برای نجات خانوادهٔ خود سخت کار کن
«ایشانرا بتأدیب و نصیحت خداوند تربیت نمائید.» — افسسیان ۶:۴.
۱، ۲. امروزه والدین با چه سختیهایی روبرو هستند؟
مجلهای معروف، آن را یک انقلاب نامید. این در مقالهای بود که تغییرات تکاندهندهای را که در سالهای اخیر در خانوادهها اتفاق افتاده است، شرح داد. گفته میشد که این تغییرات «نتیجهٔ همهگیریِ طلاق، ازدواج مجدد، طلاق مجدد، حرامزادگی، و فشارهای جدید در خانوادههای مصون» میباشد. چنین فشارها و سختیهای روحی تعجبآور نیستند، زیرا کتاب مقدس پیشگویی کرد، مردم در طول «ایّام آخر» با «زمانهای سخت» مواجه خواهند شد. — ۲تیموتاؤس ۳:۱-۵.
۲ به این دلیل امروزه والدین با سختیهایی روبرو هستند که برای نسلهای پیشین ناشناخته بود. اگرچه در میان ما والدینی هستند که فرزندانشان را «از طفولیّت» با روشهای خدایی بزرگ کردهاند، ولی خانوادههای بسیاری، درست اخیراً ‹در راستی سلوک نمودن› را آغاز کردهاند. (۲تیموتاؤس ۳:۱۵؛ ۳یوحنا ۴) فرزندان آنها، هنگامی که والدین شروع کردند به آنها راههای خدا را آموزش دهند، احتمالاً بزرگتر بودهاند. از این گذشته، تعداد رو به افزایشی از خانوادههای تکسرپرست و خانوادههای ناتنی در میان ما یافت میشوند. پند پولس، در هر موقعیتی که باشی به کار میرود: «ایشانرا بتأدیب و نصیحت خداوند تربیت نمائید.» — افسسیان ۶:۴.
والدین مسیحی و نقش آنان
۳، ۴. الف) چه عواملی موجب شدهاند که نقش پدران کاهش پیدا کند؟ ب) چرا پدران مسیحی نباید فقط اشخاصی نانآور باشند؟
۳ توجه داشته باش که پولس کلامش را در افسسیان ۶:۴، در اصل متوجه «پدران» ساخت. نویسندهای توضیح میدهد که در نسلهای پیشین «پدران مسئول تربیت اخلاقی و روحانی فرزندانشان بودند؛ پدران مسئول تحصیل فرزندانشان بودند. . . . اما انقلاب صنعتی این رابطهٔ نزدیک را ربود؛ پدران، کشتزارها و مغازههای خود را ترک کردند، خانههای خود را ترک کردند تا در کارخانهها و سپس در دفاتر کار کنند. مادران، بسیاری از وظایفی را که زمانی پدران مسئول آنها بودند، به عهده گرفتند. پدر بودن، به طور روزافزون امری ظاهری شد.»
۴ ای مردان مسیحی: به این قانع نباشید که صرفاً نانآور باشید، و تمام تربیت و پرورش فرزندانتان را به همسرتان محول کنید. امثال ۲۴:۲۷ به پدران زمانهای قدیم تأکید کرد: «کار خود را در خارج آراسته کن، و آنرا در مِلْک مُهیّا ساز، و بعد از آن خانهٔ خویشرا بنا نما.» امروزه نیز، شاید به عنوان مردی شاغل، برای امرار معاش باید ساعتها زحمت کشیده و سخت کار کنی. (۱تیموتاؤس ۵:۸) ولی بعد از آن، لطفاً وقت بگذار — از لحاظ عاطفی و روحانی — ‹خانهٔ خویشرا بنا نمایی.›
۵. چگونه زنان مسیحی میتوانند برای نجات خانوادهٔ خود کار کنند؟
۵ ای زنان مسیحی: شما هم باید برای نجات خانوادهتان سخت کار کنید. امثال ۱۴:۱ میگوید: «هر زن حکیم خانهٔ خود را بنا میکند.» شما و شوهرتان، به عنوان شریک ازدواج در مسئولیت تربیت فرزندتان سهیم هستید. (امثال ۲۲:۶؛ ملاکی ۲:۱۴) این میتواند شامل تأدیب فرزندانتان، آماده کردن آنها برای جلسات مسیحی و خدمت موعظه، یا حتی اداره کردن مطالعهٔ خانوادگی در صورتی که شوهرتان قادر به انجام آن نیست، باشد. همچنین میتوانید با آموزش فنون خانهداری، آداب صحیح، بهداشت جسمی، و خیلی چیزهای مفید دیگر به فرزندانتان، کارهای بسیاری انجام دهید. (تیطس ۲:۵) وقتی شوهران و زنان به این طریق با یکدیگر کار میکنند، بهتر میتوانند با نیازهای فرزندانشان برخورد کنند. فقط برخی از این نیازها چه هستند؟
توجه به نیازهای عاطفی آنها
۶. پدران و مادران چه نقشی را در پیشرفت عاطفی فرزندانشان ایفا میکنند؟
۶ هنگامی که ‹دایهای اطفال خود را میپرورد،› آنها حس میکنند که در امان، محفوظ، و عزیز هستند. (۱تسالونیکیان ۲:۷؛ مزمور ۲۲:۹) تعداد کمی از مادران میتوانند مانع گرایش به توجه فراوان نسبت به اطفالشان شوند. اشعیای نبی پرسید: «آیا زن بچهٔ شیرخوارهٔ خود را فراموش کرده بر پسر رَحِم خویش ترحّم ننماید؟» (اشعیا ۴۹:۱۵) بنابراین مادران نقش مهمی را در پیشرفت عاطفی بچهها ایفا میکنند. با این وصف، پدران نیز نقش مهمی را در این باره ایفا میکنند. پاؤل لوئیس، مربی خانواده چنین میگوید: «من هرگز یک مددکار اجتماعی هم نداشتهام که شنیده باشد بچهای [بزهکار] بگوید، رابطهای سالم با پدرش داشته است. حتی یکی از صدها بچه هم این را نگفت.»
۷، ۸. الف) چه گواهی در مورد رابطهٔ محکم بین یَهُوَه خدا و پسرش وجود دارد؟ ب) چگونه پدران میتوانند رابطهای محبتآمیز با فرزندانشان ایجاد کنند؟
۷ به این دلیل ضروریست که پدران مسیحی، با دقت رابطهای محبتآمیز را با فرزندانشان توسعه دهند. برای مثال، به یَهُوَه خدا و عیسی مسیح توجه کن. یَهُوَه در تعمید عیسی اظهار کرد: «تو پسر حبیب من هستی که بتو خوشنودم.» (لوقا ۳:۲۲) این همه چیز در این چند کلمه ابراز شده است! یَهُوَه (۱) پسرش را تصدیق کرد، (۲) محبتش را نسبت به عیسی علناً ابراز کرد، و (۳) رضایتش را در مورد عیسی آشکار ساخت. با این حال، این تنها موقعی نبود که یَهُوَه محبتش را برای پسرش ابراز کرد. عیسی کمی بعد به پدرش گفت: «مرا پیش از بنای جهان محبّت نمودی.» (یوحنا ۱۷:۲۴) با وجود این، آیا واقعاً همهٔ پسران و دختران مطیع نیاز به تصدیق، محبت، و رضایت از جانب پدرانشان ندارند؟
۸ اگر تو پدر هستی، به طور مشابه میتوانی به وسیلهٔ اینکه دائم از لحاظ جسمی و شفاهی، محبت شایسته را ابراز نمایی، کارهای زیادی انجام دهی تا رابطهای محبتآمیز با فرزندانت ایجاد کنی. درست است، برای بعضی مردان مشکل است که محبتشان را نشان دهند، بخصوص اگر هرگز محبت آشکار از پدران خود دریافت نکرده باشند. اما حتی تلاشی ناشیانه برای ابراز محبت به فرزندانت میتواند اثری نیرومند داشته باشد. با این همه، «محبّت بنا میکند.» (۱قرنتیان ۸:۱) اگر فرزندانت، به دلیل محبت پدرانهات، خود را امن حس میکنند، بیشتر گرایش خواهند داشت که ‹پسران و دختران واقعی› باشند و حس کنند آزادانه به تو اعتماد میکنند. — امثال ۴:۳.
توجه به نیازهای روحانی آنها
۹. الف) چگونه والدین خداترس اسرائیلی به نیازهای روحانی خانوادهشان توجه میکردند؟ ب) مسیحیان چه موقعیتهایی را برای آموزش فرزندانشان به طور غیر رسمی، دارا هستند؟
۹ بچهها نیازهای روحانی نیز دارند. (متی ۵:۳) موسی به والدین اسرائیلی نصیحت کرد: «این سخنانیکه من امروز ترا امر میفرمایم بر دل تو باشد. و آنها را به پسرانت بدقّت تعلیم نما و حین نشستنت در خانه و رفتنت براه و وقت خوابیدن و برخاستنت از آنها گفتگو نما.» (تثنیه ۶:۶،۷) اگر پدر یا مادری مسیحی هستی، میتوانی با تعلیمت به طور غیر رسمی، مانند «حین . . . رفتنت براه»، خیلی کار انجام دهی. اوقاتی که با یکدیگر در ماشین هستید، خرید میکنید، یا از خانه به خانه در خدمت روحانی مسیحی همراه با فرزندانت قدم میزنی، فرصتهای مفیدی را فراهم میکند تا در محیطی آسوده، تعلیم دهی. اوقات صرف غذا وقت مخصوصاً خوبی برای خانوادههاست تا با یکدیگر صحبت کنند. مادری توضیح میدهد: «ما از وقت غذا برای صحبت دربارهٔ چیزهایی که در طول روز اتفاق افتاده است، استفاده میکنیم.»
۱۰. چرا گاهی اوقات مطالعهٔ خانوادگی دشوار است، و والدین باید دارای چه ثباتی باشند؟
۱۰ ولی تعلیم رسمی به وسیلهٔ مطالعهٔ دائمی کتاب مقدس با بچههایت نیز ضروریست. مسلماً، «حماقت در دل طفل بسته شده است.» (امثال ۲۲:۱۵) بعضی والدین میگویند که بچههایشان میتوانند عمداً در مطالعهٔ خانوادگی اختلال به وجود آورند. چطور؟ با بیقراری و بیحوصلگی نشان دادن، با ایجاد حواسپرتیهای آزاردهنده (از قبیل جنگ و جدال با خواهر و برادران)، یا به وسیلهٔ تظاهر به بیاطلاعی از حقایق اساسی کتاب مقدس. اگر این به مرحلهای برسد که ستیزی بین خواستها شود، خواست پدر یا مادر باید قویترین باشد. والدین مسیحی نباید تسلیم شوند و بگذارند بچهها بر خانواده حاکم شوند. — با غلاطیان ۶:۹ مقایسه شود.
۱۱. چگونه میتوان مطالعهٔ خانوادگی را لذتبخش ساخت؟
۱۱ اگر فرزندانت از مطالعهٔ خانوادگی لذت نمیبرند، شاید تغییراتی چند میتواند به وجود آید. برای مثال، آیا مطالعه به عنوان عذری برای مرور آخرین خطاهای فرزندانت است؟ شاید بهتر خواهد بود تا دربارهٔ چنین مشکلاتی به طور خصوصی صحبت کنی. آیا مطالعهتان به طور دائم انجام میشود؟ اگر آن را به دلیل نمایش مطلوب تلویزیونی یا رویدادهای ورزشی لغو کنی، به احتمال زیاد فرزندانت مطالعه را خیلی جدی نخواهند گرفت. آیا در روش ادارهٔ مطالعه، جدی و با شور و ذوق هستی؟ (رومیان ۱۲:۸) بله، مطالعه باید لذتبخش باشد. سعی کن همهٔ بچهها را شرکت بدهی. مثبت و سازنده باش، و فرزندانت را برای شرکتشان، به گرمی تحسین کن. البته، فقط موضوع را هدف قرار نده، بلکه سعی کن به قلبها برسی. — امثال ۲۳:۱۵.
تأدیب در عدالت
۱۲. چرا تأدیب، همیشه شامل تنبیه بدنی نیست؟
۱۲ بچهها احتیاج شدیدی نیز به تأدیب دارند. تو به عنوان پدر یا مادر باید برای آنها محدودیتهایی قرار دهی. امثال ۱۳:۲۴ میگوید: «کسیکه چوبرا باز دارد از پسر خویش نفرت میکند. امّا کسیکه او را دوست میدارد او را بسعئ تمام تأدیب مینماید.» با این وجود، منظور کتاب مقدس این نیست که تأدیب همیشه باید بدنی باشد. امثال ۸:۳۳ چنین بیان میکند: «تأدیبرا بشنوید،» و به ما گفته شده است که «یک ملامت بمرد فهیم اثر میکند، بیشتر از صد تازیانه بمرد جاهل.» — امثال ۱۷:۱۰.
۱۳. تأدیب فرزند چگونه باید انجام شود؟
۱۳ برخی تأدیبهای بدنی، در هنگام لزوم میتوانند مقتضی باشند. ولی، اگر عصبانیت به خرج دهی، احتمال دارد مفرط و بینتیجه شود. کتاب مقدس هشدار میدهد: «ای پدران فرزندان خود را خشمگین مسازید مبادا شکستهدل شوند.» (کولسیان ۳:۲۱) در واقع، «ظلمْ مرد حکیمرا جاهل میگرداند.» (جامعه ۷:۷) یک جوان تلخکام، حتی میتواند در مقابل معیارهای عادل، مقاومت نشان دهد. از اینرو والدین باید نوشتههای مقدس را به کار ببرند تا فرزندانشان را در عدالت و با روشی قاطعانه ولی متعادل، تأدیب کنند. (۲تیموتاؤس ۳:۱۶) تأدیب خدایی با محبت و ملایمت اعمال میشود. — با ۲تیموتاؤس ۲:۲۴،۲۵ مقایسه شود.a
۱۴. چنانچه والدین مستعد باشند که شدت عمل به خرج دهند، چه کار باید بکنند؟
۱۴ البته، «همگئ ما بسیار میلغزیم.» (یعقوب ۳:۲) حتی پدر یا مادری که معمولاً بامحبت است، میتواند تسلیم فشاری آنی شود و چیز بیمحبتی را بگوید یا خشونت نشان دهد. (کولسیان ۳:۸) اگر این اتفاق بیفتد، نگذار خورشید، در حالی که فرزندت در اندوه بزرگی است، یا خودت در حالتی رنجیده هستی، غروب کند. (افسسیان ۴:۲۶،۲۷) موضوع را با فرزندت حل کن، چنانچه بجا به نظر برسد، معذرتخواهی کن. (با متی ۵:۲۳،۲۴ مقایسه شود.) نشان دادن چنین فروتنیی، میتواند تو و فرزندانت را به یکدیگر نزدیکتر کند. اگر حس میکنی که نمیتوانی روحیهات را کنترل کنی و شدت عمل به خرج خواهی داد، از پیران منصوب جماعت کمک بطلب.
خانوادههای تکسرپرست و خانوادههای ناتنی
۱۵. چگونه میتوان به بچهها در خانوادههای تکسرپرست کمک کرد؟
۱۵ ولی همهٔ بچهها، هم از طرف پدر و هم از طرف مادر حمایت نمیشوند. در ایالات متحده، از هر ۴ بچه یکی توسط تنها یک ولی، بزرگ میشود. در دوران کتاب مقدس، ‹پسران بیپدر› معمول بودند، و توجه به آنها، در نوشتههای مقدس به طور مکرر ذکر شده است. (خروج ۲۲:۲۲) امروزه، خانوادههای تکسرپرست مسیحی نیز با فشارها و سختیها مواجه هستند، اما با دانستن اینکه یَهُوَه «پدر یتیمان و داور بیوهزنان» است، تسلی مییابند. (مزمور ۶۸:۵) به مسیحیان تأکید میشود، «یتیمان و بیوهزنان را در مصیبت ایشان تفقّد کنند.» (یعقوب ۱:۲۷) همایمانان میتوانند برای کمک به خانوادههای تکسرپرست خیلی کارها انجام دهند.b
۱۶. الف) والدینِ تنها باید چه کاری را در حق خانوادهٔ خود انجام دهند؟ ب) چرا تأدیب میتواند دشوار باشد، اما چرا باید اجرا شود؟
۱۶ اگر یک پدر و یا مادر تنها هستی، خودت چه کار میتوانی بکنی تا به خانوادهات فایده برسانی؟ لازم است در مورد مطالعهٔ خانوادگی کتاب مقدس، حضور در جلسات، و خدمت موعظه باپشتکار باشی. ولی تأدیب میتواند وظیفهای بخصوص مشکل باشد. شاید هنوز به دلیل مرگ همسری عزیز و از دست دادن او غمگین هستی. یا ممکن است با احساسی از تقصیر یا خشم بابت متلاشی شدن ازدواج، دست به گریبان باشی. اگر در قیمومت سهیم هستید، ممکن است حتی ترس داشته باشی که پس از جدایی یا طلاق، شاید فرزندت ترجیح بدهد که با تو نماند. چنین موقعیتهایی میتواند اجرای تأدیب متعادل را از لحاظ عاطفی دشوار سازد. ولی با وجود این، کتاب مقدس به ما میگوید که «پسریکه بیلگام باشد مادر خود را خجل خواهد ساخت.» (امثال ۲۹:۱۵) پس تسلیم احساس تقصیر، پشیمانی، یا فشار عاطفیی که از طرف همسر سابقت وارد میشود، نشو. معیارهای معقول و همآهنگ قرار بده. اصول کتاب مقدس را به مخاطره نینداز. — امثال ۱۳:۲۴.
۱۷. چگونه نقش اعضای خانواده در خانوادهای تکسرپرست میتواند مبهم شود، و برای جلوگیری از این امر، چه کار میتوان انجام داد؟
۱۷ ولی اگر مادری تنها، با پسرش به عنوان همسری جانشین — مرد خانه — یا با دخترش به عنوان محرم راز رفتار کند، مشکلات عمیق را بر دوش او میگذارد. انجام چنین کاری، برای بچه بیمورد و گیجکننده است. هنگامی که نقش پدر یا مادر و بچه مبهم شود، تأدیب از هم میپاشد. بگذار معلوم شود که تو پدر یا مادر هستی. اگر مادری محتاج پند بر پایهٔ کتاب مقدس هستی، آن را نزد پیران یا شاید خواهری مسنتر و جاافتاده جستجو کن. — با تیطس ۲:۳-۵ مقایسه شود.
۱۸، ۱۹. الف) بعضی سختیهایی که خانوادههای ناتنی با آنها مواجه میشوند، چه هستند؟ ب) چگونه والدین و فرزندان در خانوادهای ناتنی میتوانند حکمت و فطانت نشان دهند؟
۱۸ خانوادههای ناتنی نیز با سختیها روبرو هستند. والدین ناتنی، بارها درمییابند که «محبت فوری از طرف بچههای ناتنی» نادر است. برای مثال، فرزندان ناتنی میتوانند نسبت به تبعیض ظاهری در مورد فرزندان تنی، کاملاً حساس باشند. (با پیدایش ۳۷:۳،۴ مقایسه شود.) فرزندان ناتنی، در حقیقت میتوانند با غم پدر یا مادر ازدسترفته و ترس از اینکه دوست داشتن پدر یا مادر ناتنی، به نحوی بیوفایی به پدر یا مادر تنیشان خواهد بود، دست به گریبان باشند. تلاش برای تأدیب لازم، میتواند با یادآوری سختی روبرو شود، ‹تو پدر یا مادر واقعی من نیستی!›
۱۹ امثال ۲۴:۳ میگوید: «خانه بحکمت بنا میشود، و با فطانت استوار میگردد.» بله، برای اینکه خانوادهای ناتنی موفقیت کسب کند، از جانب همه نیاز به حکمت و فطانت است. فرزندان باید به موقع، این حقیقت را که چیزها تغییر کردهاند و اغلب دردآور است، قبول کنند. به همین ترتیب، والدین ناتنی میتوانند نیاز به یادگیری این امر داشته باشند که صبور و دلسوز باشند، و وقتی با طرد ظاهری مواجه میشوند، به سرعت رنجانده نشوند. (امثال ۱۹:۱۱؛ جامعه ۷:۹) قبل از اینکه نقش انضباطدهنده را به عهده بگیری، روی ایجاد دوستی با فرزند ناتنی کار کن. عدهای ممکن است تا زمانی که چنین پیوندی محکم شود، بهتر بدانند که اجازه دهند پدر یا مادر تنی، تأدیب را انجام دهد. وقتی فشارهای روحی به وجود میآید، باید برای تبادل افکار تلاش شود. امثال ۱۳:۱۰ میگوید: «با آنانیکه پند میپذیرند حکمت است.»c
برای نجات خانوادهات پیوسته کار کن
۲۰. سرهای خانوادههای مسیحی باید به انجام چه کاری ادامه دهند؟
۲۰ خانوادههای استوار مسیحی، اتفاقی به وجود نمیآیند. شما سرهای خانواده باید به کار کردن برای نجات خانوادههایتان ادامه دهید. هوشیار بوده و متوجه خصوصیات ناسالم یا تمایلات دنیوی باشید. در صحبت، رفتار، محبت، ایمان، و پاکی، نمونهای خوب باشید. (۱تیموتاؤس ۴:۱۲) ثمرهٔ روح خدا را نشان دهید. (غلاطیان ۵:۲۲،۲۳) صبر، ملاحظه، بخشش، و دلسوزی، کوششهای شما را تقویت میکند تا راههای خدا را به فرزندانتان آموزش دهید. — کولسیان ۳:۱۲-۱۴.
۲۱. چگونه میتواند فضایی گرم و شاد در خانهٔ شخص حفظ شود؟
۲۱ سعی کنید با کمک خدا، روحیهای شاد و گرم را در خانوادهتان حفظ کنید. به عنوان خانواده با همدیگر وقت صرف کنید، سعی کنید حداقل یک وعده غذا را هر روز با یکدیگر بخورید. جلسات مسیحی، خدمت موعظه، و مطالعهٔ خانوادگی ضروری هستند. در عین حال، «وقتی برای خنده . . . و وقتی برای رقص» نیز وجود دارد. (جامعه ۳:۱،۴) بله، مواقعی را برای تفریح سازنده برنامهریزی کنید. بازدید موزهها، باغ وحشها، و اماکن مشابه، برای تمام خانواده لذتبخش هستند. یا اینکه میتوانید تلویزیون را خاموش کنید و به آواز خواندن، گوش کردن به موسیقی، بازی کردن، و گفتگو بپردازید. این میتواند به خانواده کمک کند تا به یکدیگر نزدیکتر شوند.
۲۲. چرا باید برای نجات خانوادهات سخت کار کنی؟
۲۲ به این امید که همهٔ شما والدین مسیحی به خشنود کردن یَهُوَه به طور کامل، ادامه دهید «در هر عمل نیکو بار آورید و بمعرفت کامل خدا نموّ کنید.» (کولسیان ۱:۱۰) خانوادهات را بر پایهٔ محکم اطاعت از کلام خدا بنا کن. (متی ۷:۲۴-۲۷) و مطمئن باش تلاشهای تو برای بزرگ کردن فرزندانت «بتأدیب و نصیحت خداوند»، رضایت او را جلب خواهد کرد. — افسسیان ۶:۴.
[پاورقیها]
a مقالهٔ «دیدگاه کتاب مقدس: ‹چوب تأدیب› — آیا منسوخ شده است؟» در بیدار شوید! ۸ سپتامبر ۱۹۹۲ (انگل.)، ملاحظه شود.
b برج دیدهبانی ۱۵ سپتامبر ۱۹۸۰ (انگل.)، صفحات ۱۵-۲۶ ملاحظه شود.
c برج دیدهبانی ۱۵ اکتبر ۱۹۸۴ (انگل.)، صفحات ۲۱-۲۵ ملاحظه شود.
چگونه پاسخ میدهی؟
◻ چگونه شوهر و زن میتوانند در بنای خانوادهٔ خود همکاری کنند؟
◻ نیازهای عاطفی فرزندان چه هستند، و چگونه میتوان با آنها برخورد کرد؟
◻ چگونه سرهای خانواده میتوانند هم به طور رسمی و هم به طور غیر رسمی به فرزندانشان آموزش دهند؟
◻ چگونه والدین میتوانند در عدالت تأدیب کنند؟
◻ برای فایدهٔ خانوادههای تکسرپرست و خانوادههای ناتنی چه کار میتوان انجام داد؟