درس ۲۹

سلاست در گفتار و ارائهٔ مکالمه‌ای آن توأم با تلفظ صحیح

۱-‏۴.‏ علتها و نشانه‌های عدم سلاست را نام ببر.‏

^۱ آیا هنگامی که برای ارائهٔ گفتاری در برابر حضار می‌ایستی اغلب در جستجوی کلمات درست هستی؟‏ یا وقتی که با صدای بلند می‌خوانی،‏ آیا بر روی بعضی عبارات دچار لکنت می‌شوی؟‏ اگر چنین است،‏ تو در سلاست مشکل داری.‏ شخص سلیس در استفاده کردن از کلمات ماهر است.‏ این به مفهوم شخص «چرب‌زبان» نیست که بدون فکر یا بدون صداقت،‏ کلمات را آزادانه استعمال می‌کند.‏ بلکه منظور شخصی است که سخنش نرم و دلپذیر است و به آسانی و راحتی جاری می‌شود.‏ سلاست در گفتار در برگهٔ مدرسه برای توجه مخصوصی منظور شده است.‏

^۲ در صحبت کردن،‏ بیشتر علتهای معمول عدم سلاست،‏ واضح نبودن فکر و کمبود آمادگیِ قبلیِ مطلب است.‏ همچنین ممکن است به علت ضعف در گنجینهٔ لغات یا انتخاب نادرست کلمات باشد.‏ عدم سلاست در خواندن معمولاً به علت عدم تمرین در خواندن با صدای بلند است.‏ گرچه در این مورد عدم شناختِ کافی از کلمات هم باعث لکنت یا درنگ می‌شود.‏ در خدمت موعظه،‏ عدم سلاست ممکن است ترکیبی از عوامل فوق همراه با خجالت یا عدم اطمینان باشد.‏ در آنجا مشکل جدّی است زیرا در بعضی مواقع،‏ حضار تو را عملاً ترک می‌کنند.‏ در سالن ملکوت،‏ حضار تو را به طور عملی و واقعی ترک نمی‌کنند،‏ لیکن افکار آنها سرگردان خواهد شد و بیشترِ مطالبی که می‌گویی از دست خواهد رفت.‏ بنابراین موضوع جدّی است؛‏ قطعاً سلاست خصوصیتی است که باید آن را کسب کرد.‏

^۳ بسیاری از سخنرانان خصوصیت مغشوش‌کننده‌ای دارند،‏ آنها صداهایی مانند « مْ » یا « اِ » را از خود در می‌آورند یا کلمات اضافی مشابهی را در حین صحبت ادا می‌کنند.‏ اگر تو از به کار بردن دائمِ چنین صداها یا کلماتِ ناخوشایند در سخن خود آگاه نیستی،‏ می‌توانی یک جلسهٔ تمرینی برقرار کنی و در آن به شنونده‌ای مأموریت دهی به سخن تو گوش دهد و هر بار که چنین اضافاتی را به کار می‌بری آنها را بلافاصله تکرار کند.‏ آنگاه احتمالاً تعجب خواهی کرد.‏

^۴ اشخاصی دیگر بکرّات با برگشت به آنچه گفته‌اند صحبت می‌کنند،‏ به این صورت که جمله‌ای را آغاز می‌کنند و خودشان آن را قطع می‌کنند و سپس دوباره آن را از اول آغاز می‌کنند.‏ اگر دچار چنین عادت بدی هستی،‏ سعی کن در مکالمهٔ روزمرهٔ خود بر آن غالب آیی.‏ هوشیارانه تلاش کن که اول فکر کنی و فکر را در ذهن خود بوضوح داشته باشی.‏ سپس کلّ فکر را بدون توقف یا تغییر بگو.‏

۵-‏۱۰.‏ برای بهبود یافتن سلاست سخنران چه پیشنهادهایی داده می‌شود؟‏

^۵ مسئلهٔ دیگر:‏ ما عادت کرده‌ایم به هنگام ابراز خودمان از کلمات استفاده کنیم.‏ بنابراین اگر دقیقاً می‌دانیم که چه می‌خواهیم بگوییم کلمات باید به حالت طبیعی بیان شوند.‏ لازم نیست دربارهٔ کلمات فکر کنی.‏ در واقع،‏ بهتر است به منظور تمرین فقط خاطرجمع باشی که فکر در ذهن تو واضح است،‏ و همانطور که ادامه می‌دهی دربارهٔ کلمات فکر می‌کنی.‏ اگر این کار را بکنی،‏ و ذهن خود را بر روی افکار و نَه بر روی کلمات متمرکز سازی،‏ آنگاه کلمات بخودی‌خود خواهند آمد و افکار تو همانطور که واقعاً آنها را احساس می‌کنی ابراز می‌گردند.‏ امّا به محض اینکه بجای توجه به افکار به کلمات فکر کنی،‏ سخن تو دچار وقفه خواهد شد.‏

^۶ اگر مشکل تو در سلاست انتخاب کلمه است،‏ در آن صورت یک مطالعهٔ مداوم به منظور افزایش گنجینهٔ لغات لازم است.‏ در مجلهٔ برج دیده‌بانی و سایر نشریات انجمن توجه مخصوصی به کلماتی که برای تو ناآشنا هستند معطوف کن و بعضی از آنها را در زمرهٔ واژگان روزمرهٔ خود جا بده.‏

^۷ عدم سلاست در خواندن معمولاً به علت ناآشنایی با کلمات است.‏ چنانچه در این مورد مشکل داری خوب خواهد بود که با صدای بلند،‏ به طور مرتب،‏ و اصولی بخوانی.‏

^۸ یک طریقی که این کار را می‌توان انجام داد این است که یکی دو بند از یک مطلب را انتخاب کنی و دقیقاً آن را با سکوت بخوانی تا اینکه با کلّ محتوای آن قسمت آشنا شوی.‏ گروههای فکری را جدا کن،‏ در صورت لزوم آنها را با علامتهایی مشخص کن.‏ سپس تمرین خواندن با صدای بلند آن قسمت را آغاز کن.‏ در عمل،‏ آن را به طور مکرّر بخوان تا اینکه بتوانی کلّ گروههای فکری را بدون تردید و وقفه‌های نامناسب بخوانی.‏

^۹ کلمات مشکل و ناآشنا را باید بارها و بارها تلفظ کنی تا تلفظ آنها برای تو آسان شود.‏ بعد از اینکه توانستی کلمات مورد نظر را بتنهایی تلفظ کنی،‏ سپس آنها را در قالب کلّ جمله یا جملات بخوان تا بتوانی به همان آسانی که کلمات متداول را به کار می‌بری آن کلمات دشوار را هم به کار ببری.‏

^۱۰ خواندنِ بدون آمادگی قبلی را نیز تمرین کن.‏ برای مثال،‏ همیشه آیهٔ روز و توضیح متن آن را برای اولین بار که دیدی با صدای بلند بخوان.‏ چشمان خود را عادت بده گروههای کلماتی را که کلّ افکار مشخصی را در بر دارند،‏ ببینند،‏ نَه اینکه هر دفعه فقط یک کلمه را.‏ چنانچه تمرین کنی،‏ می‌توانی بر این خصوصیت مهم صحبت کردن و خواندن مؤثر مسلّط شوی.‏

‏**********‏

۱۱-‏۱۵.‏ چگونه ارائهٔ مکالمه‌ای گفتار بستگی به اظهاراتی دارد که از آنها استفاده می‌شود؟‏

^۱۱ دیگر خصوصیت مطلوب سخنوری که در برگهٔ مدرسه به آن توجه می‌شود،‏ «ارائهٔ مکالمه‌ای گفتار» است.‏ این خصوصیّتی است که در زندگی روزمره‌ات به کار می‌بری؛‏ امّا آیا آن را به هنگام ارائهٔ گفتار هم به کار می‌بری؟‏ وقتی از اشخاصی که به آسانی حتی با یک گروه کثیر صحبت می‌کنند،‏ از قبل خواسته می‌شود گفتاری تهیه نمایند و آن را ارائه دهند،‏ اغلب خیلی رسمی و قدری «وعظ‌آمیز» و کسل‌کننده می‌شوند.‏ با وجود این،‏ مؤثرترین روش ارائهٔ گفتار برای عموم حالت مکالمه‌ای آن است.‏

^۱۲ استفاده از عبارات مکالمه‌ای.‏ بیشتر تأثیر گفتار مکالمه‌ای بستگی به عباراتی دارد که مورد استفاده قرار می‌گیرند.‏ در تهیهٔ گفتارِ آزاد،‏ به طور کلّی خوب نیست که عبارات به همان صورتی که چاپ شده‌اند به کار برده و تکرار شوند.‏ سبک نوشتار با گفتار فرق دارد.‏ بنابراین،‏ افکار را بر طبق اظهارات شخصی خودت در آور.‏ از به کار بردن همان ساختار جمله‌ها اجتناب کن.‏

^۱۳ گفتار تو بر روی سکو باید سخن روزمرهٔ تو را منعکس کند.‏ نباید «ظاهر مصنوعی» به خود بگیرد.‏ معهذا،‏ گفتار تهیه‌شدهٔ تو طبیعتاً از سخن روزمرهٔ تو بهتر خواهد بود و چون از قبل افکار خودت را دقیقاً بررسی کرده‌ای با سلاست بیشتری ادا خواهد شد.‏ بنابراین،‏ اظهارات تو باید با عبارات بهتری ساخته شده باشند.‏

^۱۴ این موضوع اهمیت تمرین روزمره را تأکید می‌کند.‏ در هنگام صحبت کردن،‏ خودت باش.‏ از زبان خیابانی اجتناب کن.‏ وقتی که قصد داری افکار مختلف را نقل کنی،‏ از تکرار مداوم اظهارات و عبارات یک شکل اجتناب کن.‏ یاد بگیر که با مفهوم صحبت کنی.‏ برای مکالمهٔ روزمرهٔ خود ارزش قائل شو؛‏ هنگامی که بر روی سکو هستی کلمات بسیار سریعتر می‌آیند و قادر خواهی بود به حالت مکالمه صحبت کنی،‏ حالتی که برای همهٔ حضار،‏ پرشور،‏ آسان،‏ و مقبول است.‏

^۱۵ این موضوع مخصوصاً در خدمت موعظه صدق می‌کند.‏ در گفتارهای شاگردی خود،‏ چنانچه با صاحبخانه‌ای صحبت می‌کنی سعی کن همانطور صحبت کنی که گویی در خدمت موعظه هستی،‏ و از اظهاراتی استفاده کن که تو در آنجا به طور طبیعی و راحت آنها را استفاده می‌کنی.‏ این حالت،‏ گفتار را غیررسمی و واقعی می‌سازد،‏ و مهمتر از آن،‏ تو را برای ارائه‌های مؤثرتر سخن در خدمت موعظه تربیت خواهد کرد.‏

۱۶-‏۱۹.‏ اشاره کن که چگونه نحوهٔ ارائه می‌تواند بر ارائهٔ مکالمه‌ای گفتار تأثیر بگذارد؟‏

^۱۶ نحوهٔ ارائهٔ مکالمه‌ای.‏ این حالت تنها بستگی به اظهاراتی که استفاده می‌کنی،‏ ندارد.‏ نحوهٔ ارائه نیز مهم است.‏ تُن صدا،‏ تنظیم صدا و طبیعی بودن بیان شامل این نوع ارائه می‌شود.‏ این نوع ارائه گرچه به وسیلهٔ بلندگو برای حضار تقویت می‌شود امّا مانند صحبت روزمره بی‌اختیار بیان می‌گردد.‏

^۱۷ ارائهٔ مکالمه‌ای،‏ درست برعکس سخن بدیع است.‏ ارائهٔ مکالمه‌ای عاری از عناصر نحوهٔ ارائهٔ «وعظ‌آمیز» و هر گونه تظاهر است.‏

^۱۸ اغلب طریقی که در آن ارائهٔ مکالمه‌ای به وسیلهٔ سخنرانان مبتدی از دست می‌رود این است که بیش از حد در آماده کردن کلمات مطلب اغراق می‌شود.‏ هنگام آماده شدن برای ارائه،‏ فکر نکن برای اینکه خوب آماده باشی باید کلمه به کلمه گفتار را مرور کنی تا اینکه در عمل آن را از حفظ بدانی.‏ در آماده کردن ارائهٔ یک سخن یا گفتار آزاد،‏ تأکید باید بر روی مرور دقیق افکاری باشد که ابراز می‌شوند.‏ آنها را باید برای خودت تجسم و تکرار کنی تا به آسانی یکی به دنبال دیگری در ذهن تو بیایند.‏ چنانچه آنها به طور منطقی بسط داده و خوب برنامه‌ریزی شده باشند،‏ نباید مشکلی وجود داشته باشد،‏ و به هنگام ارائه باید به آسانی و آزادانه بیرون بیایند.‏ چنانچه افکارت با میل به اینکه می‌خواهی مطلبی را به اطلاع حضار برسانی ابراز شوند،‏ حالت مکالمه‌ات بخشی از نحوهٔ ارائهٔ فوق خواهد بود.‏

^۱۹ یک طریق که می‌توانی از این بابت مطمئن باشی صحبت کردن با افراد مختلف حضار است.‏ در یک آن به طور مستقیم با یک نفر صحبت کن.‏ فکر کن که آن شخص سؤالی از تو پرسیده است و تو جواب آن را می‌دهی.‏ خودت را در یک مکالمهٔ خصوصی با آن شخص در نظر بگیر و تصور کن که فکر بخصوصی را بسط می‌دهی.‏ سپس به شخص دیگری در میان حضار توجه نما و این رویهٔ را تکرار کن.‏

۲۰-‏۲۳.‏ چگونه شخص می‌تواند خواندنش را به حالت طبیعی اجرا کند؟‏

^۲۰ حفظ نحوهٔ مکالمه‌ای به هنگام خواندن متن یکی از خصوصیتهای سخن است که تسلّط بر آن از مشکلترین خصائص به شمار می‌رود،‏ امّا یکی از مهمترین است.‏ البته اکثر قرائتهای ما برای عموم از روی کتاب مقدس است،‏ و آن شامل خواندن آیه‌هایی است که در ارتباط با گفتاری آزاد می‌باشد.‏ کتاب مقدس باید با احساس و آگاهی کامل از مفهوم متن آن خوانده شود.‏ خواندن باید زنده باشد.‏ از طرفی دیگر،‏ خادمان وفادار خدا از لحن احساساتی حاکی از تظاهر به تقوا که روحانیون مذهبی ادای آن را در می‌آورند،‏ هرگز پیروی نمی‌کنند.‏ خادمان یَهُوَه کلام او را با تأکید طبیعی و با واقعیت عاری از تظاهر خواهند خواند که زبان زندهٔ این کتاب شایستهٔ آن است.‏

^۲۱ اغلب همین در مورد خواندن مجلهٔ برج دیده‌بانی یا پاراگرافهای نشریه‌ای که در جلسهٔ مطالعهٔ کتاب مورد مطالعه قرار می‌گیرد نیز صحت دارد.‏ اینجا هم اظهارات و ساختمان جمله‌ها از نظر طرح به شیوهٔ مکالمه‌ای نیستند.‏ بنابراین خواندن تو همیشه مانند مکالمه به نظر نمی‌آید.‏ امّا اگر مفهوم آنچه را که می‌خوانی،‏ بفهمی و آن را تا آنجا که می‌شود طبیعی و با مفهوم بخوانی،‏ اغلب آن را طوری به نظر خواهی رساند که گویا سخن آزاد است،‏ اگرچه شاید قدری رسمی‌تر به نظر آید از آنچه طبیعتاً ارائه می‌دادی.‏ بنابراین اگر می‌توانی آن را از قبل آماده کنی،‏ باید عادت کنی هر علامتی را که به تو کمک می‌کند در آن قرار دهی،‏ و حداکثر تلاش خود را به کار ببری تا مطلب را به شیوهٔ واقعی و طبیعی ارائه دهی.‏

^۲۲ در خواندن یا صحبت کردن مکالمه‌ای،‏ صمیمیّت و طبیعی بودن کلیدهای اصلی هستند.‏ بگذار دل تو لبریز گردد و با صحبتت شنوندگان را جذب کن.‏

^۲۳ سخن خوب را مانند اخلاق خوب نمی‌توان برای موقعیتی بر تن کرد.‏ امّا اگر سخن خوب را هر روز به کار بگیری،‏ بر روی سکو ظاهر خواهد شد به همان نحو که اخلاق خوب تو در منزل و در قبال عموم نیز ظاهر می‌شود.‏

‏**********‏

۲۴،‏ ۲۵.‏ چرا تلفظ بد نامطلوب است؟‏

^۲۴ تلفظ صحیح.‏ تلفظ صحیح نیز مهم است،‏ و در برگهٔ مدرسه به طور جداگانه منظور شده است.‏ همهٔ مسیحیان تحصیلات زیاد دنیوی ندارند،‏ همانطور که پطرس و یوحنا مردمی درس‌نخوانده و عامی تلقی می‌شدند،‏ معهذا مهم است که از کاهش اثر ارائهٔ پیام خود به علت ضعف تلفظ جلوگیری کنیم.‏ این امری است که با بذل توجه کافی می‌توان آن را بسادگی تصحیح نمود.‏

^۲۵ چنانچه تلفظ شخص بسیار بد باشد،‏ ممکن است که افکاری غلط به اذهان حضار برساند،‏ که این قطعاً نامطلوب خواهد بود.‏ وقتی کسی در گفتارش کلمه‌ای را غلط تلفظ می‌کند،‏ اثر کلّی آن این است که کلمه و تلفظش مثل یک چراغ قرمز در ذهن تو روشن می‌شود.‏ ممکن است از دنبال کردن مسیر بحث او باز بمانی و شروع به فکر کردن دربارهٔ کلمه و تلفظِ غلط آن بکنی.‏ این ممکن است توجه تو را از چیزی که گفته می‌شود به چگونگی گفته شدن آن برگرداند.‏

۲۶،‏ ۲۷.‏ دربارهٔ تلفظ چه مشکلاتی منظور می‌شود؟‏

^۲۶ می‌توان گفت که در ارتباط با تلفظ سه نوع مشکل کلّی وجود دارد.‏ یکی از آنها تلفظِ اشتباه است،‏ که تأکید در جای غلط انجام می‌شود یا به حروف صدای غلط داده می‌شود.‏ بیشتر زبانهای معاصر از یک شکلِ مرتبِ تأکید برخوردار می‌باشند.‏ در زبان فارسی برای تلفظ صحیح باید از علامات کمکی از قبیل:‏ فتحه،‏ کسره،‏ ضمّه،‏ سکون،‏ تشدید،‏ و غیره استفاده کرد،‏ وگرنه در تلفظِ عبارات مشکل ایجاد می‌شود.‏ همچنین تلفظی وجود دارد که صحیح است امّا مبالغه می‌شود،‏ بیش از حد دقیق است،‏ تأثیر تظاهر و حتی پُراِفادگی می‌گذارد،‏ و این نوع تلفظ خوشایند نیست.‏ مشکل سوم تلفظ عامیانه است،‏ که صفت مشخصهٔ آن نادیده گرفتن مداوم کلمات است و یا از قلم انداختن بخشها و چیزهای دیگر از این قبیل.‏ از آنها می‌بایست اجتناب کرد.‏

^۲۷ ما معمولاً در سخن روزمرهٔ خود از کلماتی استفاده می‌کنیم که آنها را خوب می‌شناسیم؛‏ بنابراین تلفظ در این رابطه مشکل قابل توجهی به حساب نمی‌آید.‏ بزرگترین مشکل ما هنگام خواندن رخ می‌دهد.‏ امّا شاهدان یَهُوَه در برابر عموم و یا به صورت شخصی مستمراً مشغول خواندن هستند.‏ ما در موعظهٔ خانه به خانه کتاب مقدس را برای مردم می‌خوانیم.‏ احیاناً از ما خواسته می‌شود هنگام مطالعهٔ برج دیده‌بانی‏،‏ یا مطالعهٔ خانگی کتاب مقدس یا در مطالعهٔ کتاب جماعت پاراگرافهای متنی را بخوانیم.‏ پس اهمیت دارد که خواندن ما دقیق و تلفظ ما صحیح باشد.‏ در غیر این صورت این اثر به جا خواهد ماند که نمی‌دانیم دربارهٔ چه چیزی حرف می‌زنیم.‏ همچنین این باعث دور شدن توجه از پیام می‌گردد.‏

۲۸-‏۳۴.‏ چگونه می‌توان به شخص کمک کرد تا تلفظش را بهتر کند؟‏

^۲۸ توصیه دربارهٔ تلفطِ اشتباه نباید اغراق‌آمیز باشد.‏ چنانچه موضوع به یک یا دو کلمه مربوط است،‏ یک توصیهٔ خصوصی می‌تواند کافی باشد.‏ حتی در صورتی که فقط چند کلمه در گفتار نادرست تلفظ شده باشند،‏ چنانچه اینها همان کلماتی باشند که به طور مداوم در خدمت موعظه یا در کلام روزمره از آنها استفاده می‌کنیم،‏ مفید خواهد بود که سرپرست مدرسه توجه شاگرد را به آنها جلب نماید تا او یاد بگیرد چگونه آنها را به صورت صحیح تلفظ کند.‏

^۲۹ از سوی دیگر چنانچه شاگرد هنگام خواندن کتاب مقدس یک یا دو اسم عبرانی را به طور غلط تلفظ کند،‏ این یک ضعف اساسی تلقی نمی‌شود.‏ امّا چنانچه در تلفظ اسامی متعدد اشتباه کند،‏ این دال بر نقص آمادگی او خواهد بود و باید تذکر داد.‏ باید به شاگرد کمک کرد که تلفظ صحیح را یاد بگیرد و سپس آن را تمرین کند.‏

^۳۰ همین حالت در مورد تلفظ اغراق‌آمیز نیز صدق می‌کند.‏ اگر قرار باشد این حالت که به صورت یک عادت در آمده است از ارزش گفتار بکاهد،‏ در آن صورت باید به شاگرد برای رفع آن کمک کرد.‏ باید توجه کرد که اکثر اشخاص هنگامی که شتابزده صحبت می‌کنند معمولاً برخی کلمات را به صورت جویده جویده تلفظ می‌کنند.‏ در این مورد نیازی به تذکر نیست،‏ امّا چنانچه این به شکل یک عادت در آمده است،‏ یعنی شاگرد همیشه کلمات را به صورت جویده جویده تلفظ کند به طوری که فهم گفتار او مشکل باشد و یا این امر از ارزش پیام گفتار بکاهد،‏ در این صورت اقدام صحیح این است که در مورد نحوهٔ تلفظ شمرده و واضح به او کمک شود.‏

^۳۱ البته سرپرست در نظر دارد که تلفظ مقبول در جاهای مختلف متفاوت می‌باشد.‏ حتی فرهنگهای لغت هم اغلب بیش از یک تلفظ مقبول را منظور می‌کنند.‏ بنابراین او در تذکر یا توصیه دادن دربارهٔ تلفظ،‏ دقت خواهد کرد.‏ او موضوع را از روی میل شخصی مطرح نخواهد کرد.‏

^۳۲ اگر مشکلی در مورد تلفظ داری،‏ با تصمیم گرفتن دربارهٔ رفع آن،‏ اصلاح کردنش آنچنان دشوار نخواهد بود.‏ حتی وقتی مطلبی برای خواندن به سخنرانان باتجربه محول می‌شود،‏ برای آشنایی بهتر با کلماتی که نمی‌شناسند به فرهنگ لغات رجوع می‌کنند.‏ آنها صرفاً تلفظ را حدس نمی‌زنند.‏ بنابراین از فرهنگ لغات استفاده کن.‏

^۳۳ طریق دیگری که می‌تواند تلفظ تو را بهتر کند این است که برای شخص دیگری بخوانی،‏ کسی که کلمات را خوب تلفظ می‌کند،‏ و از او بخواهی که هر بار که اشتباه می‌کنی تو را از خواندن باز دارد و اصلاح کند.‏

^۳۴ روش سوم این است که با دقت به سخنرانان گوش دهی.‏ همانطور که گوش می‌دهی فکر کن؛‏ از کلماتی که تلفظ آنها با تلفظ تو متفاوت است یادداشت بردار؛‏ آنها را در جایی بنویس؛‏ آنها را با فرهنگ لغات مطابقت و تمرین کن.‏ اندکی بعد تو هم تلفظ درست خواهی داشت.‏ سلاست و ارائهٔ مکالمه‌ای گفتار توأم با تلفظ صحیح،‏ ارزش سخن تو را افزایش خواهد داد.‏