ΣΥΝΑΞΗ
Ο Ιεχωβά Θεός, ως ο Παγκόσμιος Κυρίαρχος, έχει το δικαίωμα να προστάζει τους υπηρέτες του να συναθροίζονται και να καθορίζει το χρόνο και την τοποθεσία αυτών των συνάξεων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ενεργεί προς όφελός τους. Οι συνάξεις του λαού του Θεού στην αρχαιότητα εξυπηρετούσαν ποικίλους σκοπούς. Σίγουρα, όμως, συνέβαλλαν στην ενότητα, γιατί όλοι οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να ακούσουν τα ίδια πράγματα ταυτόχρονα. Αυτές οι συγκεντρώσεις απέφεραν πολλά πνευματικά οφέλη και ήταν συχνά περιστάσεις μεγάλης χαράς.
Οι Λέξεις του Πρωτότυπου Εβραϊκού και Ελληνικού Κειμένου. Στην Αγία Γραφή χρησιμοποιούνται αρκετές εβραϊκές και ελληνικές λέξεις για να υποδηλώσουν μια συγκέντρωση. Μία λέξη που χρησιμοποιείται συχνά στο εβραϊκό κείμενο είναι η λέξη ‛εδάχ. Προέρχεται από τη ρίζα για‛άδ που σημαίνει «ορίζω», δείχνοντας έτσι ότι μια ομάδα συγκεντρώνεται σε προκαθορισμένο χρόνο. (Παράβαλε 2Σα 20:5· Ιερ 47:7.) Η λέξη ‛εδάχ εφαρμόζεται συχνά στην κοινότητα του Ισραήλ και χρησιμοποιείται στις εκφράσεις «η σύναξη» (Λευ 8:4, 5· Κρ 21:10), «σύναξη του Ισραήλ» (Εξ 12:3· Αρ 32:4· 1Βα 8:5) και «η σύναξη του Ιεχωβά» (Αρ 27:17).
Η εβραϊκή λέξη μω‛έδ είναι ομόρριζη με τη λέξη ‛εδάχ και σημαίνει “προσδιορισμένος καιρός” ή «καθορισμένο μέρος». (1Σα 13:8· 20:35) Εμφανίζεται 223 φορές στις Εβραϊκές Γραφές, για παράδειγμα στην έκφραση «σκηνή της συνάντησης». (Εξ 27:21) Η λέξη μω‛έδ χρησιμοποιείται σε σχέση με τις εποχιακές γιορτές. (Λευ 23:2, 4, 37, 44) Υπάρχει στο εδάφιο Ησαΐας 33:20, όπου η Σιών αποκαλείται η «πόλη των γιορταστικών γεγονότων μας».
Η εβραϊκή λέξη μικρά’, που σημαίνει «συνέλευση», προέρχεται από τη ρίζα καρά’ (καλώ). Τη συναντάμε στο εδάφιο Ησαΐας 4:5, όπου γίνεται λόγος για τον «τόπο συνέλευσης» του Όρους Σιών. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται συχνά στην έκφραση «άγια συνέλευση». (Εξ 12:16· Λευ 23:2, 3) Κατά τη διάρκεια των αγίων συνελεύσεων δεν επιτρεπόταν καμία εργασία κοσμικής φύσης.
Μια άλλη εβραϊκή λέξη που χρησιμοποιείται για τον ορισμό συγκεντρώσεων είναι η λέξη καχάλ η οποία συγγενεύει με ένα ρήμα που σημαίνει «συγκαλώ, συγκεντρώνω». (Εξ 35:1· Λευ 8:4) Χρησιμοποιείται συχνά αναφερόμενη σε μια εκκλησία ως οργανωμένο σώμα. Μερικές φορές η λέξη καχάλ (εκκλησία) χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τη λέξη ‛εδάχ (σύναξη). (Λευ 4:13· Αρ 20:8, 10) Τύποι και των δύο αυτών λέξεων υπάρχουν στην έκφραση «εκκλησία της σύναξης του Ισραήλ [εβρ., κεχάλ ‛αδάθ-Γισρα’έλ]».—Εξ 12:6.
Μία ακόμη εβραϊκή λέξη είναι η λέξη ‛ατσαράχ, που αποδίδεται «επίσημη σύναξη» και χρησιμοποιείται σε σχέση με τη Γιορτή των Σκηνών και το Πάσχα.—Λευ 23:36· Δευ 16:8.
Οι διαφόρων ειδών συναντήσεις σε στενό κύκλο ορίζονται από την εβραϊκή λέξη σωδ, που σημαίνει «εμπιστευτική συζήτηση· στενή σχέση». (Ψλ 83:3· Ιωβ 29:4) Η λέξη αυτή αποδίδεται «στενό περιβάλλον» στο εδάφιο Ψαλμός 89:7, το οποίο λέει: «Πρέπει να υπάρχει δέος για τον Θεό μέσα στο στενό περιβάλλον των αγίων· αυτός είναι μεγαλειώδης και φοβερός σε όλους όσους βρίσκονται γύρω του».
Η λέξη ἐκκλησία (από την πρόθεση ἐκ που σημαίνει «έξω» και το ρήμα καλέω) χρησιμοποιείται συνήθως στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα ως απόδοση της εβραϊκής λέξης καχάλ (εκκλησία) και μερικές φορές χρησιμοποιείται για την απόδοση της λέξης ‛εδάχ (σύναξη), παρότι αυτή αποδίδεται και με τη λέξη συναγωγή, που σημαίνει «σύναξη, συγκέντρωση», και ετυμολογείται από το σύνθετο ρήμα συνάγω. Η λέξη ἐκκλησία χρησιμοποιείται και στο πρωτότυπο κείμενο των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών. Στο εδάφιο Πράξεις 7:38 χρησιμοποιείται σε σχέση με την εκκλησία του Ισραήλ. Η λέξη συναγωγή του ελληνικού κειμένου εμφανίζεται στα εδάφια Πράξεις 13:43 («συνέλευση της συναγωγής») και Ιακώβου 2:2 («συνάθροιση»). Μια άλλη λέξη του ελληνικού κειμένου, η λέξη πανήγυρις (σύνθετη από τις λέξεις πᾶν και ἀγορά, που μπορεί να υποδηλώνει οποιοδήποτε είδος σύναξης), αποδίδεται «γενική σύναξη» στο εδάφιο Εβραίους 12:23.—KJ, AS, ΜΝΚ.
Οι Γραφές περιέχουν πολλές αναφορές σε πνευματικά εποικοδομητικές συνάξεις, παράλληλα, όμως, κάνουν λόγο και για πονηρές ή άδικες συνάξεις. Οι οπαδοί του στασιαστή Κορέ περιγράφονται ως “ολόκληρη η σύναξή του”. (Αρ 16:5) Ο Δαβίδ είπε προσευχόμενος στον Ιεχωβά: «Η σύναξη των τυραννικών ατόμων ζήτησε την ψυχή μου». (Ψλ 86:14) Επίσης, όταν ο αργυροχόος Δημήτριος υποκίνησε εναντίωση κατά του Παύλου στην Έφεσο και συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου, «μερικοί κραύγαζαν ένα πράγμα και άλλοι άλλο· διότι η σύναξη ήταν σε σύγχυση, και στην πλειονότητά τους δεν ήξεραν το λόγο για τον οποίο είχαν συγκεντρωθεί».—Πρ 19:24-29, 32.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στις συνάξεις του λαού του Ιεχωβά επικρατούσε τάξη. Ο λαός υποστήριζε αυτές τις συνάξεις, οι οποίες ήταν περιστάσεις πνευματικής ωφέλειας, συχνά δε και μεγάλης χαράς.
Σύμφωνα με το θεϊκό θέλημα, ο Μωυσής και ο Ααρών σύναξαν όλους τους πρεσβυτέρους του Ισραήλ στην Αίγυπτο. Είπαν τα λόγια του Ιεχωβά, εκτέλεσαν σημεία και ο λαός πίστεψε. (Εξ 4:27-31) Μετέπειτα, σύμφωνα με την προσταγή του Θεού, οι Ισραηλίτες συνάχθηκαν στους πρόποδες του Όρους Σινά (Χωρήβ), είδαν ένα εντυπωσιακό θέαμα και παρέστησαν μάρτυρες της επίδοσης του Νόμου.—Εξ 19:10-19· Δευ 4:9, 10.
Ενώ οι Ισραηλίτες ήταν στην έρημο, ο Ιεχωβά έδωσε οδηγίες στον Μωυσή να φτιάξει δύο ασημένιες σάλπιγγες με τις οποίες θα σάλπιζαν για τη σύγκληση της σύναξης και τη μεταφορά του στρατοπέδου. Αν ηχούσαν και οι δύο σάλπιγγες, ολόκληρη η σύναξη ερχόταν στη συμφωνημένη συνάντηση με τον Μωυσή, ενώ αν ηχούσε μόνο η μία, συγκαλούνταν αποκλειστικά οι αρχηγοί. Στην έρημο, το καθορισμένο μέρος των συνάξεων ήταν “η είσοδος της σκηνής της συνάντησης”. (Αρ 10:1-4· Εξ 29:42) Αργότερα, το θέλημα του Ιεχωβά όριζε να συγκεντρώνονται τακτικά οι Ισραηλίτες στο ναό, στην Ιερουσαλήμ, για τις τρεις κύριες ετήσιες γιορτές.—Εξ 34:23, 24· 2Χρ 6:4-6.
Συνάξεις Εκπροσώπων. Κατά καιρούς, ο λαός του Ισραήλ εκπροσωπούνταν στις συγκεντρώσεις του από τους «αρχηγούς της σύναξης» (Εξ 16:22· Αρ 4:34· 31:13· 32:2· Ιη 9:15, 18· 22:30) ή τους «πρεσβυτέρους». (Εξ 12:21· 17:5· 24:1) Όταν ανέκυπτε κάποιο δικαστικό ζήτημα, ενδεχομένως συνάγονταν αρκετά άτομα στην πύλη της πόλης. Είτε, όμως, συγκεντρώνονταν εκεί είτε αλλού, δεν ψήφιζαν όλοι, κατά το δημοκρατικό σύστημα, για την εξεταζόμενη υπόθεση. Αντίθετα, με θεοκρατικό τρόπο, αξιοσέβαστοι πρεσβύτεροι ζύγιζαν τα ζητήματα υπό το φως του νόμου του Θεού και στη συνέχεια ανακοίνωναν την απόφασή τους. (Δευ 16:18· 17:8-13) Παρόμοια, η πρώτη Χριστιανική εκκλησία εκπροσωπούνταν σε τέτοια ζητήματα από εκείνους τους οποίους είχε τοποθετήσει σε θέσεις ευθύνης το άγιο πνεύμα. (Πρ 20:28) Στον Ισραήλ, αν η αδικοπραγία υπαγόρευε τη θανατική ποινή, θα μπορούσε να την εκτελέσει ολόκληρη η σύναξη.—Λευ 24:14· Αρ 15:32-36· Δευ 21:18-21.
Γενικές Συνάξεις. Γενικές συνάξεις στον Ισραήλ λάβαιναν χώρα στη διάρκεια των θρησκευτικών γιορτών, των επίσημων συνάξεων (2Χρ 34:29, 30· Ιωλ 2:15) ή στη διάρκεια γεγονότων μεγάλης εθνικής σημασίας. Μερικές φορές δρομείς συγκαλούσαν το λαό. (1Σα 10:17-19· 2Χρ 30:6, 13) Στη διάρκεια του εβδομαδιαίου Σαββάτου, το οποίο ήταν ημέρα «πλήρους ανάπαυσης, άγια συνέλευση» (Λευ 23:3), εξέταζαν το Λόγο του Θεού, όπως και στις μεταγενέστερες συναγωγές, όπου “ο Μωυσής διαβαζόταν μεγαλόφωνα κάθε σάββατο”. (Πρ 15:21) Άλλες τέτοιες περιπτώσεις γενικών συνάξεων ήταν η τήρηση της νέας σελήνης (Αρ 28:11-15), η ημέρα του σαλπίσματος (Αρ 29:1-6), η ετήσια Ημέρα της Εξιλέωσης (Λευ 16), το Πάσχα (σε ανάμνηση της απελευθέρωσης του Ισραήλ από την Αίγυπτο· Εξ 12:14) και, αργότερα, η Γιορτή των Πουρίμ (σε ανάμνηση της απελευθέρωσης των Ιουδαίων από την επαπειλούμενη εξόντωση στην Περσική Αυτοκρατορία· Εσθ 9:20-24), καθώς και η Γιορτή της Αφιέρωσης (σε ανάμνηση της δεύτερης αφιέρωσης του ναού στις 25 Χισλέβ του 165 Π.Κ.Χ.· Ιωα 10:22, 23). Επιπρόσθετα, υπήρχαν τρεις ετήσιες «εποχιακές γιορτές του Ιεχωβά»: η Γιορτή των Άζυμων Άρτων, η Γιορτή των Εβδομάδων (αργότερα ονομάστηκε Πεντηκοστή) και η Γιορτή των Σκηνών (Λευ 23)—γιορτές σχετικά με τις οποίες ο Θεός πρόσταξε: «Σε τρεις περιπτώσεις το χρόνο κάθε αρσενικό σου θα εμφανίζεται μπροστά στο πρόσωπο του αληθινού Κυρίου, του Ιεχωβά». (Εξ 23:14-17) Αναγνωρίζοντας τη μεγάλη πνευματική αξία αυτών των γιορτών, πολλοί άντρες φρόντιζαν να παρευρίσκεται ολόκληρη η οικογένειά τους. (Λου 2:41-45) Επίσης, ο Μωυσής δήλωσε συγκεκριμένα ότι κάθε εφτά χρόνια, κατά τη διάρκεια της Γιορτής των Σκηνών, οι άντρες, οι γυναίκες και τα παιδιά, καθώς και οι πάροικοι του Ισραήλ, θα έπρεπε να συγκεντρώνονται στον τόπο που είχε εκλέξει ο Ιεχωβά «για να ακούσουν και να μάθουν, καθώς πρέπει να φοβούνται τον Ιεχωβά τον Θεό σας και να φροντίζουν να εκτελούν όλα τα λόγια αυτού του νόμου». (Δευ 31:10-12) Είχε ληφθεί πρόνοια, λοιπόν, να συνάγονται οι Ισραηλίτες πολύ συχνά προκειμένου να εξετάζουν το Λόγο και τους σκοπούς του Ιεχωβά.—Βλέπε ΓΙΟΡΤΗ.
Μετά την αποπεράτωση του ναού, ο Σολομών συγκάλεσε μια μεγάλη σύναξη στην Ιερουσαλήμ για την αφιέρωση του μεγαλοπρεπούς αυτού θρησκευτικού οικοδομήματος. Εκείνη η σύναξη διήρκεσε πολλές ημέρες, και όταν οι παρευρισκόμενοι έφυγαν για τα σπίτια τους ήταν “χαρούμενοι και με εύθυμη καρδιά για την αγαθότητα που είχε εκδηλώσει ο Ιεχωβά προς τον Δαβίδ και προς τον Σολομώντα και προς τον Ισραήλ το λαό του”.—2Χρ 5:1–7:10.
Τα πλήθη που συνάγονταν στο ναό κατά τη διάρκεια των ετήσιων γιορτών ευφραίνονταν και αποκόμιζαν πνευματικά οφέλη, όπως συνέβη κατά τον εορτασμό του Πάσχα την εποχή του Βασιλιά Εζεκία, όταν «έγινε μεγάλη χαρά στην Ιερουσαλήμ». (2Χρ 30:26) Στις ημέρες του Νεεμία συγκλήθηκε μια σύναξη που αποδείχτηκε περίσταση “πολύ μεγάλης χαράς”. (Νε 8:17) Στο λαό που είχε συναχθεί στην Ιερουσαλήμ ο Έσδρας διάβασε από το βιβλίο του Νόμου του Μωυσή, ενώπιον «όλων αυτών που είχαν την απαιτούμενη νοημοσύνη για να ακούν», και εκείνοι παρακολουθούσαν πολύ προσεκτικά. (Νε 8:2, 3) Ως αποτέλεσμα της διδασκαλίας του Έσδρα και άλλων Λευιτών, όλος ο λαός χάρηκε «γιατί είχαν κατανοήσει τα λόγια που τους είχαν γνωστοποιηθεί». (Νε 8:12) Έπειτα γιόρτασαν τη Γιορτή των Σκηνών, και την όγδοη ημέρα «έγινε επίσημη σύναξη, σύμφωνα με τον κανονισμό».—Νε 8:18· Λευ 23:33-36.
Οι Συναγωγές ως Χώροι Συνάξεων. Οι συναγωγές—κτίρια τα οποία ήταν χώροι συνάξεων για τους Ιουδαίους—άρχισαν να χρησιμοποιούνται ενόσω οι Ιουδαίοι ήταν εξόριστοι στη Βαβυλώνα ή λίγο μεταγενέστερα. Σταδιακά ιδρύθηκαν συναγωγές σε διάφορα μέρη, και οι μεγάλες πόλεις είχαν περισσότερες από μία. Οι συναγωγές ήταν πρωτίστως σχολές όπου διαβάζονταν και διδάσκονταν οι Γραφές. Ήταν επίσης χώροι προσευχής και απόδοσης αίνου στον Θεό. Ο Ιησούς Χριστός και οι μαθητές του συνήθιζαν να πηγαίνουν εκεί για να διδάσκουν και να ενθαρρύνουν τους παρευρισκομένους. (Ματ 4:23· Λου 4:16· Πρ 13:14, 15· 17:1, 2· 18:4) Δεδομένου ότι στις συναγωγές γινόταν τακτικά ανάγνωση των Γραφών, ο Ιάκωβος μπορούσε βάσιμα να πει στο Χριστιανικό κυβερνών σώμα στην Ιερουσαλήμ: «Διότι από τους αρχαίους καιρούς ο Μωυσής έχει σε κάθε πόλη εκείνους που τον κηρύττουν, επειδή διαβάζεται μεγαλόφωνα στις συναγωγές κάθε σάββατο». (Πρ 15:21) Τα βασικά χαρακτηριστικά της λατρείας στη συναγωγή διατηρήθηκαν στους Χριστιανικούς χώρους σύναξης, όπου δινόταν ενθάρρυνση και γινόταν ανάγνωση και εξήγηση των Γραφών, προσευχή και απόδοση αίνου.—1Κο 14:26-33, 40· Κολ 4:16· βλέπε ΣΥΝΑΓΩΓΗ.
Χριστιανικές Συνάξεις. Σε διάφορες περιπτώσεις, μεγάλα πλήθη συνάγονταν για να ακούσουν τον Ιησού Χριστό, αντιλαμβανόμενοι τα πολλά οφέλη που θα αποκόμιζαν, όπως για παράδειγμα στην Επί του Όρους Ομιλία. (Ματ 5:1–7:29) Παρ’ όλο που οι συνάξεις αυτές δεν ήταν ειδικά προγραμματισμένες, σε ορισμένες περιπτώσεις διήρκεσαν τόσο πολύ ώστε χρειάστηκε να τραφούν τα συγκεντρωμένα πλήθη—μια κατάσταση στην οποία ο Ιησούς αντεπεξήλθε πολλαπλασιάζοντας θαυματουργικά την τροφή. (Ματ 14:14-21· 15:29-38) Ο Χριστός συγκέντρωνε συχνά τους μαθητές του και τους παρείχε πνευματική εκπαίδευση. Οι ακόλουθοί του συναθροίζονταν και μετά το θάνατό του, όπως την ημέρα της Πεντηκοστής του 33 Κ.Χ., όταν εκχύθηκε το άγιο πνεύμα σε μια τέτοια σύναξη.—Πρ 2:1-4.
Οι πρώτοι Χριστιανοί συνήθιζαν να συναθροίζονται, ως επί το πλείστον σε μικρές ομάδες. Ωστόσο, μερικές φορές στις συναθροίσεις τους συγκεντρωνόταν «ένα αρκετά μεγάλο πλήθος». (Πρ 11:26) Ο ετεροθαλής αδελφός του Ιησού, ο Ιάκωβος, θεώρησε κατάλληλο να συμβουλέψει τους πνευματικούς Ισραηλίτες να μη μεροληπτούν υπέρ των πλουσίων στις δημόσιες συναθροίσεις (συναγωγή, Κείμενο) της εκκλησίας.—Ιακ 2:1-9.
Η Σπουδαιότητα των Συνάξεων. Η σπουδαιότητα του να αξιοποιούμε πλήρως τις προμήθειες που κάνει ο Ιεχωβά για να συναθροιζόμαστε, προκειμένου να αποκομίζουμε πνευματικά οφέλη, τονίζεται από τις διατάξεις για την τήρηση του ετήσιου εορτασμού του Πάσχα. Οποιοσδήποτε άντρας ήταν καθαρός και δεν έλειπε σε ταξίδι αλλά είχε αμελήσει να τηρήσει το Πάσχα έπρεπε να εκκοπεί, να θανατωθεί. (Αρ 9:9-14) Όταν ο Βασιλιάς Εζεκίας κάλεσε στην Ιερουσαλήμ τους κατοίκους του Ιούδα και του Ισραήλ για τον εορτασμό του Πάσχα, το μήνυμά του έλεγε εν μέρει: «Γιοι του Ισραήλ, επιστρέψτε στον Ιεχωβά . . . μη σκληρύνετε τώρα τον τράχηλό σας όπως οι προπάτορές σας. Αφήστε χώρο για τον Ιεχωβά και ελάτε στο αγιαστήριό του, το οποίο έχει αγιάσει στον αιώνα, και υπηρετήστε τον Ιεχωβά τον Θεό σας, για να απομακρυνθεί από εσάς ο φλογερός θυμός του. . . . Ο Ιεχωβά ο Θεός σας είναι φιλεύσπλαχνος και ελεήμων, και δεν θα αποστρέψει το πρόσωπό του από εσάς αν επιστρέψετε σε αυτόν». (2Χρ 30:6-9) Αν παρέλειπαν εσκεμμένα να παρακολουθήσουν τη γιορτή, αυτό οπωσδήποτε θα έδειχνε ότι είχαν εγκαταλείψει τον Θεό. Παρότι δε οι Χριστιανοί δεν τηρούν γιορτές όπως το Πάσχα, ο Παύλος τούς πρότρεψε κατάλληλα να μην εγκαταλείπουν τις τακτικές συνάξεις του λαού του Θεού, δηλώνοντας: «Ας σκεφτόμαστε ο ένας τον άλλον ώστε να παρακινούμε σε αγάπη και καλά έργα, μη παύοντας να συναθροιζόμαστε, όπως έχουν συνήθεια μερικοί, αλλά ενθαρρύνοντας ο ένας τον άλλον, και τόσο περισσότερο όσο βλέπετε την ημέρα να πλησιάζει».—Εβρ 10:24, 25· βλέπε ΕΚΚΛΗΣΙΑ.