تو در چشم یَهُوَه گرانقدر هستی!
«با محبّت ازلی ترا دوست داشتم از اینجهة ترا به رحمت جذب نمودم.» — ارمیا ۳۱:۳.
۱. طرز فکر عیسی در مورد مردم عادی زمان خود چه تفاوتی با طرز فکر فریسیان در مورد آنان داشت؟
آنان میتوانستند آن را در چشمانش بخوانند. این مرد، عیسی، هیچ شباهتی به رهبران دینی آنان نداشت؛ او به آنان اهمیت میداد. به حال این مردم دل میسوزاند زیرا «مانند گوسفندان بیشبان پریشان حال و پراکنده بودند.» (متی ۹:۳۶) از رهبران دینی آنان انتظار میرفت به نمایندگی از خدایی بامحبت و بخشنده شبانانی بامحبت باشند. در عوض، آنها به مردم عادی به چشم حقارت مینگریستند و آنان را صرفاً جمعی اوباش و ملعون میپنداشتند!a (یوحنا ۷:۴۷-۴۹؛ با حزقیال ۳۴:۴ مقایسه شود.) واضح است که چنین نگرشی منحرف و خلاف نوشتههای مقدس، با دیدگاه یَهُوَه در مورد قوم خویش بسیار متفاوت بود. او به قوم خود، اسرائیل گفته بود: «با محبّت ازلی ترا دوست داشتم.» — ارمیا ۳۱:۳.
۲. سه تسلیدهندهٔ ایوب چگونه میخواستند او را متقاعد کنند که در نظر خدا بیارزش است؟
۲ فریسیان بطور حتم اولین کسانی نبودند که سعی میکردند گوسفندان عزیز یَهُوَه را متقاعد کنند که بیارزش هستند. قضیهٔ ایوب را در نظر بگیر. از نظر یَهُوَه او درستکار و بیعیب بود، اما سه «تسلیدهنده» تلویحاً میگفتند که ایوب مرتدی فاسد و شریر است که بدون آنکه از خود اثری باقی گذارد خواهد مرد. آنها ادعا میکردند که خدا در ایوب هیچ درستکاریی نمیبیند، زیرا خدا به فرشتگان خود نیز اعتماد ندارد و حتی آسمان را ناپاک میداند! — ایوب ۱:۸؛ ۴:۱۸؛ ۱۵:۱۵،۱۶؛ ۱۸:۱۷-۱۹؛ ۲۲:۳.
۳. شیطان امروزه از چه روشهایی استفاده میکند تا مردم را متقاعد کند که بیارزش هستند؟
۳ امروزه نیز شیطان هنوز این ‹مکر› را بکار میبندد و سعی میکند مردم را متقاعد کند که بیارزش و منفور هستند. (افسسیان ۶:۱۱، پاورقی ترجمهٔ دنیای جدید) درست است که شیطان اغلب مردم را با استفاده از نخوت و غرورشان اغوا میکند. (۲قرنتیان ۱۱:۳) ولی از خرد کردن عزت نفس افراد آسیبپذیر نیز لذت میبرد. بخصوص در این دوران حساس «ایام آخر». بسیاری از افراد در خانوادههایی «بیالفت» پرورش مییابند؛ بسیاری باید هر روزه با کسانی مقابله کنند که بیرحم، خودخواه و سرسخت هستند. (۲تیموتاؤس ۳:۱-۵) سالها مورد بدرفتاری، نژادپرستی، تنفر، یا سوءاستفاده قرار گرفتن ممکن است باعث شود که چنین کسانی تصور کنند که بیارزش و منفور هستند. مردی چنین نوشت: «نه نسبت به کسی احساس محبت میکنم و نه کسی به من محبتی دارد. برایم خیلی مشکل است که باور کنم خدا اهمیتی به من میدهد.»
۴، ۵. الف) چرا این اعتقاد بیارزش بودن شخص، خلاف نوشتههای مقدس است؟ ب) یکی از نتایج خطرناک این عقیده که هیچ یک از تلاشهای ما ارزشی ندارد چیست؟
۴ ایدهٔ بیارزش بودن شخص، به قلب حقیقت کلام خدا یعنی آموزش فدیه ضربه میزند. (یوحنا ۳:۱۶) اگر خدا حاضر به پرداخت چنین بهای سنگینی — زندگی گرانبهای پسر خویش — بود تا فرصت زندگی ابدی را برای ما خریداری کند، به طور حتم به ما محبت دارد؛ به طور حتم ما در نظر او باارزش هستیم!
۵ به علاوه، چقدر باعث دلسردی است که احساس کنیم مورد پسند خدا نیستیم، و اینکه هیچ یک از تلاشهای ما ارزشی ندارد! (با امثال ۲۴:۱۰ مقایسه شود.) با چنین دیدگاهی منفی، حتی تشویقهایی که از روی حسن نیت در نظر گرفته شدهاند تا خدمتمان به خدا را در هر جا که امکان آن وجود دارد پیش ببریم، میتوانند در شخص احساس گناه را برانگیزند. ممکن است این مانند انعکاسی از عقیدهٔ راسخ و درونی ما بر این امر باشد که هر چه تلاش میکنیم باز کافی نیست.
۶. بهترین پادزهر در مقابل افکار بسیار منفی در مورد خودمان، چیست؟
۶ اگر در وجود خود چنین افکار منفیی را سراغ داری، ناامید نشو. بسیاری از ما گاه به گاه و بدون دلیل، خود را مورد انتقاد قرار میدهیم. و به خاطر داشته باش، کلام خدا برای «اصلاح» و «انهدام قلعهها» در نظر گرفته شده است. (۲تیموتاؤس ۳:۱۶؛ ۲قرنتیان ۱۰:۴) یوحنای رسول چنین نوشت: «از این خواهیم دانست که از حقّ هستیم و دلهای خود را در حضور او مطمئنّ خواهیم ساخت، یعنی در هر چه دل ما ما را مذمّت میکند زیرا خدا از دل ما بزرگتر است و هر چیز را میداند.» (۱یوحنا ۳:۱۹،۲۰) کتاب مقدس از سه راه به ما میآموزد که در نظر یَهُوَه گرانقدر هستیم. بیا این سه راه را مورد بررسی قرار دهیم.
یَهُوَه برای تو ارزش قائل است
۷. چگونه عیسی به همهٔ مسیحیان در مورد ارزش آنان در نظر خدا، آموزش داد؟
۷ در درجهٔ اول، کتاب مقدس مستقیماً به هر یک از ما میآموزد که در نظر خدا ارزش داریم. عیسی چنین گفت: «آیا پنج گنجشک بدو فلس فروخته نمیشود و حال آنکه یکی از آنها نزد خدا فراموش نمیشود. بلکه مویهای سر شما همه شمرده شده است پس بیم مکنید زیرا که از چندان گنجشک بهتر هستید.» (لوقا ۱۲:۶،۷) در آن روزها، گنجشک ارزانترین پرندهٔ خوراکی بود، با این وجود حتی یکی از آنها هم از نظر آفریدگار دور نمیماند. بدین ترتیب زمینهٔ مقایسهٔ چشمگیری پدید آمده است: پس خدا همهٔ جزئیات را در مورد بشر که خیلی بیشتر ارزش دارد میداند. گویی حتی تک تک موهای سر ما نیز شمرده شدهاند!
۸. چرا این موضوع که یَهُوَه میتواند موهای سر ما را بشمارد واقعبینانه است؟
۸ آیا موهای سر ما شمرده شدهاند؟ اگر گمان میکنی که این جنبهٔ مثل عیسی واقعبینانه نیست، این موضوع را در نظر بگیر: خدا خادمان وفادار خود را آنچنان کامل به خاطر دارد که قادر است آنان را رستاخیز دهد — آنها را با همهٔ جزئیات بازآفرینی کند، و این شامل کدهای ژنتیکی پیچیدهٔ آنان و خاطرات و تجربیات همهٔ عمر آنان است. شمردن موهای ما (که بطور متوسط در حدود ۰۰۰,۱۰۰ عدد است) در مقام مقایسه کاری بسیار سادهتر است! — لوقا ۲۰:۳۷،۳۸.
یَهُوَه چه ارزشهایی در ما میبیند؟
۹. الف) بعضی از خصوصیتهایی که یَهُوَه برای آنها ارزش قائل است کدامند؟ ب) چرا فکر میکنی که چنین خصوصیتهایی برای او گرانقدر هستند؟
۹ در وهلهٔ دوم، کتاب مقدس به ما میآموزد که یَهُوَه چه ارزشهایی در ما میبیند. به طور خلاصه، او از خصوصیات مثبت و تلاشهای ما خرسند میشود. داوود پادشاه به پسرش سلیمان گفت: «[یَهُوَه] همهٔ دلها را تفتیش مینماید و هر تصوّر فکرها را ادراک میکند.» (۱تواریخ ۲۸:۹) خدا در حالی که در این دنیای مملو از خشونت و تنفر در میان میلیاردها قلب کاوش میکند، چقدر باید از یافتن قلبی که خواستار آرامش، حقیقت و راستی است خشنود گردد! (با یوحنا ۱:۴۷ و ۱پطرس ۳:۴ مقایسه شود.) چه پیش میآید وقتی که خدا قلبی را مییابد که پر از محبت اوست، قلبی که در پی آموختن دربارهٔ اوست و دیگران را در چنین معرفتی شریک میسازد؟ در ملاکی ۳:۱۶، یَهُوَه به ما میگوید که به آنانی گوش فرامیدهد که با دیگران دربارهٔ او سخن بگویند و حتی یک «کتاب یادگاری» برای ‹ترسندگان خداوند و بجهة آنانیکه اسم او را عزیز میدارند› دارد. چنین ویژگیهایی برای او گرانقدر هستند!
۱۰، ۱۱. الف) چگونه بعضی این امر را که یَهُوَه برای خصوصیتهای خوب آنان ارزش قائل است مبالغهآمیز میدانند؟ ب) چگونه مثال ابیا نشان میدهد که یَهُوَه برای خصوصیتهای نیکو به هر میزانی که باشد ارزش قائل است؟
۱۰ ولی دلی که خود را محکوم میکند ممکن است از قبول ارزشی که در نظر خدا داریم خودداری کند. چنین دلی ممکن است مصرانه در گوش ما زمزمه کند، ‹ولی خیلیهای دیگر هستند که این خصوصیات در آنها بسیار بیشتر از من است. یَهُوَه وقتی مرا با آنان مقایسه میکند حتماً خیلی مأیوس میشود!› یَهُوَه خادمان خود را با یکدیگر مقایسه نمیکند و معیارهای او نیز خشک و سخت نیستند. (غلاطیان ۶:۴) او دلها را با موشکافی و ظرافت تمام میخواند، و برای خصوصیتهای خوب، به هر میزانی که باشد، ارزش قائل است.
۱۱ به عنوان مثال، هنگامی که یَهُوَه حکم کرد که تمامی خاندان یَرُبْعام باید معدوم و مانند «سرگین» دور انداخته شوند، فرمان داد که تنها برای یکی از پسران پادشاه یعنی اَبیّا، باید مراسم کفن و دفن شایسته برگزار شود. چرا؟ «با او چیز نیکو نسبت بیَهُوَه خدای اسرائیل . . . یافت شده است.» (۱پادشاهان ۱۴:۱۰،۱۳) آیا این بدان معنا بود که ابیا یکی از پرستندگان وفادار یَهُوَه بود؟ لزوماً چنین نبود، زیرا او نیز همانطور که بقیهٔ خاندان شریرش جان دادند، مرد. (تثنیه ۲۴:۱۶) با این حال، یَهُوَه برای ‹چیز نیکویی› که در دل ابیا دیده بود ارزش قائل شد و بر این مبنا عمل کرد. تفسیر مَتییُو هِنری از کل کتاب مقدس میگوید: «هر جا که تنها کمی نیکویی وجود دارد، به دست خدا یافت خواهد شد: او که در پی نیکویی است، آنرا میبیند، هر چقدر هم که ناچیز باشد، و از آن خرسند میگردد.» و فراموش نکن، تا زمانی که وفادارانه در پی خدمت به خدا باشی اگر او فقط کمی نیکویی در تو ببیند، میتواند آن را افزایش دهد.
۱۲، ۱۳. الف) چگونه مزمور ۱۳۹:۳ نشان میدهد که یَهُوَه تلاشهای ما را ارج مینهد؟ ب) از چه جنبهای میتوان گفت که یَهُوَه فعالیتهای ما را الک میکند؟
۱۲ یَهُوَه برای تلاشهای ما نیز به همین شکل ارزش قائل است. در مزمور ۱۳۹:۱-۳، میخوانیم: «ای خداوند مرا آزموده و شناختهٔ، تو نشستن و برخاستن مرا میدانی، و فکرهای مرا از دور فهمیدهٔ. راه و خوابگاه مرا تفتیش کردهٔ و همهٔ طریقهای مرا دانستهٔ.» بنابراین، یَهُوَه به همهٔ اعمال ما واقف است. ولی واقف بودن او معنایی بیش از آن دارد. در زبان عبری، «همهٔ طریقهای مرا دانستهٔ» میتواند به معنای این نیز باشد که «همهٔ طریقهای مرا اندوختهای» یا «همهٔ طریقهای مرا عزیز داشتهای». (با متی ۶:۱۹،۲۰ مقایسه شود.) ولی آخر یَهُوَه چگونه میتواند در حالی که ما اینقدر ناکامل و گناهکار هستیم طریقهای ما را عزیز بدارد؟
۱۳ جالب اینجاست که به نقل از بعضی محققین، هنگامی که داوود نوشت، یَهُوَه راه و سفرها و خوابگاه او را ‹تفتیش کرده› است، در زبان عبری به معنای «الک کردن» یا «باد دادن غله» است. یک منبع چنین میگوید: «این به معنای . . . باد دادن و جدا کردن همهٔ سبوس، و باقی گذاشتن دانههاست — یعنی اندوختن آنچه که ارزشمند است. بنابراین در اینجا به این معناست که خدا، به طور مجازی، او را الک کرده است. . . . او همهٔ سبوسها، یا هر آنچه را که فاقد ارزش بود پراکنده ساخت، و آنچه را که واقعی و غنی بود مشاهده کرد.» دلی که خود را محکوم میکند میتواند اعمال ما را برخلاف آن الک کند. ما را به دلیل اشتباهات گذشته با بیرحمی سرزنش کند و دستآوردهایمان را هیچ بخواند. ولی اگر ما با خلوص نیت توبه کنیم و به سختی تلاش کنیم تا خطاهای خویش را تکرار نکنیم یَهُوَه گناهان ما را میبخشاید. (مزمور ۱۰۳:۱۰-۱۴؛ اعمال ۳:۱۹) او ما را وارسی میکند و اعمال خوب ما را به خاطر میسپارد. در واقع، تا وقتی که به او وفادار بمانیم این اعمال خوب ما را تا ابد به خاطر میسپارد. او فراموش کردن آنها را بیانصافی میداند، و خود هرگز بیانصاف نیست! — عبرانیان ۶:۱۰.
۱۴. چه چیزی نشانگر آن است که یَهُوَه فعالیتهای ما را در خدمت روحانی مسیحیمان ارج مینهد؟
۱۴ برخی از کارهای خوبی که خدا برای آنها ارزش قائل است کدامند؟ عملاً هر آنچه که به تقلید از پسر او، عیسی مسیح، انجام دهیم. (۱پطرس ۲:۲۱) به طور حتم، یکی از مهمترین کارها گسترش بشارت ملکوت خداست. همانطور که در رومیان ۱۰:۱۵ میخوانیم: «چه زیبا است پایهای آنانیکه بسلامتی بشارت میدهند و بچیزهای نیکو مژده میدهند!» ممکن است در حالت عادی پاهای خود را «زیبا» ندانیم، ولی واژهای که پولس در اینجا استفاده کرده است همان است که در ترجمهٔ سپتواجینت یونانی (سبعینی) برای توصیف رفقه، راحیل و یوسف به کار رفته است — هر سهٔ آنها به دلیل زیباییشان مورد توجه بودند. (پیدایش ۲۶:۷؛ ۲۹:۱۷؛ ۳۹:۶) بنابراین، به خدمت خدای خود یَهُوَه مشغول بودن در نظر او بسیار زیبا و گرانقدر است. — متی ۲۴:۱۴؛ ۲۸:۱۹،۲۰.
۱۵، ۱۶. چرا یَهُوَه برای صبر و بردباری ما ارزش قائل است، و چگونه سخنان داوود پادشاه در مزمور ۵۶:۸ بر این حقیقت تأکید دارد؟
۱۵ خصوصیت دیگری که خدا برای آن ارزش قائل است صبر و بردباری ماست. (متی ۲۴:۱۳) به خاطر داشته باش، شیطان میخواهد که تو به یَهُوَه پشت کنی. هر روزی را که به یَهُوَه وفادار بمانی، آن روزیست که از جانب تو کمک میشود تا پاسخی به ملامتهای شیطان داده شود. (امثال ۲۷:۱۱) بعضی اوقات صبر و بردباری داشتن بسیار دشوار است. بیماری، مشکلات مالی، مسائل عاطفی، و دیگر موانع میتوانند موجب شوند که هر روز برای خود آزمایشی باشد. صبر و بردباری بخصوص در مقابل این چنین آزمایشاتی در نظر یَهُوَه گرانقدر است. به همین دلیل است که داوود پادشاه از یَهُوَه میخواهد تا اشکهای او را در ‹مُشکی› مجازی بگذارد، و با اطمینان میپرسد: «آیا این در دفتر تو نیست؟» (مزمور ۵۶:۸) آری، یَهُوَه برای همهٔ اشکها و رنج و عذابهایی که در راه حفظ وفاداریمان نسبت به او تحمل میکنیم ارزش قائل است و آنها را به خاطر میسپارد. این اشکها و رنجها نیز در نظر او گرانقدر هستند.
۱۶ با توجه به خصوصیتهای خوب و تلاشهایمان، واضح است که یَهُوَه در هر یک از ما ارزشهای فراوانی مییابد! فرقی نمیکند که دنیای شیطان چگونه با ما رفتار کرده باشد، یَهُوَه ما را گرانقدر و جزئی از «فضیلت جمیع امتها» میداند. — حجئ ۲:۷.
یَهُوَه برای نمایش محبت خود چه کرده است؟
۱۷. چگونه قربانی فدیهٔ مسیح، ما را متقاعد میسازد که یَهُوَه و عیسی به فرد فرد ما محبت دارند؟
۱۷ در درجهٔ سوم، یَهُوَه برای اثبات محبت خود به ما کارهای بسیاری انجام میدهد. به طور حتم، قربانی فدیهٔ مسیح مؤثرترین پاسخ به این دروغ شیطانی است که ما بیارزش یا منفور هستیم. هیچگاه نباید فراموش کنیم که مرگ عذابآور عیسی بر روی تیر شکنجه و عذاب بزرگتر از آن که یَهُوَه با مشاهدهٔ مرگ پسر محبوب خویش تحمل کرد گواهی هستند از محبت آنان نسبت به ما. به علاوه، این محبت به طور فردی به ما برمیگردد. پولس رسول نیز چنین نگرشی داشت، زیرا نوشت: «پسر خدا . . . مرا محبت نمود و خود را برای من داد.» — غلاطیان ۲:۲۰.
۱۸. یَهُوَه چگونه ما را به سوی مسیح جلب میکند؟
۱۸ یَهُوَه با کمک به فرد فرد ما برای بهرهوری از امتیازات قربانی مسیح محبت خود را به ما ثابت کرده است. عیسی در یوحنا ۶:۴۴ گفت: «کسی نمیتواند نزد من آید مگر آنکه پدری که مرا فرستاد او را جذب کند.» یَهُوَه به وسیلهٔ کار موعظه، که به تک تک ما رسیده است، و با استفاده از روح مقدس خود، ما را یاری میکند تا علیرغم محدودیتها و ناکاملیهایمان حقایق روحانی را دریابیم و بکار گیریم، و از این طریق فرد فرد ما را بسوی پسر خویش و امید زندگی ابدی جلب میکند. بنابراین همانطور که یَهُوَه در مورد اسرائیل گفت در مورد ما نیز میتواند بگوید: «با محبّت ازلی ترا دوست داشتم از اینجهة ترا به رحمت جذب نمودم.» — ارمیا ۳۱:۳.
۱۹. چرا امتیاز دعا باید ما را از محبت فردی یَهُوَه نسبت به ما مطمئن سازد؟
۱۹ شاید از طریق امتیاز دعا باشد که ما از محبت یَهُوَه به صمیمیترین وجه آن برخوردار میشویم. او فرد فرد ما را دعوت میکند که ‹همیشه دعا کنیم›. (۱تسالونیکیان ۵:۱۷) یَهُوَه به دعای ما گوش فرامیدهد! او حتی ‹شنوندهٔ دعا› نامیده شده است. (مزمور ۶۵:۲) او این مسند را به هیچ کس دیگر حتی به پسر خود نیز نسپرده است. فقط فکرش را بکن: آفریدگار عالم، ما را فرامیخواند تا به کمک دعا و با آزادی بیان به او نزدیک شویم. التماس و درخواستهای ما میتواند حتی یَهُوَه را به انجام کارهایی وادارد که در غیر آن صورت ممکن بود انجام ندهد. — عبرانیان ۴:۱۶؛ یعقوب ۵:۱۶؛ اشعیا ۳۸:۱-۱۶ ملاحظه شود.
۲۰. چرا محبت خدا نسبت به ما بهانهای برای خودبزرگبینی یا خودخواهی نیست؟
۲۰ هیچ مسیحی متعادلی چنین گواه محبت و ارج خدا را بهانهای برای خودبزرگبینی قرار نمیدهد. پولس نوشت: «بآن فیضیکه بمن عطا شده است هر یکی از شما را میگویم که فکرهای بلندتر از آنچه شایسته است مکنید بلکه به اعتدال فکر نمائید به اندازهٔ آن بهرهٔ ایمان که خدا بهر کس قسمت فرموده است». (رومیان ۱۲:۳) پس در حینی که از حرارت محبت پدر آسمانیمان لذت میبریم، بیا خرداندیش باشیم و بخاطر داشته باشیم که لایق لطف محبتآمیز خدا نیستیم. — لوقا ۱۷:۱۰.
۲۱. ما باید در مقابل کدام دروغ شیطانی مقاومت، و در مورد کدام حقیقت الهی تعمق کنیم؟
۲۱ بیا تا فرد فرد ما هر آنچه که در توان داریم انجام دهیم تا در مقابل عقایدی که شیطان در این دنیای کهنهٔ رو به انقراض ترویج میکند مقاومت کنیم. این امر شامل رد کردن این طرز تفکر که ما بیارزش و منفور هستیم نیز میباشد. اگر زندگی در این سیستم به تو آموخته است که خود را به صورت مانعی تشویشآور ببینی که حتی محبت عظیم خدا قادر به فائق آمدن بر آن نیست، یا اینکه کارهای نیکوی خود را آنقدر ناچیز بدانی که حتی چشمان تیزبین او نیز قادر به تشخیص آنها نیستند، یا گناهان خویش را آنچنان عظیم بدانی که حتی مرگ پسر گرانقدر او قادر به پوشاندن آنها نیست، به تو آموزش دروغ دادهاند. چنین دروغهایی را با همهٔ تنفری که در خور آنهاست دور بیانداز! بیا همواره سخنان الهام شدهای را که پولس رسول در رومیان ۸:۳۸،۳۹ آمده است، به خاطر داشته باشیم: «یقین میدانم که نه موت و نه حیات و نه فرشتگان و نه رؤساء و نه قدرتها و نه چیزهای حال و نه چیزهای آینده. و نه بلندی و نه پستی و نه هیچ مخلوق دیگر قدرت خواهد داشت که ما را از محبّت خدا که در خداوند ما مسیح عیسی است جدا سازد».
[پاورقی]
a در واقع، آنها فقیران را به عنوان «اَمهِیآرِتس» یا «مردم خاکی» رد میکردند. بر طبق گفتهٔ یک محقق، فریسیان تعلیم میدادند که نه میشود به آنان چیز باارزشی را سپرد، و نه به شهادت آنان اعتماد کرد، نباید آنها را به عنوان مهمان پذیرفت، نباید مهمان آنان بود و حتی نباید چیزی از آنان خریداری کرد. رهبران مذهبی اظهار میکردند که اگر دختر خود را به یکی از آنان به همسری بدهند مانند آن خواهد بود که او را دست و پا بسته و ناتوان جلوی یک حیوان وحشی بیاندازند.
چه فکر میکنی؟
◻ چرا شیطان در صدد متقاعد کردن ما بر این امر است که بیارزش و منفور هستیم؟
◻ عیسی چگونه آموزش داد که یَهُوَه برای فرد فرد ما ارزش قائل است؟
◻ از کجا میدانیم که یَهُوَه به خصوصیتهای خوب ما ارج مینهد؟
◻ از کجا بدانیم که یَهُوَه برای تلاشهای ما ارزش قائل است؟
◻ یَهُوَه محبت خود را به فرد فرد ما چگونه به اثبات رسانیده است؟
[تصویر در صفحهٔ ۲۳]
یَهُوَه به همهٔ کسانی که در فکر نام او هستند توجه دارد و آنها را به خاطر میسپارد