فصل ۱۶
«عیسی . . . ایشان را تا به آخر محبت نمود»
۱، ۲. عیسی آخرین شب زندگی خود را صرف چه کاری کرد و چرا این آخرین ساعات برایش اهمیت داشت؟
آخرین شب زندگی عیسی بر روی زمین بود. او به زودی نزد پدرش بازمیگشت. اما، میدانست که ساعاتی بعد دستگیر خواهد شد و ایمانش به نحوی بیسابقه مورد آزمایش قرار خواهد گرفت. مرگی زجرآور در انتظارش بود. با وجود این، نیاز رسولانش را نادیده نگرفت. او آنان را در بالاخانهای در اورشلیم گرد هم آورد.
۲ عیسی پیش از این به رسولانش گفته بود که باید آنان را ترک کند؛ حال میخواست رسولانش را قوّت قلب بخشد و برای وقایعی که در پیش رو داشتند، آماده کند. از این رو، این آخرین ساعات پرارزش را با آنان صرف کرد و تعالیمی به آنان داد که برای حفظ وفاداریشان به آن نیاز داشتند. سخنان عیسی در آن شب، از جمله گرمترین و صمیمانهترین سخنانی بود که با رسولانش در میان گذاشت. به راستی چرا عیسی در آن شب، بیش از آن که نگران خود باشد، نگران رسولانش بود؟ چرا گذراندن آن ساعات آخر در کنار رسولانش تا این حد برایش اهمیت داشت؟ جواب این سؤالات را در یک کلمه میتوان خلاصه کرد، محبت. آری، عشق و محبت عیسی به رسولانش حقیقتاً عمیق بود.
۳. آیا محبت عیسی به پیروانش به شب آخر زندگیاش محدود میشد؟
۳ دهها سال بعد، هنگامی که یوحنای رسول وقایع آن شب را به الهام خدا به قلم میآورد، چنین نوشت: «قبل از عید فِصَح، چون عیسی دانست که ساعت او رسیده است تا از این جهان به جانب پدر برود، خاصّان خود را که در این جهان محبت مینمود، ایشان را تا به آخر محبت نمود.» (یوحنا ۱۳:۱، ترجمهٔ قدیم) واضح است که محبت عیسی به «خاصّان خود» یعنی شاگردانش، تنها به آن شب محدود نمیشد. عیسی در تمام طول خدمتش بر روی زمین به آنان محبت نمود. بجاست در اینجا به بررسی شیوههای مختلفی که عیسی محبتش را به شاگردانش ابراز میداشت، بپردازیم. در واقع، سرمشق قرار دادن عیسی در این موارد گواهی است بر این که شاگرد واقعی او هستیم.
صبر و بردباری
۴، ۵. الف) چرا عیسی باید با رسولانش صبور میبود؟ ب) عکسالعمل عیسی در باغ جِتْسیمانی وقتی رسولانش را در خواب یافت، چه بود؟
۴ در اول قُرِنتیان ۱۳:۴ میخوانیم که «محبت بردبار» است. در واقع، شخص بامحبت بردبار، صبور و شکیباست. آیا عیسی نیز با شاگردانش صبور بود؟ قطعاً. همان طور که در فصل ۳ ملاحظه کردیم، شاگردان عیسی درس تواضع را به کندی میآموختند. آنان چندین بار بر سر این که کدام یک بزرگتر است با یکدیگر به بحث و مشاجره پرداختند. عکسالعمل عیسی چه بود؟ آیا عصبانی شد و با ناراحتی و غیظ با آنان رفتار کرد؟ خیر، عیسی همیشه با صبر و شکیبایی با آنان استدلال میکرد؛ حتی در شب آخری که گرد هم آمده بودند، بار دیگر در این خصوص «جدالی میانشان درگرفت.»—لوقا ۲۲:۲۴-۳۰؛ مَتّی ۲۰:۲۰-۲۸؛ مَرقُس ۹:۳۳-۳۷.
۵ در اواخر همان شب، زمانی که عیسی با ۱۱ رسول وفادارش به باغ جِتْسیمانی رفت، بردباری او بار دیگر مورد آزمایش قرار گرفت. عیسی هشت تن از رسولانش را در مکانی واگذاشت و با پِطرُس، یعقوب و یوحنا به قسمت داخلی باغ رفت. عیسی به آنها گفت: «از فرط اندوه، به حال مرگ افتادهام. در اینجا بمانید و با من بیدار باشید.» سپس کمی از آنها دور شد و با تمام وجود دعا کرد. پس از راز و نیازی طولانی با پدرش، نزد سه رسولش بازگشت. آنان را در چه وضعیتی یافت؟ در آن سختترین لحظات زندگی عیسی، آنان کاملاً به خواب رفته بودند! آیا عیسی با آنان تندی کرد؟ خیر، او با صبر و حوصله آنان را تقویت نمود. سخنان پرمهر او حاکی از این امر بود که ضعفهای آنان و فشاری را که متحمّل بودند، در نظر دارد.a عیسی گفت: «روح مشتاق است، امّا جسم ناتوان.» عیسی در آن شب نیز با رسولانش بردبار و صبور بود؛ حتی زمانی که نه یک بار، بلکه سه بار آنان را در خواب یافت!—مَتّی ۲۶:۳۶-۴۶.
۶. چگونه میتوانیم در رفتارمان با دیگران عیسی را الگو قرار دهیم؟
۶ دانستن این که عیسی از رسولانش ناامید نشد به راستی مایهٔ دلگرمی است. صبر و بردباری عیسی سبب شد که آن مردان وفادار سرانجام به اهمیت ‹فروتنی› و ‹هوشیاری› پی برند. (۱پِطرُس ۳:۸؛ ۴:۷، ترجمهٔ قدیم) چگونه ما میتوانیم در رفتار خود با دیگران عیسی را سرمشق قرار دهیم؟ به خصوص، پیران مسیحی باید بردباری عیسی را سرمشق قرار دهند. برای نمونه شاید زمانی که خود خسته یا پریشانحالند، برادر یا خواهری برای درخواست کمک نزدشان بیاید. گاه نیز شاید شخصی در به اجرا گذاشتن پندهایی که به او داده میشود، کند باشد. در هر صورت، سرپرستی بردبار همواره «بهنرمی» و «با عشق و علاقه» به همایمانانش کمک میکند. (۲تیموتائوس ۲:۲۴، ۲۵؛ ۱پِطرُس ۵:۲، ۳) والدین نیز باید در رفتار با فرزندان خود بردباری و شکیبایی عیسی را الگو قرار دهند؛ زیرا فرزندان نیز گاه در به گوش گرفتن پند و نصیحت والدین، اهمال میکنند. والدین باید هنگام تعلیم فرزندانشان بردبار و بامحبت باشند و زود از فرزندان خود ناامید و دلسرد نشوند. پاداش چنین بردباری و صبری به راستی عظیم است.—مزمور ۱۲۷:۳.
رسیدگی به نیاز دیگران
۷. عیسی چگونه به نیازهای جسمانی شاگردانش رسیدگی میکرد؟
۷ محبتِ شخص در اعمالش آشکار میشود. (۱یوحنا ۳:۱۷، ۱۸) فردِ بامحبت «نفع خود را نمیجوید.» (۱قُرِنتیان ۱۳:۵) همین محبت بود که عیسی را برانگیخت تا نیازهای جسمانی شاگردانش را برآورده سازد. او غالباً حتی پیش از آن که آنان به نیازشان اشاره کنند، به کمکشان میشتافت. برای نمونه، وقتی دید که خستهاند، پیشنهاد کرد که با او به ‹خلوتگاهی دورافتاده بیایند و اندکی بیارامند.› (مَرقُس ۶:۳۱) وقتی دید که گرسنهاند، در غذا دادن به آنان پیشقدم شد. البته او نه فقط به شاگردانش، بلکه به هزاران نفر دیگری که برای شنیدن تعالیمش آمده بودند نیز غذا داد.—مَتّی ۱۴:۱۹، ۲۰؛ ۱۵:۳۵-۳۷.
۸، ۹. الف) چه امری نشان میدهد که عیسی به نیازهای روحانی شاگردانش واقف بود و به آنها رسیدگی میکرد؟ ب) عیسی هنگام مرگ چگونه نشان داد که به رفاه حال مادرش اهمیت میدهد؟
۸ عیسی به نیاز روحانی شاگردانش نیز واقف بود و به این نیاز رسیدگی میکرد. (مَتّی ۴:۴؛ ۵:۳) او غالباً هنگام تعلیم توجهی خاص به شاگردانش داشت. برای مثال، در موعظهٔ بالای کوه روی سخنش به خصوص به شاگردانش بود. (مَتّی ۵:۱، ۲، ۱۳-۱۶) هنگامی که نکتهای را با مَثَل و تشبیه آموزش میداد، ‹در خلوت همه چیز را برای شاگردانش شرح میداد.› (مَرقُس ۴:۳۴) عیسی همچنین «غلام امین و دانا» را منصوب ساخت تا شاگردانش در ایّام آخر از خوراک روحانی کافی بهرهمند باشند. «غلام امین،» یعنی گروهی کوچک از برادران مسحشدهٔ عیسی بر روی زمین، از سال ۱۹۱۹ تا کنون ‹خوراک را بهموقع› برای شاگردان مهیا کرده است.—مَتّی ۲۴:۴۵.
۹ عیسی در روز مرگش کاملاً نشان داد که به نیاز روحانی عزیزانش توجه دارد. وضعیت عیسی را در آن لحظات سخت مجسم کنید. عیسی بر تیر شکنجه به میخ کشیده شده بود و از دردی کشنده رنج میبرد. تنفس برایش دشوار بود، زیرا بیشک برای هر دمی که فرو میبرد، باید با پاهایش خود را بالا میکشید. این کار مسلّماً بسیار دردآور بود، زیرا تمام وزن بدنش روی پارگی زخم پاهایش قرار میگرفت و پوست پارهپارهٔ پشتش بر تیر چوبی ساییده میشد. سخن گفتن نیز که مستلزم دم و بازدم است در آن موقعیت برایش دشوار و دردآور بود. با این حال، کمی پیش از آن که جان دهد، سخنانی به زبان آورد که بیانگر محبت عمیقش به مادرش بود. عیسی که متوجه شد مادرش و یوحنا در آن نزدیکی ایستادهاند با صدایی نسبتاً بلند به مادرش گفت: «بانو، اینک پسرت.» سپس به یوحنا گفت: «اینک مادرت.» (یوحنا ۱۹:۲۶، ۲۷) عیسی میدانست که رسول وفادارش نه تنها به نیازهای مادی، بلکه به نیازهای روحانی مریم نیز رسیدگی خواهد کرد.b
۱۰. والدین چگونه میتوانند در رسیدگی به نیازهای فرزندانشان عیسی را سرمشق قرار دهند؟
۱۰ پدران و مادران دلسوز از تأمّل بر رفتار عیسی فایدهٔ بسیار میبرند. پدری که حقیقتاً خانوادهاش را دوست میدارد، معاش آنها را تأمین میکند. (۱تیموتائوس ۵:۸) سرپرست خانواده باید ترتیبی دهد تا کل خانواده ساعاتی را نیز در حد اعتدال به تفریح و استراحت بپردازد. از آن مهمتر والدین باید به نیاز روحانی فرزندان خود نیز رسیدگی کنند. آنان باید برای پرستش خانوادگی با اعضای خانوادهٔ خود برنامهای مرتب ترتیب دهند و سعی کنند آن را به نحوی اجرا کنند که برای فرزندان دلپذیر و آموزنده باشد. (تثنیه ۶:۶، ۷) والدین با سخنان و سرمشقی که از خود به جا میگذارند، به فرزندان خود اهمیت خدمت موعظه و آمادگی برای دروس جلسات را نشان میدهند.—عبرانیان ۱۰:۲۴، ۲۵.
گذشتن از خطای دیگران
۱۱. عیسی در خصوص گذشتن از خطای دیگران به پیروانش چه آموزش داد؟
۱۱ بخشش و گذشتن از خطای دیگران جنبهای از محبت است. (کولُسیان ۳:۱۳، ۱۴) در اول قُرِنتیان ۱۳:۵ آمده است که شخصِ بامحبت «کینه به دل نمیگیرد.» عیسی بارها اهمیت بخشش و گذشت را به پیروان خود آموزش داد. او آنان را ترغیب کرد که یکدیگر را ببخشند «نه هفت بار، بلکه هفتادْ هفت بار» یعنی به دفعات نامحدود. (مَتّی ۱۸:۲۱، ۲۲) عیسی به آنان آموخت که اگر خطاکاری از خطایش آگاه شود و ابراز ندامت کند، باید او را بخشید. (لوقا ۱۷:۳، ۴) البته عیسی برخلاف فَریسیان ریاکار خود به آنچه آموزش میداد، عمل نیز مینمود. (مَتّی ۲۳:۲-۴) حال ببینیم که عیسی چگونه حتی زمانی که یکی از دوستان نزدیکش او را دلشکسته ساخت، با میل و رغبت از خطایش گذشت.
۱۲، ۱۳. الف) چگونه پِطرُس در شب دستگیری عیسی دل او را شکست؟ ب) عیسی چگونه پس از رستاخیزش ثابت کرد که گذشت و بخشش را نه فقط در کلام، بلکه در عمل نیز ابراز میداشت؟
۱۲ عیسی رابطهای نزدیک با رسول رئوف و مهربانش پِطرُس داشت. هرچند پِطرُس گاه شتابزده عمل میکرد، اما عیسی خصوصیات خوب پِطرُس را از نظر دور نمیداشت و افتخاراتی خاص نصیب او ساخت. برای مثال، پِطرُس به همراه یعقوب و یوحنا شاهد معجزاتی بود که رسولان دیگر به چشم ندیدند. (مَتّی ۱۷:۱، ۲؛ لوقا ۸:۴۹-۵۵) چنان که در آغاز فصل اشاره شد، پِطرُس همچنین در میان رسولانی بود که در شب دستگیری عیسی، همراه او به قسمت داخلی باغ جِتْسیمانی رفت. اما همان شب وقتی به عیسی خیانت شد و او را دستگیر کردند، پِطرُس و دیگر رسولان، عیسی را ترک کردند و گریختند. البته اندکی بعد، زمانی که عیسی را به صورت غیرقانونی محاکمه میکردند، پِطرُس از خود جرأت به خرج داد و در بیرون ساختمان منتظر ماند. اما بعد ترس بر او چیره شد و دست به خطایی بزرگ زد. آری، او سه بار دروغ گفت و انکار نمود که حتی عیسی را میشناسد! (مَتّی ۲۶:۶۹-۷۵) عکسالعمل عیسی چه بود؟ اگر یکی از دوستان نزدیک شما این گونه دلتان را میشکست، چه عکسالعملی نشان میدادید؟
۱۳ عیسی بدون هیچ مانعی خطای پِطرُس را بخشید. میدانست که پِطرُس چقدر از گناهش پشیمان است و چطور زیر بار آن خرد و دلشکسته شده است. کتاب مقدّس میگوید که پِطرُس «دلش ریش شد و بگریست.» (مَرقُس ۱۴:۷۲) احتمالاً عیسی در روز رستاخیزش نیز به این دلیل بر پِطرُس ظاهر شد که او را دلگرمی دهد و از محبت خود مطمئن سازد. (لوقا ۲۴:۳۴؛ ۱قُرِنتیان ۱۵:۵) کمی بیش از دو ماه بعد، عیسی بار دیگر به پِطرُس توجهی خاص نشان داد و او را سرافراز نمود. چگونه؟ عیسی این افتخار را به پِطرُس داد تا در روز پِنتیکاست در حضور جمعیتی که به اورشلیم آمده بودند، سخنرانی مهمی ایراد کند. (اعمال ۲:۱۴-۴۰) به علاوه، عیسی از رسولانش به این دلیل که او را ترک کرده بودند، کینه به دل نگرفت. حتی، پس از رستاخیزش هنوز آنان را «برادرانم» خطاب کرد. (مَتّی ۲۸:۱۰) کاملاً واضح است که عیسی گذشت و بخشش را نه فقط در کلام، بلکه در عمل نیز ابراز میداشت.
۱۴. چرا بخشش دیگران اهمیت دارد و چگونه میتوانیم نشان دهیم که آمادهٔ بخشش دیگران هستیم؟
۱۴ ما شاگردان مسیح باید همچون او آمادهٔ بخشش دیگران باشیم. اما ما و کسانی که در حق ما خطایی مرتکب میشوند، همچون مسیح کامل نیستیم و باید این خصوصیت را بیاموزیم. همهٔ ما در سخنان و اعمال خود مرتکب خطا میشویم. (رومیان ۳:۲۳؛ یعقوب ۳:۲) اگر زمانی که از دید خدا دلیلی برای گذشتن از گناه خطاکاری وجود دارد، او را ببخشیم، یَهُوَه نیز گناهانمان را خواهد بخشید. (مَرقُس ۱۱:۲۵) چگونه میتوانیم با رضا و رغبت کسی را که در حق ما خطایی ورزیده است، ببخشیم؟ در بسیاری موارد محبت، ما را برمیانگیزد که از خطاها و کوتاهیهای دیگران چشمپوشی کنیم. (۱پِطرُس ۴:۸) قطعاً اگر کسی که به ما گناهی کرده است، همچون پِطرُس صمیمانه ابراز پشیمانی کند، ما نیز میخواهیم همچون عیسی او را ببخشیم. ما باید هر گونه کینه و دلخوری را همچون گیاهی هرز از دلمان ریشهکن کنیم. (اِفِسُسیان ۴:۳۲) این کار نه فقط برای صلح و آرامش جماعت، بلکه برای آرامش خاطر خود ما نیز مفید است.—۱پِطرُس ۳:۱۱.
اعتماد به دیگران
۱۵. چرا عیسی با وجود خطاهای شاگردانش به آنان اعتماد داشت؟
۱۵ اعتماد جنبهای از محبت است. کتاب مقدّس میگوید، شخص بامحبت ‹همواره اعتماد دارد.›c (۱قُرِنتیان ۱۳:۷، پاورقی ترجمهٔ هزارهٔ نو) محبت عیسی به شاگردانش، او را برانگیخت که با وجود ناکاملیشان به آنان اعتماد داشته باشد. او اطمینان داشت که آنان قلباً یَهُوَه را دوست دارند و میخواهند که خواست او را انجام دهند. حتی زمانی که آنان خطایی میکردند، عیسی انگیزهٔ آنان را زیر سؤال نمیبرد. برای نمونه، زمانی که مادر یعقوب و یوحنای رسول ظاهراً به درخواست آنان از عیسی خواست تا پسرانش در پادشاهی عیسی کنار او باشند، عیسی به وفاداری آن دو شاگردش شک نکرد و همچنان آنان را از جمله رسولان خود محسوب داشت.—مَتّی ۲۰:۲۰-۲۸.
۱۶، ۱۷. عیسی چه وظایفی به شاگردانش سپرد؟
۱۶ عیسی با واگذار کردن مسئولیتهای مختلف به شاگردانش اعتماد خود را به آنان نشان داد. دو بار زمانی که با معجزه برای انبوهی از مردم غذا فراهم نمود وظیفهٔ پخش غذا را به شاگردانش محوّل کرد. (مَتّی ۱۴:۱۹؛ ۱۵:۳۶) همچنین برای تدارک آخرین مراسم عید فِصَح خود، پِطرُس و یوحنا را مأمور کرد که به اورشلیم بروند. آنان برّهٔ فِصَح، شراب، نان فطیر و سبزیهای تلخ و چیزهای دیگر را تدارک دیدند. این وظیفه، به هیچ عنوان مسئولیتی کوچک نبود. در واقع اجرای مراسم فِصَح از قوانین شریعت موسی بود و رعایت جزء جزء قوانین آن برای عیسی بسیار پراهمیت بود. علاوه بر این، در آن شب عیسی در پایهگذاری یادبود مرگش از آن شراب و نان فطیر به عنوان سمبولهایی پرمفهوم استفاده کرد.—مَتّی ۲۶:۱۷-۱۹؛ لوقا ۲۲:۸، ۱۳.
۱۷ عیسی با اعتماد کامل به شاگردانش مسئولیتهای سنگینتری نیز به آنان محوّل کرد. همان طور که پیش از این گفته شد، او مسئولیت مهم تهیه و پخش غذای روحانی را به گروهی کوچک از پیروان مسحشدهاش واگذار نموده است. (لوقا ۱۲:۴۲-۴۴) افزون بر این، وظیفهٔ سنگین موعظه و شاگردسازی را نیز به شاگردانش سپرده است. (مَتّی ۲۸:۱۸-۲۰) حتی اکنون که عیسی خود از آسمان حکمرانی میکند، وظیفهٔ سرپرستی از جماعتش را به دست مردانی سپرده است که از دید او شایستگی این وظیفه را دارند.—اِفِسُسیان ۴:۸، ۱۱، ۱۲.
۱۸-۲۰. الف) چگونه میتوانیم اطمینان و اعتمادمان را به همایمانانمان نشان دهیم؟ ب) چگونه میتوانیم عیسی را در واگذار کردن وظایف به دیگران سرمشق قرار دهیم؟ پ) در فصل بعد به بررسی چه موضوعی میپردازیم؟
۱۸ چگونه میتوانیم در رفتارمان با دیگران از سرمشق عیسی پیروی کنیم؟ اعتماد و اطمینان به همایمانانمان، نشاندهندهٔ محبت ما به آنهاست. باید همیشه به خاطر داشته باشیم که شخص بامحبت، نه روی ضعفها و عیوب دیگران، بلکه روی خصوصیات خوبشان تمرکز میکند. زمانی که کسی ما را ناراحت میکند—که قطعاً گاه پیش میآید—محبت به او مانع میشود که زود قضاوت کنیم و به او انگیزهٔ بد نسبت دهیم. (مَتّی ۷:۱، ۲) اگر همواره دید مثبتی به همایمانانمان داشته باشیم، با رفتارمان روحیهشان را تقویت میکنیم، نه تضعیف.—۱تِسالونیکیان ۵:۱۱.
۱۹ آیا ما نیز همچون عیسی به دیگران اعتماد داریم و وظایفی را به آنان واگذار میکنیم؟ اگر سرپرستان مسیحی به عضوی از جماعت، وظیفهای مفید و متناسب با شرایط او واگذار کنند، اعتمادشان را به او نشان میدهند. به این طریق، پیران مسیحیِ باتجربه فرصت مییابند تا آموزشهای لازم و تجربیات پرارزششان را در اختیار برادران واجد شرایطی که «در پی» خدمت بیشتر در جماعت هستند، بگذارند. (۱تیموتائوس ۳:۱؛ ۲تیموتائوس ۲:۲) چنین آموزشهایی بسیار اهمیت دارد. همچنان که یَهُوَه بر شمار خادمانش میافزاید، طبعاً نیاز به برادران باصلاحیت که وظیفهٔ رسیدگی به جماعات را بر عهده گیرند، بیشتر خواهد شد.—اِشَعْیا ۶۰:۲۲.
۲۰ عیسی در محبت به دیگران نمونهای فوقالعاده برای ما به جا گذاشت. سرمشق قرار دادن محبت او مهمترین جنبهٔ پیروی از اوست. در فصل بعد بزرگترین شکل محبتی که او به ما ابراز داشت بررسی خواهیم کرد؛ این که او با میل خود جانش را برای ما فدا کرد.
a دلیل به خواب رفتن رسولان تنها خستگی نبود. در انجیل لوقا ۲۲:۴۵ در نقل همین گزارش آمده است که عیسی «دید [آنان] از فرط اندوه خفتهاند.»
b ظاهراً مریم در آن زمان بیوه شده بود و هیچ یک از فرزندانش هنوز در زمرهٔ پیروان عیسی نبودند.—یوحنا ۷:۵.
c البته، این آیه به این مفهوم نیست که شخص بامحبت، شخصی زودباور و سادهلوح است؛ بلکه به این معنی است که چنین شخصی بیمورد به دیگران شک یا از آنان انتقاد نمیکند. همچنین شخص بامحبت در مورد انگیزهٔ دیگران زود قضاوت نمیکند یا نیّت بد به آنها نسبت نمیدهد.