خالق عجایب را نظاره کنیم!
«بایست و در اعمال عجیب خدا تأمّل کن.»— ایّوب ۳۷:۱۴.
۱، ۲. در سال ۱۹۲۲، چه کشف شگفتانگیزی صورت گرفت و عکسالعمل کاشفان آن چگونه بود؟
هووارد کارترِ باستانشناس و لُرد کارناروَن سالها در پی گنجینهای بسیار پرارزش بودند. در ۲۶ نوامبر سال ۱۹۲۲، سرانجام رؤیایشان به حقیقت پیوست و توانستند در گورستان فراعنهٔ مصر در درهٔ معروف پادشاهان، مقبرهٔ فرعون مصر توتانخآمِن را کشف کنند. در مدخل آن به دری مهر و موم شده برخوردند. در آن حفرهای کوچک ایجاد کردند. سپس کارتر شمعی را داخل حفره کرده، به تماشای اندرون مقبره پرداخت.
۲ کارتر ماجرا را چنین شرح میدهد: «لُرد کارناروَن که دیگر صبرش تمام شده بود با حالتی برآشفته گفت: ‹آخر چیزی بگو. چه میبینی؟› من که زبانم بند آمده بود فقط توانستم بگویم: ‹چیزهای عجیب.› » هزاران شئ قیمتی از جمله یک صندوق بزرگ طلایی در آن مقبره به چشم میخورْد. آن اشیای بسیار پرارزش را اکنون نیز میتوان در تصاویر یا موزهها مشاهده کرد اما واقعاً کدامیک از آنها تأثیری در زندگی ما داشته است؟ اکنون میخواهیم نظرمان را به ‹چیزهای عجیب› دیگری معطوف کنیم که برای ما بسیار مهم و ارزشمند میباشند.
۳. در کجا میتوانیم راجع به ‹چیزهای عجیبی› که برای ما ارزشمند میباشند مطالبی بیابیم؟
۳ برای این منظور نظرمان را به شخصی در دوران باستان معطوف میکنیم که قدر و منزلتش بمراتب از هر ستارهٔ سینمایی، قهرمان ورزشی، و اعضای خانوادههای سلطنتی بیشتر است. او را همچنین بزرگترین مرد مشرقزمین خواندهاند. تو نیز حتماً او را میشناسی؛ نام وی ایّوب است. حتی کلّ یکی از کتب الهامی در مورد وی صحبت میکند. اما، ایّوب با همهٔ محسناتش نقطهضعفی داشت. او بیش از حد به اعمال خود و سخنان اطرافیانش توجه میکرد. از این رو، مرد جوانی به نام اِلیهو خود را ملزم دانست که طرز فکر ایّوب را اصلاح کند. در ایّوب باب ۳۷، با شماری از توصیههای خردمندانهٔ اِلیهو که برای ما نیز بسیار آموزنده است آشنا خواهیم شد. — ایّوب ۱:۱-۳؛ ۳۲:۱–۳۳:۱۲.
۴. چه چیزی موجب شد اِلیهو آنچه را در ایّوب ۳۷:۱۴ آمده است توصیه کند؟
۴ سه نفر که خود را بظاهر دوست ایّوب میخواندند بتفصیل در مورد زمینههایی که تصور میکردند ایّوب در آنها اشتباه فکر میکند یا خطا کرده است صحبت کردند. ( ایّوب ۱۵:۱-۶، ۱۶؛ ۲۲:۵-۱۰) اِلیهو صبورانه منتظر پایان صحبتهای آنان ماند. سپس با بصیرت و فطانت آغاز به سخن کرد. او در میان نکات مفیدی که عنوان نمود به این نکتهٔ اصلی اشاره کرده، گفت: «ای ایّوب این را استماع نما. بایست و در اعمال عجیب خدا تأمّل کن.»−ایوب ۳۷:۱۴.
عامل کارهای عجیب
۵. با تأمل در «اعمال عجیب خدا» به چه چیز پی میبریم؟
۵ حال بنگر اِلیهو با چه حکمتی با ایّوب سخن میگفت! او به جای آنکه بگوید در اعمال من یا خودت یا انسانهای دیگر تأمل کن، ایّوب — و همهٔ ما انسانها — را به تأمل در اعمال عجیب خدا تشویق کرد. اما منظور او از «اعمال عجیب خدا» چه بود؟ و با توجه به اینکه موارد نگرانی ما عموماً سلامتی، امور مالی، آینده، خانواده، همکاران، و همسایگان هستند چه فایدهای دارد که در اعمال خدا تأمل کنیم؟ تردیدی نیست که با تأمل در اعمال عجیب یَهُوَه خدا میتوانیم به حکمت عظیم و اقتدار او بر آفرینش جهان ماده پی ببریم. ( نَحَمِیا ۹:۶؛ مزمور ۲۴:۱؛ ۱۰۴:۲۴؛ ۱۳۶:۵، ۶) در کتاب یوشَع واقعهٔ حیرتآوری ثبت شده است که این موضوع را کاملاً روشن میکند.
۶، ۷. الف) یَهُوَه در زمان موسی و یوشَع چه کارهای عجیبی صورت داد؟ ب) عکسالعمل تو چنانچه ناظر آن وقایع بودی چگونه میبود؟
۶ یَهُوَه مصر باستان را به چندین بلا مبتلا ساخت و دریای سرخ را گشود تا موسی اسرائیلیان را به سوی آزادی رهنمون سازد. ( خروج ۷:۱–۱۴:۳۱؛ مزمور ۱۰۶:۷، ۲۱، ۲۲) واقعهٔ مشابهی را میتوان در باب سوم کتاب یوشَع مشاهده کرد. یوشَع که جانشین موسی بود برای رساندن اسرائیلیان به سرزمین موعود میبایست آنان را از سد آبی دیگری عبور میداد. یوشَع به اسرائیلیان گفت: «خود را تقدیس نمایید زیرا فردا خداوند در میان شما کارهای عجیب خواهد کرد.» ( یوشَع ۳:۵) ببینیم آن کارهای عجیب چه بودند؟
۷ در کتاب مقدس آمده است که یَهُوَه آب رود اُرْدُن را که در مسیر راه اسرائیلیان قرار داشت گشود تا بر خشکی از آن عبور نمایند. ( یوشَع ۳:۷-۱۷) تصور کن در آنجا نظارهگر شکافته شدن آب رود و عبور چندین هزار مرد و زن و کودک اسرائیلی از آن بودی. چقدر تحت تأثیر قرار میگرفتی! این عمل شگفت انگیز بخوبی از قدرت عظیم خدا بر آفرینش حکایت میکند. البته، نباید تصور کرد که عجایبی این چنین تنها مربوط به زمان باستان میباشد. با بررسی ایّوب ۳۷:۵-۷ به برخی از این عجایب در روزگار خودمان و اهمیت تأمل بر آنها پی خواهیم برد.
۸، ۹. ایّوب ۳۷:۵-۷ به کدام اعمال عجیب یَهُوَه اشاره دارد، و چرا باید در مورد آنها فکر کنیم؟
۸ اِلیهو اظهار نمود: «خدا از آواز خود رعدهای عجیب میدهد. اعمال عظیمی که ما آنها را ادراک نمیکنیم به عمل میآورد.» منظور اِلیهو چه «اعمال عظیمی» بود؟ او برف سنگین و رگبار باران را مثال زد. برای دهقانان و کشاورزان این عوامل طبیعی عموماً مانع بزرگی برای فعالیتهای روزانه است، لیکن از طرف دیگر فرصت خوبی به آنان میدهد تا بر اعمال خدا تأمل کنند. همهٔ ما کشاورز نیستیم ولی باران و برف بر زندگی ما نیز تأثیر میگذارند و بسته به محل سکونتمان گاهی مانع کارهای روزمرهٔ ما نیز میشوند. آیا این زمان را غنیمت میشماری تا بر خالق این عجایب و مقصود او از خلقت آنها تأمل کنی؟ آیا تا به حال چنین کردهای؟
۹ جالب است که در باب ۳۸ کتاب ایّوب، یَهُوَه خدا نیز نحوهٔ استدلال اِلیهو را دنبال مینماید و سؤالات درخور تعمقی برای ایّوب مطرح میکند. این سؤالات گرچه خطاب به ایّوب هستند، بر طرزفکر، هستی، و آیندهٔ ما نیز تأثیر میگذارند. ببینیم یَهُوَه چه سؤالاتی مطرح میکند و این سؤالات برای ما چه مفهومی دارند. آری، بیاییم و آنچه ایّوب ۳۷:۱۴ میگوید انجام دهیم.
۱۰. ایّوب ۳۸ باید چه تأثیری بر ما بگذارد، و چه سؤالاتی را مطرح میکند؟
۱۰ باب ۳۸ ایّوب چنین آغاز میشود: «خداوند ایّوب را از میان گردباد خطاب کرده، گفت: ‹کیست که مشورت را از سخنان بیعلم تاریک میسازد؟ الآن کمر خود را مثل مرد ببند، زیرا که از تو سؤال مینمایم پس مرا اعلام نما.› » ( ایّوب ۳۸:۱-۳) ایّوب از همین مقدمه به جدیّت مسئله پی برد. اکنون آفریدگار عالم او را مخاطب قرار داده بود. همین باعث شد که ایّوب اصلاحی در نگرش خود به وجود آورد و این واقعیت را بپذیرد که در نظر آفریدگار عالم مسئول اعمال خود میباشد. چقدر خوب است که ما و همعصران ما نیز از این موضوع درس بگیریم. سپس، یَهُوَه به همان چیزهایی که اِلیهو ذکر کرده بود اشاره نموده گفت: «وقتی که زمین را بنیاد نهادم کجا بودی؟ بیان کن اگر فهم داری. کیست که آن را پیمایش نمود؟ اگر میدانی! و کیست که ریسمانکار را بر آن کشید؟ پایههایش بر چه چیز گذاشته شد؟ و کیست که سنگ زاویهاش را نهاد؟» — ایّوب ۳۸:۴-۶.
۱۱. ایّوب ۳۸:۴-۶ در درک چه واقعیتی به ما کمک میکند؟
۱۱ براستی وقتی یَهُوَه زمین را بنیان نهاد ایّوب کجا بود؟ ما کجا بودیم؟ آیا ما انسانها معمار زمین هستیم؟ آیا ما طرح آن را کشیدیم؟ آیا با کمک ابزارهای ما ابعاد آن پیمایش شد؟ خیر! انسانی در آن زمان وجود نداشت! یَهُوَه در ادامه با تشبیه زمین به یک بنای ساختمانی سؤال کرد: «کیست که سنگ زاویهاش را نهاد؟» ما میدانیم که زمین دقیقاً در فاصلهای نسبت به خورشید قرار گرفته است که حیات امکان پیدایش و رشد داشته باشد. اندازهٔ آن نیز کاملاً حسابشده و دقیق است. چنانچه زمین بسیار بزرگتر از آنچه هست میبود گاز ئیدروژن نمیتوانست اتمسفر را ترک کند، و جوّی نامساعد برای حیات به وجود میآمد. واضح است که شخصی «سنگ زاویهاش» را در مکانی مناسب قرار داده است. پس آیا ایّوب حق داشت به خود افتخار کند؟ ما چطور؟ آیا تنها یَهُوَه خدا مستحق تمام افتخارات نیست؟ — امثال ۳:۱۹؛ اِرْمیا ۱۰:۱۲.
چه کسی میتواند پاسخ دهد؟
۱۲. سؤالی که در ایّوب ۳۸:۶ مطرح شده است چه واقعیتی را به ذهن ما میآورد؟
۱۲ یَهُوَه خدا سؤال نمود: «پایههایش بر چه چیز گذاشته شد؟» آیا این سؤالِ واقعاً به جایی نبود؟ ایّوب مسلماً با مفهوم جاذبه یا گرانش آشنایی نداشت. اکنون اکثر ما با این واژهها آشنا هستیم و میدانیم که نیروی گرانش ناشی از جرم عظیم خورشید است که زمین را در مدارش نگاه داشته و به عبارت دیگر پایههایش را استوار ساخته است. با این حال، تا کنون انسان چقدر با ماهیت گرانش آشنایی پیدا کرده است؟
۱۳، ۱۴. الف) در خصوص گرانش باید به چه واقعیتی اذعان کرد؟ ب) موضوعی که ایّوب ۳۸:۶ مطرح میکند چه تأثیری بر ما میگذارد؟
۱۳ اخیراً مؤلف کتابی با عنوان «شرح عالم هستی» ( انگل.) به این واقعیت اذعان کرده است که ‹جاذبه یکی از ملموسترین و در عین حال ناشناختهترین نیروهای طبیعت است.› نویسنده در ادامه میگوید: «ظاهراً نیروی جاذبه فضای خالی را در یک آن و بدون هیچ وسیلهٔ انتقالی مشهودی میپیماید. اما، در سالهای اخیر فیزیکدانان فرضیه دادهاند که گرانش احتمالاً به صورت موج و از طریق ذراتی به نام گراویتون انتقال مییابد . . . اما هنوز کسی بر موجودیت این ذرات اطمینان کامل ندارد.» مفهوم این مطالب چیست؟
۱۴ از آن زمان که یَهُوَه این سؤالات را برای ایّوب مطرح کرد ۳۰۰۰ سال میگذرد. اکنون با وجود پیشرفت قابل ملاحظهٔ دانش بشری حتی فیزیکدانان متخصص درک درستی از نیروی گرانش که زمین را در مدار خود نگاه داشته و حیات را برای ما امکانپذیر ساخته است ندارند. ( ایّوب ۲۶:۷؛ اِشَعْیا ۴۵:۱۸) البته منظور از این بحث تشویق خوانندگان به مطالعهٔ عمیق در اسرار جاذبه نیست. منظور پی بردن به این واقعیت است که حتی توجه به یکی از اعمال عجیب خدا میتواند بر نگرش ما نسبت به او تأثیر گذارد. براستی آیا عظمت حکمت و معرفت او ما را شگفتزده نمیکند؟ و آیا نیاز به درک بهتر ارادهٔ او را حس نمیکنیم؟
۱۵-۱۷. الف) ایّوب ۳۸:۸-۱۱ به چه موضوعاتی اشاره میکند، و چه سؤالاتی مطرح میگردد؟ ب) در خصوص اقیانوسها و توزیع آن بر سطح کرهٔ زمین به چه واقعیتی باید اذعان کرد؟
۱۵ آفریدگار اینطور به سؤالات خود ادامه داد: «کیست که دریا را به درها مسدود ساخت، وقتی که به در جست و از رحم بیرون آمد؟ وقتی که ابرها را لباس آن گردانیدم و تاریکیِ غلیظ را قنداقهٔ آن ساختم. و حدّی برای آن قرار دادم و پشتبندها و درها تعیین نمودم. و گفتم تا به اینجا بیا و تجاوز منما. و در اینجا امواج سرکش تو بازداشته شود.» — ایّوب ۳۸:۸-۱۱.
۱۶ مسدود ساختن آبها اشارهای است به قارهها، اقیانوسها و جزر و مد. هزاران سال است که بشر به مشاهده و مطالعهٔ این عوامل مشغول میباشد و در سالهای اخیر این مطالعات شدت بیشتری نیز یافته است. شاید تصور کنی حتماً تا کنون دانشمندان باید به نتیجهای رسیده باشند. اما در همین سال ۲۰۰۱، چنانچه در این زمینه در کتابخانههای بزرگ جهان تحقیق کنی و یا قدرت عظیم پژوهشی اینترنت را به کار بگیری چه خواهی یافت؟
۱۷ یک دایرةالمعارف معتبر در این خصوص چنین اذعان میکند: «توزیع سکوهای قارهای و بسترهای اقیانوسی در سطح کرهٔ زمین و همینطور تنوع فراوان در شکل طبیعی زمین همیشه سؤالی اسرارآمیز برای تحقیقات علمی و فرضیهپردازی محسوب شده است.» مرجع مزبور پس از نقل این موضوع «از میان فرضیههای متعدد» چهار فرضیهٔ احتمالی ارائه میدهد تا این ویژگیهای کرهٔ زمین را توضیح دهد. به نقل از لغتنامهٔ عمید «فرضیه» یعنی: «حدس و گمان؛ پندار و گمان دربارهٔ یک موضوع علمی که بخواهند از آن نتیجه بگیرند.»
۱۸. از ایّوب ۳۸:۸-۱۱ به چه نتیجهای میرسیم؟
۱۸ آیا آنچه ذکر شد مؤید آن نیست که سؤالاتی که در ایّوب ۳۸:۸-۱۱ میخوانیم هنوز هم سؤالاتی درخور تأملند؟ مسلماً هیچیک از ما نمیتواند افتخار وجود این ویژگیهای کرهٔ زمین را به خود نسبت دهد. هیچیک از ما ماه را در مدار زمین قرار نداده است تا نیروی گرانش آن جزر و مد ایجاد کند و سواحل و شاید محل سکونت ما را از خطر غرق شدن در امان بدارد. افتخار همهٔ اینها را تنها باید به همان خالقی داد که اعمالش براستی عجیب است. — مزمور ۳۳:۷؛ ۸۹:۹؛ امثال ۸:۲۹؛ اعمال ۴:۲۴؛ مکاشفه ۱۴:۷.
همهٔ افتخارات را به یَهُوَه بدهیم
۱۹. سخنان زیبایی که در ایّوب ۳۸:۱۲-۱۴ آمده است توجه ما را به کدام واقعیات مادی جلب میکند؟
۱۹ چه کسی میتواند به دلیل گردش وضعی زمین که در ایّوب ۳۸:۱۲-۱۴ نیز بدان اشاره شده است به خود افتخار کند؟ این گردش سبب به وجود آمدن طلوع آفتاب و زیبایی خیرهکنندهٔ آن میشود. با طلوع آفتاب نقش پستیبلندیهای کرهٔ زمین چون نقوشی که کوزهگر بر کوزهای گلی ایجاد میکند رفته رفته نمایان میگردد. حتی ذرهای توجه به گردش زمین ما را در شگفتی فرو میبرد. چنانچه زمین سریعتر گردش میکرد میتوان تصور کرد که چه مصیبتی به بار میآمد. و اگر حرکت آن آهستهتر میبود به سبب روز و شبهای طولانی اختلاف درجه حرارت شدیدی به وجود میآمد که حیات را برای بشر غیر ممکن میساخت. چقدر باید خوشحال باشیم که خدا سرعت گردش زمین را تعیین کرده است و نه هیئتی از میان ما انسانها. — مزمور ۱۴۸:۱-۵.
۲۰. پاسخ تو به سؤالاتی که در ایّوب ۳۸:۱۶، ۱۸ آمده است چیست؟
۲۰ حال فرض کن خدا از تو سؤال کند: «آیا به چشمههای دریا داخل شده، یا به عمقهای لجّه رفتهای؟» حتی اقیانوسشناسان نمیتوانند به این سؤالات پاسخ مثبت دهند! «آیا پهنای زمین را ادراک کردهای؟ خبر بده اگر این همه را میدانی.» ( ایّوب ۳۸:۱۶، ۱۸) براستی چند نفر از ما فرصت کرده است در تمام مناطق زمین یا لااقل در بخش بزرگی از آنها کاوش کند؟ شکی نیست که بررسی زیباییهای نقاط مختلف زمین و عجایب آن عمر چند صد ساله میخواهد. ولی تصورش را بکن که چه کار لذتبخشی خواهد بود!
۲۱. الف) چه نظریات علمیی راجع به سؤالی که در ایّوب ۳۸:۱۹ مطرح شده است وجود دارد؟ ب) واقعیات موجود در خصوص نور ما را به اذعان چه حقیقتی وامیدارد؟
۲۱ همچنین به سؤال عمیقی که در ایّوب ۳۸:۱۹ آمده توجه کن: «راه مسکن نور کدام است، و مکان ظلمت کجا میباشد؟» مدتها دانشمندان بر این عقیده بودند که نور به صورت موج و همچون امواجی که بر برکهٔ آبی پدید میآید حرکت میکند. در سال ۱۹۰۵، آلبرت اینشتین توضیح داد که نور به صورت ذرات یا بستههای انرژی رفتار میکند. اما داستان به همین جا خاتمه نیافت. اخیراً یک دایرةالمعارف این سؤال را مطرح کرده است: «نور موج است یا ذره؟» بعد در جواب میگوید: «مسلماً نور نمیتواند هر دوی اینها باشد، چرا که مدل موجی و ذرهای نور قابل انطباق نیستند. بهترین پاسخ این است که نور نه این است و نه آن.» با وجود اینکه انسان هنوز نتوانسته است بدرستی به این جنبه از خلقت یَهُوَه پی ببرد هنوز هم نور خورشید به طور مستقیم یا غیر مستقیم به ما گرمی میبخشد؛ گیاهان را برای تغذیه و تولید اکسیژن نمو میدهد؛ با کمک آن میتوانیم کتاب بخوانیم، چهرهٔ عزیزانمان را ببینیم، از غروب آفتاب لذت ببریم و بسیاری چیزهای دیگر. آیا هنگام انجام این کارها به جا نیست که به عجیب بودن اعمال خدا اذعان کنیم؟ — مزمور ۱۰۴:۱، ۲؛ ۱۴۵:۵؛ اِشَعْیا ۴۵:۷؛ اِرْمیا ۳۱:۳۵.
۲۲. عکسالعمل داود از مشاهدهٔ اعمال عجیب خدا چگونه بود؟
۲۲ مسلماً هدف از تأمل بر اعمال عجیب یَهُوَه صرفاً در بهت و شگفتی فرو رفتن نیست. چرا که به هر حال به اظهار داود درک و توضیح تمام اعمال خدا ناممکن است. این مزمورنویس عهد باستان نوشت: «ای یَهُوَه خدای ما چه بسیار است کارهای عجیب که تو کردهای . . . اگر آنها را تقریر و بیان بکنم، از حد شمار زیاده است.» ( مزمور ۴۰:۵) مسلماً منظور وی این نبود که به دلیل کثرت اعمال عجیب یَهُوَه بهتر است که اصلاً در مورد آن صحبت نکند. خیر، طبق مزمور ۹:۱ داود چنین عزم کرده بود: «خداوند را به تمامیِ دل حمد خواهم گفت؛ جمیع عجایب تو را بیان خواهم کرد.»
۲۳. اعمال عجیب خدا چه تأثیری بر تو دارد، و چگونه میتوانی در این خصوص به دیگران نیز کمک کنی؟
۲۳ آیا ما نیز همچون داود برانگیخته نمیشویم که در مورد عجایب یَهُوَه لب به سخن بگشاییم؟ آیا حسی که از دیدن اعمال عجیب یَهُوَه در ما به وجود میآید ما را بر آن نمیدارد تا در مورد او، و اعمال حاضر و آیندهاش با دیگران صحبت کنیم؟ پاسخ این سؤال واضح است؛ باید ‹ در میان امّتها جلال او را ذکر کنیم و کارهای عجیب او را در جمیع قومها› بیان کنیم. ( مزمور ۹۶:۳-۵) آری، میتوانیم با صحبت کردن با دیگران و در میان گذاشتن آنچه در مورد آفریدگارمان آموختهایم قدردانی خاضعانهٔ خویش را نسبت به اعمال شگفتانگیز او نشان دهیم. حتی کسانی که در جوامعِ الحادی پرورش یافتهاند ممکن است با شنیدن سخنان مفید و آموزندهٔ ما بیدار شوند و به وجود خدا پی ببرند. و چه بسا این کار آنان را همچنین تشویق کند که در مورد یَهُوَه خدا که ‹آفرینندهٔ همهٔ موجودات› و خالق عجایب هستی است آموزش ببینند و او را خدمت کنند. — مکاشفه ۴:۱۱.
چگونه پاسخ میدهی؟
• آنچه در ایّوب ۳۷:۱۴ میخوانیم ما را به یاد کدام اعمال عجیب خدا میاندازد؟
• در بابهای ۳۷ و ۳۸ کتاب ایّوب با چه نکاتی برخورد میکنیم که دانش بشری قادر به توضیح کامل آنها نیست؟
• با تأمل در اعمال عجیب خدا چه احساسی در تو به وجود میآید و تو را به چه کاری وامیدارد؟
[تصویر در صفحهٔ ۷]
کیست که دریاها را محصور ساخته و آنها را در سرحدات خود نگاه داشته است؟
[تصویر در صفحهٔ ۷]
چه کسی تمام مناطق زیبای زمین را که خدا آفریده است مشاهده کرده است؟