“Ο Θεός το Κάνει να Αυξάνει”!
«Ούτε αυτός που φυτεύει είναι τίποτα ούτε αυτός που ποτίζει, αλλά ο Θεός που το κάνει να αυξάνει».—1 ΚΟΡ. 3:7.
1. Με ποιον τρόπο είμαστε «συνεργάτες του Θεού»;
«ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ του Θεού». Έτσι περιέγραψε ο απόστολος Παύλος το προνόμιο που μπορούμε όλοι να απολαμβάνουμε. (Διαβάστε 1 Κορινθίους 3:5-9.) Το έργο στο οποίο αναφερόταν ο Παύλος είναι το έργο μαθήτευσης, το οποίο ο ίδιος παρομοίασε με τη σπορά και το πότισμα. Για να έχουμε επιτυχία σε αυτό το ζωτικό έργο, χρειαζόμαστε τη βοήθεια του Ιεχωβά. Ο Παύλος μάς υπενθυμίζει ότι “ο Θεός το κάνει να αυξάνει”.
2. Γιατί το γεγονός ότι “ο Θεός το κάνει να αυξάνει” μας βοηθάει να έχουμε ορθή άποψη για τη διακονία μας;
2 Αυτή η αλήθεια, η οποία μας κάνει να νιώθουμε ταπεινοί, μας βοηθάει να έχουμε ορθή άποψη για τη διακονία μας. Μπορεί να εργαζόμαστε επιμελώς στο κήρυγμα και στη διδασκαλία, αλλά σε τελική ανάλυση όλος ο αίνος πηγαίνει στον Ιεχωβά για οποιαδήποτε αύξηση μπορεί να προκύψει. Γιατί; Επειδή όσο και αν προσπαθήσουμε εμείς, κανείς μας δεν μπορεί να κατανοήσει πλήρως τη διαδικασία της αύξησης, ή αλλιώς της ανάπτυξης, πόσο μάλλον να την έχει υπό τον έλεγχό του. Ο Βασιλιάς Σολομών περιέγραψε σωστά την κατάσταση όταν είπε: «Δεν γνωρίζεις . . . το έργο του αληθινού Θεού, ο οποίος κάνει όλα τα πράγματα».—Εκκλ. 11:5.
3. Ποια ομοιότητα υπάρχει ανάμεσα στο έργο της κυριολεκτικής σποράς και στο έργο μαθήτευσης;
3 Μήπως το γεγονός ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τη διαδικασία της αύξησης κάνει το έργο μας απογοητευτικό; Όχι. Απεναντίας, το κάνει συναρπαστικό, ενδιαφέρον. Ο Βασιλιάς Σολομών είπε: «Το πρωί σπείρε το σπόρο σου και ως το βράδυ ας μην αναπαυτεί το χέρι σου· γιατί δεν ξέρεις πού θα πετύχει αυτό, εδώ ή εκεί, ή αν και τα δύο θα είναι εξίσου καλά». (Εκκλ. 11:6) Είναι αλήθεια πως, στην περίπτωση της κυριολεκτικής σποράς, δεν ξέρουμε πού ή αν θα βλαστήσουν οι σπόροι. Πολλοί παράγοντες είναι πέρα από τον έλεγχό μας. Κάτι παρόμοιο μπορεί να λεχθεί και για το έργο μαθήτευσης. Ο Ιησούς τόνισε αυτό το γεγονός σε δύο παραβολές οι οποίες καταγράφηκαν για εμάς στο 4ο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του Μάρκου. Ας δούμε τι μπορούμε να μάθουμε από αυτές τις δύο παραβολές.
Διαφορετικά Είδη Χώματος
4, 5. Αφηγηθείτε συνοπτικά την παραβολή του Ιησού για το σπορέα που σκορπίζει το σπόρο.
4 Όπως έχει καταγραφεί στα εδάφια Μάρκος 4:1-9, ο Ιησούς περιγράφει έναν σπορέα ο οποίος ρίχνει, ή σκορπίζει, σπόρους που τυχαίνει να πέσουν σε διαφορετικά σημεία: «Ακούτε. Ο σπορέας βγήκε να σπείρει. Και καθώς έσπερνε, ένα μέρος του σπόρου έπεσε δίπλα στο δρόμο, και ήρθαν τα πουλιά και το έφαγαν. Και ένα άλλο μέρος έπεσε πάνω στο βραχώδη τόπο όπου φυσικά δεν είχε πολύ χώμα, και αμέσως φύτρωσε, επειδή το χώμα δεν είχε βάθος. Αλλά όταν ανέτειλε ο ήλιος, κάηκε και επειδή δεν είχε ρίζα ξεράθηκε. Και ένα άλλο μέρος έπεσε ανάμεσα στα αγκάθια, και τα αγκάθια ψήλωσαν και το έπνιξαν και δεν απέδωσε καρπό. Άλλοι όμως έπεσαν πάνω στο καλό χώμα και, καθώς ψήλωναν και αυξάνονταν, άρχισαν να αποδίδουν καρπό και έκαναν τριάντα φορές περισσότερο και εξήντα και εκατό».
5 Στους Βιβλικούς χρόνους, η σπορά γινόταν κατά κανόνα με σκόρπισμα του σπόρου πάνω στη γη. Ο σπορέας μετέφερε τους σπόρους μέσα σε μια πτυχή του ενδύματός του ή μέσα σε ένα σακούλι και τους σκόρπιζε κάνοντας μια μεγάλη απλωτή κίνηση. Επομένως, σε αυτή την παραβολή, ο σπορέας δεν σπέρνει σκόπιμα το σπόρο στα διαφορετικά είδη χώματος. Τουναντίον, οι σπόροι που σκορπίζονται καταλήγουν σε διαφορετικά σημεία.
6. Πώς εξήγησε ο Ιησούς την παραβολή του σπορέα;
6 Δεν χρειάζεται να βρούμε μόνοι μας τη σημασία αυτής της παραβολής. Ο Ιησούς την εξήγησε κατόπιν, όπως έχει καταγραφεί στα εδάφια Μάρκος 4:14-20: «Ο σπορέας σπέρνει το λόγο. Αυτοί, λοιπόν, είναι που πέφτουν δίπλα στο δρόμο όπου σπέρνεται ο λόγος· αλλά μόλις τον ακούσουν, έρχεται ο Σατανάς και αφαιρεί το λόγο που σπάρθηκε σε αυτούς. Και παρόμοια, αυτοί είναι που σπέρνονται πάνω στους βραχώδεις τόπους: αυτοί που μόλις ακούσουν το λόγο, τον δέχονται με χαρά. Δεν έχουν όμως ρίζα μέσα τους, αλλά παραμένουν για ένα χρονικό διάστημα· κατόπιν, μόλις γίνει θλίψη ή διωγμός εξαιτίας του λόγου, σκανδαλίζονται. Άλλοι πάλι σπέρνονται ανάμεσα στα αγκάθια· αυτοί είναι που άκουσαν το λόγο, αλλά οι ανησυχίες αυτού του συστήματος πραγμάτων και η απατηλή δύναμη του πλούτου και οι επιθυμίες για τα υπόλοιπα πράγματα εισβάλλουν και πνίγουν το λόγο, και αυτός γίνεται άκαρπος. Τελικά, αυτοί που σπάρθηκαν στο καλό χώμα είναι εκείνοι που ακούν το λόγο και τον δέχονται ευνοϊκά και καρποφορούν τριάντα φορές περισσότερο και εξήντα και εκατό».
7. Τι αντιπροσωπεύουν ο σπόρος και τα διαφορετικά είδη χώματος;
7 Προσέξτε πως ο Ιησούς δεν λέει ότι χρησιμοποιούνται διαφορετικά είδη σπόρου. Απεναντίας, κάνει λόγο για ένα είδος σπόρου που καταλήγει σε διαφορετικά είδη χώματος, το καθένα από τα οποία παράγει διαφορετικό αποτέλεσμα. Το πρώτο είδος χώματος είναι σκληρό ή πολύ πατημένο, το δεύτερο είναι ρηχό, το τρίτο είναι γεμάτο αγκάθια και το τέταρτο είναι καλό, παραγωγικό χώμα. (Λουκ. 8:8) Τι είναι ο σπόρος; Είναι το άγγελμα της Βασιλείας που βρίσκεται στο Λόγο του Θεού. (Ματθ. 13:19) Τι αντιπροσωπεύουν τα διαφορετικά είδη χώματος; Ανθρώπους με διαφορετική κατάσταση καρδιάς.—Διαβάστε Λουκάς 8:12, 15.
8. (α) Ποιους αντιπροσωπεύει ο σπορέας; (β) Γιατί διαφέρει η ανταπόκριση στο έργο κηρύγματος της Βασιλείας;
8 Ποιους αντιπροσωπεύει ο σπορέας; Αντιπροσωπεύει τους συνεργάτες του Θεού, εκείνους που διακηρύττουν τα καλά νέα της Βασιλείας. Όπως ο Παύλος και ο Απολλώς, έτσι και αυτοί φυτεύουν και ποτίζουν. Αλλά παρότι εργάζονται σκληρά, τα αποτελέσματα διαφέρουν. Γιατί; Λόγω της διαφορετικής κατάστασης καρδιάς εκείνων που ακούν το άγγελμα. Στην παραβολή, ο σπορέας δεν έχει υπό τον έλεγχό του αυτά τα αποτελέσματα. Πόσο παρηγορητικό είναι κάτι τέτοιο, ιδιαίτερα για τους πιστούς αδελφούς και αδελφές μας που έχουν εργαστεί επί πολλά χρόνια, σε μερικές περιπτώσεις επί δεκαετίες, με φαινομενικώς λίγα απτά αποτελέσματα!a Γιατί το λέμε αυτό;
9. Ποια παρηγορητική αλήθεια τόνισαν τόσο ο απόστολος Παύλος όσο και ο Ιησούς;
9 Η πιστότητα του σπορέα δεν μετριέται με βάση τα αποτελέσματα του έργου του. Αυτό υπονοούσε ο Παύλος όταν είπε: «Ο καθένας θα λάβει την ανταμοιβή του σύμφωνα με τον κόπο του». (1 Κορ. 3:8) Η ανταμοιβή δίνεται σύμφωνα με τον κόπο, όχι σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτού του κόπου. Παρόμοια, ο Ιησούς τόνισε αυτό το σημείο όταν οι μαθητές του επέστρεψαν από μια περιοδεία κηρύγματος. Οι μαθητές ήταν περιχαρείς επειδή οι δαίμονες υποτάσσονταν σε αυτούς μέσω της χρήσης του ονόματος του Ιησού. Παρότι κάτι τέτοιο ήταν συναρπαστικό, ο Ιησούς τούς είπε: «Μη χαίρεστε για αυτό, ότι τα πνεύματα υποτάσσονται σε εσάς, αλλά να χαίρεστε επειδή τα ονόματά σας έχουν χαραχτεί στους ουρανούς». (Λουκ. 10:17-20) Ακόμα και εκεί όπου ο σπορέας ίσως δεν βλέπει μεγάλη αύξηση ως αποτέλεσμα του έργου του, αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι υπήρξε λιγότερο επιμελής ή πιστός από άλλους. Σε μεγάλο βαθμό, τα αποτελέσματα εξαρτώνται από την κατάσταση της καρδιάς του ακροατή. Αλλά σε τελική ανάλυση, ο Θεός το κάνει να αυξάνει!
Η Ευθύνη Εκείνων που Ακούν το Λόγο
10. Τι καθορίζει το αν ένα άτομο που ακούει το λόγο μοιάζει με καλό χώμα ή όχι;
10 Τι θα πούμε για εκείνους που ακούν το λόγο; Είναι η ανταπόκρισή τους προκαθορισμένη; Όχι. Το αν μοιάζουν με καλό χώμα ή όχι εξαρτάται από τους ίδιους. Πράγματι, η κατάσταση της καρδιάς ενός ατόμου μπορεί να αλλάξει είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο. (Ρωμ. 6:17) Στην παραβολή του, ο Ιησούς είπε ότι “μόλις κάποιοι ακούσουν” το λόγο, έρχεται ο Σατανάς και τον αφαιρεί. Αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο να συμβεί. Στο εδάφιο Ιακώβου 4:7, δίνεται στους Χριστιανούς η προτροπή να “εναντιωθούν στον Διάβολο”, και αυτός θα φύγει από εκείνους. Ο Ιησούς λέει ότι κάποιοι άλλοι δέχονται αρχικά το λόγο με χαρά αλλά κατόπιν σκανδαλίζονται επειδή «δεν έχουν . . . ρίζα μέσα τους». Ωστόσο, στους υπηρέτες του Θεού δίνεται η νουθεσία να είναι «ριζωμένοι και εδραιωμένοι πάνω στο θεμέλιο» ώστε να μπορούν να εννοήσουν «ποιο είναι το πλάτος και μήκος και ύψος και βάθος, και να [γνωρίσουν] την αγάπη του Χριστού η οποία υπερέχει από τη γνώση».—Εφεσ. 3:17-19· Κολ. 2:6, 7.
11. Πώς μπορεί κάποιος να μην επιτρέψει στις ανησυχίες και στον πλούτο να πνίξουν το λόγο;
11 Άλλοι που άκουσαν το λόγο αναφέρεται ότι επιτρέπουν στις «ανησυχίες αυτού του συστήματος πραγμάτων και [στην] απατηλή δύναμη του πλούτου» να διεισδύσουν και να πνίξουν το λόγο. (1 Τιμ. 6:9, 10) Πώς μπορούν να το αποφύγουν αυτό; Ο απόστολος Παύλος απαντάει: «Ο τρόπος της ζωής σας ας είναι απαλλαγμένος από τη φιλαργυρία, καθώς μένετε ικανοποιημένοι με τα παρόντα πράγματα. Διότι εκείνος έχει πει: “Δεν πρόκειται να σε αφήσω ούτε πρόκειται να σε εγκαταλείψω”».—Εβρ. 13:5.
12. Γιατί παράγουν καρπό σε διαφορετικές ποσότητες εκείνοι που αντιπροσωπεύονται από το καλό χώμα;
12 Τελικά, ο Ιησούς λέει ότι εκείνοι που σπάρθηκαν στο καλό χώμα «καρποφορούν τριάντα φορές περισσότερο και εξήντα και εκατό». Παρότι μερικοί που ανταποκρίνονται στο λόγο έχουν καλή κατάσταση καρδιάς και καρποφορούν, αυτά που μπορούν να κάνουν όσον αφορά τη διακήρυξη των καλών νέων ποικίλλουν ανάλογα με τις περιστάσεις τους. Για παράδειγμα, η προχωρημένη ηλικία ή μια εξουθενωτική ασθένεια ίσως περιορίζουν τη συμμετοχή μερικών στο έργο κηρύγματος. (Παράβαλε Μάρκος 12:43, 44.) Και πάλι, ο σπορέας ίσως έχει αυτό το ζήτημα μόνο σε μικρό βαθμό υπό τον έλεγχό του ή και καθόλου, αλλά χαίρεται όταν βλέπει ότι ο Ιεχωβά το έχει κάνει να αυξηθεί.—Διαβάστε Ψαλμός 126:5, 6.
Ο Σπορέας που Κοιμάται
13, 14. (α) Αφηγηθείτε συνοπτικά την παραβολή του Ιησού για τον άνθρωπο που σπέρνει. (β) Ποιον αντιπροσωπεύει ο σπορέας, και τι είναι ο σπόρος;
13 Στα εδάφια Μάρκος 4:26-29, βρίσκουμε άλλη μια παραβολή σχετικά με έναν σπορέα: «Έτσι είναι η βασιλεία του Θεού, όπως όταν ένας άνθρωπος ρίχνει το σπόρο στο έδαφος, και κοιμάται τη νύχτα και σηκώνεται την ημέρα, και ο σπόρος βλαστάνει και ψηλώνει—πώς ακριβώς εκείνος δεν ξέρει. Από μόνο του το έδαφος φέρνει καρπό σταδιακά, πρώτα το χόρτο, κατόπιν το στάχυ, τελικά το μεστό σιτάρι στο στάχυ. Αλλά μόλις το επιτρέψει ο καρπός, αυτός βάζει με ορμή το δρεπάνι, επειδή έχει έρθει ο καιρός του θερισμού».
14 Ποιος είναι αυτός ο σπορέας; Μερικοί στο Χριστιανικό κόσμο πιστεύουν ότι πρόκειται για τον ίδιο τον Ιησού. Αλλά πώς είναι δυνατόν να λεχθεί ότι ο Ιησούς κοιμάται και δεν ξέρει πώς αναπτύσσεται ο σπόρος; Ασφαλώς, ο Ιησούς είναι ενήμερος για τη διαδικασία της ανάπτυξης! Αυτός ο σπορέας, λοιπόν, όπως και ο προηγούμενος, αντιπροσωπεύει τους διαγγελείς της Βασιλείας ως άτομα, εκείνους που σπέρνουν το σπόρο της Βασιλείας με τη γεμάτη ζήλο δράση τους στο κήρυγμα. Ο σπόρος που ρίχνουν στο έδαφος είναι ο λόγος τον οποίο κηρύττουν.b
15, 16. Ποια αλήθεια σχετικά με την κυριολεκτική και την πνευματική ανάπτυξη τόνισε ο Ιησούς στην παραβολή του για το σπορέα;
15 Ο Ιησούς δηλώνει ότι ο σπορέας «κοιμάται τη νύχτα και σηκώνεται την ημέρα». Αυτό δεν αποτελεί αμέλεια από πλευράς του σπορέα. Απλώς απεικονίζει τη φυσιολογική καθημερινότητα των περισσότερων ανθρώπων. Η διατύπωση αυτού του εδαφίου υποδηλώνει μια συνεχιζόμενη διαδικασία εργασίας την ημέρα και ύπνου τη νύχτα για κάποια περίοδο χρόνου. Ο Ιησούς τόνισε τι συνέβη σε αυτό το διάστημα. «Ο σπόρος βλαστάνει και ψηλώνει», λέει. Κατόπιν ο Ιησούς προσθέτει: «Πώς ακριβώς εκείνος δεν ξέρει». Η έμφαση δίνεται στο γεγονός ότι η ανάπτυξη είναι κάτι που λαβαίνει χώρα «από μόνο του».c
16 Τι ήθελε να δείξει εδώ ο Ιησούς; Προσέξτε ότι η έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη και στο σταδιακό τρόπο με τον οποίο αυτή λαβαίνει χώρα. «Από μόνο του το έδαφος φέρνει καρπό σταδιακά, πρώτα το χόρτο, κατόπιν το στάχυ, τελικά το μεστό σιτάρι στο στάχυ». (Μάρκ. 4:28) Αυτή η ανάπτυξη λαβαίνει χώρα σταδιακά, βαθμηδόν. Δεν μπορεί να γίνει εξαναγκαστικά ούτε να επιταχυνθεί. Το ίδιο αληθεύει και για την πνευματική ανάπτυξη. Αυτή λαβαίνει χώρα σταδιακά καθώς ο Ιεχωβά επιτρέπει στην αλήθεια να αυξάνει μέσα στην καρδιά ενός ατόμου που έχει τη σωστή διάθεση.—Πράξ. 13:48· Εβρ. 6:1.
17. Ποιοι μοιράζονται τη χαρά όταν καρποφορεί ο σπόρος της αλήθειας;
17 Πώς συμμετέχει ο σπορέας στο θερισμό «μόλις το επιτρέψει ο καρπός»; Καθώς ο Ιεχωβά κάνει την αλήθεια της Βασιλείας να αυξάνει μέσα στην καρδιά των καινούριων μαθητών, εκείνοι φτάνουν τελικά σε ένα σημείο όπου η αγάπη τους για τον Θεό τούς υποκινεί να αφιερώσουν τη ζωή τους σε εκείνον. Συμβολίζουν την αφιέρωσή τους με το βάφτισμα. Οι αδελφοί που συνεχίζουν να προοδεύουν προς την ωριμότητα καθίστανται σταδιακά ικανοί να αναλαμβάνουν περισσότερες ευθύνες στην εκκλησία. Την καρποφορία της Βασιλείας τη θερίζει τόσο ο αρχικός σπορέας όσο και άλλοι διαγγελείς της Βασιλείας οι οποίοι ίσως να μη συμμετείχαν προσωπικά στη σπορά που παρήγαγε το συγκεκριμένο μαθητή. (Διαβάστε Ιωάννης 4:36-38.) Πράγματι, «ο σπορέας και ο θεριστής . . . χαίρονται μαζί».
Διδάγματα για Εμάς Σήμερα
18, 19. (α) Πώς ενθάρρυνε εσάς προσωπικά αυτή η ανασκόπηση των παραβολών του Ιησού; (β) Τι θα εξεταστεί στο επόμενο άρθρο;
18 Τι μάθαμε από την ανασκόπηση αυτών των δύο παραβολών που είναι καταγραμμένες στο 4ο κεφάλαιο του Μάρκου; Βλέπουμε καθαρά ότι έχουμε να κάνουμε ένα έργο—τη σπορά. Δεν πρέπει ποτέ να επιτρέπουμε σε προφάσεις και σε πιθανά προβλήματα και δυσκολίες να μας εμποδίζουν να κάνουμε αυτό το έργο. (Εκκλ. 11:4) Ταυτόχρονα, όμως, έχουμε συναίσθηση του υπέροχου προνομίου που μας δόθηκε να θεωρούμαστε συνεργάτες του Θεού. Ο Ιεχωβά είναι αυτός ο οποίος φέρνει την πνευματική ανάπτυξη, ευλογώντας τις προσπάθειες που καταβάλλουμε τόσο εμείς όσο και τα άτομα που λαβαίνουν το άγγελμα. Αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορούμε να εξαναγκάσουμε κανέναν να αναπτυχθεί πνευματικά. Παρόμοια, δεν έχουμε λόγο να νιώθουμε αποθαρρυμένοι ή αποκαρδιωμένοι αν η αύξηση είναι αργή ή ανύπαρκτη. Πόσο παρηγορητικό είναι να γνωρίζουμε ότι η επιτυχία μας μετριέται με βάση την πιστότητά μας στον Ιεχωβά και στο προνόμιο που μας έχει χορηγήσει να κηρύττουμε τα «καλά νέα της βασιλείας . . . για μαρτυρία σε όλα τα έθνη».—Ματθ. 24:14.
19 Τι άλλο μας δίδαξε ο Ιησούς σχετικά με την ανάπτυξη των νέων μαθητών και την αύξηση του έργου της Βασιλείας; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα βρίσκεται σε κάποιες άλλες παραβολές που έχουν καταγραφεί στις αφηγήσεις των Ευαγγελίων. Θα αναλύσουμε μερικές από αυτές τις παραβολές στο επόμενο άρθρο.
[Υποσημειώσεις]
a Αναλογιστείτε, για παράδειγμα, τη διακονία του αδελφού Γκέιοργκ Φιέλνιρ Λίνταλ στην Ισλανδία, όπως εξιστορείται αυτή στο Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2005, σελίδες 210, 211, καθώς και τις εμπειρίες των πιστών υπηρετών που εγκαρτέρησαν στην Ιρλανδία επί πολλά χρόνια χωρίς άμεσα αποτελέσματα, όπως αναφέρονται στο Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 1988, σελίδες 82-99.
b Στο παρελθόν είχε παρουσιαστεί σε αυτό το περιοδικό η εξήγηση ότι ο σπόρος αντιπροσωπεύει ιδιότητες της προσωπικότητας οι οποίες χρειάζεται να ωριμάσουν, ενώ επηρεάζονται στην πορεία και από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι στην παραβολή του Ιησού ο σπόρος δεν μετατρέπεται σε κακό σπόρο ή σε σάπιο καρπό. Απλώς ωριμάζει.—Βλέπε Σκοπιά 15 Ιουνίου 1980, σελίδες 17-19 (15 Σεπτεμβρίου 1980, σελίδες 16-19, στην ελληνική).
c Η μόνη άλλη περίπτωση χρήσης αυτής της έκφρασης, αὐτόματος στο πρωτότυπο ελληνικό κείμενο, είναι στο εδάφιο Πράξεις 12:10, όπου λέγεται ότι μια σιδερένια πύλη άνοιξε αυτόματα, «από μόνη της».
Θυμάστε;
• Ποιες είναι μερικές ομοιότητες ανάμεσα στην κυριολεκτική σπορά και στο κήρυγμα του αγγέλματος της Βασιλείας;
• Πώς μετράει ο Ιεχωβά την πιστότητα ενός κήρυκα της Βασιλείας;
• Ποια ομοιότητα ανάμεσα στην κυριολεκτική και στην πνευματική ανάπτυξη τόνισε ο Ιησούς;
• Πώς “χαίρονται μαζί ο σπορέας και ο θεριστής”;
[Εικόνες στη σελίδα 13]
Γιατί παρομοίασε ο Ιησούς τον κήρυκα της Βασιλείας του Θεού με σπορέα;
[Εικόνες στη σελίδα 15]
Εκείνοι τους οποίους αντιπροσωπεύει το καλό χώμα συμμετέχουν ολόκαρδα στο κήρυγμα της Βασιλείας ανάλογα με τις περιστάσεις τους
[Εικόνες στη σελίδα 16]
Ο Θεός το κάνει να αυξάνει