کتاب مقدس را برای آنچه که واقعاً است، بپذیر
«ما نیز دائماً خدا را شکر میکنیم که چون کلام خدا را که از ما شنیده بودید یافتید آنرا کلام انسانی نه پذیرفتید بلکه چنانکه فیالحقیقه است کلام خدا که در شما که ایماندار هستید عمل میکند.» — ۱تسالونیکیان ۲:۱۳.
۱. چه نوع اطلاعاتی در کتاب مقدس است که این کتاب را واقعاً برجسته میسازد؟
کتاب مقدس، بیش از هر کتاب دیگری در دنیا، به زبانهای مختلف ترجمه و به طور گستردهای پخش شده است. این کتاب بسهولت به عنوان یکی از آثار بزرگ ادبی شناخته شده است. ولی مهمتر از همه، کتاب مقدس راهنماییی را در اختیار میگذارد که مردم هر نژاد و ملتی، بدون در نظر گرفتن کار یا مقامشان، نیازی مبرم به آن دارند. (مکاشفه ۱۴:۶،۷) کتاب مقدس به طریقی که هم ذهن و هم قلب را ارضا میکند، پاسخگوی سؤالاتی از این قبیل است: مقصود از زندگی بشر چیست؟ (پیدایش ۱:۲۸؛ مکاشفه ۴:۱۱) چرا حکومتهای انسانی قادر نبودهاند صلح و امنیت بادوامی به وجود آورند؟ (ارمیا ۱۰:۲۳؛ مکاشفه ۱۳:۱،۲) چرا مردم میمیرند؟ (پیدایش ۲:۱۵-۱۷؛ ۳:۱-۶؛ رومیان ۵:۱۲) چگونه میتوانیم در بحبوحهٔ این دنیای پردردسر، با موفقیت از عهدهٔ مشکلات زندگی برآییم؟ (مزمور ۱۱۹:۱۰۵؛ امثال ۳:۵،۶) آینده حاوی چه چیزی برای ماست؟ — دانیال ۲:۴۴؛ مکاشفه ۲۱:۳-۵.
۲. چرا کتاب مقدس پاسخهایی را که کاملاً قابل اعتماد هستند، برای سؤالات ما فراهم میکند؟
۲ چرا کتاب مقدس با اقتدار به چنین سؤالاتی پاسخ میدهد؟ زیرا کلام خداست. او از انسانها استفاده کرد تا کار نگارش آن را انجام دهند، ولی همانطور که بروشنی در ۲تیموتاؤس ۳:۱۶ قید شده است، «تمامئ کتب از الهام خدا است.» این کتاب حاصل برداشت شخصی از وقایع بشری نیست. «نبوّت [بیان چیزهایی که اتفاق خواهند افتاد، دستورات الهی، معیارهای اخلاقی کتاب مقدس] به ارادهٔ انسان هرگز آورده نشد بلکه مردمان بروحالقدس مجذوب شده از جانب خدا سخن گفتند.» — ۲پطرس ۱:۲۱.
۳. الف) مثالهایی بزن که نشان دهند چقدر مردم کشورهای گوناگون برای کتاب مقدس ارزش قائلند؟ ب) چرا افرادی مایل بودند به خاطر خواندن کتاب مقدس، زندگی خود را به خطر اندازند؟
۳ افراد بسیاری به ارزش کتاب مقدس پی برده، و برای داشتن و خواندن آن، خطر زندانی شدن و حتی مرگ را به جان خریدهاند. این موضوع در سالهای پیشین در کشور کاتولیکی اسپانیا صدق میکرد، جایی که روحانیون از این واهمه داشتند که چنانچه مردم کتاب مقدس را به زبان خود بخوانند، نفوذشان بتدریج کم خواهد شد؛ این موضوع در آلبانی نیز واقعیت داشت، جایی که اقدامات شدیدی تحت رژیمی ملحد به عمل آمد تا به هرگونه نفوذ مذهبی خاتمه بخشد. با این حال، افراد خداترس برای نسخههای نوشتههای مقدس ارزش قائل شده، آنها را میخواندند و یکدیگر را در آن سهیم میکردند. در طول جنگ جهانی دوم، در اردوگاه نظامی ساکسِن هاوزِن، یک کتاب مقدس (با وجود اینکه ممنوع بود،) محتاطانه از یک سلول به سلولی دیگر رد میشد و کسانی که به آن دست مییافتند، بخشهایی را حفظ میکردند تا دیگران را در آنها سهیم کنند. در طول دههٔ ۵۰، شاهدان یَهُوَه که به علت ایمانشان در کشوری که سابقاً آلمان شرقی کمونیست بود، زندانی بودند، هنگامی که بخشهای کوچکی از کتاب مقدس را از دست یک زندانی به دست زندانی دیگر میدادند تا در شب خوانده شود، خود را در خطر تمدید زندان انفرادی میانداختند. چرا این کار را میکردند؟ زیرا بر این امر که کتاب مقدس کلام خداست واقف بودند، و میدانستند که «انسان نه بنان تنها» بلکه «بهر کلمهئیکه از دهان خداوند صادر شود . . . زنده میشود.» (تثنیه ۸:۳) این عبارات که در کتاب مقدس به ثبت رسیدهاند، این شاهدان را قادر ساخت تا با وجود اینکه در معرض بیرحمی باورنکردنیی قرار گرفتند، از لحاظ روحانی زنده بمانند.
۴. کتاب مقدس باید چه مکانی را در زندگی ما دارا باشد؟
۴ کتاب مقدس کتابی نیست که صرفاً برای مراجعهٔ گاه و بیگاه در قفسه گذاشته شود، و نه به این منظور است که فقط وقتی استفاده شود که همایمانان برای پرستش گرد هم جمع میشوند. کتاب مقدس را باید هر روز به کار برد تا پرتویی بر موقعیتهایی که بر سر راه ما قرار میگیرند بیفشاند و راه صحیح را به ما نشان دهد تا در آن گام برداریم. — مزمور ۲۵:۴،۵.
منظور این است که خوانده و فهمیده شود
۵. الف) اگر امکان آن وجود داشته باشد، هر یک از ما باید صاحب چه چیزی باشیم؟ ب) چگونه مردم در اسرائیل باستان دریافتند که محتوای نوشتههای مقدس چه بود؟ پ) چگونه مزمور ۱۹:۷-۱۱ بر طرز فکر تو نسبت به خواندن کتاب مقدس اثر میگذارد؟
۵ در زمان ما، نسخههای کتاب مقدس در اکثر کشورها به آسانی قابل دسترس هستند، و ما از همهٔ خوانندگان برج دیدهبانی مصرانه درخواست میکنیم که یک نسخه از آن را تهیه کنند. در طی دورانی که کتاب مقدس به نگارش درآمد، هیچ ماشین چاپی وجود نداشت. مردم به طور کلی فاقد نسخههای شخصی بودند. اما یَهُوَه برای خادمانش ترتیبی داد تا آنچه را که نوشته شده بود، بشنوند. بدین ترتیب خروج ۲۴:۷ گزارش میدهد، پس از اینکه موسی آنچه را که یَهُوَه امر کرده بود به تحریر درآورد، «کتاب عهد را گرفته بسمع قوم خواند.» از آنجایی که آنها شاهد نمایشهای خارقالعادهای در کوه سینا شده بودند، تصدیق کردند آنچه که موسی برایشان خوانده بود از طرف خدا بود و باید از این اطلاعات آگاهی داشته باشند. (خروج ۱۹:۹،۱۶-۱۹؛ ۲۰:۲۲) ما نیز باید از آنچه که در کلام خدا نگاشته شده است، آگاهی داشته باشیم. — مزمور ۱۹:۷-۱۱.
۶. الف) قبل از اینکه اسرائیل وارد سرزمین موعود شود، موسی چه کاری انجام داد؟ ب) چگونه میتوانیم از سرمشقی که موسی به جای گذاشت، تقلید کنیم؟
۶ هنگامی که قوم اسرائیل آمادهٔ عبور از رود اردن شدند تا به سرزمین موعود وارد شوند، و بدین ترتیب زندگی چادرنشینی خود را در بیابان، پشت سر بگذارند، برایشان بجا بود که شریعت یَهُوَه و رفتاری را که او با آنها داشت مرور کنند. موسی در حالی که توسط روح خدا برانگیخته شده بود، شریعت را با آنها مرور کرد. او جزئیات شریعت را به آنها یادآوری کرد، و همچنین بر اصول زیربنایی و طرز تلقیی که باید بر رابطهٔ آنها با یَهُوَه تأثیر بگذارد، تأکید کرد. (تثنیه ۴:۹،۳۵؛ ۷:۷،۸؛ ۸:۱۰-۱۴؛ ۱۰:۱۲،۱۳) برای ما نیز مفید خواهد بود همانطور که امروزه وظایف جدیدی را به عهده میگیریم و یا در زندگی با موقعیتهای جدیدی روبرو میشویم، در نظر بگیریم که پند نوشتههای مقدس چگونه باید بر آنچه که انجام میدهیم اثر بگذارد.
۷. اندکی پس از اینکه اسرائیلیان از رود اردن عبور کردند، چه کاری انجام شد تا شریعت خدا بر ذهنها و قلبهای آنان تأثیر بگذارد؟
۷ اندکی پس از اینکه اسرائیل از رود اردن عبور کرده بود، آن قوم دوباره برای مرور آنچه که یَهُوَه به وسیلهٔ موسی به آنها گفته بود، جمع شدند. قوم تقریباً در ۵۰ کیلومتری شمال اورشلیم گرد هم آمدند. نیمی از اسباط در جلوی کوه عیبال و نیمی دیگر در جلوی کوه جرزیم قرار داشتند. یوشع در آنجا «تمامئ سخنان شریعت هم برکتها و هم لعنتها را . . . خواند.» بدین نحو مردان، زنان، و اطفال، همراه با غریبان، دربارهٔ قوانین مربوط به رفتاری که موجب نارضایی یَهُوَه میشد، و در مورد برکاتی که در صورت اطاعت از یَهُوَه دریافت میکردند، تکرار بموقعی را شنیدند. (یوشع ۸:۳۴،۳۵) آنها باید بروشنی درک میکردند که از دید یَهُوَه چه چیزی خوب و چه چیزی بد بود. به علاوه، آنها باید علاقه به نیکویی و نفرت از بدی را در قلب خود حک میکردند، همانطور که هر یک از ما امروزه این کار را میکنیم. — مزمور ۹۷:۱۰؛ ۱۱۹:۱۰۳،۱۰۴؛ عاموس ۵:۱۵.
۸. خواندن دورهای کلام خدا در مجمعهای قومی معینی که در اسرائیل برگزار میشد، چه فایدهای داشت؟
۸ علاوه بر خواندن شریعت در مورد آن موقعیتهای تاریخی، شرایطی برای خواندن منظم کلام خدا در تثنیه ۳۱:۱۰-۱۲ شرح داده شد. هر هفت سال، تمام قوم باید جمع میشدند تا به خواندن کلام خدا گوش فرا دهند. این کار، غذای روحانی آنها را تأمین میکرد، و قولهای مربوط به ذریت را در ذهنها و دلهایشان زنده نگه میداشت و بدین ترتیب در هدایت افراد وفادار به سوی مسیح، سودمند بود. تدارکات تغذیهٔ روحانیی که هنگام استقرار اسرائیل در بیابان برقرار شده بود، با ورود آنها به سرزمین موعود متوقف نگشت. (۱قرنتیان ۱۰:۳،۴) بلکه به جای آن، کلام خدا با گنجاندن مکاشفههای بیشتری توسط پیامبران، توسعه یافت.
۹. الف) آیا اسرائیلیان فقط هنگامی که در گروههای بزرگ جمع میشدند، نوشتههای مقدس را میخواندند؟ توضیح بده. ب) نوشتههای مقدس چگونه در تکتک خانوادهها تعلیم داده میشد، و هدف چه بود؟
۹ مرور اندرز کلام خدا نباید فقط به زمانی محدود میشد که مردم در گروهی بزرگ جمع شده بودند. هر روز باید در مورد بخشهایی از کلام خدا و اصولی که در آن وجود داشت، بحث و گفتگو میشد. (تثنیه ۶:۴-۹) امروزه در اکثر جاها، این امکان برای جوانان وجود دارد که یک نسخهٔ شخصی از کتاب مقدس را دارا باشند، و برایشان بسیار مفید است که این کار را انجام دهند. ولی در اسرائیل باستان مسئله فرق میکرد. در آن زمان، هنگامی که والدین، کلام خدا را تعلیم میدادند، مجبور بودند به آنچه که حفظ کرده بودند و به حقایقی که در قلب خود پرورانده بودند، همراه با هر گزیدهٔ کوچکی که شاید شخصاً یادداشت کرده بودند، استناد کنند. آنها باید کوشش میکردند که با تکرار پیدرپی، بتدریج در فرزندانشان محبتی را نسبت به یَهُوَه و راههای او پرورش دهند. هدف فقط این نبود که مغزی پر از دانش داشته باشند، بلکه به هر یک از اعضای خانواده کمک کنند تا به طریقی زندگی کنند که نمایانگر محبت به یَهُوَه و کلام اوست. — تثنیه ۱۱:۱۸،۱۹،۲۲،۲۳.
خواندن کتاب مقدس در کنیسهها
۱۰، ۱۱. چه برنامهای در مورد خواندن نوشتههای مقدس در کنیسهها دنبال میشد، و عیسی چه دیدی نسبت به این فرصتها داشت؟
۱۰ مدتی پس از اینکه یهودیان برای تبعید به بابل برده شدند، کنیسهها به عنوان مکانی برای پرستش برقرار شد. برای اینکه کلام خدا در این اماکن که جلسات در آنها برگزار میشد، خوانده و راجع به آن بحث و گفتگو شود، نسخههای بیشتری از کتاب مقدس تهیه شد. این عاملی برای بقای حدود ۶۰۰۰ نسخهٔ دستنوشتهٔ قدیمی بود که شامل بخشهایی از نوشتههای مقدس عبرانی میشدند.
۱۱ بخش مهمی از این جلسهها که برای پرستش در کنیسهها برگزار میشد، خواندن تورات، یعنی پنج کتاب اول کتاب مقدس کنونی، بود. اعمال ۱۵:۲۱ نقل میکند که چنین خواندنی، در قرن اول د. م. در هر سبتی انجام میشد، و میشنا نشانگر این است که در قرن دوم نیز خواندن تورات در روزهای دوم و پنجم هفته وجود داشت. شماری از افراد در خواندن بخشهایی که به آنها محول شده بود، به نوبت شرکت میکردند. رسم یهودیانی که در بابل زندگی میکردند این بود که هر ساله تمام تورات را بخوانند؛ در فلسطین رسم بر این بود که این خواندن را در طول مدت سه سال، زمانبندی کنند. بخشهایی از کتاب مقدس نیز که شامل نوشتههای انبیا بود، خوانده و شرح داده میشد. عیسی عادت داشت در جایی که زندگی میکرد، در برنامههای خواندن کتاب مقدس که در سبت انجام میشد، شرکت کند. — لوقا ۴:۱۶-۲۱.
واکنش و کاربرد شخصی
۱۲. الف) هنگامی که موسی شریعت را برای مردم خواند، چه سودی برای آنها داشت؟ ب) واکنش مردم چه بود؟
۱۲ منظور از خواندن نوشتههای وحیشده این نبود که صرفاً آیینی ظاهری و تشریفاتی باشد، و این کار فقط برای این انجام نمیشد که کنجکاوی مردم را ارضا کند. هنگامی که موسی «کتاب عهد» را در دشت مقابل کوه سینا برای اسرائیل خواند، دلیلش این بود که آنها از مسئولیتهای خود در مقابل خدا آگاه شوند و این مسئولیتها را به انجام برسانند. آیا این کار را کردند؟ آن خواندن، مستلزم واکنش بود. مردم آن را تصدیق کردند، و با صدای بلند گفتند: «هرآنچه خداوند گفته است خواهیم کرد و گوش خواهیم گرفت.» — خروج ۲۴:۷؛ با خروج ۱۹:۸؛ ۲۴:۳ مقایسه شود.
۱۳. هنگامی که یوشع لعنتهایی را که برای نافرمانی بود، خواند، مردم باید چه کار میکردند، و این کار را با چه هدفی انجام میدادند؟
۱۳ بعداً، هنگامی که یوشع برکات و نفرینها، یا لعنتهایی را که قول آنها داده شده بود برای قوم خواند، مستلزم واکنشی بود. پس از هر لعنی، این فرمان داده میشد: «و تمامئ قوم بگویند آمین.» (تثنیه ۲۷:۴-۲۶) بنابراین، آنها نکته به نکته موافقت خود را با توبیخی که یَهُوَه در مورد خطاهای ذکرشده به اجرا در میآورد، ابراز میکردند. آن هنگامی که تمامی قوم فریاد موافقت برآورد، چه رویداد باابهتی باید بوده باشد!
۱۴. چرا در روزگار نحمیا ثابت شد که خواندن علنی شریعت بویژه مفید است؟
۱۴ در روزگار نحمیا، هنگامی که همهٔ مردم در اورشلیم جمع شدند تا شریعت را بشنوند، دریافتند که به طور کامل تعالیمی را که در آنجا نوشته شده بود، به کار نبسته بودند. در آن موقع بیدرنگ آنچه را که یاد گرفته بودند، به اجرا درآوردند. نتیجه چه بود؟ ‹شادی بسیار عظیم.› (نحمیا ۸:۱۳-۱۷) آنها پس از اینکه یک هفته هر روز کتاب مقدس را در طول عید خواندند، به این موضوع پی بردند که هنوز چیزهای بیشتری از آنها انتظار میرفت. صمیمانه تاریخچهٔ رفتاری را که یَهُوَه از زمان ابراهیم به بعد با قوم خود داشت، مرور کردند. تمام اینها انگیزهای شد تا برای پیروی از خواستههای شریعت، برای ممانعت از وصلت با خارجیان، و برای قبول وظایف مربوط به حفظ معبد و رسیدگی به خدمات آن، سوگندی یاد کنند. — نحمیا، بابهای ۸-۱۰.
۱۵. چگونه تعالیمی که در تثنیه ۶:۶-۹ داده شده است نشان میدهد که تعلیم کلام خدا در خانوادهها فقط رعایت آیینی تشریفاتی نبود؟
۱۵ به همین ترتیب نیز، منظور از آموزش نوشتههای مقدس در خانواده، فقط رعایت آیینی تشریفاتی نبود. همانطور که قبلاً مشاهده شد، در عبارات مجازی تثنیه ۶:۶-۹ به مردم گفته شد که کلام خدا را ‹بر دست خود برای علامت ببندند› — بدینسان با شیوهٔ زندگی و در عملشان، محبت خود را نسبت به راههای یَهُوَه نشان دهند. و آنها باید کلام خدا را به عنوان ‹عصابه در میان چشمان خود› جای میدادند — بدین ترتیب همواره خود را متوجه اصولی که در نوشتههای مقدس گنجانده شده بود میکردند، و در به کار بردن آنها به عنوان مبنایی برای تصمیماتشان دقت میکردند. (با طرز بیانی که در خروج ۱۳:۹،۱۴-۱۶ به کار رفته است، مقایسه شود.) باید ‹آنها را بر باهوهای در خانهشان و بر دروازههایشان مینوشتند› — بدین ترتیب خانهها و جوامع خود را به عنوان اماکنی که کلام خدا در آنجا محترم بود و به کار گرفته میشد، متمایز میکردند. به عبارت دیگر، زندگی آنان باید کاملاً گواهی میداد که به دستورات عادلانهٔ یَهُوَه علاقه داشتند و آنها را به کار میبستند. این کار چقدر میتوانست مفید باشد! آیا کلام خدا در زندگی روزانهٔ خانوادگی ما از یک چنین اهمیتی برخوردار است؟ متأسفانه یهودیان، تمام این ترتیبات را به تشریفات محض مبدل کردند، حقههای چرمی حاوی نوشتههای مقدس را طوری که گویی طلسم هستند، به خود میبستند. پرستش آنان دیگر از دل برنمیآمد و یَهُوَه آن را رد کرد. — اشعیا ۲۹:۱۳،۱۴؛ متی ۱۵:۷-۹.
مسئولیت کسانی که در مقام نظارت هستند
۱۶. چرا خواندن دائمی نوشتههای مقدس برای یوشع مهم بود؟
۱۶ در خصوص خواندن کتاب مقدس، به کسانی که سرپرستان قوم بودند، توجه مخصوصی معطوف شد. یَهُوَه به یوشع گفت: ‹برحسب تمامئ شریعت . . . عمل نما.› با امید به اینکه بتواند این مسئولیتش را به انجام برساند، به او گفته شد: «باید آن را شبانهروز با صدایی ملایم بخوانی . . . زیرا در آن هنگام است که راه خود را موفق خواهی ساخت و حکیمانه عمل خواهی کرد.» (یوشع ۱:۷،۸، د ج) همانطور که خواندن دائمی یوشع از روی نوشتههای مقدس به او کمک میکرد تا بوضوح، احکام معینی را که یَهُوَه به قوم خویش داده بود، به خاطر بسپارد، امروزه نیز این امر در مورد هر سرپرست مسیحی صدق میکند. یوشع همچنین باید درک میکرد که یَهُوَه در اوضاع و احوال گوناگون با خادمان خود چگونه رفتار کرده است. همانطور که او گفتههایی را در مورد مقصود خدا میخواند، برایش مهم بود که دربارهٔ مسئولیتش در رابطه با آن مقصود فکر کند.
۱۷. الف) برای اینکه پادشاهان، به طریقی که یَهُوَه بیان کرده بود، از خواندن نوشتههای مقدس بهره ببرند، چه کاری را باید همراه با خواندنشان انجام میدادند؟ ب) چرا خواندن دائمی کتاب مقدس و تعمق بر روی آن، برای پیران مسیحی بسیار مهم است؟
۱۷ یَهُوَه دستور داد هر کسی که به عنوان پادشاه بر قوم وی انجام وظیفه کند، باید در شروع پادشاهیش، بر اساس نسخهای که توسط کاهنان نگهداری میشد، رونوشتی از شریعت خدا تهیه کند. سپس باید ‹همهٔ روزهای عمرش آن را میخواند.› هدف صرفاً از بر کردن محتوای آن نبود. بلکه «بیاموزد که از یَهُوَه خدای خود بترسد» و ‹دل او بر برادرانش افراشته نشود.› (تثنیه ۱۷:۱۸-۲۰) این امر مستلزم این بود که او به طور عمیقی در آنچه که میخواند، تعمق کند. بدیهی است که برخی از پادشاهان فکر میکردند آنقدر مشغول وظایف اجرایی هستند که وقت انجام آن را ندارند، و همهٔ قوم در نتیجهٔ غفلت آنان رنج میکشیدند. نقش پیران در جماعت مسیحی به هیچ وجه مانند نقش پادشاهان نیست. با این همه، همانطور که در مورد پادشاهان صدق میکرد، ضروریست که پیران کلام خدا را بخوانند و در آن تعمق کنند. انجام این کار به آنها کمک میکند تا در مورد کسانی که مراقبتشان به آنها واگذار شده است، دید صحیحی را دارا باشند. این امر همچنین آنها را قادر خواهد ساخت که مسئولیت خود را به عنوان معلم، طوری به انجام رسانند که واقعاً مایهٔ افتخار خدا باشد و همایمانان مسیحی را از لحاظ روحانی تقویت کند. — تیطس ۱:۹؛ با یوحنا ۷:۱۶-۱۸ مقایسه شود؛ مغایر با ۱تیموتاؤس ۱:۶،۷.
۱۸. خواندن و مطالعهٔ دائمی کتاب مقدس به ما کمک میکند تا از کدام سرمشقی که توسط پولس رسول به جای گذاشته شد، تقلید کنیم؟
۱۸ پولس رسول، سرپرست مسیحی در قرن اول، کسی بود که بخوبی از نوشتههای وحیشدهٔ مقدس آگاهی داشت. هنگامی که او برای مردم تسالونیکی باستان شهادت داد، قادر بود که به طور مؤثری برای آنها از روی نوشتههای مقدس دلیل و برهان بیاورد. (اعمال ۱۷:۱-۴) او به قلب شنوندگان صادق خود میرسید. بدین ترتیب، عدهٔ بسیاری که به او گوش فرا دادند، ایمان آوردند. (۱تسالونیکیان ۲:۱۳) آیا تو در نتیجهٔ برنامهای که برای خواندن و مطالعهٔ کتاب مقدس داری، قادر هستی که از روی نوشتههای مقدس به طور مؤثری دلیل و برهان بیاوری؟ آیا جایی که خواندن کتاب مقدس و روشی که آن را انجام میدهی در زندگیت اشغال کرده است، گواهی بر این موضوع میباشد که واقعاً پی بردهای که در اختیار داشتن کلام خدا به چه معناییست؟ ما در مقالهٔ بعدی به این موضوع رسیدگی خواهیم کرد که چگونه میتوان حتی به وسیلهٔ کسانی که برنامهٔ پری دارند، پاسخی مثبت به این سؤالات داد.
چطور پاسخ میدهی؟
◻ چرا مردم حاضر بودهاند که به خاطر خواندن کتاب مقدس، زندگی و آزادی خویش را به مخاطره اندازند؟
◻ چگونه مرور تدارکاتی که برای اسرائیل باستان فراهم شد تا کلام خدا را بشنوند، به ما فایده میرساند؟
◻ با آنچه که در کتاب مقدس میخوانیم باید چه کار کنیم؟
◻ چرا خواندن کتاب مقدس و تعمق بر روی آن، بویژه برای پیران مسیحی مهم است؟
[تصویر در صفحهٔ ۲۰]
یَهُوَه به یوشع گفت: «باید آن را شبانهروز با صدایی بلند بخوانی.»