از عیسی دعا کردن را بیاموزیم

‏«چون عیسی این سخنان را ختم کرد،‏ آن گروه از تعلیم او در حیرت افتادند.‏» —‏ مت ۷:‏۲۸‏.‏

۱،‏ ۲.‏ چرا مردم از نحوهٔ آموزش عیسی متعجب شدند؟‏

ما باید گفته‌های یگانه پسر خدا،‏ عیسی مسیح را به گوش گیریم و در زندگی به کار بندیم.‏ عیسی در موعظهٔ بالای کوه به نحوی آموزش داد که مردم متعجب گردیدند.‏ به راستی که او سخنرانی بی‌نظیر بود.‏ —‏ متّیٰ ۷:‏۲۸،‏ ۲۹ خوانده شود.‏

^۲ پسر یَهُوَه خدا همانند کاتبان به مردم تعلیم نمی‌داد.‏ گفته‌های آنان بر اساس حکمت انسانی و سخنرانی‌هایشان طویل و بی‌محتوا بود.‏ در مقابل،‏ عیسی با «قدرت» آموزش می‌داد،‏ و سخنان او گیرا و نافذ بود،‏ چرا که از جانب خدا سخن می‌گفت.‏ (‏یو ۱۲:‏۵۰‏)‏ بیایید ببینیم گفته‌های او در موعظهٔ بالای کوه چگونه می‌تواند بر دعاهای ما تأثیر گذارد.‏

هرگز همچون ریاکاران دعا نکنید

۳.‏ سخنان عیسی در متّیٰ ۶:‏۵ را به طور خلاصه بیان کنید.‏

^۳ دعا بخش اصلی پرستش ماست.‏ بنابراین باید به طور مرتب به یَهُوَه خدا دعا کنیم و نحوهٔ دعا کردنمان باید هماهنگ با تعالیم عیسی در موعظهٔ بالای کوه باشد.‏ او در خصوص دعا می‌گوید:‏ ‏«چون عبادت کنی،‏ مانند ریاکاران مباش زیرا خوش دارند که در کنایس و گوشه‌های کوچه‌ها ایستاده،‏ نماز گذارند تا مردم ایشان را ببینند.‏ هرآینه به شما می‌گویم اجر خود را تحصیل نموده‌اند.‏»‏ —‏ مت ۶:‏۵‏.‏

۴-‏۶.‏ الف)‏ فریسیان چرا دوست داشتند که «در کنایس و گوشه‌های کوچه‌ها ایستاده» دعا کنند؟‏ ب)‏ چنین ریاکارانی چگونه ‹اجر خود را تحصیل می‌نمودند›؟‏

^۴ شاگردان عیسی هنگام دعا نباید فریسیان متظاهر و زاهدمآ‌ب را سرمشق قرار می‌دادند.‏ (‏مت ۲۳:‏۱۳-‏۳۲‏)‏ این «ریاکاران» دوست داشتند «در کنایس و گوشه‌های کوچه‌ها ایستاده» دعا کنند تا «مردم ایشان را ببینند.‏» در قرن اوّل،‏ مرسوم بود که یهودیان حدود ساعت نُه صبح و سه بعدازظهر هنگام گذراندن قربانی سوختنی در معبد به صورت جمعی دعا می‌کردند.‏ بسیاری از پرستندگان یَهُوَه که ساکن اورشلیم بودند در محوطهٔ معبد به همین منظور گرد هم می‌آمدند.‏ یهودیان در مناطق دیگر نیز اغلب روزی دو بار ‹ در کنایس ایستاده› دعا می‌کردند.‏ —‏ لوقا ۱۸:‏۱۱،‏ ۱۳ مقایسه شود.‏

^۵ از آنجایی که بسیاری از مردم در نزدیکی معبد یا کنیسه‌ای نبودند در این ساعات در هر جا که ممکن بود به دعا مشغول می‌شدند.‏ برخی ریاکاران برای این که مردمی که از آنجا عبور می‌کنند «ایشان را ببینند» کاری می‌کردند که در این ساعات در کوچه‌ها باشند تا در «گوشه‌های کوچه‌ها» دعا کنند.‏ این عوام‌فریبان ‹نماز را به ریاکاری طول می‌دادند› تا رهگذران آنان را تمجید و تحسین نمایند.‏ (‏لو ۲۰:‏۴۷‏)‏ ما باید همواره با چنین طرز فکر نادرستی مقابله کنیم.‏

^۶ عیسی به روشنی نشان داد که چنین ریاکارانی «اجر خود را تحصیل نموده‌اند.‏» آنان تشنهٔ توجه و تحسین مردمند و این اجر را دریافت می‌کنند.‏ یَهُوَه به دعاهای ریاکارانهٔ آنان هیچ توجهی نخواهد کرد.‏ اما همان طور که در سخنان بعدی عیسی آشکار است خدا به دعاهای مسیحیان واقعی گوش می‌دهد .‏

۷.‏ برای دعا کردن «به حجرهٔ خود داخل شو» به چه مفهوم است؟‏

^۷ ‏«لیکن تو چون عبادت کنی،‏ به حجرهٔ خود داخل شو و در را بسته،‏ پدر خود را که در نهان است عبادت نما؛‏ و پدر نهان‌بین تو،‏ تو را آشکارا جزا خواهد داد.‏»‏ (‏مت ۶:‏۶‏)‏ هشدار عیسی در اینجا به این معنی نیست که شخص نباید در جمع مردم دعا کند.‏ منظور عیسی این است که انگیزهٔ ما از دعا نباید تحت تأثیر قرار دادن دیگران و مورد تمجید قرار گرفتن باشد.‏ کسی که مسئولیت دعا برای جمع را بر عهده دارد باید این هشدار عیسی را به یاد داشته باشد.‏ در ادامه می‌خواهیم پند دیگری از عیسی را در خصوص دعا مورد بررسی قرار دهیم.‏

۸.‏ بر طبق متّیٰ ۶:‏۷ چه شیوهٔ دعایی ناشایست است و باید از آن پرهیز کرد؟‏

^۸ ‏«چون عبادت کنید،‏ مانند امّت‌ها تکرار باطل مکنید زیرا ایشان گمان می‌برند که به سبب زیاد گفتن مستجاب می‌شوند.‏»‏ (‏مت ۶:‏۷‏)‏ عیسی در اینجا به شیوهٔ ناشایست دیگری در دعا اشاره می‌کند.‏ طبعاً منظور عیسی این نبود که ما باید در دعا از تکرار خواهش‌های قلبی‌مان و عباراتی که نشانهٔ قدردانی و سپاسمان است خودداری کنیم.‏ عیسی خود شب قبل از مرگش در باغ جتسیمانی بارها با «همان کلام» که پیش از آن گفته بود «دعا نمود.‏» —‏ مرق ۱۴:‏۳۲-‏۳۹‏.‏

۹،‏ ۱۰.‏ در دعاهایمان از چه نوع تکراری باید اجتناب کنیم؟‏

^۹ برای ما پرستندگان حقیقی یَهُوَه نادرست است که دعاهایمان «مانند امّت‌ها» یا پرستندگان ادیان دور از خدا گردد.‏ آنان با تکرار عباراتی که به خاطر سپرده‌اند که شامل کلمات زائد و غیر ضروری است «تکرار باطل» می‌کنند.‏ زمانی که پرستندگان بَعْل نام خدای باطل خود را «از صبح تا ظهر» می‌خواندند که «ای بَعْل ما را جواب بده» نفعی حاصلشان نشد.‏ (‏۱پاد ۱۸:‏۲۶‏)‏ امروزه میلیون‌ها نفر این تصوّر باطل را دارند که با گفتن دعاهای طولانی و تکرار یک سری کلمات دعاهایشان «مستجاب» می‌شود.‏ اما عیسی برای ما روشن ساخت که از دید یَهُوَه «زیاد گفتن» و تکرار یک سری کلمات برای طولانی ساختن دعا ارزشی ندارد.‏ سپس عیسی چنین افزود:‏

^۱۰ ‏«پس مثل ایشان مباشید زیرا که پدر شما حاجات شما را می‌داند پیش از آنکه از او سؤال کنید.‏»‏ (‏مت ۶:‏۸‏)‏ بسیاری از رهبران یهودی با دعاهای بیش از حد طولانی‌شان مانند بت‌پرستان عمل می‌کردند.‏ دعایی که از دل جاری شود و حمد و سپاس و درخواست‌هایمان را در بر گیرد بخش مهمی از پرستش حقیقی است.‏ (‏فیل ۴:‏۶‏)‏ نادرست خواهد بود اگر در دعاهایمان یک سری کلمات مشخص را طوطی‌وار تکرار کنیم گویی که باید درخواست‌هایمان را به خدا یادآور شویم.‏ باید همواره به خاطر داشته باشیم که مخاطب دعاهای ما کسی است که نیازها و ‹حاجات ما را پیش از آنکه از او سؤال کنیم می‌داند.‏›‏

۱۱.‏ اگر از ما خواسته شود در جمع دعا کنیم باید چه نکاتی را به خاطر داشته باشیم؟‏

^۱۱ تعالیم عیسی در مورد دعا باید همواره به خاطرمان آورد که کلمات پرطمطراق و سخنان طولانی خدا را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.‏ همچنین باید مد نظر داشته باشیم اگر برای جمع دعا می‌کنیم نباید سعی کنیم شنوندگانمان را مجذوب خود سازیم و آنان را تحت تأثیر قرار دهیم یا دعایمان چنان طولانی باشد که شنوندگان در انتظار تمام شدن آن و «آمین» گفتن باشند.‏ همچنین اگر دعا را وسیله‌ای برای اعلام خبر یا پند و نصیحت قرار دهیم،‏ با آنچه که عیسی در موعظهٔ بالای کوه تعلیم داد هماهنگ نیست.‏

عیسی شیوهٔ دعا کردن را به ما تعلیم می‌دهد

۱۲.‏ مفهوم درخواست «نام تو مقدّس باد» را چگونه توضیح می‌دهید؟‏

^۱۲ عیسی فقط به شاگردانش تعلیم نداد که از چه چیزهایی در دعا پرهیز کنند بلکه همچنین به آنان آموخت که چگونه دعا کنند.‏ (‏متّیٰ ۶:‏۹-‏۱۳ خوانده شود.‏‏)‏ دعای نمونه به این منظور گفته نشده است که آن را حفظ و مرتباً تکرار کنیم.‏ بلکه این دعا الگویی برای دعاهای ماست.‏ برای مثال،‏ عیسی در این دعا قبل از هر موضوعی به خدا اشاره کرد و آن را چنین آغاز نمود:‏ ‏«ای پدر ما که در آسمانی،‏ نام تو مقدّس باد.‏»‏ (‏مت ۶:‏۹‏)‏ خطاب کردن یَهُوَه خدا به عنوان «پدر ما» شایسته است،‏ زیرا او آفرینندهٔ ماست و «در آسمان‌ها» ورای زمین سکونت دارد.‏ (‏تث ۳۲:‏۶؛‏ ۲توا ۶:‏۲۱؛‏ اعما ۱۷:‏۲۴،‏ ۲۸‏)‏ استفاده از ضمیر «ما» در دعا به ما یادآور می‌شود که هم‌ایمانانمان نیز به مانند ما رابطه‌ای نزدیک با خدا دارند.‏ «نام تو مقدّس باد» در واقع درخواستی است از خدا تا او دست به عمل زند و نام خود را از بی‌حرمتی‌هایی که از وقایع باغ عدن تا به حال بر آن نهاده شده پاک سازد.‏ در پاسخ این دعا یَهُوَه شریران را از زمین نابود خواهد ساخت.‏ —‏ حز ۳۶:‏۲۳‏.‏

۱۳.‏ الف)‏ چگونه این درخواست که «ملکوت تو بیاید» به تحقق خواهد رسید؟‏ ب)‏ انجام شدن ارادهٔ خدا در زمین چه وقایعی را در بر می‌گیرد؟‏

^۱۳ ‏«ملکوت تو بیاید.‏ ارادهٔ تو چنانکه در آسمان است،‏ بر زمین نیز کرده شود.‏»‏ (‏مت ۶:‏۱۰‏)‏ در خصوص این درخواست که در دعای نمونه آمده باید مد نظر داشته باشیم که «ملکوت» حکومتی آسمانی است که حکمرانی آن در دست مسیح و «مقدّسان» رستاخیزیافته است.‏ (‏دان ۷:‏۱۳،‏ ۱۴،‏ ۱۸؛‏ اشع ۹:‏۶،‏ ۷‏)‏ درخواست آمدن ملکوت خدا در دعا،‏ درخواستی است برای اینکه پادشاهی خدا «بیاید» و تمامی مخالفان فرمانروایی خود را در زمین نابود کند.‏ این امر به زودی روی خواهد داد و راه را برای بهشتِ عدالت،‏ صلح و بهروزی در سراسر زمین آماده خواهد ساخت.‏ (‏مز ۷۲:‏۱-‏۱۵؛‏ دان ۲:‏۴۴؛‏ ۲پطر ۳:‏۱۳‏)‏ درخواست اینکه ارادهٔ خدا در زمین برقرار گردد به این معنی است که همان طور که خدا اراده‌اش را در آسمان برقرار ساخته برای سیّارهٔ ما نیز به عمل آورد؛‏ یعنی همانند گذشته بار دیگر مخالفانش را نابود سازد.‏ —‏ مزمور ۸۳:‏۱،‏ ۲،‏ ۱۳-‏۱۸ خوانده شود.‏

۱۴.‏ چرا شایسته است که برای ‹نان امروز› به خدا دعا کنیم؟‏

^۱۴ ‏«نان کفاف ما را امروز به ما بده.‏»‏ (‏مت ۶:‏۱۱؛‏ لو ۱۱:‏۳‏)‏ با چنین درخواستی در واقع از خدا می‌خواهیم که در هر روز برای کفایت همان روز غذا به ما ارزانی دارد،‏ نه مازاد نیازمان.‏ چنین دعایی نشان می‌دهد که ما اطمینان داریم که یَهُوَه قادر است نیازهای روزانهٔ ما را برآورده کند.‏ دعا برای ‹نان امروز› ما را به یاد فرمانی می‌اندازد که برای جمع‌آوری منّ به اسرائیلیان داده شده بود اینکه «کفایت هر روز را در روزش گیرند؛‏» یعنی تنها به اندازهٔ نیاز روزانه‌شان غذا جمع‌آوری کنند.‏ —‏ خرو ۱۶:‏۴‏.‏

۱۵.‏ منظور عیسی از گفتن «قرض‌های ما را ببخش چنانکه ما نیز قرضداران خود را می‌بخشیم» چیست؟‏

^۱۵ خواهش دیگری که عیسی در دعای نمونه بدان اشاره کرد توجه ما را به نکته‌ای جلب می‌کند که انجام آن ضروری است.‏ عیسی می‌گوید:‏ ‏«قرض‌های ما را ببخش چنانکه ما نیز قرضداران خود را می‌بخشیم.‏»‏ (‏مت ۶:‏۱۲‏)‏ لوقا در انجیل خود اشاره می‌کند که منظور از ‹قرض› در واقع ‹گناه› است.‏ (‏لو ۱۱:‏۴‏)‏ تنها زمانی می‌توانیم انتظار داشته باشیم که خدا گناهان ما را ببخشد که ما نیز از سر تقصیرات دیگران گذشته باشیم.‏ (‏متّیٰ ۶:‏۱۴،‏ ۱۵ خوانده شود.‏‏)‏ به این معنی که آنان را از صمیم دل بخشیده باشیم.‏ —‏ افس ۴:‏۳۲‏.‏

۱۶.‏ عیسی در دعای نمونه در مورد وسوسه و نجات یافتن از دست شیطان به چه مطلبی اشاره می‌کند؟‏

^۱۶ ‏«ما را در آزمایش میاور،‏ بلکه از شریر ما را رهایی ده.‏»‏ (‏مت ۶:‏۱۳‏)‏ منظور عیسی از این دو خواهش در دعای نمونه چیست؟‏ قدر مسلّم آن است که یَهُوَه هرگز ما را ‹ در آزمایش نمی‌آورد؛‏› یعنی در موقعیتی وسوسه‌انگیز قرار نمی‌دهد.‏ (‏یعقوب ۱:‏۱۳ خوانده شود.‏‏)‏ کسی که ما را به وسوسه می‌کشد شیطان است.‏ (‏مت ۴:‏۳‏)‏ اما گاهی در کتاب مقدّس یَهُوَه انجام‌دهندهٔ عملی خوانده شده،‏ به این مفهوم که او مانع انجام آن عمل نشده است.‏ (‏روت ۱:‏۲۰،‏ ۲۱؛‏ جا ۱۱:‏۵‏)‏ پس وقتی می‌گوییم «ما را در آزمایش میاور،‏» در واقع خواهش ما این است که یَهُوَه نگذارد در موقعیتی وسوسه‌انگیز از معیارهای والای او تخطّی کنیم.‏ و وقتی درخواست می‌کنیم که ‹ما را از شریر رهایی ده› در واقع از او می‌خواهیم که نگذارد شیطان ما را مغلوب کند.‏ کتاب مقدّس به ما اطمینان می‌دهد که ‹خدا نمی‌گذارد ما فوق طاقت خود آزموده شویم.‏› —‏ ۱قُرِنتیان ۱۰:‏۱۳ خوانده شود.‏

همچنان ‹سؤال کنید،‏ بطلبید و بکوبید›‏

۱۷،‏ ۱۸.‏ منظور عیسی از این که همواره ‹سؤال کنید،‏ بطلبید و بکوبید› چیست؟‏

^۱۷ پولُس رسول هم‌ایمانان خود را چنین ترغیب می‌کند:‏ «در دعا ثابت‌قدم باشید.‏» (‏روم ۱۲:‏۱۲‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو‏)‏ عیسی نیز در این خصوص به نکتهٔ بسیار مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید:‏ ‏«سؤال کنید که به شما داده خواهد شد؛‏ بطلبید که خواهید یافت؛‏ بکوبید که برای شما باز کرده خواهد شد.‏ زیرا هر که سؤال کند،‏ یابد و کسی که بطلبد دریافت کند و هر که بکوبد برای او گشاده خواهد شد.‏»‏ (‏مت ۷:‏۷،‏ ۸‏)‏ کاملاً شایسته و بجاست که در دعا مرتباً آنچه را که مطابق ارادهٔ خداست از او بطلبیم.‏ یوحنّای رسول با نظر به این سخن عیسی می‌گوید:‏ «خاطرجمع هستیم که هر گاه از خدا چیزی مطابق خواست او بطلبیم،‏ دعای ما را خواهد شنید.‏» —‏ ۱یو ۵:‏۱۴‏،‏ ترجمهٔ تفسیری.‏

^۱۸ عیسی با گفتن این که ‹سؤال کنید و بطلبید› ما را ترغیب می‌کند که از صمیم دل دعا کنیم و از دعا و تضرّع خسته نشویم.‏ عیسی همچنین به ما تذکر می‌دهد که ‹بکوبیم› تا درِ ورود به ملکوت خدا و برکات و موهبت‌های آن به روی ما گشوده شود.‏ آیا به راستی می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که یَهُوَه دعاهای ما را مستجاب می‌کند؟‏ بله،‏ ولی مشروط بر این که به او وفادار بمانیم.‏ عیسی می‌گوید:‏ «هر که سؤال کند،‏ یابد و کسی که بطلبد دریافت کند و هر که بکوبد برای او گشاده خواهد شد.‏» برای خادمان یَهُوَه به تجربه ثابت شده است که یَهُوَه همواره ‹ دعاهایشان را می‌شنود› و مستجاب می‌کند.‏ —‏ مز ۶۵:‏۲‏.‏

۱۹،‏ ۲۰.‏ با نظر به آنچه در متّیٰ ۷:‏۹-‏۱۱ آمده است چرا می‌توان یَهُوَه را پدری مهربان خواند؟‏

^۱۹ عیسی یَهُوَه را به پدری مهربان تشبیه می‌کند که هیچ چیز خوبی را از فرزندانش دریغ نمی‌دارد.‏ حال،‏ خود را در جمع حاضرانی تصوّر کنید که سخنان عیسی را می‌شنیدند.‏ می‌شنوید که عیسی می‌گوید:‏ ‏«کدام آدمی است از شما که پسرش نانی از او خواهد و سنگی بدو دهد؟‏ یا اگر ماهی خواهد ماری بدو بخشد؟‏ پس هر گاه شما که شریر هستید،‏ دادن بخشش‌های نیکو را به اولاد خود می‌دانید،‏ چقدر زیاده پدر شما که در آسمان است چیزهای نیکو را به آنانی که از او سؤال می‌کنند خواهد بخشید!‏»‏ —‏ مت ۷:‏۹-‏۱۱‏.‏

^۲۰ یک پدر مهربان گرچه به دلیل گناه موروثی در مقایسه با یَهُوَه «شریر» محسوب می‌شود،‏ اما صمیمانه به فرزند خود مهر می‌ورزد.‏ پدر آسمانی‌مان هرگز فرزندان خود را فریب نمی‌دهد،‏ بلکه آنان را از «چیزهای نیکو» همچون روح مقدّس خود بهره‌مند می‌سازد.‏ (‏لو ۱۱:‏۱۳‏)‏ آری،‏ «هر بخشندگیِ نیکو و هر بخششِ کامل» از جانب یَهُوَه است و این امر ما را بر می‌انگیزد تا او را به نحوی شایسته خدمت کنیم.‏ —‏ یعقو ۱:‏۱۷‏.‏

همچنان از سخنان حکیمانهٔ عیسی فایده ببریم

۲۱،‏ ۲۲.‏ چه چیزی موعظهٔ بالای کوه را چشمگیر ساخته است،‏ و تأمّل بر سخنان عیسی چه احساسی در شما برمی‌انگیزد؟‏

^۲۱ موعظهٔ بالای کوه گرانقدرترین سخنرانی در تاریخ بشر است.‏ آنچه عیسی در مورد خدا آموزش داد و وضوح تعالیم او این سخنرانی را حقیقتاً چشمگیر و فوق‌العاده ساخته است.‏ چنانچه ما نکاتی را که در این سری مقالات از این موعظهٔ تاریخی آموختیم به کار گیریم فایدهٔ عظیمی خواهیم برد.‏ سخنان حکیمانهٔ عیسی نه تنها شادی و سعادت را به زندگی کنونی ما می‌بخشد بلکه افقی روشن و زیبا پیش روی ما می‌گستراند.‏

^۲۲ در این مقالات ما تنها به شماری از تعالیم گوهرگونهٔ موعظهٔ تاریخی عیسی پرداختیم.‏ بی‌دلیل نیست آنانی که آن موعظه را شنیدند «از تعلیم او در حیرت افتادند.‏» (‏مت ۷:‏۲۸‏)‏ حقیقتاً که وقتی نور حکمت تعالیم این معلّم بزرگ ذهن و دل ما را روشن می‌کند ما نیز در حیرت و شگفتی فرو می‌رویم.‏

مرور مقاله

‏• عیسی در مورد دعاهای عوام‌فریبانه چه گفت؟‏

‏• چرا در دعا باید از تکرار طوطی‌وار عبارات پرهیز کنیم؟‏

‏• عیسی در دعای نمونه چه خواهش‌هایی را عنوان کرد؟‏

‏• چگونه می‌توانیم در دعا همچنان ‹سؤال کنیم،‏ بطلبیم و بکوبیم›؟‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۱۵]‏

عیسی کسانی را که برای عوام‌فریبی در ملأعام دعا می‌کردند محکوم کرد

‏[تصویر در صفحهٔ ۱۷]‏

آیا می‌دانید چرا بجاست که برای غذای روزانهٔ خود دعا کنیم؟‏