“[Gbigbɔ] Mawu Tɔn Ðesu Ko Yí Gbè”

1-2. Etɛ ka jɛ ɖò Pantekotu xwè 33 H.M. tɔn?

AKLUNƆZÁNGBE zǎnzǎn wɛ ɖò Jeluzalɛmu. Xwè 33 H.M. tɔn wɛ, bo lɛ́ nyí Pantekotu sín azǎn gbè. Bɔ ahwanvu 120 mɔ̌ kplé ɖó kpɔ́ ɖò síngbó ɖé jí. (Mɛ. 1:13-15; 2:1) Azǎn klewun ɖé jɛ nukɔn nú enɛ ɔ, Jezu ɖegbe nú ye ɖɔ ye ni nɔ Jeluzalɛmu, ɖó è na na ye nǔnina bǔnɔ ɖé. (Mɛ. 1:4, 5) Etɛ ka jɛ bɔ d’ewu?

² “Tlolo ɔ, zingidi ɖé gosin jixwé jɔhɔn ɖaxó ɖé wɛ ɖò nyinyi wɛ ɖɔhun.” Zingidi ɔ kpé xwé e gbè ye ɖè ɔ bǐ. Enɛ gudo ɔ, “nǔ zoɖɛ́ ɖɔhun ɖé lɛ” má yeɖée dó ahwanvu lɛ ta, bɔ “[gbigbɔ mímɛ́] gɔ́ ayi mɛ nú ye.” (Mɛ. 2:2-4) Ðò ali jiwǔ enɛ nu ɔ, Jehovah kɔn gbigbɔ mímɛ́ tɔn dó ahwanvu enɛ lɛ jí. (Mɛ. 1:8) Ye huzu mɛ nukɔntɔn e gbigbɔ mímɛ́ ɖèb bɔ ye ɖó nukúnɖiɖó ɔ bo na ɖu axɔ́su xá Jezu ɖò jixwé lɛ é.

 3. Etɛwu mɛ ɖěɖee kplé ɖò Pantekotu sín azǎn gbé lɛ é ma xò nǔ kpɔ́n ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ ko ɖè emi ǎ?

³ Enyi a ko ɖò ahwanvu enɛ lɛ e kplé ɖò síngbó ɔ jí gbè enɛ gbè lɛ é mɛ wɛ ɔ, a na wɔn nǔ e jɛ é gbeɖé ǎ. Nǔ zoɖɛ́ ɖɔhun ɖé wá cí ta nú we, bɔ a jɛ xó ɖɔ dó gbè ɖevo mɛ jí. (Mɛ. 2:5-12) É ɖò wɛn nú we ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ ko ɖè we. Amɔ̌, mɛ ɖěɖee gbigbɔ mímɛ́ ɖè lɛ é bǐ ɔ, ali jiwǔ ɖé nu wɛ è nɔ wà mɔ̌ nú ye ɖè, b’ɛ nɔ lɛ́ nyí hwe ɖokpo ɔ nu ɖò gbɛzán yetɔn mɛ à? Eǒ. Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn?

 4. Hwe ɖokpo ɔ nu wɛ gbigbɔ ɖè mɛ lɛ bǐ ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ à? Tinmɛ.

⁴ Mi nú mǐ ni ɖɔ xó dó hwenu e gbigbɔ mímɛ́ sixu ɖè mɛɖé é jí. Klisanwun 120 mɔ̌ enɛ lɛ kɛɖɛ wɛ gbigbɔ mímɛ́ ɖè ɖò Pantekotu xwè 33 H.M. tɔn hwenu ǎ. Nukɔnmɛ ɖò azǎn enɛ jí ɔ, gbigbɔ mímɛ́ e sín akpá Jezu dó é jɛte wá gbɛtɔ́ 3 000 ɖevo lɛ lɔ jí. Gbigbɔ ɖè ye hwenu e ye bló baptɛm é. (Mɛ. 2:37, 38, 41) Amɔ̌, ɖò xwè e bɔ d’ewu lɛ é mɛ ɔ, Klisanwun lɛ bǐ wɛ gbigbɔ ɖè ɖò baptɛm yetɔn hwenu ǎ. Samalíinu lɛ ɔ, hweɖenu ɖò baptɛm yetɔn gudo wɛ gbigbɔ mímɛ́ ɖè ye. (Mɛ. 8:14-17) É ɖò wɛn ɖɔ lee gbigbɔ ɖè Kɔnɛyi kpo xwédo tɔn kpo gbɔn é gbɔn vo tawun; gbigbɔ tlɛ ko ɖè ye cobɔ ye bló baptɛm.—Mɛ. 10:44-48.

 5. Sɔgbe xá 2 Kɔlɛntinu lɛ 1:21, 22 ɔ, etɛ ka nɔ jɛ hwenu e gbigbɔ mímɛ́ ɖè mɛɖé é?

⁵ Mi nú mǐ ni lɛ́ kpɔ́n nǔ e nɔ jɛ hwenu e gbigbɔ mímɛ́ ɖè mɛɖé é é. Tlolo hwɛ̌ ɔ, é sixu vɛwǔ nú mɛ e gbigbɔ ɖè é ɖé lɛ bɔ ye na yí gbè ɖɔ Jehovah sɔ́ ye. Ye sixu kanbyɔ yeɖée ɖɔ: ‘Etɛwu Mawu ka sɔ́ nyɛ?’ Nǔ sixu gɔn mɔ̌ cí nú mɛ ɖevo lɛ. Ðebǔ wɛ é na bo nyí ɔ, mɛsɛ́dó Pɔlu tinmɛ nǔ e nɔ jɛ bo kan mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é bǐ é, bo ɖɔ: “Mi ɖi nǔ nú Klisu, bɔ Mawu na [gbigbɔ mímɛ́] e sín akpá e é dó ɔ mi, bo dó ɖó wuntunc mi. [Gbigbɔ mímɛ́] ɔ wɛ nyí nǔ ɖagbe e Mawu sɔ́ ɖó te nú togun tɔn ɔ sín ganjɛwu nú mǐ.” (Efɛ. 1:13, 14) Enɛ wu ɔ, Jehovah nɔ zán gbigbɔ mímɛ́ tɔn dó bló bɔ é nɔ zawě nú Klisanwun enɛ lɛ ɖɔ emi ko sɔ́ ye. Mɔ̌ mɛ ɔ, gbigbɔ mímɛ́ ɔ nyí “ganjɛwu [alǒ akpá ɖé]” bo nɔ zɔ́n bɔ ye nɔ kúdeji ɖɔ, ɖò sɔgudo ɔ emi na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɖò jixwé, é kún nyí ayikúngban jí ó.—Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 1:21, 22.

 6. Etɛ Klisanwun e gbigbɔ ɖè é ɖé ka ɖó na wà bo na dó mɔ ajɔ tɔn jixwé tɔn ɔ yí?

⁶ Enyi gbigbɔ ɖè Klisanwun ɖé ɔ, é nɔ mɔ ajɔ tɔn jixwé tɔn ɔ yí ɖò tɛn tɔn mɛ wɛ à? Eǒ. É nɔ kánɖeji ɖɔ è ko sɔ́ emi bonu emi na yì jixwé. É ɖò mɔ̌ có, é ɖó na flín akpágbánúmɛ elɔ: “Nɔví lɛ mi, mi lɛ́ dó gǎn d’eji, bo zán gbɛ̀ mitɔn nú é ni sɔgbe xá ylɔ̌ e Mawu ylɔ́ mi ɔ kpo cyan e é cyan mi ɔ kpo; ɖó nú mi nɔ wà nǔ gbɔn alɔkpa enɛ mɛ ɔ, mi na jɛ nǔ nyanya mɛ gbeɖé ǎ.” (2 Pi. 1:10) Enɛ wu ɔ, enyi gbigbɔ tlɛ ɖè Klisanwun ɖé alǒ ylɔ́ ɛ bonu é na yì jixwé ɔ, gbeji jɛn é na nɔ hwɛ̌ cobo mɔ ajɔ tɔn yí.—Fili. 3:12-14; Ebl. 3:1; Nǔɖe. 2:10.

 7. Nɛ̌ mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ka nɔ tuùn ɖɔ è ylɔ́ emi bɔ emi na yì jixwé gbɔn?

⁷ Amɔ̌, nɛ̌ mɛɖé ka nɔ tuùn ɖɔ è ylɔ́ emi bɔ emi na yì jixwé gbɔn? Xósin ɔ tɔ́n céɖécéɖé ɖò nǔ e Pɔlu ɖɔ nú mɛ ɖěɖee ɖò Hlɔma bɔ è ‘ylɔ́ bo ɖè ye ɖó vo’ lɛ é mɛ. É ɖɔ nú ye ɖɔ: “[Gbigbɔ] e Mawu na mi ɔ nyí, [gbigbɔ] e na sɔ́ mi dó ɖó kannumɔ, bo na bló bɔ mi na huzu xɛsinɔ é ǎ. Loɔ, [gbigbɔ mímɛ́] e sɔ́ mi dó huzu Mawu ví, bo lɛ́ na acɛ mǐ, bɔ mi nɔ súxó ylɔ́ Mawu ɖɔ: ‘Daa ce! Tɔ́ ce vívɛ́ná’ ɔ wɛ. [Gbigbɔ] Mawu tɔn ɖesu ko yí gbè dó nǔ e [gbigbɔ] mǐtɔn ɖɔ ɔ jí ɖɔ mǐ nyí Mawu ví.” (Hlɔ. 1:7; 8:15, 16) Gbɔn gbigbɔ mímɛ́ gblamɛ ɔ, Mawu nɔ ɖexlɛ́ nyi wɛn nú mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ɖɔ emi ylɔ́ ye bɔ ye na yì jixwé.—1 Tɛ. 2:12.

 8. Nɛ̌ 1 Jaan 2:20, 27 ka xlɛ́ ɖɔ Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é kún ɖó hudo mɛ ɖě tɔn cobo na ganjɛwu ɖɔ gbigbɔ ɖè emi ó gbɔn?

⁸ Jehovah nɔ lɔn nú mɛ ɖěɖee é ylɔ́ bɔ ye na yì jixwé lɛ é nɔ xò nǔ kpɔ́n kpɛví ɖé vɔ́vɔ́ ǎ. (Xà 1 Jaan 2:20, 27, nwt.) É ɖò wɛn ɖɔ Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é ɖó hudo nǔ e Jehovah nɔ kplɔ́n mɛ gbɔn agun ɔ gblamɛ lɛ é tɔn mɛ ɖevo ɖebǔ ɖɔhun. Amɔ̌, ye ɖó hudo mɛ ɖě tɔn cobo na ganjɛwu ɖɔ gbigbɔ ɖè emi ǎ. Jehovah ko zán hlɔnhlɔn ɖaxó hugǎn e ɖò wɛkɛ ɔ mɛ é, enɛ wɛ nyí gbigbɔ mímɛ́ tɔn, bo dó xlɛ́ ye céɖécéɖé ɖɔ emi ɖè ye!

 9. Enyi gbigbɔ ɖè mɛɖé ɔ, etɛ ka nɔ huzu ɖò gbɛzán tɔn mɛ bɔ Efɛzinu lɛ 1:18 tinmɛ?

⁹ É sixu vɛwǔ nú Mawu sɛntɔ́ gegě ɖò égbé bɔ ye na mɔ nǔ jɛ nǔ e nɔ jɛ dó mɛɖé wu hwenu e Mawu ɖè mɛ ɔ é mɛ. É ka sɔgbe, ɖó è ɖè yedɛɛ lɛ ǎ wutu. Mawu dá gbɛtɔ́ lɛ bonu ye na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɖò ayikúngban jí, é nyí ɖò jixwé ǎ. (Bǐb. 1:28; Ðɛh. 37:29) Amɔ̌, Jehovah ko cyan mɛɖé lɛ bɔ ye na nɔ gbɛ̀ ɖò jixwé. Enɛ wu ɔ, nú é ɖè ye ɔ, é nɔ huzu nukúnɖiɖó yetɔn kpo lee ye nɔ lin nǔ gbɔn é kpo bǐ mlɛ́mlɛ́, enɛ wu ɔ, ye nɔ sɔ́ nukún yetɔn lɛ ɖó gbɛ̀ e ye na nɔ ɖò jixwé é jí.—Xà Efɛzinu lɛ 1:18, nwt.

10. Etɛ ka nyí tinmɛ è ni “vɔ́ jɔ” tɔn? (Lɛ̌ kpɔ́n tinmɛ e ɖò dò é.)

¹⁰ Enyi gbigbɔ mímɛ́ ɖè Klisanwun lɛ ɔ, ye nɔ “vɔ́ jɔ.”d Jezu lɛ́ xlɛ́ ɖɔ è kún sixu tinmɛ lee nǔ nɔ cí nú mɛ e “vɔ́ jɔ” alǒ “vɔ́ jɔ gbɔn [gbigbɔ mímɛ́] mɛ” é pɛ́pɛ́pɛ́ nú mɛ e gbigbɔ ma ɖè ǎ é ó.—Jaan 3:3-8.

11. Tinmɛ lee linlin mɛɖé tɔn nɔ huzu gbɔn hwenu e gbigbɔ ɖè è é.

¹¹ Enyi gbigbɔ ɖè Klisanwun lɛ ɔ, nɛ̌ linlin yetɔn lɛ ka nɔ jɛ huzuhuzu jí gbɔn? Cobonu Jehovah na ɖè Klisanwun enɛ lɛ ɔ, nukúnɖiɖó gbɛ̀ ninɔ kaka sɔyi ɖò ayikúngban jí tɔn ɔ nɔ xɔ akwɛ nú ye. Ye ɖò te kpɔ́n hwenu e Jehovah na ɖè nǔnyanyawiwa lɛ bǐ síìn, bo na bló bɔ ayikúngban ɔ na nyí palaɖisi ɖé é wɛ kpo akpakpa sɔ́ mɛ kpo. Ye sixu ko dó nukún lee ye na dó doo nú xwédo yetɔn sín mɛ alǒ xɔ́ntɔn yetɔn e ko kú é ɖé gbɔn é mɛ kpɔ́n. Amɔ̌, gbigbɔ ɖè ye gudo ɔ, ye nɔ jɛ nǔ lin jí ɖò ali ɖevo nu. Etɛwu? Nukúnɖiɖó ayikúngban jí tɔn ɔ sɔ́ jló ye ǎ wutu wɛ ǎ. Ye huzu linlin ɖó ye wá flú bǐ alǒ ye ɖò wuvɛ̌ gegě mɔ wɛ wutu wɛ ǎ. Ye wá mɔ ajijimɛ ɖɔ gbɛ̀ ninɔ kaka sɔyi ɖò ayikúngban jí kún na víví ó wutu wɛ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, Jehovah wɛ zán gbigbɔ mímɛ́ tɔn dó huzu lee ye nɔ lin nǔ gbɔn é, kpo nukúnɖiɖó e xɔ akwɛ nú ye é kpo.

12. Sɔgbe xá 1 Piyɛ́ɛ 1:3, 4 ɔ, nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é dó nukúnɖiɖó yetɔn wu?

¹² Mɛ e gbigbɔ ɖè é ɖé sixu mɔ ɖɔ emi kún jɛxa wǔjɔmɛ xɔ akwɛ enɛ ó. Amɔ̌, é nɔ xò nǔ kpɔ́n gbeɖé ɖɔ Jehovah ka sɔ́ emi à jí ǎ. Enyi é lin tamɛ dó nukúnɖiɖó tɔn sɔgudo tɔn ɔ jí ɔ, é nɔ víví n’i tawun bo nɔ lɛ́ sù nukún tɔn mɛ.—Xà 1 Piyɛ́ɛ 1:3, 4.

13. Nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é dó gbɛ̀ e ye ɖè ɖò ayikúngban jí fí é wu?

¹³ Enɛ xlɛ́ ɖɔ mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é nɔ jló na kú wɛ à? Mɛsɛ́dó Pɔlu na xósin nú nǔkanbyɔ enɛ. É jlɛ́ agbaza yetɔn dó “goxɔ” ɖé wu bo ɖɔ: “Nǔgbo wɛ! Kaka jɛ hwenu e mǐ na ɖò ayikúngban jí sín goxɔ enɛ ɔ mɛ dó ɔ, mǐ na ɖò azɔn wɛn wɛ, agban kpinkpɛn ɖé glɔ́ wɛ mǐ ɖè ɖɔhun. Enyi biba wɛ mǐ ɖè ɖɔ mǐ ni gosin agbaza mǐtɔn ayikúngban jí tɔn ɔ mɛ ǎ; loɔ, nǔ e ba wɛ mǐ ɖè ɔ wɛ nyí ɖɔ mǐ ni sɔ́ agbaza [jixwé] tɔn ɔ dó, bonu nǔ e ɖò gbɛ̀ ɔ na sɔ́ nǔ e ɖò te nú kú ɔ mì.” (2 Kɔ. 5:4) Klisanwun enɛ lɛ nɔ jló na yawǔ kú ɖó gbɛ̀ ninɔ ɖò ayikúngban jí cikɔ nú ye wu ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ye nɔ ɖu gbɛ̀ sín vivǐ bo nɔ jló na zán azǎn ɖokpo ɖokpo dó sɛn Jehovah ɖó kpɔ́ xá xwédo kpo xɔ́ntɔn yetɔn lɛ kpo. Amɔ̌, ye na bo ɖò nǔ ɖebǔ wà wɛ ɔ, ye nɔ flín nukúnɖiɖó susunɔ e ye ɖó dó sɔgudo wu é.—1 Kɔ. 15:53; 2 Pi. 1:4; 1 Jaan 3:2, 3; Nǔɖe. 20:6.

14. Etɛ lɛ ma ka nɔ xlɛ́ ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ ɖè mɛɖé ǎ?

¹⁴ Bɔya, a sixu ko ɖò kinkanbyɔ hwiɖée wɛ ɖɔ Jehovah ka ɖè emi wɛ à jí. Enyi mɔ̌ wɛ hǔn, lin tamɛ dó nǔkanbyɔ taji elɔ lɛ jí: A ɖó jlǒ syɛnsyɛn bo na wà jlǒ Jehovah tɔn wɛ à? A nɔ mɔ ɖɔ emi nɔ ɖókan dó Mawuxóɖiɖɔzɔ́ ɔ wu ganji wɛ à? A nɔ ɖu vivǐ Biblu kpinkplɔn tɔn tawun bo nɔ kplɔ́n “tito Mawu tɔn e ɖò hwlahwlá ɖò gɔngɔn mɛ lɛ” é wɛ à? (1 Kɔ. 2:10) A nɔ mɔ ɖɔ Jehovah nɔ dó nú Mawuxóɖiɖɔzɔ́ emitɔn ɖò ali jiwǔ ɖé nu wɛ à? A nɔ mɔ tawun ɖɔ emi ɖó na d’alɔ mɛ ɖevo lɛ ɖò gbigbɔ lixo wɛ à? A mɔ kúnnuɖenú ɖé lɛ bɔ ye xlɛ́ we ɖɔ Jehovah ko d’alɔ we ɖò ali tawun tawun gegě nu ɖò gbɛzán towe mɛ wɛ à? Enyi ɛɛn wɛ a ɖɔ nú nǔkanbyɔ enɛ lɛ bǐ ɔ, enɛ ko xlɛ́ ɖɔ è ylɔ́ we dó jixwé wɛ à? Eǒ, é nyí mɔ̌ ǎ. Etɛwu? Ðó Mawu sɛntɔ́ lɛ bǐ sixu lin mɔ̌, enyi gbigbɔ ɖè ye kpo é gbɔ kpo ɔ nɛ. Gbɔn gbigbɔ mímɛ́ gblamɛ ɔ, Jehovah sixu na hlɔnhlɔn ɖokpo ɔ mɛ e nɔ sɛn ɛ lɛ é ɖebǔ, nú ye na bo ɖó nukúnɖiɖó ɖebǔ ɔ nɛ. Nǔgbo ɔ, enyi a nɔ kanbyɔ hwiɖée ɖɔ gbigbɔ ɖè emi à jí wɛ ɔ, nǔxokpɔ́n mɔhun xlɛ́ ɖɔ è kún ylɔ́ we ó. Mɛ e Jehovah ylɔ́ lɛ é nɔ kanbyɔ ɖɔ gbigbɔ ɖè emi alǒ gbɔ à jí ǎ! Ye nɔ tuùn wɛ!

15. Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ Mawu kún ylɔ́ mɛ e é na gbigbɔ tɔn lɛ é bǐ bonu ye na yì jixwé ó?

¹⁵ Nǔɖitɔ́ gegě wɛ Mawu na gbigbɔ mímɛ́ tɔn bɔ è ɖɔ xó yetɔn ɖò Biblu mɛ; é ɖò mɔ̌ có, ye ka ɖó nukúnɖiɖó jixwé tɔn ǎ. Gbigbɔ mímɛ́ xlɛ́ ali Davidi. (1 Sam. 16:13) Gbigbɔ mímɛ́ d’alɔ ɛ b’ɛ mɔ nukúnnú jɛ tito Jehovah tɔn e ɖò hwlahwlá ɖò gɔngɔn mɛ lɛ é wu, é lɛ́ d’alɔ ɛ b’ɛ wlan akpáxwé ɖé lɛ ɖò Biblu mɛ. (Mak. 12:36) É ɖò mɔ̌ có, mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ɖɔ ɖɔ ‘Davidi kún yì jixwé ɖě ó.’ (Mɛ. 2:34) ‘Gbigbɔ mímɛ́ gɔ́ ayi mɛ’ nú Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́ ɔ. (Luk. 1:13-16) Jezu ɖɔ mɛ ɖě kún hugǎn Jaan ó, amɔ̌, enɛ gudo ɔ, é ɖɔ ɖɔ Jaan kún na nɔ Axɔ́suɖuto jixwé tɔn mɛ ó. (Mat. 11:10, 11). Jehovah zán gbigbɔ mímɛ́ tɔn dó na hlɔnhlɔn sunnu enɛ lɛ bɔ ye bló nǔjiwǔ lɛ, amɔ̌, é zán dó ylɔ́ ye bonu ye na yì nɔ gbɛ̀ ɖò jixwé ǎ. Enɛ xlɛ́ ɖɔ gbejininɔ yetɔn kún sɔ mɛ ɖěɖee è cyan bɔ ye na ɖu axɔ́su ɖò jixwé lɛ é tɔn ó wɛ à? Eǒ. Enɛ xlɛ́ kpowun ɖɔ Jehovah na fɔ́n ye wá gbɛ̀ ɖò Palaɖisi mɛ ɖò ayikúngban jí.—Jaan 5:28, 29; Mɛ. 24:15.

16. Ajɔ tɛ ɖó nukún wɛ mɛ e ɖò Mawu sɛn wɛ ɖò égbé lɛ é gegě ka ɖè?

¹⁶ Mɛ e ɖò Mawu sɛn wɛ ɖò ayikúngban jí égbé lɛ é gegě ɖó nukúnɖiɖó bo na nɔ gbɛ̀ ɖò jixwé ǎ. Ablaxamu, Sala, Davidi, Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́ ɔ gɔ́ nú sunnu kpo nyɔnu kpo e nɔ gbɛ̀ ɖò Biblu sín táan mɛ lɛ é gegě ɖɔhun ɔ, ye ɖò nukún ɖó wɛ bá nɔ gbɛ̀ ɖò ayikúngban jí hwenu e Axɔ́suɖuto Mawu tɔn na kpa acɛ dó ye nu é.—Ebl. 11:10.

17. Nǔkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xóta e bɔ d’ewu é mɛ?

¹⁷ Ðó mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ɖé lɛ kpó ɖò togun Mawu tɔn mɛ égbé wutu ɔ, nǔkanbyɔ ɖé lɛ ɖò te. (Nǔɖe. 12:17) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nɛ̌ mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ka ɖó na nɔ kpɔ́n yeɖée gbɔn? Enyi mɛ e ɖò agun towe mɛ é ɖé jɛ wɔxúxú ɔ ɖu jí bo jɛ vɛ̌ɛn ɔ nu jí ɖò Flǐn sín hwenu ɔ, nɛ̌ a ka ɖó na wà nǔ xá ɛ gbɔn? Enyi kɛ́n mɛ ɖěɖee ɖɔ ɖɔ gbigbɔ ɖè emi lɛ é tɔn fɔ́n bo ɖò jijɛji wɛ ɔ ka ló? Enɛ ɖó na nyí linkpɔ́n nú we wɛ à? Mǐ na na xósin nú nǔkanbyɔ enɛ lɛ ɖò xóta e bɔ d’ewu é mɛ.