Η Σοφία του Ιεχωβά Παρατηρείται στη Δημιουργία
«Οι αόρατες ιδιότητές του . . . γίνονται αντιληπτές μέσω των πραγμάτων που έχουν φτιαχτεί».—ΡΩΜ. 1:20.
1. Ποια επίδραση έχει η κοσμική σοφία σε πολλούς σήμερα;
Η ΛΕΞΗ «σοφία» χρησιμοποιείται καταχρηστικά. Μερικοί χαρακτηρίζουν κάποιον σοφό όταν αυτός έχει συσσωρεύσει απλώς πλούτο γνώσεων. Ωστόσο, οι λεγόμενοι διανοούμενοι του κόσμου δεν προσφέρουν καμιά αξιόπιστη καθοδηγία για το πώς να βρούμε πραγματικό νόημα στη ζωή. Απεναντίας, όσοι αφήνουν τον εαυτό τους να επηρεάζεται από τέτοια άτομα καταλήγουν να “κλυδωνίζονται και να μεταφέρονται εδώ και εκεί από κάθε άνεμο διδασκαλίας”.—Εφεσ. 4:14.
2, 3. (α) Γιατί είναι ο Ιεχωβά “ο μόνος σοφός”; (β) Πώς διαφέρει η θεϊκή σοφία από τη σοφία του κόσμου;
2 Πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα για εκείνους που αποκτούν την αληθινή σοφία, της οποίας Πηγή είναι ο Ιεχωβά Θεός! Η Αγία Γραφή μάς λέει ότι ο Ιεχωβά είναι “ο μόνος σοφός”. (Ρωμ. 16:27) Αυτός γνωρίζει τα πάντα για το σύμπαν, περιλαμβανομένης της σύνθεσής του και της ιστορίας του. Οι φυσικοί νόμοι—στους οποίους βασίζονται οι άνθρωποι για τις έρευνές τους—είναι όλοι τους επινόηση του Ιεχωβά. Συνεπώς, εκείνος δεν εντυπωσιάζεται από τις ανθρώπινες εφευρέσεις ούτε και του κεντρίζει το ενδιαφέρον η λεγόμενη ανώτερη διανόηση της ανθρώπινης φιλοσοφίας. «Η σοφία αυτού του κόσμου είναι ανοησία για τον Θεό».—1 Κορ. 3:19.
3 Η Γραφή μάς λέει ότι ο Ιεχωβά «δίνει σοφία» στους υπηρέτες του. (Παρ. 2:6) Ανόμοια με τις ανθρώπινες φιλοσοφίες, η σοφία που προέρχεται από τον Θεό δεν είναι ασαφής και αόριστη. Απεναντίας, δίνει έμφαση στην ορθή κρίση και βασίζεται σε ακριβή γνώση και κατανόηση. (Διαβάστε Ιακώβου 3:17) Ο απόστολος Παύλος θαύμαζε τη σοφία του Ιεχωβά. Ο ίδιος έγραψε: «Ω! βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσης του Θεού! Πόσο ανεξερεύνητες είναι οι κρίσεις του και ανεξιχνίαστες οι οδοί του!» (Ρωμ. 11:33) Εφόσον ο Ιεχωβά είναι πάνσοφος, έχουμε την πεποίθηση ότι οι νόμοι του μας οδηγούν στην καλύτερη οδό ζωής. Στο κάτω κάτω, ο Ιεχωβά γνωρίζει πιο καλά από τον καθένα τι χρειαζόμαστε για να είμαστε ευτυχισμένοι.—Παρ. 3:5, 6.
Ιησούς—«Δεξιοτέχνης Εργάτης»
4. Ποιος είναι ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να διακρίνουμε τη σοφία του Ιεχωβά;
4 Η σοφία του Ιεχωβά, όπως και οι άλλες απαράμιλλες ιδιότητές του, μπορεί να παρατηρηθεί στα πράγματα που έχει φτιάξει Εκείνος. (Διαβάστε Ρωμαίους 1:20) Από το μεγαλύτερο ως το μικρότερο, τα έργα του Ιεχωβά αποκαλύπτουν πτυχές της προσωπικότητάς του. Οπουδήποτε και αν κοιτάξουμε—είτε ψηλά στον ουρανό είτε στο έδαφος κάτω από τα πόδια μας—βρίσκουμε άφθονες αποδείξεις για την ύπαρξη ενός πάνσοφου και στοργικού Δημιουργού. Μπορούμε να μάθουμε πολλά για αυτόν κάνοντας σκέψεις γύρω από τα πράγματα που έχει φτιάξει.—Ψαλμ. 19:1· Ησ. 40:26.
5, 6. (α) Εκτός από τον Ιεχωβά, ποιος άλλος συμμετείχε στη δημιουργία; (β) Τι θα εξετάσουμε, και γιατί;
5 Ο Ιεχωβά δεν ήταν μόνος του όταν «δημιούργησε τους ουρανούς και τη γη». (Γέν. 1:1) Η Γραφή δείχνει ότι, πολύ πριν αρχίσει η φυσική δημιουργία, εκείνος δημιούργησε ένα πνευματικό πρόσωπο μέσω του οποίου έπλασε «όλα τα άλλα πράγματα». Εκείνο το πνευματικό πλάσμα ήταν ο μονογενής Γιος του Θεού—«ο πρωτότοκος όλης της δημιουργίας»—ο οποίος έζησε αργότερα στη γη ως ο άνθρωπος Ιησούς. (Κολ. 1:15-17) Όπως ο Ιεχωβά, έτσι και ο Ιησούς κατέχει σοφία. Μάλιστα στο 8ο κεφάλαιο των Παροιμιών, ο Ιησούς παρουσιάζεται ως η προσωποποίηση της σοφίας. Εκείνο το Γραφικό κεφάλαιο χαρακτηρίζει επίσης τον Ιησού ως “δεξιοτέχνη εργάτη” του Θεού.—Παρ. 8:12, 22-31.
6 Άρα λοιπόν, η φυσική δημιουργία αποκαλύπτει τόσο τη σοφία του Ιεχωβά όσο και τη σοφία του Δεξιοτέχνη Εργάτη του, του Ιησού. Περιέχει πολύτιμα μαθήματα για εμάς. Ας εξετάσουμε τέσσερα δημιουργήματα, τα οποία περιγράφονται στα εδάφια Παροιμίες 30:24-28 ως «ενστικτωδώς σοφά».a
Μάθημα Φιλοπονίας
7, 8. Ποια γεγονότα σχετικά με το μυρμήγκι σάς συναρπάζουν;
7 Ακόμη και τα πλάσματα που μπορούν να χαρακτηριστούν ως «τα μικρότερα της γης» παρέχουν μαθήματα για εμάς όταν εξετάζουμε το σχέδιο και τις δραστηριότητές τους. Ας αναλογιστούμε για παράδειγμα την ενστικτώδη σοφία του μυρμηγκιού.—Διαβάστε Παροιμίες 30:24, 25.
8 Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι σε κάθε άνθρωπο αντιστοιχούν τουλάχιστον 200.000 μυρμήγκια, τα οποία μοχθούν όλα τους αδιάκοπα πάνω στην επιφάνεια της γης και κάτω από αυτήν. Τα μυρμήγκια είναι οργανωμένα σε αποικίες, και στις περισσότερες αποικίες συναντώνται τρεις τύποι τους: οι βασίλισσες, τα αρσενικά και οι εργάτριες. Η κάθε ομάδα συμβάλλει με το δικό της τρόπο στην κάλυψη των αναγκών της αποικίας. Ένα συγκεκριμένο μυρμήγκι, το φυλλοκόπο μυρμήγκι της Νότιας Αμερικής, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έμπειρος κηπουρός. Αυτό το μικρό έντομο λιπαίνει, μεταφυτεύει και κλαδεύει τις μυκητοκαλλιέργειές του με τρόπους που μεγιστοποιούν την παραγωγή. Οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι αυτός ο επιδέξιος «κηπουρός» προσαρμόζει τις προσπάθειές του ανάλογα με την ποσότητα της τροφής που χρειάζεται η αποικία.b
9, 10. Πώς μπορούμε να μιμηθούμε τη φιλοπονία του μυρμηγκιού;
9 Μπορούμε να μάθουμε από τα μυρμήγκια. Μας διδάσκουν ότι είναι απαραίτητο να καταβάλλουμε επιμελή προσπάθεια αν θέλουμε να παράγουμε καλούς καρπούς. Η Γραφή μάς λέει: «Πήγαινε στο μυρμήγκι, τεμπέλη· παρατήρησε τις ενέργειές του και γίνε σοφός. Αν και δεν έχει διοικητή, επόπτη ή άρχοντα, ετοιμάζει την τροφή του το καλοκαίρι· μαζεύει τα τρόφιμά του κατά το θερισμό». (Παρ. 6:6-8) Τόσο ο Ιεχωβά όσο και ο Δεξιοτέχνης Εργάτης του, ο Ιησούς, είναι φιλόπονοι. «Ο Πατέρας μου εργάζεται ως τώρα», είπε ο Ιησούς, «και εγώ εργάζομαι».—Ιωάν. 5:17.
10 Ως μιμητές του Θεού και του Χριστού, πρέπει και εμείς να είμαστε φιλόπονοι. Άσχετα από το ποιος είναι ο διορισμός μας στην οργάνωση του Θεού, όλοι μας πρέπει να έχουμε “πολλά να κάνουμε στο έργο του Κυρίου”. (1 Κορ. 15:58) Γι’ αυτό, θα κάνουμε καλά να ακολουθήσουμε τη νουθεσία που έδωσε ο Παύλος στους Χριστιανούς της Ρώμης: «Να μη χασομεράτε στις ασχολίες σας. Να φλέγεστε με το πνεύμα. Να υπηρετείτε τον Ιεχωβά ως δούλοι». (Ρωμ. 12:11) Οι προσπάθειες που καταβάλλουμε για την επιτέλεση του θελήματος του Ιεχωβά δεν είναι μάταιες, διότι η Γραφή μάς διαβεβαιώνει: «Ο Θεός δεν είναι άδικος ώστε να ξεχάσει το έργο σας και την αγάπη που δείξατε για το όνομά του».—Εβρ. 6:10.
Προστασία από Πνευματική Βλάβη
11. Περιγράψτε μερικά χαρακτηριστικά του ύρακα των βράχων.
11 Ο ύρακας των βράχων είναι άλλο ένα σχετικά μικρό πλάσμα που μπορεί να μας διδάξει σπουδαία μαθήματα. (Διαβάστε Παροιμίες 30:26) Μοιάζει κάπως με μεγάλο κουνέλι, αλλά έχει μικρά, στρογγυλά αφτιά και κοντά πόδια. Αυτό το μικρό ζώο ζει σε βραχώδεις περιοχές. Η οξεία όρασή του τού είναι πολύ χρήσιμη, οι δε τρύπες και οι σχισμές των απόκρημνων βράχων στους οποίους κατοικεί του προσφέρουν ασφαλές καταφύγιο από τα αρπακτικά. Για να ευημερεί, ο ύρακας των βράχων είναι σχεδιασμένος να ζει σε στενά συνδεδεμένες κοινωνίες, πράγμα που του παρέχει προστασία και ζεστασιά από το κρύο του χειμώνα.c
12, 13. Ποια μαθήματα μπορούμε να πάρουμε από τον ύρακα των βράχων;
12 Τι μπορούμε να μάθουμε από τον ύρακα των βράχων; Πρώτα πρώτα, ας προσέξουμε ότι αυτό το ζώο δεν μένει εκτεθειμένο σε επιθέσεις. Απεναντίας, επωφελείται από την οξεία όρασή του για να βλέπει τα αρπακτικά από μακριά και παραμένει κοντά στις τρύπες και στις σχισμές στις οποίες μπορεί να βρει καταφύγιο για να σωθεί. Παρόμοια και εμείς χρειάζεται να έχουμε οξεία πνευματική όραση για να μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε τους κινδύνους που ελλοχεύουν στον κόσμο του Σατανά. Ο απόστολος Πέτρος έδωσε την εξής νουθεσία στους Χριστιανούς: «Να διατηρήσετε τη διανοητική σας διαύγεια, να είστε σε εγρήγορση. Ο αντίδικός σας, ο Διάβολος, γυρίζει σαν λιοντάρι που βρυχιέται, ζητώντας να καταβροχθίσει κάποιον». (1 Πέτρ. 5:8) Όταν ο Ιησούς ήταν στη γη, παρέμενε σε εγρήγορση, πάντα άγρυπνος ώστε να αποκρούει όλες τις προσπάθειες που έκανε ο Σατανάς για να διαρρήξει την ακεραιότητά Του. (Ματθ. 4:1-11) Ο Ιησούς έθεσε καλό παράδειγμα για τους ακολούθους του!
13 Ένας τρόπος για να μπορούμε να είμαστε σε εγρήγορση είναι να επωφελούμαστε από την πνευματική προστασία που μας προσφέρει ο Ιεχωβά. Η μελέτη του Λόγου του Θεού και η παρακολούθηση των συναθροίσεων δεν πρέπει να παραμελούνται. (Λουκ. 4:4· Εβρ. 10:24, 25) Επιπρόσθετα, όπως ακριβώς ο ύρακας των βράχων ευημερεί όταν ζει σε στενά συνδεδεμένες κοινωνίες, έτσι και εμείς χρειάζεται να είμαστε στενά συνδεδεμένοι με τους συγχριστιανούς μας για να μπορούμε να απολαμβάνουμε «ανταλλαγή ενθάρρυνσης» μαζί τους. (Ρωμ. 1:12) Επωφελούμενοι από την προστασία που παρέχει ο Ιεχωβά, δείχνουμε ότι συμφωνούμε με τον ψαλμωδό Δαβίδ, ο οποίος έγραψε: «Ο Ιεχωβά είναι ο απόκρημνος βράχος μου και το οχυρό μου, Αυτός που μου προμηθεύει διαφυγή. Ο Θεός μου είναι ο βράχος μου· θα καταφεύγω σε αυτόν».—Ψαλμ. 18:2.
Εγκαρτέρηση Παρά την Εναντίωση
14. Μολονότι μία μεμονωμένη ακρίδα ίσως δεν προκαλεί εντύπωση, τι θα μπορούσαμε να πούμε για ένα σμήνος ακρίδων;
14 Μπορούμε επίσης να διδαχτούμε από την ακρίδα. Ίσως μία μεμονωμένη ακρίδα, η οποία έχει μήκος μόλις πέντε εκατοστά, να μην εμπνέει δέος, αλλά ένα σμήνος ακρίδων εμπνέει σίγουρα δέος. (Διαβάστε Παροιμίες 30:27) Ένα σμήνος από αυτά τα ανυποχώρητα έντομα, τα οποία ως γνωστόν είναι αδηφάγα, μπορεί να απογυμνώσει μέσα σε πολύ λίγο χρόνο ένα χωράφι έτοιμο για θερισμό. Η Γραφή παραβάλλει τον ήχο ενός επερχόμενου σμήνους εντόμων, μεταξύ του οποίου υπάρχουν και ακρίδες, με το θόρυβο αρμάτων και με το τριζοβόλημα που κάνουν οι φλόγες όταν κατατρώνε την καλαμιά. (Ιωήλ 2:3, 5) Οι φωτιές που ανάβουν οι άνθρωποι για να αναχαιτίσουν την προέλαση ενός σμήνους ακρίδων συνήθως δεν φέρνουν αποτέλεσμα. Γιατί; Τα σώματα των ακρίδων που ψοφούν σβήνουν τις φλόγες και το υπόλοιπο σμήνος συνεχίζει την πορεία του ανενόχλητο. Ακόμη και χωρίς βασιλιά ή αρχηγό, ένα σμήνος ακρίδων λειτουργεί σαν καλά οργανωμένος στρατός, υπερπηδώντας ουσιαστικά κάθε εμπόδιο.d—Ιωήλ 2:25.
15, 16. Πώς μοιάζουν οι σύγχρονοι διαγγελείς της Βασιλείας με σμήνος ακρίδων;
15 Ο προφήτης Ιωήλ παρέβαλε τη δράση των υπηρετών του Ιεχωβά με τη δράση των ακρίδων, γράφοντας: «Σαν δυνατοί άντρες τρέχουν. Σαν άντρες πολεμιστές ανεβαίνουν στο τείχος. Και προχωρούν ο καθένας στην οδό του και δεν αλλάζουν δρόμο. Και δεν σπρώχνει ο ένας τον άλλον. Όπως ένας ακμαίος άντρας στην πορεία του, προχωρούν συνεχώς· και ανάμεσα στα βέλη αν πέσουν μερικοί, οι άλλοι δεν σταματούν την πορεία τους».—Ιωήλ 2:7, 8.
16 Πόσο καλά περιγράφει αυτή η προφητεία τους σύγχρονους διαγγελείς της Βασιλείας του Θεού! Κανένα «τείχος» εναντίωσης δεν έχει καταφέρει να σταματήσει το κήρυγμά τους. Απεναντίας, μιμούνται τον Ιησού, ο οποίος ενέμεινε στην επιτέλεση του θελήματος του Θεού παρότι καταφρονούνταν από πολλούς. (Ησ. 53:3) Είναι αλήθεια ότι μερικοί Χριστιανοί έχουν “πέσει ανάμεσα στα βέλη” πεθαίνοντας μαρτυρικά για την πίστη τους. Εντούτοις, το έργο κηρύγματος έχει συνεχιστεί, και ο αριθμός των διαγγελέων της Βασιλείας εξακολουθεί να αυξάνει. Μάλιστα, ο διωγμός έχει συμβάλει πολλές φορές στη διάδοση των καλών νέων σε ανθρώπους οι οποίοι διαφορετικά δεν θα άκουγαν το άγγελμα της Βασιλείας. (Πράξ. 8:1, 4) Δείχνετε εσείς στην προσωπική σας διακονία εγκαρτέρηση όμοια με της ακρίδας—ακόμη και όταν αντιμετωπίζετε αδιαφορία και εναντίωση;—Εβρ. 10:39.
«Να Προσκολλάστε σε Ό,τι Είναι Καλό»
17. Γιατί κολλούν τα πόδια του σαμιαμιδιού σε λείες επιφάνειες;
17 Το μικροσκοπικό σαμιαμίδι δίνει την εντύπωση ότι αψηφά τη βαρύτητα. (Διαβάστε Παροιμίες 30:28) Μάλιστα, οι επιστήμονες νιώθουν δέος μπροστά στην ικανότητα που έχει αυτό το μικρό πλάσμα να τρέχει πάνω σε τοίχους ή ακόμη και σε λεία ταβάνια χωρίς να πέφτει. Πώς τα καταφέρνει; Το μυστικό του δεν είναι οι βεντούζες ούτε κάποιο είδος κόλλας. Αντ’ αυτού, στο κάτω μέρος του κάθε δαχτύλου του υπάρχουν ραβδώσεις με χιλιάδες τριχοειδείς προεξοχές. Η καθεμιά από αυτές τις προεξοχές, με τη σειρά της, περιέχει εκατοντάδες νημάτια, οι άκρες των οποίων μοιάζουν με πιατάκια φλιτζανιού. Η διαμοριακή δύναμη από όλα αυτά τα νημάτια επαρκεί για να κρατήσει βάρος μεγαλύτερο από το βάρος του σώματος του σαμιαμιδιού—ακόμη και όταν αυτό τρέχει στην κάτω μεριά μιας οριζόντιας γυάλινης επιφάνειας! Λαβαίνοντας ως ερέθισμα αυτή την ικανότητα του σαμιαμιδιού, οι ερευνητές λένε ότι αν κατασκευάζονταν συνθετικά υλικά κατ’ απομίμηση των ποδιών του, αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως ισχυρή κολλητική ουσία.e
18. Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι θα “προσκολλούμαστε” πάντοτε «σε ό,τι είναι καλό»;
18 Τι μπορούμε να μάθουμε από το σαμιαμίδι; Η Γραφή μάς νουθετεί: «Να αποστρέφεστε ό,τι είναι πονηρό, να προσκολλάστε σε ό,τι είναι καλό». (Ρωμ. 12:9) Οι φθοροποιές επιρροές που υπάρχουν ολόγυρά μας στον κόσμο του Σατανά θα μπορούσαν να μας κάνουν να χαλαρώσουμε την προσκόλλησή μας στις θεϊκές αρχές. Για παράδειγμα, η συναναστροφή με άτομα που δεν ενστερνίζονται τους νόμους του Θεού—είτε στο σχολείο είτε στην εργασία είτε μέσω κάποιας μορφής ασεβούς αναψυχής—θα μπορούσε να επηρεάσει την αποφασιστικότητα που έχουμε για να κάνουμε το ορθό. Μην επιτρέψετε να σας συμβεί κάτι τέτοιο! Ο Λόγος του Θεού προειδοποιεί: «Μη γίνεσαι σοφός στα δικά σου μάτια». (Παρ. 3:7) Αντιθέτως, να ακολουθείτε τη σοφή συμβουλή που έδωσε ο Μωυσής στο λαό του Θεού στην αρχαιότητα: «Τον Ιεχωβά τον Θεό σου πρέπει να φοβάσαι. Αυτόν πρέπει να υπηρετείς, και σε αυτόν πρέπει να προσκολλάσαι». (Δευτ. 10:20) Αν προσκολλούμαστε στον Ιεχωβά, θα μιμούμαστε τον Ιησού, για τον οποίο λέχθηκε: «Αγάπησες τη δικαιοσύνη και μίσησες την ανομία».—Εβρ. 1:9.
Μαθήματα από τη Δημιουργία
19. (α) Ποιες ιδιότητες του Ιεχωβά αντιλαμβάνεστε εσείς στη δημιουργία; (β) Πώς μπορεί να μας ωφελήσει η θεϊκή σοφία;
19 Όπως έχουμε δει, οι ιδιότητες του Ιεχωβά γίνονται αντιληπτές ευκρινώς μέσω των πραγμάτων που έχει φτιάξει εκείνος, τα δε δημιουργήματά του μας παρέχουν επίσης πολύτιμα μαθήματα. Όσο περισσότερο εξερευνούμε τα έργα του Ιεχωβά, τόσο περισσότερο θαυμάζουμε τη σοφία του. Αν δίνουμε προσοχή στη θεϊκή σοφία, αυτό θα αυξήσει την ευτυχία μας τώρα και θα μας προστατέψει στους καιρούς που έρχονται. (Εκκλ. 7:12) Ναι, θα βιώσουμε προσωπικά πόσο αληθινή είναι η διαβεβαίωση των εδαφίων Παροιμίες 3:13, 18, τα οποία λένε: «Ευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος που βρήκε σοφία και ο άνθρωπος που αποκτάει διάκριση. Είναι δέντρο ζωής για όσους την αγκαλιάζουν, και όσοι την κρατούν σφιχτά θα αποκαλούνται ευτυχισμένοι».
[Υποσημειώσεις]
a Οι νεαροί μας ειδικά ίσως το βρουν ευχάριστο να ανατρέξουν στις παραπομπές που υπάρχουν στις επόμενες υποσημειώσεις και κατόπιν, κατά την εξέταση αυτού του άρθρου στη Μελέτη Σκοπιάς της εκκλησίας, να σχολιάσουν για τα αποτελέσματα της έρευνάς τους.
b Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το φυλλοκόπο μυρμήγκι, βλέπε Ξύπνα! 22 Μαρτίου 1997, σελίδα 31, και 22 Μαΐου 2002, σελίδα 31.
c Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον ύρακα των βράχων, βλέπε Ξύπνα! 8 Σεπτεμβρίου 1990, σελίδες 15, 16.
d Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ακρίδα, βλέπε Ξύπνα! 22 Απριλίου 1977, σελίδα 11.
e Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το σαμιαμίδι, βλέπε Ξύπνα! Απρίλιος 2008, σελίδα 26.
Θυμάστε;
Ποια πρακτικά μαθήματα παίρνουμε από . . .
• το μυρμήγκι;
• τον ύρακα των βράχων;
• την ακρίδα;
• το σαμιαμίδι;
[Εικόνα στη σελίδα 16]
Είστε εσείς φιλόπονοι σαν το φυλλοκόπο μυρμήγκι;
[Εικόνες στη σελίδα 17]
Ο ύρακας των βράχων βρίσκει προστασία σε στενά συνδεδεμένες κοινωνίες. Κάνετε και εσείς το ίδιο;
[Εικόνες στη σελίδα 18]
Οι Χριστιανοί διάκονοι εκδηλώνουν εγκαρτέρηση σαν τις ακρίδες
[Εικόνα στη σελίδα 18]
Όπως το σαμιαμίδι προσκολλάται στις επιφάνειες, έτσι και οι Χριστιανοί προσκολλώνται σε ό,τι είναι καλό
[Ευχαριστίες]
Stockbyte/Getty Images