خانوادهٔ یَهُوَه از اتحاد ارزندهای برخوردار است
«اینک چه خوش و چه دلپسند است، که برادران بیکدلی با هم ساکن شوند.»—مزمور ۱۳۳:۱.
۱. بسیاری از خانوادهها امروزه چه وضعیتی دارند؟
امروزه خانواده در وضعیتی بحرانی قرار دارد. پیوندهای زناشویی در بسیاری از خانوادهها در حال گسیختن هستند. طلاق به طور روزافزونی معمول شده است، و عدهٔ بسیاری از فرزندان زوجهای مطلقه دچار اندوه شدید میباشند. میلیونها خانواده بدبخت و فاقد اتحاد هستند. با این حال، یک خانواده وجود دارد که به شادی و اتحاد واقعی پی برده است. خانوادهٔ عالمگیر یَهُوَه خدا. در این خانواده، تعداد بیشماری از فرشتگان نامرئی وظایفی را که به آنان محول شده است در هماهنگی با ارادهٔ الهی به انجام میرسانند. (مزمور ۱۰۳:۲۰، ۲۱) اما آیا خانوادهای بر روی زمین وجود دارد که از چنین اتحادی برخوردار باشد؟
۲، ۳. الف) چه کسانی اکنون جزئی از خانوادهٔ عالمگیر خدا هستند، و امروزه همهٔ شاهدان یَهُوَه را به چه میتوانیم تشبیه کنیم؟ ب) چه پرسشهایی را مورد بحث قرار خواهیم داد؟
۲ پولس رسول نوشت: «زانو میزنم نزد آن پدر که از او هر خانوادهٔ در آسمان و بر زمین مسمّی میشود.» (افسسیان ۳:۱۴، ۱۵) هر سلسله از خانوادهای نام خود را مرهون خداست، زیرا او آفریننده است. هرچند هیچ خانوادهٔ بشری در آسمان وجود ندارد، اما خدا به طور مجازی با سازمان آسمانی خود ازدواج کرده است، و عیسی دارای عروس روحانیی خواهد شد که در آسمان به او میپیوندد. (اشعیا ۵۴:۵؛ لوقا ۲۰:۳۴، ۳۵؛ ۱قرنتیان ۱۵:۵۰؛ ۲قرنتیان ۱۱:۲) مسحشدگان وفادار روی زمین، هماکنون بخشی از خانوادهٔ عالمگیر خدا هستند، و «گوسفندان دیگر» عیسی که امید زمینی دارند، اعضای آیندهٔ آن میباشند. (یوحنا ۱۰:۱۶؛ رومیان ۸:۱۴-۱۷؛ برج دیدهبانی ۱۵ ژانویهٔ ۱۹۹۶، صفحهٔ ۳۱، انگل.) اما امروزه میتوان همهٔ شاهدان یَهُوَه را به خانوادهای متحد در سراسر زمین تشبیه کرد.
۳ آیا عضوی از این خانوادهٔ باشکوه بینالمللی خادمان خدا هستی؟ اگر چنین است، از یکی از بزرگترین برکتهایی که یک شخص میتواند دارا باشد، برخورداری. میلیونها نفر تأیید خواهند کرد که خانوادهٔ جهانی یَهُوَه—سازمان مرئی او—واحهای از صلح و اتحاد در کویر دنیوی درگیریها و تفرقههاست. چگونه میتوان اتحاد خانوادهٔ جهانی یَهُوَه را توصیف کرد؟ و چه عواملی موجب چنین اتحادی میشوند؟
چه نیکو و چه دلپسند!
۴. چگونه آنچه را که مزمور ۱۳۳ دربارهٔ اتحاد برادرانه میگوید، به زبان خود بیان میکنی؟
۴ داوود مزمورنویس عمیقاً به ارزش اتحاد برادرانه پی برد. حتی به او الهام شد که دربارهٔ آن بسراید! او را در حالی تصور کن که با چنگ خود میخواند: «اینک چه خوش و چه دلپسند است، که برادران بیکدلی با هم ساکن شوند. مثل روغن نیکو بر سر است، که بریش فرود میآید، یعنی بریش هارون، که بدامن ردایش فرود میآید. و مثل شبنم حرمون است، که بر کوههای صهیون فرود میآید، زیرا که در آنجا خداوند برکت خود را فرموده است، یعنی حیات را تا ابدالآباد.»—مزمور ۱۳۳:۱-۳.
۵. بر اساس مزمور ۱۳۳:۱، ۲ چه مقایسهای را میتوان بین اسرائیلیان و خادمان کنونی خدا انجام داد؟
۵ این کلمات در مورد اتحاد برادرانهای که قوم باستان خدا، اسرائیلیان، از آن برخوردار بودند، به کار میرفت. هنگامی که آنها برای سه عید سالانهٔ خود در اورشلیم بودند، در اتحاد با یکدیگر به سر میبردند. با وجود اینکه از طوایف گوناگون میآمدند، اما یک خانواده بودند. با هم بودن، مانند روغن مسحکنندهای که رایحهای دلانگیز داشت، تأثیری سودمند بر آنان میگذاشت. هنگامی که چنین روغنی بر سر هارون ریخته شد، بر ریش او و ردایش سرازیر گشت. با هم بودن، بر اسرائیلیان تأثیر نیکویی داشت که بر تمام افرادی که جمع شده بودند سایه میانداخت. سوءتفاهمها حل و فصل میشدند، و اتحاد برقرار میشد. اتحاد مشابهی نیز در زمان حاضر بین خانوادهٔ جهانی یَهُوَه وجود دارد. معاشرت دائم اثر روحانی مفیدی بر اعضای آن میگذارد. همچنانکه پند کلام خدا به مورد اجرا درمیآید، هرگونه سوءتفاهم یا مشکلی برطرف میشود. (متی ۵:۲۳، ۲۴؛ ۱۸:۱۵-۱۷) قوم یَهُوَه از تشویق دوجانبهای که محصول اتحاد برادرانهٔ آنان است بسیار قدردانی میکنند.
۶، ۷. اتحاد اسرائیل چگونه مانند شبنم کوه حرمون بود، و امروزه برکتهای خدا را کجا میتوان یافت؟
۶ سکونت قوم اسرائیل با یکدیگر در اتحاد، چگونه مانند شبنم کوه حرمون نیز بود؟ خوب، از آنجایی که بلندی قلهٔ این کوه بیش از ۲۸۰۰ متر از سطح دریاست، تقریباً تمام سال پوشیده از برف میباشد. قلهٔ پربرف حرمون باعث تراکم بخارهای شب گشته و شبنم فراوانی تولید میکند که در طول موسم خشک از گیاهان حفاظت مینماید. جریان هوای سرد از رشته کوه حرمون، چنین بخارهایی را آنقدر به سمت جنوب میبرد که به منطقهٔ اورشلیم میرسند، جایی که متراکم شده و به شبنم تبدیل میشوند. بنابراین مزمورنویس دربارهٔ ‹شبنم حرمون که بر کوههای صهیون فرود میآید› بدرستی سخن گفت. این چه یادآوری خوبی در مورد تأثیر نیروبخشی است که موجب اتحاد خانوادهٔ متشکل از پرستندگان یَهُوَه میشود!
۷ پیش از آنکه جماعت مسیحی برقرار شود، صهیون، یا اورشلیم، مرکز پرستش حقیقی بود. از اینرو، در آنجا بود که خدا فرمان داد برکتها وجود داشته باشند. از آنجایی که قدس اورشلیم مظهر سکونت منشأ همهٔ برکتها بود، برکتها از آنجا سرچشمه میگرفت. به دلیل اینکه پرستش حقیقی دیگر به هیچ جا و مکانی بستگی ندارد، برکت، محبت، و اتحاد خادمان خدا را میتوان امروزه در سراسر زمین یافت. (یوحنا ۱۳:۳۴، ۳۵) برخی از عواملی که موجب این اتحاد میشوند، کدامند؟
عواملی که موجب اتحاد میشوند
۸. دربارهٔ اتحادی که در یوحنا ۱۷:۲۰، ۲۱ قید شده است، چه میآموزیم؟
۸ اساس اتحاد پرستندگان یَهُوَه پیروی از کلام خداست که بدرستی درک شده باشد، کلامی که تعلیمات عیسی مسیح را نیز دربر دارد. راه تشکیل جماعت متحد مسیحی بدین وسیله گشوده شد که یَهُوَه پسر خود را به دنیا فرستاد تا به حقیقت شهادت دهد و ایثارگرانه بمیرد. (یوحنا ۳:۱۶؛ ۱۸:۳۷) این نکته که در بین اعضای آن باید اتحادی واقعی وجود میداشت، در این دعای عیسی بوضوح نشان داده شد: «نه برای اینها فقط سؤآل میکنم بلکه برای آنها نیز که بوسیلهٔ کلام ایشان بمن ایمان خواهند آورد. تا همه یک گردند چنانکه تو ای پدر در من هستی و من در تو تا ایشان نیز در ما یک باشند تا جهان ایمان آرد که تو مرا فرستادی.» (یوحنا ۱۷:۲۰، ۲۱) پیروان عیسی به اتحادی مشابه اتحادی که بین خدا و پسرش وجود دارد، دست یافتند. سبب وقوع این امر این بود که آنها از کلام خدا و تعلیمات عیسی اطاعت نمودند. داشتن طرز فکری مشابه، عامل اصلی اتحاد خانوادهٔ جهانی یَهُوَه در زمان حاضر است.
۹. روحالقدس چه نقشی در اتحاد قوم یَهُوَه ایفا میکند؟
۹ عامل دیگری که قوم یَهُوَه را متحد میسازد این است که ما دارای روحالقدس خدا، یا نیروی فعال او میباشیم. این روح ما را قادر میسازد که حقیقت بارز کلام یَهُوَه را درک کرده و بدین ترتیب به طور متحد به او خدمت نماییم. (یوحنا ۱۶:۱۲، ۱۳) این روح ما را یاری میدهد تا از کارهای جسمانی تفرقهانگیزی از قبیل نزاع و درگیری، حسادت، حالتهای عصبانیت، و مشاجرهها دوری جوییم. در عوض، روح خدا ثمرات متحدکنندهٔ محبت، خوشی، سلامتی یا صلح، حلم، مهربانی، نیکویی، ایمان، تواضع، و پرهیزکاری را در ما ایجاد میکند.—غلاطیان ۵:۱۹-۲۳.
۱۰. الف) چگونه میتوان محبتی را که در یک خانوادهٔ متحد بشری وجود دارد با محبتی مقایسه نمود که در میان کسانی وجود دارد که خود را به یَهُوَه وقف کردهاند؟ ب) یکی از اعضای هیئت ادارهکننده چگونه احساسات خود را دربارهٔ ملاقات برادران روحانیاش ابراز کرد؟
۱۰ اعضای یک خانوادهٔ متحد، به یکدیگر محبت میورزند و از بودن در کنار هم شاد هستند. به طور قابل قیاس، آنانی که در خانوادهٔ متحد یَهُوَه هستند، به او، پسرش، و همایمانان خود محبت میورزند. (مرقس ۱۲:۳۰؛ یوحنا ۲۱:۱۵-۱۷؛ ۱یوحنا ۴:۲۱) درست همانطور که یک خانوادهٔ واقعی و پرمحبت از غذا خوردن با یکدیگر لذت میبرد، اشخاصی که خود را به خدا وقف کردهاند، از حضور در جلسات، مجمعها، و کنگرههای مسیحی برای بهرهمند شدن از معاشرت خوب و غذای روحانی عالی مسرور هستند. (متی ۲۴:۴۵-۴۷؛ عبرانیان ۱۰:۲۴، ۲۵) یکی از اعضای هیئت ادارهکنندهٔ شاهدان یَهُوَه این موضوع را چنین عنوان کرد: «برای من، دیدار برادران یکی از بیشترین لذتهای زندگی و منشأ تشویق است. من علاقهٔ زیادی دارم که در صورت امکان، جزء اولین کسانی باشم که در تالار ملکوت حاضر میشوند و از آخرین نفراتی باشم که آنجا را ترک میکنند. وقتی که با قوم خدا صحبت میکنم شادی درونی به من دست میدهد. وقتی در بین آنها هستم خود را راحت و آسوده در کنار خانوادهام حس میکنم.» آیا تو هم همین احساس را داری؟—مزمور ۲۷:۴.
۱۱. شاهدان یَهُوَه بویژه در چه کاری شادی کسب میکنند، و قرار دادن خدمت خدا در کانون زندگیمان چه نتیجهای به همراه میآورد؟
۱۱ یک خانوادهٔ متحد در انجام کارها با یکدیگر شادی کسب میکند. به طور مشابه نیز، انجام کار موعظهٔ ملکوت و شاگردسازی، برای کسانی که در خانوادهٔ پرستندگان یَهُوَه وجود دارند، مایهٔ سرور و شادمانی آنان است. (متی ۲۴:۱۴؛ ۲۸:۱۹، ۲۰) شرکت دائم در این کار، ما را به شاهدان دیگر یَهُوَه نزدیکتر میسازد. قرار دادن خدمت خدا در کانون زندگی خود و پشتیبانی از همهٔ فعالیتهای قوم او، روحیهٔ خانوادگی را نیز در بین ما تقویت میکند.
نظم تئوکراتیک ضروریست
۱۲. یک خانوادهٔ سعادتمند و متحد دارای چه مشخصاتی است، و چه تدارکی موجب اتحاد در جماعت مسیحی قرن اول شد؟
۱۲ خانوادهای که از رهبری مقتدرانه اما مهربانانهای برخوردار بوده و دارای نظم و ترتیب میباشد، احتمالاً متحد و سعادتمند است. (افسسیان ۵:۲۲، ۳۳؛ ۶:۱) یَهُوَه خدای نظم و ترتیبی توأم با صلح است، و همهٔ افراد خانوادهاش به او به عنوان «حضرت اعلی» مینگرند. (دانیال ۷:۱۸، ۲۲، ۲۵، ۲۷؛ ۱قرنتیان ۱۴:۳۳) آنها همچنین تصدیق میکنند که او پسر خود، عیسی مسیح را که وارث تمام چیزهاست منصوب کرده و هرگونه قدرت و اختیاری را در آسمان و بر زمین به او محول نموده است. (متی ۲۸:۱۸؛ عبرانیان ۱:۱، ۲) جماعت مسیحی با مسیح به عنوان سر خود، سازمانی منظم و متحد است. (افسسیان ۵:۲۳) به منظور نظارت فعالیتهای جماعتهای قرن اول، هیئت ادارهکنندهای متشکل از رسولان و «کشیشان [مردان پیر]» دیگری که از لحاظ روحانی بالغ بودند، وجود داشت. هر جماعتی به طور جداگانه دارای سرپرستان منصوب، یا پیران، و خادمان کمکی بود. (اعمال ۱۵:۶؛ فیلپیان ۱:۱) اطاعت از آنانی که هدایت را به عهده داشتند موجب اتحاد میشد.—عبرانیان ۱۳:۱۷.
۱۳. یَهُوَه چگونه مردم را جذب میکند، و چه نتیجهای از این امر حاصل میشود؟
۱۳ اما آیا کل این فرمان حاکی از این است که اتحاد پرستندگان یَهُوَه میتواند ناشی از رهبری و هدایتی مقتدرانه و خشک باشد؟ مسلماً خیر! در مورد خدا یا سازمان او هیچ چیزی وجود ندارد که نشانگر عدم محبت باشد. یَهُوَه مردم را با نشان دادن محبت جذب میکند، و هرساله صدها هزار نفر با تعمید یافتن به نشانهٔ وقف صمیمانهٔ خود به خدا، به طور داوطلبانه و با خوشحالی جزء سازمان یَهُوَه شدهاند. روحیهٔ آنان مانند روحیهٔ یوشع است که مصرانه از اسرائیلیان هموطن خود درخواست کرد: «امروز برای خود اختیار کنید کِه را عبادت خواهید نمود . . . امّا من و خاندان من یَهُوَه را عبادت خواهیم نمود.»—یوشع ۲۴:۱۵.
۱۴. چرا میتوانیم بگوییم که سازمان یَهُوَه تئوکراتیک است؟
۱۴ ما به عنوان بخشی از خانوادهٔ یَهُوَه نه تنها شاد، بلکه در امان نیز هستیم. دلیل آن این است که سازمان او تئوکراتیک است. ملکوت خدا یک تئوکراسی (کلمهای از واژهٔ یونانی تِئوس، خدا، و کْراتُس، حکومت) است. حکومتی است توسط خدا، که به وسیلهٔ او مقرر و برپا شده است. «امّت مقدّس» و مسحشدهٔ یَهُوَه فرمانبردار حکومت وی بوده و به این دلیل تئوکراتیک نیز میباشد. (۱پطرس ۲:۹) ما با داشتن تئوکرات بزرگ، یَهُوَه، به عنوان داور، وضعکنندهٔ قانون، و پادشاه، هیچ بهانهای نداریم که احساس ناامنی کنیم. (اشعیا ۳۳:۲۲) با این حال، اگر بنا باشد مشاجرهای پیش بیاید و شادی، امنیت، و اتحاد ما را تهدید نماید، چطور؟
هیئت ادارهکننده وارد عمل میشود
۱۵، ۱۶. چه مشاجرهای در قرن اول برخاست، و چرا؟
۱۵ گاهگاهی برای حفظ اتحاد خانواده شاید لازم باشد که مشاجرهای را حل و فصل نمود. بنابراین تصور کن که در قرن اول د.م. برای حفظ اتحاد خانوادهٔ پرستندگان خدا، مشکلی روحانی باید حل میشد. چه اقدامی باید صورت میگرفت؟ هیئت ادارهکننده، وارد عمل میشد و دربارهٔ مسائل روحانی تصمیمگیری میکرد. ما شرحی از چنین اقدامی را در نوشتههای مقدس در اختیار داریم.
۱۶ در حدود سال ۴۹ د.م.، هیئت ادارهکننده برای حل مشکلی جدی در اورشلیم گرد هم آمد و بدین وسیله اتحاد «اهل خانهٔ خدا» را حفظ کرد. (افسسیان ۲:۱۹) حدود ۱۳ سال پیش از آن، پطرس رسول برای کرنیلیوس موعظه کرده بود، و اولین غیریهودیان، یا افراد ملل بیگانه، مؤمنان تعمیدیافته شدند. (اعمال، باب ۱۰) بسیاری از غیریهودیان در طول اولین سفر میسیونری پولس مسیحیت را با آغوش باز پذیرفتند. (اعمال ۱۳:۱–۱۴:۲۸) در واقع، جماعتی از مسیحیان غیریهودی در انطاکیه، سوریه، برقرار شد. برخی از یهودیان مسیحی معتقد بودند که نوکیشان غیریهودی باید ختنه شوند و شریعت موسی را حفظ نمایند، اما دیگران مخالفت میورزیدند. (اعمال ۱۵:۱-۵) این مشاجره میتوانست به تفرقهٔ کاملی، حتی تشکیل جماعتهای جداگانهٔ یهودی و غیریهودی منجر شود. از اینرو هیئت ادارهکننده برای حفظ اتحاد مسیحی اقدام فوری به عمل آورد.
۱۷. کدام رویهٔ هماهنگ و تئوکراتیک در اعمال باب ۱۵ وصف شده است؟
۱۷ بر طبق اعمال ۱۵:۶-۲۲، «رسولان و کشیشان جمع شدند تا در این امر مصلحت بینند.» عدهٔ دیگری از جمله هیئت نمایندگی از انطاکیه نیز حضور داشتند. پطرس ابتدا توضیح داد که ‹امتها از زبان او کلام بشارترا شنیدند و ایمان آوردند.› سپس هنگامی که برنابا و پولس به ‹آیات و معجزاتی که خدا در میان اُمتها [یا غیریهودیان] بوساطت ایشان ظاهر ساخته بود› اشاره کردند، «تمام جماعت» به آنان گوش فرا دادند. پس از آن یعقوب پیشنهاد کرد که چگونه میتوان مسئله را حل کرد. همانطور که برای ما نقل شده است، بعد از تصمیمگیری هیئت ادارهکننده، «رسولان و کشیشان با تمامئ کلیسا بدین رضا دادند که چند نفر از میان خود انتخاب نموده همراه پولس و برنابا به انطاکیّه بفرستند.» آن ‹انتخابشدگان›—یهودا و سیلاس—نامهٔ تشویقکنندهای را برای همایمانان به همراه داشتند.
۱۸. هیئت ادارهکننده چه تصمیمی را که شامل شریعت موسوی میشد اتخاذ نمود، و این تصمیم چه تأثیری بر مسیحیان یهودی و غیریهودی گذاشت؟
۱۸ نامهای که خبر از تصمیم هیئت ادارهکننده میداد، با این کلمات شروع شد: «رسولان و کشیشان و برادرانْ ببرادرانِ از اُمّتها که در انطاکیّه و سوریّه و قیلیقیّه میباشند سلام میرسانند.» افراد دیگری نیز در این جلسهٔ تاریخی حضور داشتند، اما از قرار معلوم هیئت ادارهکننده از «رسولان و کشیشان» تشکیل میشد. روح خدا هادی آنان بود، زیرا در نامه بیان میشود: «روحالقدس و ما صواب دیدیم که باری بر شما ننهیم جز این ضروریّات، که از قربانیهای بتها و خون و حیوانات خفهشده و زنا بپرهیزید.» (اعمال ۱۵:۲۳-۲۹) مسیحیان ملزم نبودند که ختنه شوند و شریعت موسی را حفظ کنند. این تصمیم به مسیحیان یهودی و غیریهودی کمک کرد تا در اتحاد عمل نموده و سخن گویند. آن جماعتها خوشحال شدند و اتحادی ارزشمند ادامه یافت، درست همانطور که امروزه این اتحاد در خانوادهٔ خدا در سراسر زمین، تحت هدایت و راهنمایی روحانی هیئت ادارهکنندهٔ شاهدان یَهُوَه ادامه مییابد.—اعمال ۱۵:۳۰-۳۵.
با اتحاد تئوکراتیک خدمت کن
۱۹. چرا اتحاد، در خانوادهٔ پرستندگان یَهُوَه شکوفا شده است؟
۱۹ هنگامی که اعضای خانوادهای با یکدیگر همکاری میکنند، اتحاد شکوفا میشود. همین امر در مورد خانوادهٔ متشکل از پرستندگان یَهُوَه نیز صدق میکند. پیران و افراد دیگری که در جماعت قرن اول بودند برای اینکه تئوکراتیک باشند، با همکاری کامل با هیئت ادارهکننده، به خدا خدمت کردند و تصمیمات آن هیئت را پذیرفتند. آن پیران با کمک هیئت ادارهکننده، ‹کلام را موعظه کردند› و اعضای جماعتها در کل ‹یک سخن گفتند.› (۲تیموتاؤس ۴:۱، ۲؛ ۱قرنتیان ۱:۱۰) بنابراین حقایق مشابه مربوط به نوشتههای مقدس در خدمت موعظه و جلسات مسیحی، چه در اورشلیم، انطاکیه، روم، قرنتس، چه هر جای دیگر ارائه شدند. یک چنین اتحاد تئوکراتیک امروزه موجود است.
۲۰. به منظور حفظ اتحاد مسیحیمان چه کار باید بکنیم؟
۲۰ همهٔ ما که بخشی از خانوادهٔ جهانی یَهُوَه هستیم، به منظور حفظ اتحادمان باید تلاش کنیم که محبت تئوکراتیک از خود نشان دهیم. (۱یوحنا ۴:۱۶) ما باید تسلیم ارادهٔ خدا شویم و برای ‹غلام امین› و هیئت ادارهکننده احترامی عمیق قائل شویم. اطاعت ما، همانند وقفمان به خدا، البته داوطلبانه و با شادی و نشاط است. (۱یوحنا ۵:۳) چقدر مزمورنویس به طور شایستهای شادی و اطاعت را به یکدیگر مربوط ساخت! او چنین سرایید: «هَلِّلویا خوشا بحال کسیکه از خداوند میترسد، و در وصایای او بسیار رغبت دارد.»—مزمور ۱۱۲:۱.
۲۱. چگونه میتوانیم ثابت کنیم که تئوکراتیک هستیم؟
۲۱ عیسی، سر جماعت، کاملاً تئوکراتیک است و همیشه ارادهٔ پدر خود را به اجرا درمیآورد. (یوحنا ۵:۲۹) از اینرو، بیاییم ارادهٔ یَهُوَه را به طور تئوکراتیک و متحد، در همکاری کامل با سازمان او به اجرا درآوریم و بدین وسیله از سرمشق خود پیروی کنیم. آنگاه میتوانیم با شادی و سپاسگزاری از ته دل، سرود مزمورنویس را طنین اندازیم: «اینک چه خوش و چه دلپسند است، که برادران بیکدلی باهم ساکن شوند.»
چگونه پاسخ میدهی؟
◻ چگونه میتوان اتحاد مسیحیمان را با مزمور ۱۳۳ مربوط ساخت؟
◻ برخی از عواملی که موجب اتحاد میشوند کدامند؟
◻ چرا نظم تئوکراتیک برای اتحاد قوم خدا ضروریست؟
◻ هیئت ادارهکنندهٔ قرن اول به منظور حفظ اتحاد چه اقدامی به عمل آورد؟
◻ خدمت در اتحاد تئوکراتیک چه مفهومی برای تو دارد؟
[تصویر در صفحهٔ ۱۳]
هیئت ادارهکننده برای حفظ اتحاد وارد عمل شد