فصل ۹
برای عزیزان از دست رفتهٔ ما چه اتفاقی می‌افتد؟
۱. هنگامی که عزیزی میمیرد افراد چه احساسی دارند؟
«شخص از مرگ عزیز خود رنج فراوان می‌برد، زیرا مرگ فقدانی است ورای قوهٔ درک.» این گفتهٔ پسری است که ابتدا پدر و سپس مادر خود را به فاصلهٔ کمی از دست داد. درد وی و اندوه عمیقی که از فقدان آنها بر او عارض شد مانند «غرق شدن عاطفی» بود. ممکن است شما نیز به چنین رنجی دچار شده باشید. شاید از خود پرسیده‌اید که عزیزانم کجا هستند و آیا دوباره آنها را خواهم دید.
۲. چه پرسشهای پیچیده‌ای در مورد مرگ مطرح است؟
۲ به بعضی از پدر و مادرهای داغدیده می‌گویند، «خدا زیباترین گلها را پیش خود به آسمان می‌برد.» آیا واقعاً چنین است؟ آیا عزیزان فوت‌شدهٔ ما به عالم ارواح رفته‌اند؟ آیا این همان چیزی است که برخی نیروانا می‌نامند، یعنی حالت سرمستیی که در آن شخص فارغ از هر گونه درد و آرزوست؟ آیا عزیزان ما از دروازهٔ زندگی فانی گذشته به بهشت رسیده‌اند؟ یا آنطور که برخی ادعا می‌کنند، آیا مرگ برای کسانی که خدا را آزرده‌اند به معنای فرو غلطیدن در عذاب بی‌پایان است؟ آیا مردگان می‌توانند بر زندگی ما تأثیر بگذارند؟ برای پاسخگویی درست به این پرسشها باید به کلام خدا یعنی کتاب مقدس رجوع کنیم.
«روحی» که در درون بشر است چیست؟
۳. عقیدهٔ سقراط و افلاطون در مورد مردگان چه بود، و این اعتقاد چه تأثیری بر مردم عصر ما می‌گذارد؟
۳ سقراط و افلاطون، دو تن از فیلسوفان یونان باستان، معتقد بودند که در درون هر مرد و زنی چیزی فناناپذیر و فطری وجود دارد — چیزی که پس از مرگ باقی مانده و در واقع هرگز نمی‌میرد. هم‌اکنون میلیونها نفر در سراسر جهان چنین اعتقادی دارند. این اعتقاد باعث وحشت از مردگان و یا نگرانی دربارهٔ آسایش و رفاه آنان میشود. آموزش کتاب مقدس دربارهٔ مردگان بسیار متفاوت است.
۴. الف) کتاب پیدایش در مورد نَفْس چه می‌گوید؟ ب) خدا چه چیزی را در آدم نهاد که باعث زنده شدن او شد؟
۴ خدا در طی آفرینشی اعجاب‌آور، انسان — یا نَفْس — را از عناصر بنیادی خاک ساخت و سپس «روح [«نَفَس»، د ج] حیات» را در او دمید. پیدایش ۲:۷ برای ما نقل می‌کند: «خداوند خدا پس آدَمْ را از خاکِ زمین بسرشت و در بینئ وی روح [«نَفَس»، د ج] حیات دمید و آدَمْ نَفْسِ زنده شد.» زندگی آدم با تنفس ادامه یافت. اما نَفَس حیات که خدا در آدم دمید، چیزی بود بیش از دمیدن هوا به ششهای او. کتاب مقدس از «روح [«نیروی»، د ج] حیات» سخن می‌گوید که در موجودات روی زمین عمل می‌کند. — پیدایش ۷:۲۲.
۵، ۶. الف) «روح [«نیروی»، د ج] حیات» چیست؟ ب) وقتی ‹روحی› که در مزمور ۱۴۶:۴ بدان اشاره شده است از فعال کردن بدن باز می‌ایستد چه روی می‌دهد؟
۵ معنی «روح [«نیروی»، د ج] حیات» چیست؟ این بارقهٔ حیات است که خدا در بدن فاقد حیات آدم نهاد. این نیرو سپس از طریق تنفس نگاه داشته میشود. لهذا ‹روحی› که در مزمور ۱۴۶:۴ بدان اشاره میشود چیست؟ این آیه در مورد کسی که میمیرد می‌گوید: «روح او بیرون می‌رود و او بخاک خود برمیگردد، و در همانروز فکرهایش نابود میشود.» هنگامی که نگارندگان کتاب مقدس واژهٔ «روح» را بدین شکل به کار می‌برند، مقصود آنان چیزی نیست که از جسم جدا شده و پس از مرگ بدن به زندگی ادامه می‌دهد.
۶ ‹روحی› که انسان را در هنگام مرگ ترک می‌کند نیروی زندگی است که از آفریدگار ما سرچشمه گرفته است. (مزمور ۳۶:۹؛ اعمال ۱۷:۲۸) این نیروی زندگی هیچیک از خصوصیات مخلوقی را که به حرکت در می‌آورد ندارد، همانطور که الکتریسیته خصوصیات دستگاهی را که به آن نیرو می‌دهد به خود نمی‌گیرد. هنگامی که شخص میمیرد، روح (نیروی زندگی) از فعال کردن سلولهای بدن باز می‌ایستد، همانطور که وقتی الکتریسیته قطع میشود نور چراغ خاموش میشود. هنگامی که نیروی زندگی از فعال نگاه داشتن بدن بازایستد، انسان — نَفْس — میمیرد. — مزمور ۱۰۴:۲۹؛ جامعه ۱۲:۱، ۷.
«بخاک خواهی برگشت»
۷. در صورت سرپیچی آدم از فرمان خدا چه روی می‌داد؟
۷ یَهُوَه بوضوح معنای مرگ را برای آدم توضیح داد. خدا گفت: «بعرق پیشانیت نان خواهی خورد تا حینیکه بخاک راجع گردی که از آن گرفته شدی زیرا که تو خاک هستی و بخاک خواهی برگشت.» (پیدایش ۳:۱۹) آدم به کجا برمی‌گشت؟ به زمین، به خاکی که از آن ساخته شده بود. آدم در هنگام مرگ صرفاً از هستی بازمی‌ایستاد!
۸. به صورت نفوس، انسانها از چه نظر بر حیوانات برتری ندارند؟
۸ از این نظر مرگ انسان تفاوتی با مرگ حیوانات ندارد. آنها نیز نَفْس هستند، و همان روح، یا نیروی زندگی به آنان انرژی می‌دهد. (پیدایش ۱:۲۴) در جامعه ۳:۱۹، ۲۰، سلیمان خردمند به ما می‌گوید: «چنانکه این میمیرد بهمانطور آن نیز میمیرد و برای همه یک نَفَس است و [در مرگ،] انسان بر بهایم برتری ندارد . . . همه از خاک هستند و همه بخاک رجوع مینمایند.» انسان از آن جهت بر حیوانات برتری دارد که به صورت خدا آفریده شده، و خصوصیات یَهُوَه را منعکس می‌کند. (پیدایش ۱:۲۶، ۲۷) با این حال، در هنگام مرگ، انسانها و حیوانات همانند یکدیگر به خاک برمی‌گردند.
۹. وضعیت مردگان چگونه است و آنها به کجا می‌روند؟
۹ سلیمان توضیح بیشتری دربارهٔ معنای مرگ داده و می‌گوید: «زانرو که زندگان میدانند که باید بمیرند امّا مردگان هیچ نمیدانند و برای ایشان دیگر اُجرت نیست چونکه ذکر ایشان فراموش میشود.» آری، شخص مرده هیچ چیز نمی‌داند. با توجه به این موضوع، سلیمان چنین تأکید کرده، می‌گوید: «هر چه دستت بجهة عمل نمودن بیابد همانرا با توانائی خود بعمل آور چونکه در عالم اموات که بآ‌ن میروی نه کار و نه تدبیر و نه علم و نه حکمت است.» (جامعه ۹:۵، ۱۰) مردگان به کجا می‌روند؟ به شیول (در زبان عبری، شی‌اُول) یعنی قبر عمومی بشر. عزیزان از دست رفتهٔ ما از هیچ چیز آگاهی ندارند. آنان رنج و عذاب نمی‌کشند و نمی‌توانند از هیچ طریقی بر زندگی ما تأثیر بگذارند.
۱۰. چرا می‌توان گفت که مرگ نمی‌تواند انتها و پایان باشد؟
۱۰ آیا همهٔ ما و عزیزانمان باید چند سالی زندگی کنیم و سپس برای همیشه از هستی باز ایستیم؟ نظر کتاب مقدس خلاف این است. هنگامی که آدم سرکشی کرد، یَهُوَه خدا فوراً ترتیباتی داد تا عواقب دهشتناک گناه بشر خنثی گردد. مرگ در مقصود خدا برای بشر جایی نداشت. (حزقیال ۳۳:۱۱؛ ۲پطرس ۳:۹) بنابراین، مرگ لزوماً پایانی برای ما و یا عزیزانمان نیست.
«در خواب»
۱۱. عیسی وضعیت دوست مردهٔ خود ایلعازر را چگونه توصیف کرد؟
۱۱ مقصود خدا آن است که ما و عزیزان از دست رفته‌مان را از مرگی که از آدم به ما رسیده است، رهایی بخشد. به همین دلیل کلام خدا هنگام اشاره به مردگان می‌گوید که آنها در خواب هستند. به عنوان مثال، هنگامی که عیسی مسیح خبر مرگ دوست خود ایلعازَر را شنید به شاگردانش گفت: «دوست ما ایلعازر در خواب است امّا میروم تا او را بیدار کنم.» چون شاگردان معنای گفتهٔ او را فوراً درنیافتند، عیسی صریحاً گفت: «ایلعازر مرده است.» (یوحنا ۱۱:۱۱، ۱۴) سپس عیسی به شهر بیت‌عنیا، جایی که خواهران ایلعازر، مَرتا و مریم، در سوگ برادرشان نشسته بودند رفت. هنگامی که عیسی به مَرتا گفت، «برادر تو خواهد برخاست»، مرتا ایمان خویش را به مقصود خدا برای خنثی کردن اثرات مرگ بر خانوادهٔ بشری، ابراز کرد. او گفت: «میدانم که در قیامت روز بازپسین خواهد برخاست.» — یوحنا ۱۱:۲۳، ۲۴.
۱۲. مرتای سوگوار چه امیدی برای مردگان داشت؟
۱۲ مرتا هیچ مطلبی در مورد اینکه برادر او به صورت شخصی روحی و فناناپذیر که پس از مرگ در جایی دیگر به زندگی ادامه می‌دهد بیان نکرد. وی باور نداشت که ایلعازر در آن وقت در عالم ارواح بوده و در آنجا به هستی خود ادامه می‌دهد. مرتا به امید شگفت‌آور رستاخیز مردگان ایمان داشت. او دریافته بود که شخصیتی روحی و فناناپذیر از بدن ایلعازر جدا نشده است، بلکه برادر مردهٔ او از هستی باز ایستاده است. راه علاج این بود که برادرش رستاخیز یابد.
۱۳. عیسی از چه قدرت خدادادی برخوردار بود، و این قدرت را چگونه نشان داد؟
۱۳ عیسی مسیح کسی است که یَهُوَه برای بازخرید بشر به او اختیار داده است. (هوشع ۱۳:۱۴) به همین دلیل عیسی در جواب مرتا گفت: «من قیامت و حیات هستم، هر که بمن ایمان آورد اگر مرده باشد زنده گردد.» (یوحنا ۱۱:۲۵) عیسی قدرت خداداد خویش را در این زمینه هنگامی آشکار ساخت که به قبر ایلعازر که چهار روز بود مرده بود رفت و او را به زندگی بازگرداند. (یوحنا ۱۱:۳۸-۴۴) خوشحالی و شوق کسانی را که این رستاخیز و یا رستاخیزهای دیگری را که به دست عیسی مسیح انجام شد مشاهده کردند، تصور کنید! — مرقس ۵:۳۵-۴۲؛ لوقا ۷:۱۲-۱۶.
۱۴. چرا رستاخیز و اعتقاد به اینکه فرد پس از مرگ به صورت شخص روحی به زندگی ادامه می‌دهد، با یکدیگر تناقض دارند؟
۱۴ لحظه‌ای تأمل کرده و این موضوع را مورد بررسی قرار دهید: اگر شخصی روحی پس از مرگ به زندگی ادامه می‌داد، دیگر نیازی نبود که کسی رستاخیز یابد یا به عبارت دیگر به زندگی باز گردانده شود. در واقع، اگر ایلعازر به پاداش فوق‌العادهٔ آسمانی خود دست یافته بود پس بازگرداندن شخصی مانند او به زندگی ناکاملی بر روی زمین کاری غیرمنصفانه می‌بود. در واقع، در هیچ کجای کتاب مقدس نیامده است که روح انسان پس از مرگ به حیات ادامه می‌دهد. (جامعه ۹:۵؛ مزمور ۱۴۶:۴) بنابراین کتاب مقدس ضابطهٔ رستاخیز را علاج واقعی مرگ می‌داند.
«جمیع کسانیکه در قبور میباشند»
۱۵. الف) معنای عبارت «رستاخیز» چیست؟ ب) چرا رستاخیز دادن افراد برای یَهُوَه خدا کار آسانی خواهد بود؟
۱۵ واژه‌ای که شاگردان عیسی برای «رستاخیز» به کار برده‌اند به طور تحت‌اللفظی به معنای «برخاستن» یا «بر پا ایستادن» است. یعنی برخاستن از وضعیت عاری از حیاتِ مرگ — بر پا ایستادن از درون قبر عمومی بشر. یَهُوَه خدا به آسانی می‌تواند یک شخص را رستاخیز دهد. چرا؟ زیرا یَهُوَه ابداع‌کنندهٔ زندگی است. امروز، انسانها می‌توانند صدا و تصویر مردان و زنان را بر روی کاست ویدئو ضبط کنند و این نوارها را پس از مرگ شخص دوباره نمایش دهند. پس به طور حتم آفریدگار قادر مطلق ما توانایی ضبط جزئیات هر شخصی را دارد و می‌تواند با دادن بدنی جدید به او، همان شخص را رستاخیز دهد.
۱۶. الف) عیسی در مورد همهٔ کسانی که در قبر هستند چه وعده‌ای داد؟ ب) چه عاملی مشخص‌کنندهٔ نوع رستاخیز شخص خواهد بود؟
۱۶ عیسی مسیح گفت: «ساعتی میآید که در آن جمیع کسانیکه در قبور میباشند آواز او [عیسی] را خواهند شنید. و بیرون خواهند آمد هر که اعمال نیکو کرد برای قیامت حیات و هر که اعمال بد کرد بجهة قیامت داوری.» (یوحنا ۵:۲۷، ۲۸) همهٔ آنانی که در یاد یَهُوَه هستند رستاخیز خواهند یافت و طریقهای وی به آنها آموزش داده خواهد شد. برای آنانی که مطابق معرفت خدا عمل کنند، این به معنی رستاخیز حیات خواهد بود. اما برای کسانی که تعالیم و حکمرانی خدا را رد کنند، به معنای رستاخیز داوری که حاکی از محکومیت است خواهد بود.
۱۷. چه کسی رستاخیز خواهد یافت؟
۱۷ طبعاً، کسانی که مانند خادمان یَهُوَه راه و روش راستی را دنبال کرده‌اند رستاخیز خواهند یافت. در واقع، امید رستاخیز به بسیاری از افراد برای رویارویی با مرگ، حتی در مواقع آزار و شکنجه شدید نیرو می‌داد. آنها می‌دانستند که خدا می‌تواند آنها را به زندگی باز گرداند. (متی ۱۰:۲۸) اما میلیونها نفر بدون آنکه مشخص شود آیا از معیارهای عدالت خدا پیروی می‌کنند یا نه، مرده‌اند. آنها نیز رستاخیز خواهند یافت. پولس رسول با اطمینان از مقصود یَهُوَه در این مورد، گفت: «و بخدا امیدوارم . . . که قیامت مردگان از عادلان و ظالمان نیز خواهد شد.» — اعمال ۲۴:۱۵.
۱۸. الف) یوحنای رسول چه رؤیایی را در مورد رستاخیز مشاهده کرد؟ ب) چه چیزی در «دریاچهٔ آتش» نابود میشود، و این «دریاچه» نشان چه چیزی است؟
۱۸ یوحنای رسول رؤیای هیجان‌آوری از رستاخیزیافتگانی که در جلوی تخت پادشاهی خدا ایستاده‌اند دید. یوحنا پس از آن نوشت: «دریا مردگانیرا که در آن بودند باز داد و موت و عالم اموات مردگانیرا که در آنها بودند باز دادند و هر یکی بحسب اعمالش حکم یافت. و موت و عالم اموات [هادیس] بدریاچهٔ آتش انداخته شد. اینست موت ثانی یعنی دریاچهٔ آتش.» (مکاشفه ۲۰:۱۲-۱۴) تصورش را بکنید! چشم‌انداز رهایی از هادیس (در زبان یونانی، هِی‌دیس)، یا شیول یعنی قبر عمومی بشر پیش روی همهٔ مردگانی که در یاد خدا هستند وجود دارد. (مزمور ۱۶:۱۰؛ اعمال ۲:۳۱) آنان فرصت خواهند یافت که با اعمالشان تمایل خویش را به خدمت به خدا نشان دهند. سپس «موت و عالم اموات [هادیس]» به جایی انداخته خواهند شد که «دریاچهٔ آتش» نامیده میشود، و مانند کلمهٔ «جهنّم» نشانهٔ نابودی کامل است. (لوقا ۱۲:۵) هنگامی که رستاخیز به طور کامل انجام گیرد، قبر عمومی بشر خالی خواهد شد و دیگر وجود نخواهد داشت. چقدر باعث آرامش خیال است که از روی کتاب مقدس به این موضوع پی ببریم که خدا هیچکس را شکنجه و عذاب نمی‌دهد! — ارمیا ۷:۳۰، ۳۱.
رستاخیز یافتن در کجا؟
۱۹. چرا بعضی از افراد بشر به آسمان رستاخیز می‌یابند، و خدا چه نوع بدنی به آنان می‌دهد؟
۱۹ تعداد محدودی از زنان و مردان برای زندگی آسمانی رستاخیز خواهند یافت. آنان در مقام پادشاه و کاهن همراه با عیسی، در خنثی کردن اثرات مرگ که بشر از اولین انسان یعنی آدم به میراث برده است، شرکت خواهند داشت. (رومیان ۵:۱۲؛ مکاشفه ۵:۹، ۱۰) خدا چه تعدادی را به آسمان خواهد برد تا با مسیح حکمرانی کنند؟ به گفتهٔ کتاب مقدس این تعداد فقط ۰۰۰,۱۴۴ نفر است. (مکاشفه ۷:۴؛ ۱۴:۱) یَهُوَه به همهٔ این رستاخیزیافتگان بدنی روحی خواهد داد تا بتوانند در آسمان زندگی کنند. — ۱قرنتیان ۱۵:۳۵، ۳۸، ۴۲-۴۵؛ ۱پطرس ۳:۱۸.
۲۰. انسانهای مطیع، که شامل رستاخیزیافتگان نیز می‌شوند، از چه چیزهایی برخوردار خواهند شد؟
۲۰ قسمت اعظم مردگان در بهشت زمینی رستاخیز خواهند یافت. (مزمور ۳۷:۱۱، ۲۹؛ متی ۶:۱۰) یکی از دلایلی که جمعی به آسمان رستاخیز خواهند یافت، تکمیل شدن مقصود خدا در مورد زمین است. عیسی مسیح و ۰۰۰,۱۴۴ نفر در آسمان بتدریج کاملیتی را که والدین اولیهٔ ما به دور انداختند به بشر برخواهند گرداند. این شامل حال رستاخیزیافتگان نیز میشود، هنگامی که عیسی به مرد در حال احتضاری که در کنارش بود گفت: «با من در فردوس خواهی بود»، به همین موضوع اشاره کرد. — لوقا ۲۳:۴۲، ۴۳.
۲۱. به نقل از اشعیای نبی و یوحنای رسول، چه بر سر مرگ خواهد آمد؟
۲۱ در بهشت زمینی، مرگ که امروز چنین پوچی و بیهودگی را پدید می‌آورد از میان برداشته خواهد شد. (رومیان ۸:۱۹-۲۱) اشعیای نبی اعلام کرد که یَهُوَه خدا «موت را تا ابدالآباد نابود خواهد ساخت.» (اشعیا ۲۵:۸) به یوحنای رسول رؤیایی نشان داده شد که نشانگر زمانی بود که بشر مطیع از درد و مرگ رهایی می‌یابد. آری، «خود خدا با ایشان خدای ایشان خواهد بود. و خدا هر اشکی از چشمان ایشان پاک خواهد کرد و بعد از آن موت نخواهد بود و ماتم و ناله و درد دیگر رو نخواهد نمود زیرا که چیزهای اوّل درگذشت.» — مکاشفه ۲۱:۱-۴.
۲۲. کسب معرفت در مورد رستاخیز چه تأثیری بر شما دارد؟
۲۲ تعالیم روشن و صریح کتاب مقدس هر گونه سردرگمی را در مورد آنچه بر سر مردگان میآید برطرف می‌سازد. نوشته‌های مقدس به صراحت حاکی از آنند که مرگ، «دشمن آخر» نابود خواهد شد. (۱قرنتیان ۱۵:۲۶) چه نیرو و آرامش خیالی می‌توان از معرفتی که در مورد امید رستاخیز است کسب کرد! و چقدر می‌توان خوشحال بود که عزیزان از دست رفتهٔ ما که در یاد خدا هستند از خواب مرگ بیدار خواهند شد و از همهٔ نیکوییهایی که خدا برای دوستداران خود در نظر دارد برخوردار خواهند شد! (مزمور ۱۴۵:۱۶) ملکوت خداست که چنین برکاتی را ارزانی خواهد داشت. اما حکمرانی آن چه زمانی می‌بایست آغاز می‌شد؟ بیایید ببینیم.
معرفت خویش را بیازمایید
روحی که در درون بشر است چیست؟
شما وضعیت مردگان را چگونه توضیح می‌دهید؟
چه کسانی رستاخیز خواهند یافت؟
[تصویر در صفحهٔ ۸۵]
درست همانطور که عیسی ایلعازَر را از قبر فرا خواند، میلیونها نفر نیز رستاخیز خواهند یافت
[تصویر در صفحهٔ ۸۶]
هنگامی که ‹خدا موت را تا ابدالآباد نابود سازد›، خوشی و شعف همه جا را فرا خواهد گرفت