίμα σας χρειάζεται να κυκλοφορούν σε ολόκληρο το σώμα σας. Καθώς το κάνουν αυτό, όμως, αναγκάζονται να περνούν επανειλημμένα από τα νεφρά σας μέσω μεγάλων αιμοφόρων αγγείων, των νεφρικών αρτηριών, μία για κάθε νεφρό. (Βλέπε την εικόνα στη σελίδα 24.) Μετά την είσοδό της στο νεφρό, η νεφρική αρτηρία διακλαδώνεται σε μικρότερα αγγεία στα εσωτερικά και εξωτερικά στρώματα του νεφρού. Τα διάφορα στοιχεία που υπάρχουν στο αίμα σας διοχετεύονται έτσι σε μικρότερες «ουρές» οι οποίες ελέγχονται ευκολότερα.

Τελικά, το αίμα φτάνει σε μικροσκοπικές δέσμες, καθεμιά από τις οποίες αποτελείται από περίπου 40 καλά κουλουριασμένα, μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία. Κάθε δέσμη, που ονομάζεται σπείραμα, περιβάλλεται από μια διπλή μεμβράνη η οποία είναι γνωστή ως Βωμάνειο έλυτρο.a Μαζί, το σπείραμα και το Βωμάνειο έλυτρο αποτελούν το πρώτο μέρος της ‘πύλης ασφαλείας’ του νεφρού σας, ένα νεφρώνα—τη βασική μονάδα φιλτραρίσματος του νεφρού σας. Υπάρχουν πάνω από ένα εκατομμύριο νεφρώνες σε κάθε νεφρό. Αλλά είναι τόσο μικροί που θα χρειαζόσασταν μικροσκόπιο για να εξετάσετε έναν από αυτούς!—Βλέπε το διάγραμμα ενός νεφρώνα, σε μεγάλη μεγέθυνση, στη σελίδα 25.

Φιλτράρισμα του Αίματός σας σε Δύο Στάδια

Τα αιμοσφαίρια και οι πρωτεΐνες που υπάρχουν στο αίμα σας είναι απαραίτητα. Προσφέρουν στο σώμα σας ζωτικές υπηρεσίες, όπως παροχή οξυγόνου, άμυνα και επιδιόρθωση των ζημιών. Για να αποτραπεί η απώλεια αιμοσφαιρίων και πρωτεϊνών, το πρώτο στάδιο φιλτραρίσματος τα διαχωρίζει από όλα τα άλλα στοιχεία. Αυτή την ειδικευμένη εργασία την επιτελούν τα Βωμάνεια έλυτρα. Αλλά πώς;

Τα αιμοφόρα αγγεία που εισέρχονται στο σπείραμα χωρίζονται σε μικροσκοπικά τριχοειδή αγγεία με πολύ λεπτά τοιχώματα. Έτσι, η πίεση του αίματος μπορεί να κάνει κάποια ποσότητα νερού και άλλα μικρά μόρια να περάσουν από τις λεπτές μεμβράνες τους, να βγουν από την κυκλοφορία του αίματός σας και να μπουν στο Βωμάνειο έλυτρο και στο σπειρωτό σωλήνα που είναι συνδεδεμένος με αυτό. Αυτός ο σωλήνας ονομάζεται εσπειραμένο σωληνάριο. Τα μεγαλύτερα μόρια πρωτεΐνης και όλα τα αιμοσφαίρια παραμένουν στην κυκλοφορία του αίματος και συνεχίζουν να ρέουν μέσα στα τριχοειδή αγγεία.

Τώρα το φιλτράρισμα γίνεται πιο επιλεκτικό. Τα νεφρά σας πρέπει να εξασφαλίσουν ότι δεν ξεφεύγει τίποτα που είναι απαραίτητο για το σώμα σας! Το υγρό που ρέει μέσα στο σωληνάριο αυτή τη στιγμή είναι ένα υδαρές μείγμα, το οποίο αποτελείται από διαλυμένα χρήσιμα μόρια μαζί με άχρηστες και ανεπιθύμητες ουσίες. Εξειδικευμένα κύτταρα που βρίσκονται στο εσωτερικό τοίχωμα του σωληναρίου αναγνωρίζουν τα χρήσιμα μόρια, όπως το νερό, τα άλατα, τα σάκχαρα, τα μεταλλικά στοιχεία, τις βιταμίνες, τις ορμόνες και τα αμινοξέα. Αυτά επιλέγονται και επαναπορροφούνται μέσα στο τοίχωμα του σωληναρίου και μεταβιβάζονται στο γύρω δίκτυο των τριχοειδών αγγείων προκειμένου να ξαναμπούν στην κυκλοφορία του αίματός σας. Τα αιμοφόρα αγγεία ενώνονται ξανά ως μικρές φλέβες οι οποίες κατόπιν συνδυάζονται για να γίνουν το αιμοφόρο αγγείο που αποκαλείται νεφρική φλέβα. Μέσω αυτού, το φιλτραρισμένο και καθαρισμένο πλέον αίμα σας εγκαταλείπει το νεφρό και συνεχίζει να συντηρεί τη ζωή στο σώμα σας.

Αποβολή των Άχρηστων Προϊόντων

Αλλά τι γίνεται με το υγρό που παραμένει στο σωληνάριο; Προφανώς αυτό περιέχει ουσίες τις οποίες δεν χρειάζεται το σώμα σας. Καθώς το υγρό συνεχίζει να ρέει στο σωληνάριο προς το μεγαλύτερο αθροιστικό σωληνάριο, άλλα κύτταρα στο τοίχωμα του σωληναρίου εκκρίνουν επιπλέον ουσίες, μεταξύ άλλων αμμωνία, ποτάσσιο, ουρία, ουρικό οξύ και το πλεόνασμα του νερού. Το τελικό προϊόν είναι τα ούρα.

Τα αθροιστικά σωληνάρια από διάφορους νεφρώνες ενώνονται και εκκρίνουν τα ούρα μέσα από ανοίγματα που υπάρχουν στις άκρες των πυραμίδων. Τα ούρα περνάνε στη νεφρική πύελο και κατόπιν βγαίνουν μέσω του ουρητήρα, του σωλήνα που ενώνει το νεφρό και την ουροδόχο κύστη. Τα ούρα αποθηκεύονται στην ουροδόχο κύστη σας προτού αποβληθούν από το σώμα σας.

Παρά το μικροσκοπικό τους μέγεθος, οι δύο και πλέον εκατομμύρια νεφρώνες που υπάρχουν στα νεφρά σας κάνουν μια πολύ εντυπωσιακή δουλειά. Η Νέα Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (The New Encyclopædia Britannica) δηλώνει: «Οι νεφρώνες . . . φιλτράρουν και τα 5 λίτρα νερού που υπάρχουν στο αίμα κάθε 45 λεπτά». Όταν διάφορες ουσίες έχουν επαναπορροφηθεί και οι πολλές διαδικασίες έχουν ολοκληρωθεί, ένα φυσιολογικό, υγιές σώμα μπορεί να αποβάλλει περίπου 2 λίτρα άχρηστων ουσιών με μορφή ούρων κάθε 24 ώρες. Τι σκληρή και επιμελή εργασία επιτελεί το σύστημα φιλτραρίσματος!

Φροντίστε τα Νεφρά Σας!

Τα νεφρά σας αυτοκαθαρίζονται και αυτοσυντηρούνται, και είναι ικανά να λειτουργούν για μεγάλο διάστημα. Ωστόσο, μπορείτε και εσείς να κάνετε κάτι για να τα βοηθάτε να φέρνουν σε πέρας την αποστολή τους. Μια μεγάλη ποσότητα νερού πρέπει να περνάει μέσα από τα νεφρά σας προκειμένου να παραμένει υγιές το σώμα σας. Πράγματι, η άφθονη πρόσληψη νερού θεωρείται κύριο μέσο αποτροπής των νεφρικών λοιμώξεων και του σχηματισμού νεφρόλιθων.b Το να πίνετε νερό βοηθάει επίσης το πεπτικό και το καρδιαγγειακό-αγγειακό σας σύστημα, τονίζει ο Δρ Σ. Γκόντεκ, εισηγητής του Τμήματος Ουρολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Λονγκ Άιλαντ, της Νέας Υόρκης.

Πόσο νερό πρέπει να πίνετε; Ο Δρ Γκόντεκ και πολλοί άλλοι γιατροί συστήνουν, εκτός από άλλες τροφές και ποτά, να πίνει ο καθένας τουλάχιστον δύο λίτρα νερό τη μέρα. «Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι αφυδατωμένοι», είπε ο Δρ Γκόντεκ στο Ξύπνα! Σημείωσε ότι, εφόσον τα νεφρά σας ή η καρδιά σας δεν έχουν πρόβλημα, το νερό τούς κάνει καλό. «Αλλά πρέπει να πίνετε αρκετό», είπε ο Δρ Γκόντεκ. «Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν πίνουν».

Μερικοί πίνουν ευκολότερα νερό στο οποίο έχει προστεθεί κάποια ουσία που του δίνει γεύση, όπως λεμόνι. Άλλοι προτιμούν τη γεύση του μεταλλικού νερού ή νερό το οποίο έχει φιλτραριστεί μέσα από ενεργό άνθρακα. Όπως και αν έχουν τα πράγματα, το απλό ή το ελαφρώς αρωματισμένο νερό είναι καλύτερο για τα νεφρά σας από οποιοδήποτε άλλο ποτό. Στην πραγματικότητα, η ζάχαρη που υπάρχει στους χυμούς φρούτων και εκείνη που προστίθεται στα ποτά αυξάνει την ανάγκη του σώματος για νερό. Τα ποτά που περιέχουν αλκοόλ ή καφεΐνη κάνουν το σώμα να χάνει νερό.

Σίγουρα μπορεί να είναι δύσκολο να αποκτήσετε τη συνήθεια να πίνετε δύο λίτρα νερό τη μέρα. Κατ’ αρχάς, πολλοί το βρίσκουν άβολο ή ντρέπονται να πηγαίνουν στην τουαλέτα πιο συχνά από το συνηθισμένο. Αλλά το σώμα σας θα σας ευγνωμονεί για την επιπλέον προσπάθεια που θα καταβάλλετε. Εκτός από το ότι συντελεί στη διατήρηση της υγείας σας, το να πίνετε αρκετό νερό μπορεί ακόμη και να βελτιώσει την εμφάνισή σας. Οι γιατροί τονίζουν ότι η καλή διατροφή και η πρόσληψη πολλών υγρών είναι πιο αποτελεσματικά για να παραμείνει όμορφο το δέρμα σας από ό,τι οποιαδήποτε κρέμα για το δέρμα.

Δυστυχώς, ο μηχανισμός της δίψας που διαθέτουμε είναι ατελής, και γίνεται λιγότερο ευαίσθητος καθώς γερνάμε. Έτσι, δεν μπορούμε να βασιζόμαστε μόνο στη δίψα για να μας λέει πόσο νερό χρειαζόμαστε. Πώς μπορείτε να βεβαιωθείτε ότι πίνετε αρκετό; Μερικοί ξεκινούν τη μέρα τους πίνοντας δύο ποτήρια νερό, και κατόπιν σε τακτικά διαστήματα πίνουν ένα ακόμη ποτήρι. Άλλοι έχουν ένα διαφανές δοχείο με νερό μπροστά τους, σε σημείο που το φτάνουν—κάτι που τους θυμίζει να πίνουν κάπου κάπου όλη τη μέρα. Όποια μέθοδο και αν χρησιμοποιήσετε, το να πίνετε άφθονο αγνό, καθαρό νερό είναι ένας καλός τρόπος για να δείχνετε εκτίμηση για τα νεφρά σας—το θαυμαστό φίλτρο που σας διατηρεί στη ζωή.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 25]

Νεφρώνας—Η Βασική Μονάδα Φιλτραρίσματος

ΥΠΑΡΧΟΥΝ πάνω από ένα εκατομμύριο νεφρώνες μέσα σε κάθε νεφρό. Το σύστημα των σωληναρίων που υπάρχει μέσα σε κάθε νεφρώνα έχει μήκος κατά μέσο όρο 3 εκατοστά και πλάτος μόλις 0,05 χιλιοστά. Εντούτοις, αν ήταν δυνατόν να ξετυλίξουμε όλα τα σωληνάρια ενός μόνο νεφρού, το μήκος τους θα έφτανε περίπου τα 30 χιλιόμετρα!

Το Βωμάνειο έλυτρο είναι στην πραγματικότητα το πτυχωμένο άκρο του εσπειραμένου σωληναρίου του νεφρώνα. Αυτό το σωληνάριο περιβάλλεται από ένα δίκτυο πολύ μικρών αιμοφόρων αγγείων που ονομάζονται τριχοειδή αγγεία. Το σωληνάριο καταλήγει σε ένα μεγαλύτερο αθροιστικό σωληνάριο, το οποίο απομακρύνει τις άχρηστες και τοξικές ουσίες που έχει φιλτράρει ο νεφρώνας.

[Διάγραμμα στη σελίδα 24, 25]

Η νεφρική φλέβα μεταφέρει στο σώμα το αίμα που μόλις έχει φιλτραριστεί

Η νεφρική αρτηρία μεταφέρει το αφιλτράριστο αίμα στο νεφρό

Οι νεφρικές πυραμίδες είναι κωνικές δομές που μεταφέρουν τα ούρα στη νεφρική πύελο

Ο φλοιός περιέχει το σπείραμα κάθε νεφρώνα

Η νεφρική πύελος είναι ένα χωνί που συγκεντρώνει τα ούρα και τα διοχετεύει στον ουρητήρα

Ο ουρητήρας μεταφέρει τα ούρα από το νεφρό στην ουροδόχο κύστη

[Διάγραμμα στη σελίδα 25]

Οι νεφρώνες, περίπου δύο εκατομμύρια μικροσκοπικά σωληνοειδή φίλτρα, καθαρίζουν το αίμα

Βωμάνειο έλυτρο

Σπείραμα

Τα ούρα συλλέγονται από το εσπειραμένο σωληνάριο, κατόπιν πηγαίνουν στην ουροδόχο κύστη

Τριχοειδή αγγεία