WEMATA 18
Lee È Nɔ Mɔ Akwɛ Bo Nɔ Zán Dó Azɔ̌ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn lɛ Takún Mɛ Gbɔn É
1, 2. (a) Nɛ̌ Nɔví Russell ka na xósin nukɔntɔ́ e jló na tuùn lee è nɔ kpé nukún dó azɔ̌ Biblu Kplɔntɔ́ lɛ tɔn wu gbɔn é gbɛn? (b) Etɛ mǐ ka na ba dò na ɖò wemata elɔ mɛ?
GBÈ ɖokpo ɔ, nukɔntɔ́ Église réformée tɔn ɖé sɛkpɔ Nɔví Charles T. Russell bo jló na tuùn lee è nɔ kpé nukún dó azɔ̌ Biblu Kplɔntɔ́ lɛ tɔn lɛ wu gbɔn é.
Nɔví Russell tinmɛ n’i ɖɔ: “Mǐ nɔ yí agbǎnmɛkwɛ gbeɖé ǎ.”
Nukɔntɔ́ ɔ kanbyɔ ɖɔ: “Nɛ̌ mi ka nɔ mɔ akwɛ gbɔn?”
Nɔví Russell yí gbè n’i ɖɔ: “Enyi un ɖɔ nugbǒ nú we ɔ, é na vɛwǔ nú we bɔ a na ɖi. Enyi mɛ lɛ wá kplé mǐtɔn lɛ ɔ, ye nɔ mɔ nú è nɔ hɛn agbǎn gbɔn nukɔn yetɔn ǎ. Ye ka nɔ mɔ ɖɔ akwɛzinzan kún nɔ hán ó. Ye nɔ ɖɔ nú yeɖée ɖɔ: ‘Akwɛ ɖě jɛn è zán dó kpléxɔ elɔ wu sín . . . Nɛ̌ un ka sixu jɔ fún kpɛɖé d’emɛ gbɔn?’”
Nukɔntɔ́ ɔ kpɔ́n Nɔví Russell bo ɖi ǎ.
Nɔví Russell gbɛ̀ kàn d’enu bo ɖɔ: “Nugbǒ ɔ bǐ ɖɔ nú we wɛ jɛn un ko ɖè nɛ. Ye nɔ kàn nǔ elɔ byɔ mì: ‘Nɛ̌ un ka sixu jɔ fún kpɛɖé dó nǔ elɔ mɛ gbɔn?’ Enyi mɛɖé mɔ nyɔna ɖebǔ, bo mɔ akwɛ ɖé ɔ, é nɔ jló na zán nú Aklunɔ ɔ. Enyi é ma ka ɖó nùɖé ǎ ɔ, etɛwu mǐ ka na hɛn ɛ gannugánnú b’ɛ na wà mɔ̌?”a
2 É ɖò wɛn ɖɔ “nugbǒ ɔ bǐ” jɛn Nɔví Russell ko ɖɔ nɛ. Sín hwenu línlín ɖíe wɛ togun Mawu tɔn ko nɔ na nǔ kpo jlǒ kpo dó nɔ gudo nú sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ. Ðò wemata elɔ mɛ ɔ, mǐ na gbéjé kpɔ́ndéwú Biblu tɔn ɖé lɛ kpo hwenuxó azǎn mǐtɔn gbè tɔn kpo ɖé lɛ kpɔ́n ɖò nùnina sín akpáxwé. Ee mǐ na ɖò lee è nɔ mɔ akwɛ bo nɔ zán dó Axɔsuɖuto ɔ sín nǔ lɛ tamɛ gbɔn é gbéjé kpɔ́n wɛ é ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo ni kanbyɔ mǐɖée ɖɔ: ‘Nɛ̌ un ka sixu xlɛ́ ɖɔ un ɖò gudo nɔ nú Axɔsuɖuto ɔ wɛ gbɔn?’
“Mɛ E Ðó Jlǒ Ðagbe . . . lɛ ɔ, Ye Na Hɛn Nǔ Alɔkpa Alɔkpa Wá”
3, 4. (a) Jiɖiɖe tɛ Jehovah ka ɖó dó mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ wu? (b) Nɛ̌ Izlayɛli-ví lɛ ka nɔ gudo nú goxɔ ɔ gbigbá gbɔn?
3 Jehovah ɖeji dó mɛsɛntɔ́ tɔn nugbǒ lɛ wu. É tuùn ɖɔ enyi ali hun nú ye ɔ, ye na sɔ́ xomɛhunhun dó ɖè zě e ye zé yeɖée jó n’i é xlɛ́ gbɔn nǔ nina kpo jlǒ kpo gblamɛ. Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú wè ɖò hwenuxó Izlayɛli-ví lɛ tɔn mɛ.
4 Ee Jehovah ɖè Izlayɛli-ví lɛ tɔ́n sín Ejipu gudo é ɔ, é ɖɔ nú ye ɖɔ ye ni bló goxɔ sinsɛn-biblo tɔn e è sixu zé kpé é ɖokpo. Lee goxɔ ɔ na cí é kpo nǔ ɖěɖee è na dó bló na lɛ é kpo byɔ nǔ gègě. Jehovah ɖɔ nú Mɔyizi ɖɔ é ni ɖɔ nú togun ɔ ɖɔ é ni nɔ gudo nú azɔ̌ ɔ; é ɖɔ: “Mɛ e ɖó jlǒ ɖagbe . . . lɛ ɔ, ye na hɛn nǔ alɔkpa alɔkpa wá nú Mawu Mavɔmavɔ.” (Tín. 35:5) Nɛ̌ togun enɛ e è sɔ́ azɔ̌ syɛnsyɛn alɔkpa alɔkpa lɛ ɖó kɔ jí na bɔ gbɛ̀ yetɔn blawu bɔ Mawu ɖè ye sín mɛ b’ɛ ma lín ǎ é ka wà nǔ gbɔn? (Tín. 1:14) Ye nɔ gudo nú azɔ̌ ɔ bǐ mlɛ́mlɛ́, bo sɔ́ jlǒ dó na siká, kpatagan kpo nǔ xɔ akwɛ ɖevo lɛ kpo; vlafo mɛ e sín kàn nu ye nɔ ɖò Ejipu lɛ é wɛ na gègě nǔ enɛ lɛ tɔn ye. (Tín. 12:35, 36) Izlayɛli-ví lɛ na nǔ hugǎn nǔ ɖěɖee sín hudo è ɖó é, bɔ è gbɔ bo ɖɔ ɖɔ ‘mɛɖebǔ ni ma sɔ́ hɛn nùɖé wá ó.’—Tín. 36:4-7.
5. Ee Davidi hun ali nú Izlayɛli-ví lɛ bonu ye na jɔ fún dó tɛmpli ɔ gbigbá mɛ é ɔ, nɛ̌ ye ka wà nǔ gbɔn?
5 Xwè 475 mɔ̌ gudo ɔ, Davidi sɔ́ nǔ e ‘nyí éɖesunɔ tɔn’ lɛ é dó nɔ gudo nú tɛmpli gbigbázɔ́ ɔ, xɔ enɛ wɛ nyí nɔtɛn sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ tɔn nukɔntɔn e na nɔ ayǐ é ɖò ayikúngban jí. Enɛ gudo ɔ, é hun ali nú Izlayɛli-ví hàtɔ́ tɔn lɛ bonu ye na na nǔ, é kanbyɔ ye ɖɔ: “Mɛ̌ ka ɖò mi mɛ bo jló na na [nùɖé] Mawu Mavɔmavɔ?” Bo na dó yí gbè nú nùkanbyɔ enɛ ɔ, togun ɔ ‘ɖesunɔ ɖó jlǒ bo na nǔ Mawu Mavɔmavɔ kpo xomɛ kpo.’ (1 Tan 29:3-9) Ðó Davidi tuùn fí e nùnina lɛ gosin é wu ɔ, é ɖɔ dó ɖɛ mɛ sɛ́dó Jehovah ɖɔ: “Hwi wɛ ɖó nǔ bǐ; hwi wɛ na nǔ e mǐ na we lɛ mǐ.”—1 Tan 29:14.
6. Etɛwu è ka ɖó hudo akwɛ tɔn cobo na w’azɔ̌ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ ɖò égbé? Nùkanbyɔ tɛ lɛ ka fɔ́n nyite?
6 Mɔyizi kpo Davidi kpo ɖě dó cɔcɔ nú togun Mawu tɔn bonu é na na nǔ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, togun ɔ na nǔ kpo xomɛ kpo. Bɔ égbé ka lo? Mǐ tuùn ganji ɖɔ azɔ̌ Axɔsuɖuto Mawu Tɔn tɔn lɛ wiwa nɔ byɔ akwɛzinzan. Biblu kpo wema junjɔn Biblu jí lɛ kpo ɖiɖetɔ́n bo má, kpléxɔ lɛ kpo alaxɔ sín xɔ lɛ kpo gbigbá bo hɛn ɖó ganji, kpodo sɔ hinhɛn nùɖitɔ́ hàtɔ́ ɖěɖee adǎn gbò ajijimɛ lɛ é kpan nɔ byɔ akwɛ gègě kpo nǔ gègě ɖevo lɛ kpo zinzan. Enɛ wu ɔ, nùkanbyɔ taji ɖé lɛ ɖíe: Nɛ̌ mǐ ka nɔ mɔ akwɛ e sín hudo mǐ ɖó lɛ é gbɔn? È ɖó na dó cɔcɔ nú Axɔsu ɔ sín ahwanvu lɛ cobɔ ye na na nǔ wɛ à?
“É Na Byɔ Akwɛ Alǒ Savo Dó Byɔ Alɔdo Mɛɖé Tɔn Gbeɖé Ǎ”
7, 8. Etɛwu togun Jehovah tɔn ma ka nɔ byɔ akwɛ alǒ savo dó byɔ alɔdo à?
7 Nɔví Russell kpo hagbɛ̌ tɔn lɛ kpo gbɛ́ ɖɔ emi kún na zán wlɛnwín e sinsɛn Klisanwun-nyijɛtɔ́ lɛ tɔn lɛ gègě nɔ zán bo na dó mɔ akwɛ gègě lɛ é ó. Ðò Atɔxwɛ wegɔ e tɔ́n é mɛ ɔ, Nɔví Russell ɖɔ dó xota “A Jló Na Yí ‘Atɔxwɛ’ À?” mɛ ɖɔ: “Mǐ ɖi ɖɔ JEHOVAH ɖò gudo nú Atɔxwɛ ɖiɖetɔ́n ɔ, enyi mɔ̌ ɔ, [Atɔxwɛ ɔ] na byɔ akwɛ alǒ savo dó byɔ alɔdo mɛɖé tɔn gbeɖé ǎ. Enyi Mɛ e ɖɔ: ‘Akwɛ kpo siká kpo ee nɔ nɔ só lɛ jí é bǐ nyí ce’ é ma sɔ́ nɔ na akwɛ e sín hudo mǐ ɖó é ǎ ɔ, mǐ na mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ hwe ɔ nu sù bɔ è na ɖó wema ɔ ɖiɖetɔ́n te.” (Ajée 2:7-9) Xwè 130 jɛji gudo ɔ, Atɔxwɛ ɔ kpo tutoblonunu e nɔ ɖetɔ́n é kpo kpó ɖò nukɔnyiyi ɖó wɛ!
8 Togun Jehovah tɔn nɔ savo dó byɔ akwɛ ǎ. Ye ka nɔ hɛn agbǎn gbɔn mɛ nukɔn alǒ sɛ́ wema dó dó byɔ alɔdo ǎ. Ye ka nɔ lɛ́ sà jijɛ bonu akwɛ na dó sukpɔ́ ǎ. Ye tɛ́ dó nǔ e Atɔxwɛ ko ɖɔ sín hwenu línlín ɖíe é wu, é wɛ nyí: “Mǐ mɔ ɖɔ é kún nyɔ́ ɖebǔ bonu è na byɔ akwɛ dó Aklunɔ sín azɔ̌ lɛ tamɛ lee sinsɛn ɖevo lɛ nɔ wà gbɔn é ó . . . Mǐ mɔ ɖɔ akwɛ e è zán wlɛnwín nùbyɔbyɔ tɔn vovo lɛ dó mɔ ɖò Aklunɔ mǐtɔn nyikɔ mɛ é kún na hun xomɛ n’i ó, é ka na lɛ́ yí gbè na ǎ. Wlɛnwín enɛ lɛ sixu hɛn nyɔna wá nú mɛ ɖěɖee na nǔ ɔ lɛ é alǒ nǔ e è sɔ́ nùnina lɛ dó wà lɛ é ɖě ǎ.”b
“Mɛ Ðokpo Ðokpo Ðó Na Na Nǔ Mɛ Lee É Lin Gbɔn Ðò Ayi Tɔn Mɛ É”
9, 10. Nǎ hwɛjijɔ e wu mǐ nɔ sɔ́ jlǒ dó na nǔ é ɖokpo.
9 Ðó mǐ nyí Axɔsuɖuto ɔ sín toví lɛ ɖò égbé wutu ɔ, é byɔ ɖɔ è ni dó cɔcɔ nú mǐ cobonu mǐ na na nǔ ǎ. Loɔ, kpo xomɛhunhun kpo wɛ mǐ nɔ sɔ́ akwɛ mǐtɔn kpo nǔɖokan mǐtɔn ɖevo lɛ kpo dó nɔ gudo nú azɔ̌ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ. Etɛwu mǐ ka nɔ sɔ́ jlǒ dó na nǔ mɔ̌? Mǐ ni kpɔ́n hwɛjijɔ atɔn elɔ lɛ.
10 Nukɔntɔn ɔ, mǐ nɔ sɔ́ jlǒ dó na nùnina ɖó mǐ yí wǎn nú Jehovah bo jló na wà “nǔ e nɔ nyɔ́ nukún tɔn mɛ lɛ.” (1 Jaan 3:22) É ɖò wɛn ɖɔ Mawu sɛntɔ́ e nɔ na nǔ kpo xomɛ kpo é sín nǔ nɔ nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ. Mi nú mǐ ni gbéjé xó ɖěɖee mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ dó nùnina wu é kpɔ́n. (Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 9:7.) Klisanwun nugbǒ ɖé nɔ xò nǔ kpɔ́n cobo nɔ na nǔ ǎ, è ka nɔ hɛn ɛ gannugánnú cobonu é nɔ wà mɔ̌ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é nɔ na nǔ ɖó mɔ̌ wɛ é “lin gbɔn ɖò ayi tɔn mɛ” wutu.c Enɛ wɛ nyí ɖɔ enyi é lin nǔ kpɔ́n dó hudo e tíìn é kpo lee é sixu sú dò tɔn gbɔn é kpo jí gudo ɔ, é nɔ na. Nùnamɛtɔ́ mɔhun nɔ nyí mɛvívɛ́ ɖé nú Jehovah, ɖó “Mawu yí wǎn nú mɛ e nɔ na nǔ mɛ kpodo xomɛhunhun kpo é.” Lilɛdogbeɖevomɛ ɖevo ɖɔ: “Mawu yí wǎn nú mɛ e yí wǎn nú nùnamɛ é.”
11. Etɛ ka nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ na nǔ mǐtɔn e nyɔ́ hugǎn lɛ é Jehovah?
11 Wegɔ ɔ, mǐ nɔ mɔ ɖɔ nǔ nina Jehovah nyí ali ɖé bɔ mǐ na gbɔn bo dokú n’i, ɖó nyɔna gègě e é nɔ kɔn dó mǐ jí lɛ é wu. Mǐ ni kpɔ́n nugbodòdó e ɖò Mɔyizi Sɛ́n ɔ mɛ bo na zɔ́n bɔ mǐ na kije ayi mǐtɔn mɛ kpɔ́n é ɖé. (Xà Sɛ́nflínmɛ 16:16, 17.) Enyi Izlayɛli-ví lɛ yì nǔwiwa xwewu xwewu tɔn atɔn lɛ tɛnmɛ ɔ, sunnu ɖokpo ɖokpo ɖó na “kpɔ́n lee Mawu Mavɔmavɔ, Mawu tɔn dó n’i gbɔn é, bo na hɛn nùnina e wu é kpé ɔ yì na ɛ.” Enɛ wu ɔ, cobonu ye na yì nǔwiwa ɖé tɛnmɛ ɔ, sunnu ɖokpo ɖokpo ɖó na sɔ́ nyɔna e é mɔ lɛ é sín kɛ́n bo na gbéjé ayi tɔn mɛ kpɔ́n, bo na wá gbeta ɖokpo kɔn dó nùnina ɖagbe hugǎn e é sixu hɛn wá é jí. Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, enyi mǐ lin tamɛ kpɔ́n dó nyɔna tobutobu e Mawu kɔn dó mǐ jí lɛ é jí ɔ, é na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na na ɛ nùnina ɖagbe hugǎn e mǐ ɖó é. Nǔ e mǐ nɔ na kpo ayi bǐ kpo é, kaka jɛ nǔɖokan mǐtɔn ɖěɖee mǐ nɔ na lɛ é jí nyí xlɛ̌ lee nyɔna e Jehovah nɔ kɔn dó mǐ jí lɛ é nɔ sù nukún mǐtɔn mɛ sɔ́ é tɔn.—2 Kɔ. 8:12-15.
12, 13. Nɛ̌ jlǒ sísɔ́ dó na nǔ ka nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ yí wǎn nú Axɔsu ɔ gbɔn? Nɛ̌ mɛ ɖokpo ɖokpo ka nɔ na nǔ gbɔn?
12 Atɔngɔ ɔ, nǔ e mǐ nɔ sɔ́ jlǒ dó na lɛ é nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ yí wǎn nú Axɔsu mǐtɔn Jezu Klisu. Gbɔn nɛ̌ é? Kpɔ́n nǔ e Jezu ɖɔ nú ahwanvu tɔn lɛ ɖò zǎn e jɛ nukɔn nú kú tɔn é mɛ é. (Xà Jaan 14:23.) Jezu ɖɔ: “Enyi mɛɖé yí wǎn nú mì ɔ, é na bló ɖó xó ce lɛ jí.” Gbeɖiɖe Jezu tɔn e ɖɔ ɖɔ è ni jla Axɔsuɖuto Mawu sín wɛnɖagbe gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é ɖò “xó” tɔn lɛ mɛ. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Mǐ nɔ bló ɖó “xó” enɛ jí gbɔn nǔ e wu mǐ kpé é bǐ wiwa dó nɔ gudo nú Axɔsuɖuto ɔ jijla sín azɔ̌ ɔ gblamɛ. Mǐ nɔ zán hwenu mǐtɔn, hlɔnhlɔn mǐtɔn kpo nǔ e mǐ ɖó lɛ é bǐ kpo dó takún tɔn mɛ. Gbɔn mɔ̌ wiwa gblamɛ ɔ, mǐ nɔ xlɛ́ wanyiyi e mǐ ɖó nú Axɔsu Mɛsiya ɔ é.
13 Ðó mǐ nyí toví gbejinɔtɔ́ lɛ nú Axɔsuɖuto ɔ wutu ɔ, mǐ nɔ ba na nɔ gudo nú Axɔsuɖuto ɔ kpo ayi mǐtɔn bǐ kpo gbɔn nùnina akwɛ tɔn lɛ gblamɛ. Nɛ̌ mǐ ka nɔ bló mɔ̌ gbɔn? Mɛ ɖokpo ɖokpo wɛ nɔ wá gbeta ɔ kɔn, bo nɔ na nǔ ɖagbe hugǎn e wu é kpé é. É ɖò mɔ̌ có, nùɖitɔ́ hàtɔ́ mǐtɔn lɛ gègě ɖó gbɛmɛ fí sín nǔ lɛ sɔmɔ̌ ǎ. (Mat. 19:23, 24; Ja. 2:5) Amɔ̌, tuùntuùn ɖɔ nùnina kpɛ e ye sixu na kpo xomɛ kpo lɛ é nɔ sù nukún Jehovah kpo Vǐ tɔn kpo tɔn mɛ nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú ye.—Mak. 12:41-44.
Nɛ̌ È ka Nɔ Mɔ Akwɛ ɔ Gbɔn?
14. Nú xwè gègě ɔ, nɛ̌ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ ka nɔ jó wema yetɔn lɛ dó nú mɛ lɛ gbɔn?
14 Nú xwè gègě ɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ nɔ yí akwɛ tawun ɖé cobo nɔ jó wema junjɔn Biblu jí lɛ dó nú mɛ lɛ. Akwɛ e ye nɔ yí é nɔ hwe tawun, enɛ nɔ zɔ́n bɔ mɛ e ma tlɛ ɖó nǔ kaka ɖé ǎ lɛ é lɔmɔ̌ nɔ yí wema lɛ. É ɖò wɛn ɖɔ nú xwétɔ́ ɖé ɖó jlǒ bo ma ka ɖó akwɛ ɖě ǎ ɔ, wɛnjlatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ nɔ jó wema ɔ dó n’i kpo jlǒ kpo. Jlǒ ɖaxó e wɛnjlatɔ́ lɛ ɖó é wɛ nyí ɖɔ ye na na wema ɔ gbɛtɔ́ ayijlɔjlɔnɔ e ba na xà bo ɖu lè tɔn lɛ é.
15, 16. (a) Huzuhuzu tɛ Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ ka bló dó lee è na jó wema mǐtɔn lɛ dó nú mɛ lɛ gbɔn é wu, bɔ é bɛ́ azɔ̌ ɖò 1990? (b) Nɛ̌ è ka nɔ na nùnina lɛ gbɔn? (Lɛ̌ kpɔ́n gbàví “Nɛ̌ È ka Nɔ Zán Nùnina Mǐtɔn lɛ Gbɔn?”)
15 Ðò 1990 ɔ, Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ jɛ lee mǐ nɔ jó wema mǐtɔn tɔn lɛ dó nú mɛ lɛ gbɔn é jlaɖó jí. Bɛ́sín xwè enɛ mɛ ɖò États-Unis ɔ, è sɔ́ nɔ sun axi ɖě wema mǐtɔn lɛ ǎ, mɛ lɛ nɔ na nùnina e jló ye é bo nɔ yí. È sɛ́ wema ɖé dó agun e ɖò tò enɛ mɛ lɛ é bǐ bo tinmɛ d’emɛ ɖɔ: “È na sɔ́ xójlawema lɛ kpo wema lɛ kpo nú wɛnjlatɔ́ lɛ kpo mɛ kpaà e jló na yí ye lɛ é kpo ma byɔ akwɛ tawun ɖé ye, alǒ è tlɛ na ɖɔ xó ɖé dó xlɛ́ ɖɔ nùnina lě jɛn ye na na cobo yí wema ɖé ǎ. . . . Mɛɖebǔ jló na na nùɖé dó nɔ gudo nú akwɛ ɖěɖee mǐ nɔ zán dó azɔ̌ mɛkplɔnkplɔn tɔn mǐtɔn tamɛ é sixu na, amɔ̌, mɛ lɛ na nùɖé kpo ye gbɔ kpo ɔ, ye sixu yí wema ɔ.” Tuto enɛ zɔ́n bɔ jlǒ sín nǔ e azɔ̌ mǐtɔn nyí é kpo sinsɛnzɔ́ e é nyí é kpo zawě, bo lɛ́ xlɛ́ céɖécéɖé ɖɔ mǐ kún “nɔ zé Mawuxó ɔ dó w’ajɔ̌ na [ó].” (2 Kɔ. 2:17) Hwenu ɖò yiyi wɛ é ɔ, tuto nǔ nina kpo jlǒ kpo tɔn ɔ wá gbló ada gbɔn alaxɔ e gbɔn gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é bǐ mɛ.
16 Nɛ̌ è ka nɔ na nùnina lɛ gbɔn? Ðò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ tɔn lɛ mɛ ɔ, è sɔ́ gbàví nùnina tɔn lɛ dó fí ɖé lɛ. Mɛ lɛ sixu sɔ́ nùnina yetɔn lɛ d’emɛ, alǒ sɛ́dó tutoblonunu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ tɔn e sɛ́n tuùn lɛ é ɖokpo tlɔlɔ. Xwè ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, xota ɖé nɔ tɔ́n ɖò Atɔxwɛ mɛ bo nɔ tinmɛ lee è sixu sɔ́ jlǒ dó na nùnina lɛ gbɔn é.
Nɛ̌ È ka Nɔ Zán Akwɛ ɔ Gbɔn?
17-19. Tinmɛ lee è nɔ zán nùnina lɛ dó nǔ elɔ lɛ tamɛ gbɔn é: (a) azɔ̌ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn ɔ, (b) Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn gbigbá gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ, (c) akwɛzinzan agun tɔn lɛ.
17 Azɔ̌ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn. È nɔ zán nùnina enɛ lɛ dó sú dò akwɛ ɖěɖee è zán dó wɛnɖagbejijla gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ sín azɔ̌ ɔ tamɛ é. Akwɛ ɖěɖee è nɔ zán dó ɖè wema lɛ tɔ́n lɛ é, ee è nɔ zán dó gbá alaxɔ lɛ bo nɔ lɛ́ dó kpé nukún dó ye wu lɛ é, kpo ee è nɔ zán dó wemaxɔmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn vovo lɛ tamɛ é kpo ɖ’emɛ. Gɔ́ na ɔ, è nɔ zán akwɛ enɛ lɛ dó kpé nukún dó mɛsɛ́dó lɛ, nukúnkpénuwutɔ́ tomɛyitɔ́ lɛ kpo gbexosin-alijitɔ́ titewungbe lɛ kpo wu. È nɔ lɛ́ zán nùnina mǐtɔn lɛ dó hɛn sɔ nùɖitɔ́ hàtɔ́ mǐtɔn ɖěɖee awě xò lɛ é.d
18 Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn Gbigbá Gbɔn Gbɛ̀ ɔ Bǐ Mɛ. È nɔ zán akwɛ enɛ lɛ dó d’alɔ agun lɛ bonu ye na gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ɖé alǒ vɔ́ jlaɖó. Enyi è mɔ nùnina enɛ lɛ ɔ, akwɛ gègě nɔ tíìn bɔ è sixu zán dó nɔ gudo nú agun ɖevo lɛ.e
19 Akwɛzinzan Agun Tɔn lɛ. È nɔ zán akwɛ enɛ lɛ dó sú akwɛzinzan agun ɔ tɔn lɛ sín dò, bo nɔ lɛ́ dó kpé nukún dó Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn wu. Mɛxo agun tɔn lɛ sixu byɔ ɖɔ è ni sɛ́ akwɛ enɛ lɛ ɖě dó alaxɔ yetɔn bonu è na zán dó nɔ gudo nú azɔ̌ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn ɔ ɖò ali ɖevo lɛ nu. Ðò ninɔmɛ mɔhun mɛ ɔ, mɛxo lɛ nɔ wá gbeta ɖé kɔn bo nɔ sɔ́ xwlé agun ɔ, bɔ enyi agun ɔ yí gbè na ɔ, ye nɔ sɛ́ akwɛ ɔ dó. Sun ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, nɔví e nɔ kpé nukún dó akwɛzinzan agun ɔ tɔn lɛ wu é nɔ sɔnǔ nú akwɛzinzan lɛ sín gbeɖiɖó, bɔ è nɔ xà nú agun ɔ.
20. Nɛ̌ a ka sixu “sɔ́ dɔkun towe lɛ” dó sɔ́ Jehovah sù gbɔn?
20 Enyi mǐ lin tamɛ kpɔ́n dó nǔ ɖěɖee Axɔsuɖuto ɔ jlajla kpo nǔ kpinkplɔn mɛ lɛ bonu ye ni huzu ahwanvu kpo sín azɔ̌ ɔ wiwa gbɔn ayikúngban ɔ bǐ jí nɔ byɔ é jí ɔ, é nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ “sɔ́ dɔkun [mǐtɔn] lɛ dó sɔ́ Mawu Mavɔmavɔ sù.” (Nùx. 3:9, 10) Nǔwukpikpé agbaza tɔn, taglomɛ tɔn kpo gbigbɔ tɔn mǐtɔn lɛ kpo ɖò dɔkun mǐtɔn lɛ mɛ. É ɖò gaàn ɖɔ mǐ jló na zán nǔ enɛ lɛ dó Axɔsuɖuto ɔ sín azɔ̌ lɛ tamɛ bǐ mlɛ́mlɛ́. Mi nú mǐ ni kanɖeji bo na na nǔ e wu mǐ kpé lɛ é hwenu e mǐ kpéwú dó é. Nǔ ɖěɖee mǐ nɔ sɔ́ jlǒ dó na lɛ é nɔ sɔ́ Jehovah sù bo nɔ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò gudo nɔ nú Axɔsuɖuto Mɛsiya Tɔn ɔ wɛ.
a Atɔxwɛ (Glɛnsigbe) Liyasun 15, 1915 tɔn, wexwɛ 218-219.
b Atɔxwɛ (Glɛnsigbe) Avivɔsun 1, 1899 tɔn, wexwɛ 201.
c Akɔwé ɖé ɖɔ ɖɔ xógbe Glɛkigbe tɔn e è lilɛ dó “lin gbɔn” é “dó gesí gbeta e kɔn è ko wá é.” É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Nugbǒ wɛ ɖɔ enyi è na nǔ mɛ ɔ, tlolo jɛn xomɛ nɔ hun mɛ, é ɖò mɔ̌ có, tamɛ wɛ è nɔ tò lin d’eji bo nɔ bló tuto tɔn hwɛ̌.”—1 Kɔ. 16:2.
d Nú a na mɔ nǔ jɛ sɔhɛnmɛ xó ɔ wu d’eji hǔn kpɔ́n Wemata 20gɔ́ ɔ.
e Kpɔ́n Wemata 19gɔ́ ɔ bá mɔ nǔ ɖevo lɛ dó Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn lɛ gbigbá wu.