یَهُوَه جلال خود را بر متواضعان آشکار می‌سازد
«ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.» — امثال ۲۲:۴، ترجمهٔ تفسیری.
۱، ۲. الف) چگونه کتاب اَعمال نشان می‌دهد که اِستیفان «مردی پر از ایمان و روح‌القدس» بود؟ ب) چه گواهی بر فروتنی اِستیفان وجود دارد؟
اِستیفان یکی از نخستین شاگردان عیسی بود. وی «مردی پر از ایمان و روح‌القدس» و «فیض و قوّت» بود که معجزات بزرگی در میان مردم انجام می‌داد. او همچنین به کتاب مقدّس و تعالیم آن بسیار مسلّط بود. یک بار که عده‌ای با او به مباحثه و جدل برخاستند، وی با قدرتِ روح‌القدس با چنان حکمتی با ایشان سخن گفت که هیچ یک را یارای مقاومت با وی نبود. ( اَعمال ۶:۵، ۸-۱۰) اِستیفان را براستی می‌توان یکی از شاگردان کوشای کتاب مقدّس خواند، چرا که قادر بود از کلام خدا با قدرت در مقابل یهودیان دفاع کند. دفاعیات وی که در باب هفتم کتاب اَعمال رسولان به تحریر درآمده نشانگر علاقه و توجه وی به مقصود خداست.
۲ اِستیفان مردی متواضع بود، برخلاف رهبران دینی آن زمان که خود را از دیگران برتر می‌دانستند و به مقام و معارف خود می‌بالیدند. ( متّیٰ ۲۳:۲-۷؛ یوحنّا ۷:۴۹) وی با وجود مهارتی که در امر تعلیم داشت با کمال خوشحالی وظیفهٔ خدمت به اعضای نیازمند جماعت را متقبل شد تا رسولان وقت بیشتری برای «عبادت و خدمتِ کلام» داشته باشند. اِستیفان در میان برادران به نیکنامی معروف بود، از این رو وی را با شش مسیحی نیکنام دیگر به منظور تقسیم خوراک روزانهٔ بیوه‌زنان برگزیدند. اِستیفان با فروتنی آن وظیفه را متقبل شد. — اَعمال ۶:۱-۶.
۳. یَهُوَه چگونه محبت خود را به اِستیفان ابراز داشت؟
۳ اِستیفان از دید یَهُوَه نیز فردی متواضع، باایمان و وفادار بود. وقتی در محکمهٔ سَنهِدرین به رهبران خشمگین یهودی شهادت می‌داد، یَهُوَه کاری کرد که ایشان ‹صورت وی را مثل صورت فرشته ببینند.› ( اَعمال ۶:۱۵) آری، از چهرهٔ وی آشکار بود که پیامی از سوی یَهُوَه دارد و یَهُوَه در رخسار وی آرامشی خاص ایجاد کرده بود. پس از آنکه سخنان شجاعانهٔ اِستیفان به پایان رسید یَهُوَه محبت خود را به نحوی شگفت‌انگیز به او ابراز داشت. اِستیفان از روح‌القدس پر شده ‹به سوی آسمان نگریست و جلال خدا را دید و عیسی را دید که به دست راست خدا ایستاده است.› ( اَعمال ۷:۵۵) صحنهٔ باشکوهی که وی می‌دید گواهی بود بر اینکه عیسی پسر خدا و همان مسیح موعود است. خدا با این کار بندهٔ متواضع خود را قوّت بخشید و به او اطمینان داد که از او راضی می‌باشد.
۴. یَهُوَه جلال خود را به چه کسانی آشکار می‌سازد؟
۴ آنچه برای اِستیفان روی داد ثابت می‌کند که یَهُوَه جلال و مقصود خویش را به بندگان خداترس و متواضع خود که به دوستی خویش با او ارج می‌نهند آشکار می‌سازد. کتاب مقدّس می‌گوید: «ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.» ( امثال ۲۲:۴، تفس) لذا بسیار مهم است که بدانیم تواضع واقعی به چه معناست و چگونه می‌توانیم این خصوصیت مهم را در خود پرورش داده، در همهٔ اَعمالمان آن را نشان دهیم.
تواضع خصوصیتی خداپسندانه
۵، ۶. الف) منظور از تواضع چیست؟ ب) یَهُوَه چگونه این خصوصیت را از خود نشان می‌دهد؟ پ) تواضع یَهُوَه چه تأثیری بر ما می‌گذارد؟
۵ شاید تعجب کنید که یَهُوَه خدا یعنی پرجلال‌ترین و معظّم‌ترین وجود عالَم خود الگوی تواضع باشد. داود در مزمور خود به یَهُوَه گفت: «خداوندا، تو با سپرت مرا نجات داده‌ای، با قدرتت مرا حفظ کرده‌ای و از لطف تو است که به این عظمت رسیده‌ام.» ( مزمور ۱۸:۳۵، تفس) واژهٔ عبری‌ای که در این آیه «لطف» ترجمه شده از واژه‌ای مشتق شده است که به مفهوم «پایین آمدن» می‌باشد. مشتقات دیگر این واژه عبری را می‌توان چنین معنی‌کرد: «افتادگی؛ فروتنی؛ تواضع.» آری، این براستی گواه تواضع یَهُوَه است که از مکان رفیع خود به پایین نظر می‌افکند و لطفی در حق انسانی حقیر، همچون داود می‌کند و او را پادشاه و نماینده خویش می‌سازد. همان طور که عنوان مزمور ۱۸ نشان می‌دهد یَهُوَه از داود حفاظت کرد و او را «از دست همهٔ دشمنانش و از دست شاؤل رهایی داد.» داود پادشاه همیشه به یاد داشت که تمام بزرگی و جلال خود را مدیون یَهُوَه است، چرا که یَهُوَه از مقام رفیع خود متواضعانه دست کمک به سوی او دراز کرده بود. این موضوع همچنین به داود کمک کرد که همواره متواضع بماند.
۶ آیا ما هم متوجه تواضع یَهُوَه هستیم؟ یَهُوَه از روی لطف و عنایت خود حقیقت را به ما انسان‌ها می‌آموزد. او به نحوی در به انجام رساندن مقصود خود از ما استفاده می‌کند و شاید وظایف مهمی در سازمان خود به ما محوّل کرده باشد. آیا تعمّق در لطف و تواضع یَهُوَه ما را نیز بر آن می‌دارد که متواضع باشیم و از غرور و تکبّر پرهیز کنیم؟ نباید از یاد ببریم که غرور به نابودی می‌انجامد. — امثال ۱۶:۱۸؛ ۲۹:۲۳.
۷، ۸. الف) از بزرگواری یَهُوَه نسبت به مَنَسَّی چه می‌آموزیم؟ ب) چه درسی از تواضع یَهُوَه و مَنَسَّی آموختیم؟
۷ پس دیدیم که یَهُوَه از روی تواضع است که به انسان ناکامل توجه و عنایت می‌کند. او تواضع خود را بخصوص با دلسوزی نسبت به انسان‌های درمانده نشان می‌دهد. ( مزمور ۱۱۳:۴-۷) یَهُوَه حتی شخص مغروری را که خود را فروتن می‌کند سربلند می‌سازد. نمونهٔ بارز آن مَنَسَّی پادشاه یهودیه است. وی از مقام پادشاهی خود در راه اشاعهٔ بت‌پرستی استفاده کرد «و در نظر خداوند شرارت بسیار ورزیده، خشم او را به هیجان آورد.» ( ۲تواریخ ۳۳:۶) سرانجام یَهُوَه مَنَسَّی را تنبیه کرد و اجازه داد تا پادشاه آشور او را اسیر کند. مَنَسَّی در زندان «یَهُوَه خدای خود را طلب نمود و به حضور خدای پدران خویش بسیار تواضع نمود.» یَهُوَه نیز «تضرّع او را شنید و به مملکتش به اورشلیم باز آورد؛ آنگاه مَنَسَّی دانست که یَهُوَه خدا است.» ( ۲تواریخ ۳۳:۱۱-۱۳) آری، یَهُوَه برای تواضع مَنَسَّی ارزش بسیار قائل شد و خود نیز از روی تواضع از سر گناهان وی گذشت و او را به پادشاهی بازگرداند.
۸ ما از ابراز ندامت مَنَسَّی و بزرگواری یَهُوَه در بخشش گناهان وی درس‌های ارزنده‌ای در مورد تواضع می‌آموزیم. در واقع یَهُوَه نگاه می‌کند که ما چه عکس‌العملی نسبت به کسانی که ما را رنجانده‌اند نشان می‌دهیم و خود ما تا چه حد از گناهان و خطاهای خود ابراز ندامت می‌کنیم. چنانچه با بزرگواری از سر گناهان دیگران بگذریم و با تواضع به خطاهای خود اعتراف کنیم می‌توانیم از یَهُوَه انتظار داشته باشیم که او نیز ما را ببخشد. — متّیٰ ۵:۲۳، ۲۴؛ ۶:۱۲.
یَهُوَه جلال خود را بر متواضعان آشکار می‌کند
۹. آیا تواضع نشانهٔ ضعف است؟ توضیح دهید.
۹ برخی تواضع را نشانهٔ ضعف می‌دانند و برخی دیگر آن را با چشم‌پوشی کردن از گناه اشتباه می‌گیرند. اما کتاب مقدّس نشان می‌دهد که یَهُوَه با اینکه متواضع است در جایش با قدرت و قاطعانه داوری می‌کند. یَهُوَه از روی تواضع نظر لطف خود را شامل حال انسان‌های فروتن می‌سازد در حالی که انسان‌های مغرور را از خود می‌راند. ( مزمور ۱۳۸:۶) یَهُوَه چگونه به خادمان فروتن خود توجه نشان می‌دهد؟
۱۰. مطابق اوّل قُرِنتیان ۲:۶-۱۰ یَهُوَه چه چیزی را بر متواضعان آشکار می‌سازد؟
۱۰ یَهُوَه در زمان مناسب و از طریق افراد منتخب خود انسان‌های متواضع را از جزئیات مقصود خود و چگونگی انجام آن آگاه می‌سازد. این موضوعات از چشم انسان‌های مغرور و کسانی که با سرسختی بر عقاید و حکمت بشری پافشاری می‌کنند مخفی می‌ماند. ( ۱قُرِنتیان ۲:۶-۱۰) متواضعان از اینکه یَهُوَه مقصود خویش را بر آنان آشکار می‌کند او را سپاس می‌گویند چرا که بدین وسیله به عظمت و جلال وی پی می‌برند.
۱۱. در قرن اوّل چگونه برخی از خود غرور نشان دادند، و چگونه غرور آنان به زیانشان تمام شد؟
۱۱ در قرن اوّل، بسیاری از افراد و حتی برخی از مسیحیان از روی غرور نمی‌خواستند توضیحات پولُس را در مورد مقصود خدا باور کنند. اما یَهُوَه بود که به پولُس این مسئولیت را داده بود. دلیل اینکه یَهُوَه او را «رسول امّت‌ها» قرار داد، نه ملیت او بود، و نه تحصیلات و سن و سابقهٔ خدمت طولانی وی. ( رومیان ۱۱:۱۳) کسانی که دید نادرستی دارند تصوّر می‌کنند خدا چنین شرایطی را برای انتخاب افراد ملاک قرار می‌دهد و به ایشان وظیفه‌ای محوّل می‌کند. ( ۱قُرِنتیان ۱:۲۶-۲۹؛ ۳:۱؛ کُولُسیان ۲:۱۸) اما یَهُوَه پولُس را به دلیل مقصود خاصّی که در نظر داشت مورد لطف خود قرار داد و او را برگزید. ( ۱قُرِنتیان ۱۵:۸-۱۰) مخالفان پولُس و کسانی که او «بزرگ‌رسولان» می‌خواند حاضر نبودند استدلال‌ها و سخنان وی را که از روی کتاب مقدّس بود بپذیرند. غرور آنان مانعشان می‌شد حکمتی را که یَهُوَه در اجرای مقصودش در نظر گرفته بود درک کنند. باشد که ما همواره کسانی را که یَهُوَه برای اجرای مقصودش انتخاب می‌کند محترم بداریم. — ۲قُرِنتیان ۱۱:۴-۶.
۱۲. چگونه از شرح‌حال موسی پی می‌بریم که یَهُوَه انسان‌های متواضع را مورد لطف خود قرار می‌دهد؟
۱۲ در کتاب مقدّس همچنین شرح‌حال اشخاص فروتنی را می‌خوانیم که گوشه‌ای از جلال خدا را مشاهده نمودند. موسی «مردی بسیار حلیم» و محبوب خدا بود و به همین دلیل خدا به او نزدیک بود و جلال خود را بر او آشکار ساخت. ( اعداد ۱۲:۳) وی به مدت ۴۰ سال به عنوان چوپانی ساده کار می‌کرد و احتمال می‌رود که بیشتر این سال‌ها را در شبه‌جزیرهٔ عربستان به سر برده باشد. یَهُوَه این مرد افتاده را به طرق مختلف مورد لطف خود قرار داد. ( خروج ۶:۱۲، ۳۰) یَهُوَه موسی را سخنگوی خود برای قوم اسرائیل ساخت و رهبری قوم را به او محوّل کرد و او را در این راه حمایت نمود. موسی همچنین از این موهبت برخوردار بود که می‌توانست با خدا گفت و شنود داشته باشد. وی حتی از طریق رؤیایی «خدای اسرائیل» را مشاهده کرد. ( اعداد ۱۲:۷، ۸؛ خروج ۲۴:۱۰، ۱۱) کسانی که به این خادم فروتن و نمایندهٔ خدا ایمان آوردند از برکات الٰهی برخوردار گشتند. امروزه نیز یَهُوَه کسانی را برکت می‌دهد که به بزرگ‌ترین فرستاده‌اش یعنی عیسی ایمان می‌آورند و مطیع او و «غلام امین و دانایی» که منصوب کرده است می‌باشند. — متّیٰ ۲۴:۴۵، ۴۶؛ اَعمال ۳:۲۲.
۱۳. چگونه جلال یَهُوَه بر گروهی از شبانان آشکار شد؟
۱۳ یَهُوَه هنگامی که از طریق فرشتگان خود مژدهٔ ‹تولّد مسیح› را اعلام می‌کرد عظمت و ‹کبریایی خود› را بر چه کسانی آشکار ساخت؟ جالب آنکه یَهُوَه آن را بر اشخاص والامقام آن زمان یا رهبران دینی متکبّر آشکار نساخت. او جلال خود را بر شبانان متواضعی ظاهر کرد که شبانه در صحرا گلّه‌های خویش را پاسبانی می‌کردند. ( لوقا ۲:۸-۱۱) شبانان از دید مردم ارج و مقام پایینی داشتند. اما یَهُوَه برای این شبانان متواضع ارزش بسیار قائل بود و به همین دلیل خبر تولّد مسیح را نخست به ایشان اعلام نمود. آری، یَهُوَه جلال خود را بر افراد متواضع و خداترس آشکار می‌سازد.
۱۴. خدا متواضعان را از چه موهبتی برخوردار می‌سازد؟
۱۴ نمونه‌هایی که گفته شد به ما نشان می‌دهد که یَهُوَه به متواضعان حکمت می‌بخشد و آنان را از مقصود شکوهمند خویش آگاه می‌سازد. او کسانی را به عنوان نماینده برای بیان مقصود خود برمی‌گزیند که شاید از نظر مردم نالایق محسوب شوند. ما باید همیشه به یَهُوَه، کلام نبوی وی و سازمانش اطمینان کنیم. ما می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که یَهُوَه همواره خادمان متواضع خود را از مقصود پرجلال خویش آگاه می‌سازد. عاموس نبی می‌گوید: «خداوند یَهُوَه کاری نمی‌کند جز اینکه سرّ خویش را به بندگان خود انبیا مکشوف می‌سازد.» — عاموس ۳:۷.
متواضعان از لطف یَهُوَه برخوردار می‌گردند
۱۵. چرا نباید بگذاریم غرور بر ما غلبه کند، و این موضوع را چگونه می‌توان از سرگذشت شاؤل پادشاه مشاهده کرد؟
۱۵ لطف و عنایت یَهُوَه فقط تا زمانی شامل حال ما می‌شود که متواضع باشیم. زیرا اشخاص متواضعی بوده‌اند که مغرور گشته با اَعمالی گستاخانه، خود را به نابودی کشیده‌اند. شاؤل را مثال بزنیم. وی اوّلین کسی بود که یَهُوَه به عنوان پادشاه اسرائیل مسح کرد. وقتی شاؤل به عنوان پادشاه برگزیده شد خود را کوچک‌تر از آن می‌دید که چنین وظیفه‌ای را متقبل شود. ( ۱سموئیل ۱۵:۱۷) اما بعد از فقط دو سال دست به عملی گستاخانه زد. وی برخلاف دستورات خدا عمل نمود و به جای سموئیل نبی قربانی گذراند و بهانه‌هایی نیز برای این نافرمانی خود تراشید. ( ۱سموئیل ۱۳:۱، ۸-۱۴) شاؤل بعدها دست به کارهای دیگری نیز زد که غرورش را آشکار ساخت. غرور وی باعث شد که از روح‌القدس و لطف الٰهی محروم شود و سرانجام زندگی وی با مرگی خفّتبار پایان یابد. ( ۱سموئیل ۱۵:۳-۱۹، ۲۶؛ ۲۸:۶؛ ۳۱:۴) درسی که از این موضوع می‌گیریم این است که باید همواره متواضع و مطیع بمانیم و از خودبزرگ‌بینی و اَعمال گستاخانه‌ای که یَهُوَه را ناخوشنود می‌سازد پرهیز کنیم.
۱۶. چگونه تعمّق در عظمت یَهُوَه و نگاهی به تفاوت کوچکی که با دیگران داریم ما را متواضع می‌سازد؟
۱۶ تواضع خصوصیتی خداپسندانه است که همهٔ ما باید در خود پرورش دهیم. ( کُولُسیان ۳:۱۰، ۱۲) پرورش این خصوصیت نیاز به سعی فراوان دارد چرا که در واقع یک نوع تغییر نگرش است؛ نگرشمان نسبت به خود و دیگران. تعمّق در عظمت و برتری یَهُوَه نسبت به ما، و نگاهی به تفاوت کوچکی که با همنوعانمان داریم، دلیلی برای غرور برای ما باقی نمی‌گذارد. از دیدگاه خدا همهٔ انسان‌های ناکامل همچون علف صحرا هستند که از زمین بیرون می‌آیند، بزرگ می‌شوند و بعد پژمرده شده خشک می‌گردند. در کتاب مقدّس ساکنان زمین همچنین به ملخ تشبیه شده‌اند. ( اِشَعْیا ۴۰:۶، ۷، ۲۲) آیا درست است که یک علف چون کمی بلندتر از علف‌های دیگر است به آن‌ها فخر بفروشد؟ آیا یک ملخ که از ملخ‌های دیگر بیشتر می‌پرد باید به خود غرّه شود؟ تصوّر چنین چیزی حتی مضحک است! پولُس رسول در این خصوص به مسیحیان چنین یادآوری کرد: «کیست که تو را برتری داد و چه چیز داری که نیافتی؟ پس چون یافتی، چرا فخر می‌کنی که گویا نیافتی.» ( ۱قُرِنتیان ۴:۷) با تعمّق در چنین آیاتی یاد می‌گیریم چگونه متواضع بمانیم.
۱۷. دانیال چگونه تواضع را در خود پرورش داد، و ما چه درسی از او می‌گیریم؟
۱۷ یَهُوَه دانیال نبی را «مرد بسیار محبوب» خواند زیرا «به حضور خدای خود تواضع» می‌نمود. ( دانیال ۱۰:۱۱، ۱۲) دانیال چگونه این خصوصیت را در خود به وجود آورده بود؟ نخست اینکه او با تمام وجود به یَهُوَه توکّل داشت و مرتباً به او دعا می‌کرد. ( دانیال ۶:۱۱، ۱۲) علاوه بر آن، دانیال کلام خدا را دقیق و با انگیزهٔ درست مطالعه می‌کرد و به همین سبب مقصود پرجلال یَهُوَه را همواره مد نظر داشت. او نه تنها به خطاهای قوم بلکه به خطاهای خود نیز اعتراف می‌کرد. همواره از عدالت یَهُوَه سخن می‌راند و خود را بیش از حد عادل نمی‌شمرد. ( دانیال ۹:۲، ۵، ۷) چقدر خوب است از دانیال سرمشق گرفته، بیاموزیم تا در همهٔ کارهایمان از خود تواضع نشان دهیم.
۱۸. امروزه یَهُوَه چه موهبتی نصیب انسان‌های متواضع کرده است؟
۱۸ کتاب مقدّس می‌گوید: «ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.» ( امثال ۲۲:۴، تفس) آری، یَهُوَه لطف خود را نصیب انسان‌های متواضع می‌سازد و ایشان را نزد همگان محترم داشته، به آنان عمر طولانی عطا می‌کند. آساف یکی از مزمورنویسان کتاب مقدّس، تصمیم گرفت از خدمت به خدا دست بکشد، اما از تصمیم خود بازگشته با تواضع به خدا گفت: «موافق رأی خود مرا هدایت خواهی نمود و بعد از این مرا به جلال خواهی رسانید.» ( مزمور ۷۳:۲۴) یَهُوَه امروزه نیز متواضعان را برکت می‌دهد. به چه شکل؟ نخست اینکه چنین کسانی می‌توانند به خدا نزدیک شوند و از برکات الٰهی برخوردار گردند و همچنین می‌توانند منتظر روزی باشند که داود در مورد آن نوشت: «حلیمان وارث زمین خواهند شد و از فراوانی سلامتی متلذّذ خواهند گردید.» براستی که چه آیندهٔ زیبایی در انتظار انسان‌های حلیم و متواضع است. — مزمور ۳۷:۱۱.
مرور
• چرا می‌توان گفت اِستیفان الگوی خوبی از تواضع به جا گذاشت، و یَهُوَه چگونه او را برکت داد؟
• یَهُوَه چگونه تواضع نشان داده است؟
• چه نمونه‌هایی نشان می‌دهند که یَهُوَه جلال خود را بر متواضعان آشکار می‌سازد؟
• چگونه از دانیال تواضع را می‌آموزیم؟
[کادر در صفحهٔ ۲۲]
غیور و در عین حال متواضع
در سال ۱۹۱۹ در کنگرهٔ شاگردان کتاب مقدّس ( شاهدان یَهُوَه) در آمریکا برادر راترفورد سرپرست انجمن که ۵۰ سال داشت پیش از شروع کنگره داوطلبانه وظیفهٔ بردن بارهای شرکت‌کنندگان را تا اتاق‌هایشان بر عهده گرفت. در روز آخر کنگره که ۷۰۰۰ نفر در آن حضور داشتند با سخنانی تکان‌دهنده گفت: «شما سفیر پادشاه پادشاهان و سَروَر سَروَران می‌باشید و با مردم از شکوه و جلال بی‌همتای پادشاهی او سخن می‌گویید.» برادر راترفورد ایمانی تزلزل‌ناپذیر داشت و این امر را می‌توان در سخنرانی‌های پرشورش که با شهامت ایراد می‌کرد ملاحظه کرد. دعاهای خاضعانهٔ وی در نیایش صبحگاهی بیت‌ئیل گواه تواضع واقعی او در مقابل خدا بود.
[تصویر در صفحهٔ ۱۹]
اِستیفان با وجود قابلیتی که در تعلیم کتاب مقدّس داشت متواضعانه به امر توزیع خوراک پرداخت
[تصویر در صفحهٔ ۲۰]
تواضع مَنَسَّی در نظر یَهُوَه بسیار باارزش بود
[تصویر در صفحهٔ ۲۲]
چرا یَهُوَه دانیال را «مرد بسیار محبوب» خواند؟