Wase Ruasagavulukaono

“Na Lewe ni Koro Ena Sega ni Kaya, Ka’u sa Tauvi Mate”

Aisea 33:1-24

 1. Na cava e veivakacegui kina na veivosa e koto ena Aisea 33:24?

E KAYA na yapositolo o Paula: “Sa vutugu vata ko vuravura taucoko, ka sa yaluma e na rarawa, ka yacova na siga oqo.” (Roma 8:22) Sa torocake sara beka na kila vakavuniwai, ia e se vakaleqa tiko ga na kawatamata na tauvimate kei na mate. Ena vu ni marau gona na vosa ni yalayala e mai itinitini tiko ni wase ni parofisai oqo i Aisea! Vakasamataka mada, ni sa na ‘sega ni dua na lewenikoro e kaya, Au sa tauvi mate.’ (Aisea 33:24) E naica kei na sala cava ena qai vakayacori kina na vosa ni yalayala oqo?

2, 3. (a) Ena sala cava e tauvimate tu kina na matanitu o Isireli? (b) E yaco vakacava o Asiria me “[i]titoko” ni veivakanakuitataki ni Kalou?

² E volavola tiko o Aisea donuya na gauna era tauvimate tu kina vakayalo na tamata era veiyalayalati kei na Kalou. (Aisea 1:5, 6) Sa ca sara na vukitani kei na ivalavala vakasisila ena kedra maliwa, e dodonu kina me vakadodonutaki ira sara vakavinaka na Kalou o Jiova. E vakayagataki o Asiria me “[i]titoko” ni veivakanakuitataki i Jiova. (Aisea 7:17; 10:5, 15) E bale e liu na matanitu yavusa e tini ena vualiku vei ira na kai Asiria ena yabaki 740 B.S.K. (2 Tui 17:1-18; 18:9-11) Oti e vica tale na yabaki, a qai vakarautaka e dua na kaba vakaivalu o Tui Senakaripi mai Asiria, me kabai Juta ena ceva. (2 Tui 18:13; Aisea 36:1) Ni carasoqosoqo yani na mataivalu qaqa ni Asiria, e vaka me kena irairai ni sa na qeavu o Juta.

³ Ia, sa ulabaleta o Asiria na ka a vakatarai vua, oya me vakadodonutaki ira na tamata ni Kalou, oqo e sa via vakaceguya na nona lomakocokoco me matanitu qaqa kei vuravura. (Aisea 10:7-11) Ena sega beka ni kauaitaka o Jiova nona vakalolomataki ira vakaca na nona tamata? Ena bula vinaka tale beka na nona matanitu mai na nona tauvimate vakayalo? Eda wilika ena Aisea wase 33 na nona sauma na taro oqo o Jiova.

Vakacacani na Dauvakacaca

4, 5. (a) Na ka veibasai cava ena qai sotava o Asiria? (b) Na masu cava a cabora o Aisea ena vukudra na tamata i Jiova?

⁴ E tekivu na parofisai: “Ena ca ko iko sa dauvakacaca, ia ko a sega ni vakacacani; ko iko talega sa dauveivakaisini, a ra a sega ni vakaisini iko! ni sa oti na nomu vakacaca, ko na qai vakacacani; ni sa oti na nomu veivakaisini, era na qai vakaisini iko.” (Aisea 33:1) E vosa tiko e ke o Aisea vua na dauvakacaca o Asiria. Ena nona gauna ni vakacolasau, e kena irairai ni sega ni dua na matanitu ena tarovi koya rawa. A ‘dauvakacaca, ia a sega ni vakacacani,’ e sikabotea na veikoro kei Juta, e yauta sara mada ga na iyau talei kece ena vale i Jiova​—qai vakayacora oqo ni vaka e sega ni dua e tarovi koya rawa! (2 Tui 18:14-16; 2 Veigauna 28:21) Ia, ena qai vuki na uto. “Ko na qai vakacacani,” e kaya ena nuidei o Aisea. Ena vakacegui ira mada ga na yalodina na parofisai oqo!

⁵ Ena gauna vakarerevaki oya, e dodonu mera qara veivuke vei Jiova na nona tamata yalodina. O koya gona, e masuta o Aisea: “Kemuni Jiova, mo ni lomani keimami mai; keimami sa wawa tiko vei kemuni: mo ni ligadra mada e na veimataka, ia mo ni neimami vakabula e na gauna ni rarawa. Ni sa rogo na ue, era dro na tamata; ni kemuni sa tu cake mai, era sa veiseyaki na veimatanitu.” (Aisea 33:2, 3) Sa kena gauna sara ga me masuti Jiova kina o Aisea me vakabulai ira na nona tamata, me vaka ga sa dau vakayacora ena veigauna sa oti. (Same 44:3; 68:1) Sega ni dede mai na nona kere veivuke o Aisea sa parofisaitaka tale na isau ni nona masu e vakarautaka mai o Jiova!

 6. Na cava ena yacovi Asiria, na cava e rauta vinaka kina oqo?

⁶ “Ia na nomudoui toki ni valu [na kai Asiria] ena kumuni me vaka sa daukumuna na banuve; me vaka na nodra veiladeyaki na vodre ena ladeva vakakina na ka oqori.” (Aisea 33:4) E sega ni vou e Juta na nodra dau ravuravu na manumanu lalai. Ia, ena gauna oqo, sa ra na ravuti na meca kei Juta, sega ni o Juta. Ena druka vakaloloma o Asiria, era na gutuwa mera bula na nona sotia, era na qai biuta tu mai na nodra iyau me nodra itokinivalu na lewe i Juta! E rauta vinaka sara me vakacacani o Asiria, na matanitu e dau kilai ena nona voravora.​—Aisea 37:36.

Asiria ni Gauna Oqo

 7. (a) O cei nikua e rawa ni vakatauvatani kei na matanitu tauvimate vakayalo o Isireli? (b) O cei ena vakayagataka o Jiova me nona “[i]titoko” ni veivakanakuitataki me vakarusai lotu ni Veivanua vaKarisito?

⁷ E tarai keda vakacava ena gauna oqo na parofisai i Aisea? Na matanitu tauvimate vakayalo o Isireli e rawa ni vakatauvatani kei lotu ni Veivanua vaKarisito tawayalodina. Me vaka ga na nona vakayagataki Asiria o Jiova me “[i]titoko” ni veivakanakuitataki vei Isireli, ena vakayagataka tale ga e dua na “[i]titoko” me vakanakuitataki kina o lotu ni Veivanua vaKarisito​—vaka kina na vo ni isoqosoqo lotu lasu kei vuravura, o ‘Papiloni na Ka Levu.’ (Aisea 10:5; Vakatakila 18:2-8) Na “[i]titoko” ni veivakanakuitataki oya na veimatanitu era lewe ni Matabose Kei Vuravura​—na isoqosoqo e vakatakarakarataki ena Vakatakila ena manumanu kila kulakula, e vitu na uluna qai tini na kena ileu.​—Vakatakila 17:3, 15-17.

 8. (a) O cei nikua e rawa ni vakatauvatani kei Senakaripi? (b) Ena via ravuti cei o Senakaripi nikua, ia na cava ena qai yaco?

⁸ Ni na sikabotei ira yani na lotu lasu kece kei vuravura o Asiria ni gauna oqo, ena kena irairai ni na sega ni tarovi rawa. Ena curumi Setani na Tevoro na yalo vata ga a curumi Senakaripi, ni na sega ni yanaraki ira wale ga na mataisoqosoqo vukitani e dodonu ga me vakanakuitataki, ena via tarai ira tale ga na lotu vaKarisito dina. Era na tokona na Matanitu i Jiova na vo ni luve vakayalo lumuti i Jiova, kei ira na vica vata na milioni era sa lako tani mai na vuravura i Setani​—wili ena vuravura i Setani oqo o Papiloni na Ka Levu. Ena nona rarawataka nira sega ni via qaravi koya na lotu vaKarisito dina, sa na qai yavala na “kalou ni vuravura oqo,” o Setani, me ravuti ira. (2 Korinica 4:4; Isikeli 38:10-16) Sega ni vakabekataki ni na vakadomobula sara na ravuravu oqo, ia e sega ni dodonu mera sautaninini ena rere na tamata i Jiova. (Aisea 10:24, 25) Sa vakadeitaka vei ira na Kalou ni na ‘nodra ivakabula ena gauna ni rarawa.’ Ena qai takoso mai me vakarusai Setani kei ira na nona ilala. (Isikeli 38:18-23) Me vaka ga ena gauna e liu, era na vakacacani o ira era na via vakacacani ira na tamata ni Kalou! (Vakatauvatana Vosa Vakaibalebale 13:22b.) Ena vakarokorokotaki na yaca i Jiova, era na vakaicovitaki tale ga na bula yani baleta nira a qara na “vuku kei na yalomatua kei na . . . rerevaki Jiova.”​—Wilika Aisea 33:5, 6.

iVakaro Vei Ira na Sega ni Vakabauta

 9. (a) Na cava era na cakava na “qaqa” kei Juta kei ira na kena “mata ni sautu”? (b) Era na raica vakacava na kai Asiria na nodra sasaga ni veisaututaki na lewe i Juta?

⁹ Na cava ena yacovi ira na sega ni vakabauta e Juta? E vakaraitaka o Aisea e dua na ivakamacala vakaloloma me baleta na nodra sa vakarau vakarusai ena liga i Asiria. (Wilika na Aisea 33:7.) O ira na sotia “qaqa” kei Juta era na kaila ena nodra rerevaka nodra sa toso mai na mataivalu ni Asiria. O ira na “mata ni sautu,” na vakailesilesi era talai yani mera lai saga na veisaututaki kei na mataivalu rerevaki ni Asiria era lai vakalialiai lesu mai, era vakamaduataki. Era na tagicaka na nodra tale wale. (Vakatauvatana Jeremaia 8:15.) Ena sega ni mataloloma na kai Asiria voravora. (Wilika Aisea 33:8, 9.) Ena sega ni via kila na veiyalayalati erau a vakayacora vata kei ira na lewe i Juta. (2 Tui 18:14-16) Ena “beca na veikoro” kei Juta na kai Asiria, ena vakalialia, ena dredrevaka, ena sega ni via kila e dua na tamata. Ena vaka sara ga e tagi na vanua ena vakaloloma ni kena ituvaki. O Lepanoni, o Seroni, o Pasani, kei Kameli eratou na tagicaka na veivakarusai.

10. (a) Ena laurai vakacava na nodra guce na “qaqa” kei lotu ni Veivanua vaKarisito? (b) O cei ena taqomaki ira na lotu vaKarisito dina ena gauna ni rarawa nei lotu ni Veivanua vaKarisito?

¹⁰ Ena vaka tale ga oqo na ka ena yaco ena dua na gauna lekaleka sa tu oqo e matada, nira sa na qaqauraka na lotu na veimatanitu. Me vaka ga na gauna i Esekaia, ena sega ni tarovi rawa na veivakarusai. O ira na “qaqa” nei lotu ni Veivanua vaKarisito​—o ira na kena daunipolitiki, ira na dau vakavutuniyautaki koya, kei na so tale na dau tokoni koya​—era na sega ni vukei koya rawa. Ena beci na ‘veiyalayalati’ vakapolitiki se vakailavo, na veidinadinati e buli me taqomaki lotu ni Veivanua vaKarisito. (Aisea 28:15-18) Na iotioti ni sasaga maqosa vinaka duadua me tarovi kina na veivakarusai ena dreve ga. Ena tu vakadua na veivoli ni sa vesu kece se vakarusai na ilavo kei na veika e taukena o lotu ni Veivanua vaKarisito. O ira era na bau kauaitaki lotu ni Veivanua vaKarisito tu era sa na tu ga mai vakayawa ena rere, ra qai osivaka na nona rusa. (Vakatakila 18:9-19) Ena kawaboko tale beka ga vata kei na lotu lasu na lotu vaKarisito dina? Sega, ni vakadeitaka sara ga o Jiova: “Oqo ka’u sa qai tu cake, sa kaya ko Jiova, oqo ka’u na sa qai vakalevulevui; oqo ka’u na sa qai vakaceceretaki au.” (Aisea 33:10) Ena qai curu takoso mai o Jiova ena vukudra na yalodina me vakataki Esekaia, me tarova na toso ni mataivalu ni Asiria.​—Same 12:5.

11, 12. (a) Ena gauna cava kei na sala cava e vakayacori kina na vosa ni Aisea 33:11-14? (b) O cei ena gauna oqo me na qaqarauni ena vosa e cavuta o Jiova?

¹¹ Mera kua ni vakanuinui na tawayalodina ena veitaqomaki oqo. E kaya o Jiova: “Dou na kunekunetaka na qa ni sila, dou na vakasucuma na vu-ni-sila: a nomudoui cegu, me vaka na bukawaqa, ena kati kemudou. Ia na veimataqali, era na vaka na lovo ni lase; me vaka na kau vakavotona sa ta era na kama e na bukawaqa. Koi kemudou sa tiko vakayawa, dou rogoca na ka ka’u a cakava; ia koi kemudou sa tiko voleka dou kila na noqu kaukauwa. Sa rere mai Saioni ko ira nai valavala ca; sa sautaninini ko ira na dauveivakaisini. Ko cei vei keda me na tiko e na bukawaqa daukana voli? ko cei vei keda me na tiko e na bukawaqa ka tawa mudu?” (Aisea 33:11-14) Kena irairai ni veivosa oqo e baleta tiko na gauna e mai sotava kina o Juta e dua na kena meca vou, o Papiloni. Ni sa mate o Esekaia, se baci suka o Juta ina ivalavala torosobu. Ena sagavulu na yabaki e tarava, sa qai torosobu ga na ituvaki kei Juta me yaco sara ni sa waqa mai na cudru ni Kalou ina matanitu taucoko.​—Vakarua 32:22.

¹² Me vaka ga na tawayaga ni vunisila ni sa oti na tatamusuki, ena tawayaga kece ga na nodra vere ca kei na nodra ivadi na talaidredre ena nodra saga mera vagolea tani na vakatauitotogi ni Kalou. Qai kena ca ni qaciqacia ga ni matanitu e vakavuna na nona rarawa me qai lai tini sara ina rusa. (Jeremaia 52:3-11) O ira na tamata ca “era na vaka na lovo ni lase”​—era na vakarusai vakadua! Nira veinanuyaka voli na rarawa vakaitamera ena sega ni daro ni na tarai ira, e sokonu na yagodra na lewe i Juta dau veivorati. Na vosa i Jiova vua na matanitu tawayalodina o Juta e vakaraitaka sara tu ga na kedra ituvaki na lewenilotu ni Veivanua vaKarisito ena gauna oqo. Ke ra sega ni galeleta na ivakaro ni Kalou, era na sotava na kena ca.

“Dodonu na Nonai Lakolako”

13. Na vosa ni yalayala cava e cavuti vei koya e “dodonu na nonai lakolako,” e vakayacori vakacava vei Jeremaia na vosa ni yalayala oqo?

¹³ Ena yasana adua, sa qai kaya o Jiova: “Ko koya sa dodonu na nonai lakolako, ka sa vosataka na ka dodonu; ko koya sa beca nai yau sa kovei; ka sa bese na ligana ni taura nai tautauri ni vere, ka sa tabonaka na daligana mai nai rogorogo ni dra, ka sa vakabobo na matana me kakua ni raica na ca; ko koya oqo ena tiko e na tikina cecere; na nona vale kaukauwa sa na tiko mai nai cobo; ena soli vua na kena kakana, ia ena sega ni di na mena wai.” (Aisea 33:15, 16) Me vaka e qai vakaraitaka na yapositolo o Pita, ni “sa kila . . . na Turaga [o Jiova] me vakabulai ira era sa daulotu mai na veivakatovolei, me maroroi ira talega na tawa yalododonu me yaco mada na siga ni lewa me ra qai cudruvi.” (2 Pita 2:9) E dua a vakila na veivakabulai vaka oqo o Jeremaia. Ena gauna era mai bukudruadrua tiko kina na kai Papiloni, era ‘kania na madrai ni sa vakarautaki na kena bibi, a ra nuiqawaqawa.’ (Isikeli 4:16) E so na yalewa era kani luvedra sara. (Lele i Jeremaia 2:20) Ia, a raica o Jiova me kua ni dua na leqa e yacovi Jeremaia.

14. Ena sala cava ena ‘dodonu tiko ga kina na nodra ilakolako’ na lotu vaKarisito nikua?

¹⁴ Mera saga tale ga na lotu vaKarisito nikua me ‘dodonu tiko ga na nodra ilakolako,’ mera dau muria e veisiga na ivakatagedegede i Jiova. (Same 15:1-5) Mera “vosataka na ka dodonu,” mera cata na lasu kei na veidabui. (Vosa Vakaibalebale 3:32) Sa takalevu ena levu na vanua nikua na veivaqumi kei na veidabui, ia e dodonu mera ka vakasisila na ka oqo vei koya e “dodonu na nonai lakolako.” E dodonu tale ga me ‘vinaka na nona lewaeloma’ ena nona caka bisinisi, me qarauna na ivakarau ni bisinisi butobuto qai lomatarotarotaki. (Iperiu 13:18; 1 Timoci 6:9, 10) O koya tale ga e “tabonaka na daligana mai nai rogorogo ni dra, ka sa vakabobo na matana me kakua ni raica na ca” ena dau digia vinaka na ivakatagi me rogoca kei na ka ni veivakamarautaki me na tiko kina. (Same 119:37) Ni sa na vakatauca o Jiova na nona lewa, ena taqomaki ira ena vakabulai ira tale ga na dau qaravi koya era bula ena ivakatagedegede ni bula oya.​—Sefanaia 2:3.

Era na Raica na Nodra Tui

15. Na vosa ni yalayala cava ena vakaukauataki ira na Jiu yalodina era tu vakavesu?

¹⁵ Tarava na nona vakamacalataka o Aisea na veika totoka me namaki: “Na matamu ena raici koya na tui, ni sa uku cavu tu: ka na kunea na vanua sa yawa sara. A lomamu ena qai vakananuma ki na ka ni veivakarerei, ka kaya, sa evei na vu-ni-vola? sa evei na dau-ni-yau? sa evei na dauwilika na veivalececere? Ko na sega ni kunea tale na mataqali matadei ko ya; na mataqali daudredre ni kilai na nodra vosa, na gusu daukaka, sa sega ni macala.” (Aisea 33:17-19) Na vosa ni yalayala me baleti koya na Tui Vakamesaia kei na nona Matanitu ena vakaukauataki ira na Jiu yalodina ena sagavulu na yabaki era vesu tu kina mai Papiloni, e dina nira raica vakayawa tu ga mai na Matanitu ni Kalou oya. (Iperiu 11:13) Ni sa na qai vakavatukana dina na veiliutaki ni Mesaia, sa na sega tale na o kei Papiloni, na matanitu dau veivakasaurarataki. Era na taroga kina ena marau o ira era bulata na nodra kaba vakaivalu na kai Asiria: “Sa evei o ira na vakailesilesi vakamatanitu voravora, o ira era lavaka na ivakacavacava, na soli, ra kauta tale ga vakasaurara na neimami iyau?”​—Aisea 33:18, Moffatt.

16. Tekivu mai e naica na nodra “raici koya” na Mesaia e Tui na tamata ni Kalou, na cava e yaco kina?

¹⁶ E dina ni vosa i Aisea e vakadeitaka na nodra na vakalesui mai na Jiu ena nodra tu vakavesu mai Papiloni, ia era na waraka na veivakaturi me rawa nira qai vakila na vakayacori taucoko sara ni tiki ni parofisai oqo. Vakacava o ira na tamata ni Kalou ena gauna oqo? Tekivu mai na 1914, sa ra “raici koya” na Mesaia e Tui o Jisu Karisito, ena nona iukuuku vakayalo kece ga. (Same 45:2; 118:22-26) Oqo e sa vakabulai ira mai na veivakalolomataki kei na veivakamuai ni ivakarau ni veika ca i Setani. Ena ruku i Saioni, na itikotiko ni Matanitu ni Kalou, sa ra mai taqomaki kina vakayalo.

17. (a) Na vosa ni yalayala cava e cavuti me baleti Saioni? (b) E vakayacori vakacava na vosa ni yalayala i Jiova me baleti Saioni ina Matanitu Vakamesaia, kei ira na nona ito e vuravura?

¹⁷ E tomana o Aisea: “Mo vakaraici Saioni, na koro ni noda so levu tabu: a matamu ena kunei Jerusalemi nai tikotiko vinaka, na vale laca ena sega ni kau tani; a kenai latu ena sega sara ni cavu tale, se cavuka e dua na kena dali. Ia ko Jiova ka vakaiukuuku ena yaga vei keda me vaka na yasana ni uciwai, na wai sa rabailevu vaka ka vaka; ena sega ni vocetaki kina e dua na waqa, ena sega talega e dua na waqa vakaturaga me lako voli kina.” (Aisea 33:20, 21) E vakadeitaka vei keda o Aisea ni Matanitu Vakamesaia ni Kalou ena sega ni cavuraki se vakarusai. Kena ikuri, na veitaqomaki vaka oya e tarai ira tale ga yani na dau tokona ena yalodina na Matanitu ni Kalou ena gauna oqo. Ke ra mani vakatovolei vakaca sara e levu, e vakadeitaki ga vei keda ni na dreve kece ga na sasaga e caka mera vakawabokotaki kina na vakarurugi ena Matanitu ni Kalou. (Aisea 54:17) O Jiova ena taqomaki ira na nona tamata me vaka ga na uciwai se keliwai levu e taqomaka e dua na koro. Na meca cava ga ena via veisaqati mai​—se mani kaukaua me vaka na “waqa” se “waqa vakaturaga”​—ena vakarusai ga!

18. Na itavi cava e vinakata o Jiova me nona?

¹⁸ Na cava e rawa nira nuidei kina na dau tokona na Matanitu ni Kalou ni na taqomaki ira na Kalou? E kaya o Aisea: “Ko Jiova sa noda turaga-ni-lewa, ko Jiova sa noda vu ni lawa, ko Jiova sa noda tui; o koya ga ena vakabulai keda.” (Aisea 33:22) E vinakata o Jiova me nona na itavi me taqomaki ira na nona tamata, me dusimaki ira tale ga era okati koya me Turaga Sau. O ira oqo era talairawarawa ena marau ena nona veiliutaki ena liga i koya na nona Tui Mesaia, era kila ni o Jiova e nona na dodonu me buli lawa, me raica tale ga na muri ni lawa. Ia, ni dau guta o Jiova na ka dodonu kei na lewadodonu, na nona veiliutaki​—ena liga i koya na Luvena​—e sega ni icolacola bibi vei ira na qaravi koya. ‘Era na vinaka ga o ira’ ke ra talairawarawa ina nona veiliutaki. (Aisea 48:17) Ena sega vakadua ni laivi ira na nona tamata yalodina.​—Same 37:28.

19. E vakamacalataka vakacava o Aisea na nodra tawayaga na meca ni tamata yalodina ni Kalou?

¹⁹ E tukuna o Aisea vei ira na veimecaki kei ira na tamata yalodina i Jiova: “Sa savu walega na nomu dali; era dredre ni duria nai vana; era sega ni vakarewataka rawa na laca: sa qai votai nai yau levu sa tauri; era tokitaka ko ira na lokiloki.” (Aisea 33:23) Na meca kece ga era na bau via tu ena mata i Jiova era na tawayaga kece me vaka ga na waqa ni vala e savu wale tu na kena dali, e sega ni duri rawa na kena ivana, qai sega na kena laca. Ena levu sara na itokinivalu nira sa na rusa na meca ni Kalou, era na bau vakaitavi ena votai ni iyau na lokiloki. Eda nuidei gona ni na qaqa ga o Jiova vei ira na kena meca ena gauna sa na vakayagataki Jisu Karisito kina na tui ena “veivakararawataki levu” sa roro tiko mai.​—Vakatakila 7:14.

Na Veivakabulai

20. Na veivakabulai vakacava era na vakila na tamata ni Kalou, ena gauna cava?

²⁰ Sa qai tini na wase ni parofisai oqo i Aisea ena dua na vosa ni yalayala e veivakacegui dina: “Ia na lewe ni koro ena sega ni kaya, Ka’u sa tauvi mate: o ira na tamata era sa tiko kina ena sa bokoci na nodrai valavala ca.” (Aisea 33:24) E vakamacalataka tiko i ke o Aisea na tauvimate vakayalo, baleta ni cavuti vata tiko kei na ‘ivalavala ca.’ Ena matai ni kena vakayacori na veivosa oqo, a yalataka kina o Jiova ni na vakabula vakayalo na matanitu ena gauna era sa na sere kina mai Papiloni. (Aisea 35:5, 6; Jeremaia 33:6; vakatauvatana Same 103:1-5.) Nira sa na vosoti mai na nodra ivalavala ca makawa, sa na rawa vei ira na Jiu era suka mai oqo mera tauyavutaka tale na sokalou savasava e Jerusalemi.

21. Ena sala cava era vakila kina na lotu vaKarisito nikua na nodra vakabulai vakayalo?

²¹ Ia, na parofisai i Aisea e tiko na kena ibalebale ena gauna oqo. Era sa vakabulai tale ga vakayalo na tamata i Jiova nikua. Era sa vagalalataki mai na ivakavuvuli lasu me vaka na kena dau nanumi ni bula tu ga na yalo, na Letoluvakalou, kei na bukawaqa mai eli. Era vakavulici ena ivalavala e dodonu, e rawa kina nira galala mai na ivalavala vakasisila, qai vukei ira mera dau vakatulewa vakadodonu. Sa ra mai savasava ena mata ni Kalou, e savasava tale ga na nodra lewaeloma ena vuku ni isoro ni veivoli i Jisu Karisito. (Kolosa 1:13, 14; 1 Pita 2:24; 1 Joni 4:10) Na veivakabulai vakayalo oqo e yaga tale ga vakayago. Me kena ivakaraitaki, nodra cata na veiyacovi dukadukali kei na kana tavako na lotu vaKarisito e sega ni tauvi ira kina na mate ca ni veiyacovi kei na so na mataqali kenisa.​—1 Korinica 6:18; 2 Korinica 7:1.

22, 23. (a) Na sala vakasakiti cava ena qai vakayacori kina na Aisea 33:24 ena dua na gauna sa tu oqo e liu? (b) Na cava na nodra inaki kece na dausokalou dina ena gauna oqo?

²² Kena ikuri, ena qai vakayacori ena dua na ivakatagedegede lagilagi sara na vosa ni Aisea 33:24, ni oti na Amaketoni, ena vuravura vou ni Kalou. Ena ruku ni lewa ni Matanitu Vakamesaia ni Kalou, ena qai vakila na tamata na veivakabulai vakaitamera vakayago, lako vata kei na veivakabulai vakayalo. (Vakatakila 21:3, 4) Ni oti toka ga vakalailai na rusa ni ivakarau ni veika ca i Setani, ena qai vakayacori na cakamana me vaka na kena e dau vakayacora o Jisu ni se tiko voli e vuravura, ia ena tarai vuravura raraba na kena yaga. Era na rai na mataboko, rogo na didivara, ra lako na lokiloki! (Aisea 35:5, 6) Oqo e sa na qai rawa kina nira vakaitavi kece na bula sivia na veivakararawataki levu ena kena vukici na vuravura me parataisi.

²³ Oti oya, ni sa na tekivu na veivakaturi, o ira era na bula tale ena tu vinaka sara tu ga na yagodra. Ia, ni qai vakilai tiko ga na yaga ni isoro ni veivoli i Jisu, sa na qai tatara vakalevu sara na kena yaga vakayago, me yacova sara ni sa bula uasivi na tamata. Ni yaco oya, sa na rawa nida kaya nira sa qai “bula” na yalododonu. (Vakatakila 20:5, 6) Ena gauna oya, vakayalo, vakayago tale ga, “Na lewe ni koro ena sega ni kaya, Ka’u sa tauvi mate.” Sa dua na vosa ni yalayala totoka! Me nodra inaki kece mada ga na dausokalou dina nikua mera maliwai ira era na vakila na vosa ni veivakalougatataki oqo!

[iYaloyalo ena tabana e 244]

E masuti Jiova ena nuidei o Aisea

[iYaloyalo ena tabana e 353]

Na isoro ga ni veivoli e rawa kina ni savasava na tamata i Jiova ena matana

[iYaloyalo ena tabana e 354]

Ena vuravura vou, ena vakayacori kina e dua na veivakabulai vakayago vakaitamera