«Εγώ Είμαι Μαζί σας Όλες τις Ημέρες»
«Εγώ είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες μέχρι την τελική περίοδο του συστήματος πραγμάτων».—ΜΑΤΘ. 28:20.
1. (α) Αναφέρετε συνοπτικά την παραβολή του σιταριού και των ζιζανίων. (β) Πώς εξήγησε ο Ιησούς αυτή την παραβολή;
ΜΙΑ από τις παραβολές του Ιησού για τη Βασιλεία περιγράφει κάποιον γεωργό που σπέρνει καλό σπόρο σιταριού και κάποιον εχθρό που σπέρνει ζιζάνια ανάμεσα στον καλό σπόρο. Τα ζιζάνια υπερκαλύπτουν το σιτάρι, αλλά ο γεωργός δίνει στους δούλους του την εντολή να τα “αφήσουν να μεγαλώνουν και τα δύο μαζί μέχρι το θερισμό”. Στην εποχή του θερισμού, καταστρέφονται τα ζιζάνια και μαζεύεται το σιτάρι. Ο Ιησούς εξήγησε ο ίδιος την παραβολή. (Διαβάστε Ματθαίος 13:24-30, 37-43) Τι μαθαίνουμε από αυτήν; (Βλέπε το διάγραμμα «Το Σιτάρι και τα Ζιζάνια».)
2. (α) Τι δείχνουν παραστατικά τα γεγονότα που συμβαίνουν στον αγρό του γεωργού; (β) Ποιο τμήμα της παραβολής θα εξετάσουμε;
2 Τα γεγονότα που συμβαίνουν στον αγρό εκείνου του γεωργού δείχνουν παραστατικά πώς και πότε θα συγκέντρωνε ο Ιησούς από το ανθρώπινο γένος ολόκληρη την τάξη του σιταριού—τους χρισμένους Χριστιανούς που θα κυβερνήσουν μαζί του στη Βασιλεία του. Η σπορά άρχισε την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ. Η συγκομιδή θα ολοκληρωθεί όταν οι χρισμένοι που θα είναι ζωντανοί στο τέλος αυτού του συστήματος πραγμάτων λάβουν το τελικό τους σφράγισμα και κατόπιν παρθούν στον ουρανό. (Ματθ. 24:31· Αποκ. 7:1-4) Όπως ένα παρατηρητήριο στο βουνό δίνει σε κάποιον τη δυνατότητα να έχει πανοραμική άποψη του τοπίου, έτσι και αυτή η παραβολή μάς παρέχει μια πανοραμική άποψη των εξελίξεων που θα λάβαιναν χώρα σε μια περίοδο 2.000 περίπου ετών. Από αυτή την πλεονεκτική θέση, ποιες εξελίξεις που σχετίζονται με τη Βασιλεία διακρίνουμε; Η παραβολή περιγράφει έναν καιρό σποράς, ανάπτυξης και θερισμού. Αυτό το άρθρο θα εστιάσει κυρίως την προσοχή στο θερισμό.a
ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΥΠΝΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ
3. (α) Ποια κατάσταση προέκυψε μετά τον πρώτο αιώνα; (β) Σύμφωνα με το εδάφιο Ματθαίος 13:28, ποια ερώτηση τέθηκε, και από ποιους; (Βλέπε επίσης σημείωση.)
3 Με την έναρξη του δεύτερου αιώνα Κ.Χ., “τα ζιζάνια φάνηκαν” όταν οι κατ’ απομίμηση Χριστιανοί έκαναν αισθητή την παρουσία τους στον αγρό του κόσμου. (Ματθ. 13:26) Τον τέταρτο αιώνα, οι όμοιοι με ζιζάνια Χριστιανοί είχαν ξεπεράσει κατά πολύ τους χρισμένους Χριστιανούς. Θυμηθείτε ότι στην παραβολή οι δούλοι ζήτησαν από τον κύριό τους την άδεια να ξεριζώσουν τα ζιζάνια.b (Ματθ. 13:28) Ποια ήταν η απάντησή του;
4. (α) Τι αποκαλύπτει η απάντηση του Κυρίου, του Ιησού; (β) Πότε έγιναν εμφανείς οι όμοιοι με σιτάρι Χριστιανοί;
4 Μιλώντας για το σιτάρι και τα ζιζάνια, ο Ιησούς είπε: «Αφήστε να μεγαλώνουν και τα δύο μαζί μέχρι το θερισμό». Αυτή η εντολή αποκαλύπτει ότι, από τον πρώτο αιώνα μέχρι σήμερα, υπήρχαν πάντα στη γη κάποιοι χρισμένοι Χριστιανοί, όμοιοι με σιτάρι. Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται από τα λόγια που είπε αργότερα ο Ιησούς στους μαθητές του: «Εγώ είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες μέχρι την τελική περίοδο του συστήματος πραγμάτων». (Ματθ. 28:20) Άρα λοιπόν, οι χρισμένοι Χριστιανοί θα είχαν την προστασία του Ιησού όλες τις ημέρες που θα μεσολαβούσαν ως τον καιρό του τέλους. Εφόσον όμως υπερκαλύφτηκαν από τους όμοιους με ζιζάνια Χριστιανούς, δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ποιοι ανήκαν στην τάξη του σιταριού εκείνη τη μακρά περίοδο χρόνου. Εντούτοις, λίγες δεκαετίες πριν από την έναρξη της εποχής του θερισμού, η τάξη του σιταριού έγινε εμφανής. Με ποιον τρόπο;
ΕΝΑΣ ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ “ΚΑΘΑΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΟΔΟ”
5. Πώς εκπληρώθηκε η προφητεία του Μαλαχία τον πρώτο αιώνα;
5 Αιώνες πριν πει ο Ιησούς την παραβολή του σιταριού και των ζιζανίων, ο Ιεχωβά ενέπνευσε έναν προφήτη του, τον Μαλαχία, να προείπει γεγονότα που αποτυπώνονται στην παραβολή του Ιησού. (Διαβάστε Μαλαχίας 3:1-4) Ο Ιωάννης ο Βαφτιστής ήταν ο “αγγελιοφόρος που καθάρισε την οδό”. (Ματθ. 11:10, 11) Όταν εμφανίστηκε το 29 Κ.Χ., είχε πλησιάσει ένας καιρός κρίσης για το έθνος του Ισραήλ. Ο Ιησούς ήταν ο δεύτερος αγγελιοφόρος. Καθάρισε το ναό στην Ιερουσαλήμ δύο φορές—πρώτα στην αρχή της διακονίας του και έπειτα προς το τέλος της. (Ματθ. 21:12, 13· Ιωάν. 2:14-17) Επομένως, το έργο καθαρισμού που έκανε ο Ιησούς διήρκεσε κάποια περίοδο χρόνου.
6. (α) Ποια είναι η μεγαλύτερη εκπλήρωση της προφητείας του Μαλαχία; (β) Σε ποια χρονική περίοδο επιθεώρησε ο Ιησούς τον πνευματικό ναό; (Βλέπε επίσης σημείωση.)
6 Ποια είναι η μεγαλύτερη εκπλήρωση της προφητείας του Μαλαχία; Τις δεκαετίες πριν από το 1914, ο Κ. Τ. Ρώσσελ και οι στενοί συνεργάτες του έκαναν ένα έργο παρόμοιο με του Ιωάννη του Βαφτιστή. Αυτό το ζωτικό έργο περιλάμβανε την αποκατάσταση Γραφικών αληθειών. Οι Σπουδαστές της Γραφής δίδαξαν το αληθινό νόημα της λυτρωτικής θυσίας του Χριστού, ξεσκέπασαν την ψεύτικη δοξασία της κόλασης και διακήρυξαν το επικείμενο τέλος των Καιρών των Εθνών. Ωστόσο, υπήρχαν πολλές θρησκευτικές ομάδες που ισχυρίζονταν ότι ακολουθούσαν τον Χριστό. Έπρεπε λοιπόν να απαντηθεί ένα καίριο ερώτημα: Ποιοι από ανάμεσά τους αποτελούσαν το σιτάρι; Για να διασαφηνιστεί αυτό το ερώτημα, ο Ιησούς άρχισε να επιθεωρεί τον πνευματικό ναό το 1914. Αυτό το έργο επιθεώρησης και καθαρισμού διήρκεσε κάποια περίοδο χρόνου—από το 1914 ως το πρώτο μέρος του 1919.c
ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ
7. Τι βρήκε ο Ιησούς όταν άρχισε την επιθεώρησή του το 1914;
7 Όταν ο Ιησούς άρχισε την επιθεώρησή του, τι βρήκε; Μια μικρή ομάδα ζηλωτών Σπουδαστών της Γραφής οι οποίοι επί 30 και πλέον χρόνια είχαν αφιερώσει τις δυνάμεις και τις περιουσίες τους σε μια εντατική εκστρατεία κηρύγματος.d Πόσο πρέπει να χάρηκαν ο Ιησούς και οι άγγελοι διαπιστώνοντας ότι εκείνα τα σχετικά λίγα αλλά εύρωστα στάχυα δεν είχαν πνιγεί από τα ζιζάνια του Σατανά! Παρ’ όλα αυτά, προέκυψε η ανάγκη να “καθαριστούν οι γιοι του Λευί”, οι χρισμένοι. (Μαλ. 3:2, 3· 1 Πέτρ. 4:17) Γιατί;
8. Ποιες εξελίξεις έλαβαν χώρα μετά το 1914;
8 Στα τέλη του 1914, μερικοί Σπουδαστές της Γραφής αποκαρδιώθηκαν επειδή δεν πήγαν στον ουρανό. Το 1915 και το 1916, η εναντίωση από πηγές εκτός της οργάνωσης επιβράδυνε το έργο κηρύγματος. Ακόμη χειρότερα, μετά το θάνατο του αδελφού Ρώσσελ τον Οκτώβριο του 1916, υπήρξε εναντίωση και εντός της οργάνωσης. Τέσσερα από τα εφτά μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Βιβλικής και Φυλλαδικής Εταιρίας Σκοπιά στασίασαν όταν αποφασίστηκε να ανατεθεί η ηγεσία στον αδελφό Ρόδερφορντ. Προσπάθησαν να προκαλέσουν διαίρεση μεταξύ των αδελφών, αλλά τον Αύγουστο του 1917 έφυγαν από το Μπέθελ—κάτι που συνέβαλε πράγματι στον καθαρισμό! Επίσης, μερικοί Σπουδαστές της Γραφής ενέδωσαν στο φόβο του ανθρώπου. Ως σύνολο, όμως, ανταποκρίθηκαν πρόθυμα στο έργο καθαρισμού που επιτέλεσε ο Ιησούς και έκαναν τις απαραίτητες αλλαγές. Γι’ αυτό, ο Ιησούς έκρινε ότι ήταν αληθινοί Χριστιανοί—το σιτάρι—αλλά απέρριψε όλους τους κατ’ απομίμηση Χριστιανούς, περιλαμβανομένων και όλων όσων ανήκαν στις εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου. (Μαλ. 3:5· 2 Τιμ. 2:19) Τι συνέβη μετά; Για να πάρουμε την απάντηση, ας επιστρέψουμε στην παραβολή του σιταριού και των ζιζανίων.
ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΘΕΡΙΣΜΟΥ;
9, 10. (α) Τι θα εξετάσουμε τώρα όσον αφορά την εποχή του θερισμού; (β) Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που συνέβη την εποχή του θερισμού;
9 «Ο θερισμός είναι η τελική περίοδος ενός συστήματος πραγμάτων», είπε ο Ιησούς. (Ματθ. 13:39) Αυτή η εποχή του θερισμού άρχισε το 1914. Θα εξετάσουμε πέντε εξελίξεις τις οποίες προείπε ο Ιησούς για εκείνον τον καιρό.
10 Πρώτον, μαζεύονται τα ζιζάνια. Ο Ιησούς λέει: «Την εποχή του θερισμού θα πω στους θεριστές: Πρώτα μαζέψτε τα ζιζάνια και δέστε τα σε δεμάτια». Μετά το 1914, οι άγγελοι άρχισαν να “μαζεύουν” τους όμοιους με ζιζάνια Χριστιανούς ξεχωρίζοντάς τους από τους χρισμένους “γιους της βασιλείας”.—Ματθ. 13:30, 38, 41.
11. Μέχρι σήμερα, ποιο χαρακτηριστικό κάνει τους αληθινούς Χριστιανούς να ξεχωρίζουν από τους κατ’ απομίμηση Χριστιανούς;
11 Καθώς το έργο συγκέντρωσης των ζιζανίων προχωρούσε, η διάκριση ανάμεσα στις δύο ομάδες γινόταν όλο και πιο σαφής. (Αποκ. 18:1, 4) Το 1919, έγινε φανερό ότι η Βαβυλώνα η Μεγάλη είχε πέσει. Ποιο ήταν το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που έκανε τους αληθινούς Χριστιανούς να ξεχωρίζουν από τους κατ’ απομίμηση Χριστιανούς; Το έργο κηρύγματος. Εκείνοι που ηγούνταν μεταξύ των Σπουδαστών της Γραφής άρχισαν να τονίζουν τη σπουδαιότητα της προσωπικής συμμετοχής στο κήρυγμα της Βασιλείας. Λόγου χάρη, το βιβλιάριο Σε Ποιον Είναι Εμπιστευμένο το Έργο (To Whom the Work Is Entrusted), που εκδόθηκε το 1919, παρότρυνε όλους τους χρισμένους Χριστιανούς να κηρύττουν από σπίτι σε σπίτι. Έλεγε τα εξής: «Το έργο φαντάζει γιγαντιαίο, αλλά είναι του Κυρίου, και με τη δύναμή του θα το εκτελέσουμε. Εσείς έχετε το προνόμιο να συμμετέχετε σε αυτό». Ποια ήταν η ανταπόκριση; Όπως ανέφερε Η Σκοπιά το 1922, έκτοτε οι Σπουδαστές της Γραφής επιτάχυναν τη δράση τους στο κήρυγμα. Σύντομα, το έργο από σπίτι σε σπίτι έγινε το σήμα κατατεθέν εκείνων των πιστών Χριστιανών—και παραμένει μέχρι σήμερα.
12. Από πότε συγκεντρώνεται η τάξη του σιταριού;
12 Δεύτερον, μαζεύεται το σιτάρι. Ο Ιησούς προστάζει τους αγγέλους του: «Αρχίστε να μαζεύετε το σιτάρι στην αποθήκη μου». (Ματθ. 13:30) Από το 1919, οι χρισμένοι συγκεντρώνονται στην αποκαταστημένη Χριστιανική εκκλησία. Για τους χρισμένους Χριστιανούς που θα είναι ζωντανοί στο τέλος αυτού του συστήματος πραγμάτων, η τελική συγκέντρωση θα πραγματοποιηθεί όταν λάβουν την ουράνια ανταμοιβή τους.—Δαν. 7:18, 22, 27.
13. Τι αποκαλύπτει το εδάφιο Αποκάλυψη 18:7 για την τωρινή στάση της πόρνης, δηλαδή της Βαβυλώνας της Μεγάλης, περιλαμβανομένου και του Χριστιανικού κόσμου;
13 Τρίτον, κλάμα και τρίξιμο δοντιών. Αφού οι άγγελοι δέσουν τα ζιζάνια σε δεμάτια, τι συμβαίνει κατόπιν; Αναφερόμενος στην κατάσταση της τάξης των ζιζανίων, ο Ιησούς δηλώνει: «Εκεί θα είναι το κλάμα τους και το τρίξιμο των δοντιών τους». (Ματθ. 13:42) Μήπως αυτό συμβαίνει τώρα; Όχι. Σήμερα, ο Χριστιανικός κόσμος, που αποτελεί τμήμα της πόρνης, λέει ακόμη για τον εαυτό του: «Κάθομαι βασίλισσα, και χήρα δεν είμαι, και ποτέ δεν θα δω πένθος». (Αποκ. 18:7) Πράγματι, ο Χριστιανικός κόσμος νιώθει ότι εξακολουθεί να κρατάει γερά τα ηνία, πιστεύοντας μάλιστα ότι “κάθεται σαν βασίλισσα” πάνω στην τάξη των πολιτικών ηγετών. Προς το παρόν, αυτοί που εξεικονίζονται από τα ζιζάνια κομπάζουν, δεν κλαίνε. Αλλά αυτό σύντομα θα αλλάξει.
14. (α) Πότε και γιατί θα “τρίζουν τα δόντια τους” οι κατ’ απομίμηση Χριστιανοί; (β) Πώς η προσαρμοσμένη κατανόησή μας γύρω από το εδάφιο Ματθαίος 13:42 εναρμονίζεται με τη σκέψη του εδαφίου Ψαλμός 112:10; (Βλέπε σημείωση.)
14 Στη διάρκεια της μεγάλης θλίψης, αφού θα έχουν καταστραφεί όλες οι μορφές της οργανωμένης ψεύτικης θρησκείας, οι πρώην οπαδοί τους θα τρέξουν να καλυφτούν αλλά δεν θα βρουν ασφαλή κρυψώνα. (Λουκ. 23:30· Αποκ. 6:15-17) Τότε, συνειδητοποιώντας ότι δεν πρόκειται να γλιτώσουν την καταστροφή, θα κλαίνε με απόγνωση και θα “τρίζουν τα δόντια τους” με θυμό. Όπως προλέγει ο Ιησούς στην προφητεία του για τη μεγάλη θλίψη, εκείνη τη ζοφερή στιγμή, «θα χτυπούν τον εαυτό τους θρηνώντας».e—Ματθ. 24:30· Αποκ. 1:7.
15. Τι θα συμβεί στα ζιζάνια, και πότε;
15 Τέταρτον, τα ζιζάνια ρίχνονται στο καμίνι. Τι θα συμβεί στα δεμάτια των ζιζανίων; Οι άγγελοι «θα [τα] ρίξουν στο πύρινο καμίνι». (Ματθ. 13:42) Αυτό σημαίνει πλήρη καταστροφή. Επομένως, εκείνοι οι πρώην οπαδοί των οργανώσεων της ψεύτικης θρησκείας θα καταστραφούν στο τελικό στάδιο της μεγάλης θλίψης, στον Αρμαγεδδώνα.—Μαλ. 4:1.
16, 17. (α) Ποιο είναι το τελικό γεγονός που αναφέρει ο Ιησούς στην παραβολή του; (β) Γιατί συμπεραίνουμε ότι η εκπλήρωση αυτού του γεγονότος είναι ακόμη μελλοντική;
16 Πέμπτον, οι δίκαιοι λάμπουν φωτεινά. Ο Ιησούς ολοκληρώνει την προφητεία του λέγοντας: «Εκείνον τον καιρό οι δίκαιοι θα λάμψουν τόσο φωτεινά όσο ο ήλιος στη βασιλεία του Πατέρα τους». (Ματθ. 13:43) Πότε και πού θα γίνει αυτό; Η εκπλήρωση αυτών των λόγων είναι ακόμη μελλοντική. Ο Ιησούς προείπε, όχι μια δραστηριότητα που συμβαίνει τώρα στη γη, αλλά ένα μελλοντικό γεγονός το οποίο λαβαίνει χώρα στον ουρανό.f Εξετάστε δύο λόγους που υποστηρίζουν αυτό το συμπέρασμα.
17 Πρώτον, ο παράγοντας «πότε». Ο Ιησούς είπε: «Εκείνον τον καιρό οι δίκαιοι θα λάμψουν». Η φράση «εκείνον τον καιρό» αναφέρεται προφανώς στο γεγονός για το οποίο είχε μόλις μιλήσει ο Ιησούς, δηλαδή το ότι “τα ζιζάνια ρίχνονται στο πύρινο καμίνι”. Αυτό λαβαίνει χώρα στο τελικό στάδιο της μεγάλης θλίψης. Κατά συνέπεια, το ότι οι χρισμένοι “λάμπουν φωτεινά” πρέπει και αυτό να συμβαίνει σε εκείνον το μελλοντικό καιρό. Δεύτερον, ο παράγοντας «πού». Ο Ιησούς είπε ότι οι δίκαιοι θα “λάμψουν στη βασιλεία”. Τι σημαίνει αυτό; Όλοι οι πιστοί χρισμένοι που απομένουν στη γη αφού περάσει το αρχικό στάδιο της μεγάλης θλίψης θα έχουν ήδη λάβει το τελικό τους σφράγισμα. Τότε, όπως δείχνει η προφητεία του Ιησού για τη μεγάλη θλίψη, θα συγκεντρωθούν στον ουρανό. (Ματθ. 24:31) Εκεί θα λάμψουν «στη βασιλεία του Πατέρα τους», και λίγο μετά τη μάχη του Αρμαγεδδώνα, θα συμμετάσχουν ως χαρωπή νύφη του Ιησού στο “γάμο του Αρνιού”.—Αποκ. 19:6-9.
ΠΩΣ ΩΦΕΛΟΥΜΑΣΤΕ
18, 19. Με ποιους τρόπους μάς ωφελεί προσωπικά η κατανόηση της παραβολής του Ιησού για το σιτάρι και τα ζιζάνια;
18 Πώς ωφελούμαστε προσωπικά από την πανοραμική άποψη που μας παρέχει αυτή η παραβολή; Εξετάστε τρεις τρόπους. Πρώτον, αυξάνεται η ενόρασή μας. Η παραβολή αποκαλύπτει έναν σημαντικό λόγο για τον οποίο επιτρέπει ο Ιεχωβά την πονηρία. «Ανέχτηκε . . . σκεύη οργής» για να προετοιμάσει τα «σκεύη ελέους»—την τάξη του σιταριού.g (Ρωμ. 9:22-24) Δεύτερον, ενισχύεται η πεποίθησή μας. Καθώς πλησιάζει το τέλος, οι εχθροί μας θα εντείνουν τον πόλεμο εναντίον μας, «αλλά δεν θα υπερισχύσουν». (Διαβάστε Ιερεμίας 1:19) Όπως ο ουράνιος Πατέρας μας ο Ιεχωβά προστάτεψε στο διάβα των αιώνων την τάξη του σιταριού, έτσι θα είναι και μαζί μας μέσω του Ιησού και των αγγέλων «όλες τις ημέρες» που βρίσκονται μπροστά μας.—Ματθ. 28:20.
19 Τρίτον, η παραβολή μάς δίνει τη δυνατότητα να προσδιορίσουμε την τάξη του σιταριού. Γιατί έχει αυτό ζωτική σημασία; Το να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι όμοιοι με σιτάρι Χριστιανοί είναι ουσιώδες προκειμένου να βρούμε την απάντηση σε μια ερώτηση που έθεσε ο Ιησούς στην εκτεταμένη προφητεία του για τις τελευταίες ημέρες. Ρώτησε: «Ποιος άραγε είναι ο πιστός και φρόνιμος δούλος;» (Ματθ. 24:45) Τα επόμενα δύο άρθρα θα δώσουν ικανοποιητική απάντηση σε αυτή την ερώτηση.
a Παράγραφος 2: Ως υπενθύμιση για την έννοια των άλλων τμημάτων της παραβολής, σας παροτρύνουμε να διαβάσετε το άρθρο «Οι Δίκαιοι θα Λάμψουν Τόσο Φωτεινά Όσο ο Ήλιος» στη Σκοπιά 15 Μαρτίου 2010.
b Παράγραφος 3: Εφόσον οι απόστολοι του Ιησού είχαν πεθάνει και οι χρισμένοι που απέμεναν στη γη εξεικονίζονταν, όχι από τους δούλους, αλλά από το σιτάρι, αυτοί οι δούλοι εξεικονίζουν κατάλληλα τους αγγέλους. Αργότερα στην παραβολή, εκείνοι που θερίζουν τα ζιζάνια προσδιορίζονται ως άγγελοι.—Ματθ. 13:39.
c Παράγραφος 6: Αυτό αποτελεί προσαρμογή στην κατανόησή μας. Παλιότερα, είχαμε την άποψη ότι η επιθεώρηση του Ιησού έγινε το 1918.
d Παράγραφος 7: Από το 1910 ως το 1914, οι Σπουδαστές της Γραφής διένειμαν σχεδόν 4.000.000 βιβλία και πάνω από 200.000.000 φυλλάδια.
e Παράγραφος 14: Αυτό αποτελεί προσαρμογή στην κατανόησή μας γύρω από το εδάφιο Ματθαίος 13:42. Παλιότερα, τα έντυπά μας ανέφεραν ότι οι κατ’ απομίμηση Χριστιανοί “έκλαιγαν και έτριζαν τα δόντια τους” επί δεκαετίες, θρηνώντας επειδή «οι γιοι της βασιλείας» τούς ξεσκέπαζαν ως “γιους του πονηρού”. (Ματθ. 13:38) Πρέπει να σημειωθεί, όμως, ότι το τρίξιμο των δοντιών συνδέεται με καταστροφή.—Ψαλμ. 112:10.
f Παράγραφος 16: Το εδάφιο Δανιήλ 12:3 λέει ότι «αυτοί που έχουν ενόραση [οι χρισμένοι Χριστιανοί] θα λάμπουν σαν τη λαμπρότητα του εκπετάσματος». Όσο βρίσκονται στη γη, το κάνουν αυτό συμμετέχοντας στο έργο κηρύγματος. Ωστόσο το εδάφιο Ματθαίος 13:43 αναφέρεται στον καιρό κατά τον οποίο θα λάμψουν φωτεινά στην ουράνια Βασιλεία. Παλιότερα, είχαμε την άποψη ότι και τα δύο εδάφια αφορούν την ίδια δραστηριότητα—το έργο κηρύγματος.
g Παράγραφος 18: Βλέπε το βιβλίο Πλησιάστε τον Ιεχωβά, σελίδες 288, 289.