Xó Gudogudo Tɔn E Jezu Ðɔ lɛ É Ni Kplɔ́n Nǔ We

1-2. Etɛ ka jɛ cobɔ Jezu ɖɔ xó tɔn gudo tɔn lɛ?

NISÁAN 14gɔ́, xwè 33 H.M. tɔn wɛ mǐ ɖè, ɖò kéze. Ee è dóhwɛ agɔ Jezu, bo ɖó kúhwɛ́ n’i gudo é ɔ, ye cá ɛ ko, xò daka wǔ tɔn, bɔ enɛ gudo ɔ, ye xwè è dó yatín wu. È xwè hunjɛ́n dó alɔ tɔn lɛ kpo afɔ tɔn lɛ kpo mɛ. É na gbɔjɛ ɔ, wuvɛ̌ wɛ, é na lɛ́ hun nu dó ɖɔ xó vɔ́vɔ́ ɔ, é nɔ d’ayihun dó è ǎ. Amɔ̌, é ɖó na ɖɔ xó, ɖó é ɖó nǔ taji lɛ bo na ɖɔ.

² Mi nú mǐ ni gbéjé xó ɖěɖee Jezu ɖɔ hwenu e é ɖò kúdónú ɖò yatín jí é, kpo nǔ ɖěɖee xó enɛ lɛ sixu kplɔ́n mǐ lɛ é kpo kpɔ́n. Ðò xógbe ɖevo mɛ ɔ, mi nú mǐ ni “ɖótó è.”—Mat. 17:5.

 3. Mɛ̌ mɛ̌ e dó gesí wɛ Jezu na ko ɖè, hwenu e é ɖɔ: “Daa, . . . sɔ́ kɛ ye” é?

³ Etɛ Jezu ka ɖɔ? Hwenu e Jezu ɖò yatín jí é ɔ, é xoɖɛ ɖɔ: “Daa, . . . sɔ́ kɛ ye.” Mɛ̌ mɛ̌ e è ka na sɔ́ hwɛ kɛ? Xó e Jezu ɖɔ d’avla ɔ mɛ lɛ é d’alɔ mǐ, bɔ mǐ mɔ nukúnnú jɛ mɛ e xó ɖɔ wɛ é ɖè lɛ é wu; é ɖɔ: “Ye tuùn nǔ e wà wɛ ye ɖè é ǎ.” (Luk. 23:33, 34) Jezu na ko ɖò gesí dó sɔja Hlɔma tɔn ɖěɖee xwè hunjɛ́n dó alɔ tɔn lɛ kpo afɔ tɔn lɛ kpo mɛ lɛ é wɛ. Ye tuùn mɛ e é nyí tawun é ǎ. É sixu ko lɛ́ ɖò gesí dó mɛ ɖěɖee byɔ ɖɔ è ni hu i, bɔ nukɔnmɛ ɔ, ye ka na wá ɖi nǔ n’i lɛ é wɛ. (Mɛ. 2:36-38) Jezu lɔn bonu nǔagɔwaxámɛ e sín wuvɛ̌ sè wɛ é ɖè é zɔ́n bonu é sin xomɛ, alǒ hɛn mɛ dó xomɛ ǎ. (1 Pi. 2:23) É nyɔ́ wà ɔ, é byɔ Jehovah ɖɔ é ni sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɖěɖee ɖò emi na hu wɛ lɛ é.

 4. Etɛ gbesisɔmɛ e Jezu ɖè, bo sɔ́ hwɛ kɛ gbeklánxámɛtɔ́ tɔn lɛ é ka sixu kplɔ́n mǐ?

⁴ Etɛ xó Jezu tɔn lɛ ka sixu kplɔ́n mǐ? Jezu ɖɔhun ɔ, mǐ ɖó na sɔ́ jlǒ dó sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɖevo lɛ. (Kolo. 3:13) Mɛɖé lɛ, kaka jɛ hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ jí sixu klán gbè xá mǐ ɖó ye mɔ nǔ jɛ nǔ e mǐ ɖi nǔ na lɛ é kpo lee mǐ nɔ zán gbɛ̀ gbɔn é kpo mɛ ǎ wutu. Ye sixu ɖ’adingban dó mǐ kɔ, dó winnya mǐ ɖò mɛ ɖevo lɛ nukɔn, vún wema mǐtɔn lɛ, alǒ tlɛ gblɔ́n adǎn nú mǐ ɖɔ ye na xò daka mǐ wu. Mǐ ɖó na hɛn mɛ dó xomɛ ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, mǐ sixu byɔ Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ mɛ ɖěɖee klán gbè xá mǐ lɛ é bonu ye na yí nǔgbo ɔ. (Mat. 5:44, 45) Hweɖelɛnu ɔ, é sixu vɛwǔ nú mǐ tawun bɔ mǐ na sɔ́ hwɛ kɛ mɛ, taji ɔ, enyi è wà nǔ agɔ syɛnsyɛn ɖé xá mǐ ɔ nɛ. Amɔ̌, enyi mǐ na tɛn xomɛsin alǒ mɛhɛndóxomɛ bonu é dó ɖɔ dò ɖò ayi mǐtɔn mɛ ɔ, mǐ na wà nǔ dó mǐɖée wu. Nɔví nyɔnu ɖé tinmɛ ɖɔ: “Un wá mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ enyi un sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɔ, é kún nyí ɖɔ un sɔ́ nukún kpɛví dó kpɔ́n nǔ e è wà nyi dò nú mì é, alǒ yí gbè bɔ è wà nǔ agɔ xá mì wɛ ó. Enɛ xlɛ́ kpowun ɖɔ un wá gbeta ɔ kɔn, bo kún na hɛn mɛ dó xomɛ ó.” (Ðɛh. 37:8) Enyi mǐ wá gbeta ɔ kɔn bo sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɔ, enɛ xlɛ́ ɖɔ mǐ kún ba ɖɔ nǔ nyanya e xá mǐ lɛ é ni zɔ́n bonu mǐ ni lɛ́ kpò ɖò xomɛsin wɛ ó.—Efɛ. 4:31, 32.

 5. Akpá tɛ Jezu ka dó nú ajotɔ́ e è xwè nyi akpá tɔn lɛ é ɖokpo? Etɛwu é ka d’akpá enɛ?

⁵ Etɛ Jezu ka ɖɔ? È xwè ajotɔ́ we dó yatín jí ɖò Jezu kpá. Ye mɛ we lɛ cá ɛ ko. (Mat. 27:44) Amɔ̌ nukɔnmɛ ɔ, mɛ ɖokpo huzu jijɔ. É wá mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ Jezu kún “wà nǔ nyanya ɖebǔ” ó. (Luk. 23:40, 41) Gɔ́ na ɔ, é xlɛ́ ɖɔ emi ɖi nǔ ɖɔ Jezu na fɔ́n sín kú, bo na wá nyí axɔ́su gbè ɖokpo. É ɖɔ n’i ɖɔ: “Jezu, flín mì hwenu e a na byɔ Axɔ́suɖuto towe mɛ é.” (Luk. 23:42, nwt) Nǔɖiɖi ɖaxó wɛ nya enɛ ɖexlɛ́. Jezu yí gbè n’i ɖɔ: “Má ɖɔ nǔgbo nú we égbé, a na nɔ kpɔ́ xá mì [enyi ɖò Axɔ́suɖuto ɔ mɛ ǎ, amɔ̌,] ɖò Palaɖisi mɛ.” (Luk. 23:43, nwt) Flín ɖɔ é kún nyí mɛ bǐ ɖɔ xó na wɛ Jezu ɖè kpowun ó, loɔ, nya ɔ ɖɔ xó na wɛ é ɖè tlɔlɔ. Ðó Jezu tuùn ɖɔ Tɔ́ emitɔn nɔ kú nǔblawu nú mɛ wutu ɔ, é dó xógbe e na nukúnɖiɖó ajotɔ́ e ko ɖò kúdónú é é.—Ðɛh. 103:8.

 6. Etɛ xó e Jezu ɖɔ nú ajotɔ́ ɔ é ka sixu kplɔ́n mǐ?

⁶ Etɛ xó Jezu tɔn lɛ ka sixu kplɔ́n mǐ? Jezu nɔ wà nǔ Tɔ́ tɔn ɖɔhun, bɔ nǔ bǐ nɔ vɔ ɖ’ewu. (Ebl. 1:3) Enyi nǔ nyanya e mǐ wà wá yì lɛ é vɛ́ nú mǐ nǔgbo nǔgbo, bɔ mǐ ɖi nǔ ɖɔ è sixu sɔ́ hwɛ mǐtɔn lɛ kɛ mǐ gbɔn hun e Jezu Klisu kɔn nyi ayǐ é gblamɛ ɔ, Jehovah ɖò gbesisɔmɛ bo na sɔ́ hwɛ kɛ mǐ, bo lɛ́ kú nǔblawu nú mǐ. (1 Jaan 1:7) É sixu vɛwǔ nú mɛɖé lɛ bɔ ye na ɖi ɖɔ Jehovah sɔ́ hwɛ e emi hu wá yì lɛ é kɛ emi. Enyi nǔ nɔ cí mɔ̌ nú we hweɖelɛnu hǔn, lin tamɛ dó nǔ elɔ jí: É kpò táan kpɛɖé bɔ Jezu na kú é ɔ, é kú nǔblawu nú ajotɔ́ e jɛ nǔɖiɖi ɖexlɛ́ jí tlolo é ɖé. Kpɔ́n lě dò Jehovah na kú nǔblawu nú mɛsɛntɔ́ tɔn gbejinɔtɔ́ ɖěɖee nɔ wà nǔ e wu ye kpé lɛ é bǐ, bo nɔ setónú nú gbeɖiɖe tɔn lɛ é sɔ é!—Ðɛh. 51:3; 1 Jaan 2:1, 2.

 7. Etɛ Jezu ka ɖɔ nú Mali kpo Jaan kpo, bɔ è wlán dó Jaan 19:26, 27 mɛ? Etɛwu é ka ɖɔ xó enɛ?

⁷ Etɛ Jezu ka ɖɔ? (Xà Jaan 19:26, 27.) Jezu jló na kpé nukún dó nɔ tɔn e na ko nyí asúkúsi hwenɛnu é wu. Vlafo, nɔví Jezu tɔn lɛ sixu nɔ kpé nukún wǔ tɔn ɖò agbaza lixo. Amɔ̌, mɛ̌ ka na kpé nukún wǔ tɔn ɖò gbigbo lixo? Nǔ ɖebǔ xlɛ́ ɖɔ nɔví tɔn lɛ ko huzu ahwanvu hwenɛnu ǎ. Amɔ̌, Jaan nyí mɛsɛ́dó gbejinɔtɔ́ ɖé, bo lɛ́ nyí xɔ́ntɔn vívɛ́ Jezu tɔn. Jezu nɔ kpɔ́n mɛ ɖěɖee xò kpóɖó n’i ɖò Jehovah sinsɛn mɛ lɛ é dó mɔ nɔví tɔn gbigbɔ tɔn lɛ. (Mat. 12:46-50) Ðó Jezu yí wǎn nú Mali, bɔ nǔ tɔn nɔ lɛ́ ɖu ayi mɛ n’i wu ɔ, é zé nukún kpíkpé dó wǔ tɔn sín azɔ̌ ɔ d’alɔ mɛ nú Jaan, lobo mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ é na kpé nukún dó hudo tɔn gbigbɔ tɔn lɛ wu. É ɖɔ nú nɔ tɔn ɖɔ: “Vǐ towe nɛ!” Bo ɖɔ nú Jaan ɖɔ: “Nɔ towe nɛ!” Sín gbè nɛ gbè ɔ, Jaan cí vǐ ɖé ɖɔhun nú Mali, bo nɔ kpé nukún wǔ tɔn nɔ tɔn ɖɔhun. Wanyiyi ɖaxó wɛ nyí enɛ bɔ Jezu ɖexlɛ́ nɔ tɔn e kpé nukún wǔ tɔn kpo wanyiyi kpo ɖò jiji hwenu, bo lɛ́ nɔ akpá tɔn hwenu e é kú é é.

 8. Etɛ xó e Jezu ɖɔ nú Mali kpo Jaan kpo é ka sixu kplɔ́n mǐ?

⁸ Etɛ xó Jezu tɔn lɛ ka sixu kplɔ́n mǐ? Kancica e mǐ ɖó xá nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo mǐtɔn lɛ é sixu syɛn hú kancica e mǐ ɖó xá mɛ e ɖò xwédo mǐtɔn mɛ lɛ é. Hɛ̌nnumɔ mǐtɔn lɛ sixu klán gbè xá mǐ, alǒ, ɖè alɔ sín kan mǐtɔn mɛ, amɔ̌, lee Jezu d’akpá tɔn gbɔn é ɔ, enyi mǐ tɛ́dó Jehovah kpo tutoblonunu Tɔn kpo wu ɔ, mǐ na mɔ nǔ e mǐ hɛn bú lɛ é “donu kanweko.” Mɛ gegě na huzu vǐ sunnu, vǐ nyɔnu, tɔ́, alǒ nɔ vívɛ́ nú mǐ. (Mak. 10:29, 30) Nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú we dó xwédo gbigbɔ tɔn e mɛ a ɖè, bɔ nǔɖiɖi kpo wǎn e mǐ yí nú Jehovah kpodo mǐɖée kpo é kpo dɔn mǐ cá é wu?—Kolo. 3:14; 1 Pi. 2:17.

 9. Etɛ xó Jezu tɔn e ɖò Matie 27:46 mɛ lɛ é ka sixu kplɔ́n mǐ?

⁹ Etɛ Jezu ka ɖɔ? Táan kpɛɖé jɛ nukɔn nú kú Jezu tɔn ɔ, é súxó bo ɖɔ: “Mawu ce, Mawu ce, nɛ̌ ka gbɔn bɔ a jó mì dó?” (Mat. 27:46) Biblu tinmɛ nǔ e wu Jezu ɖɔ mɔ̌ é ǎ. Amɔ̌, etɛ xó enɛ lɛ ka sixu kplɔ́n mǐ? Nǔ e mǐ tuùn é wɛ nyí ɖɔ gbɔn xó enɛ lɛ gblamɛ ɔ, Jezu bló bɔ nǔɖɔɖ’ayǐ e ɖò Ðɛhan 22:2 mɛ é jɛnu.b Gɔ́ na ɔ, xógbe enɛ lɛ xlɛ́ nyi wɛn ɖɔ Jehovah kún “cyɔn alɔ” Vǐ tɔn jí, b’ɛ gɔn mɛtɛnkpɔn lɛ mɛ gbɔn ó. (Jɔb. 1:10) Jezu mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ Tɔ́ tɔn jó è dó kɛntɔ́ tɔn lɛ sín alɔ mɛ bǐ mlɛ́mlɛ́ bonu ye na tɛ́n ɛ kpɔ́n jɛ bǎ gudogudo tɔn ɔ mɛ; è ko tɛ́n mɛɖé kpɔ́n gbɔn mɔ̌ kpɔ́n ǎ. Gɔ́ na ɔ, xógbe enɛ lɛ xlɛ́ ɖɔ é ɖò xomɛvɔ́, bo kún hu hwɛ e na zɔ́n bɔ è na hu i é ɖě ó.

10. Etɛ xó e Jezu ɖɔ nú Tɔ́ tɔn lɛ é ka sixu kplɔ́n mǐ?

¹⁰ Etɛ xó Jezu tɔn lɛ ka sixu kplɔ́n mǐ? Nǔ e é sixu kplɔ́n mǐ lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ ɖó na ɖó nukún ɖɔ Jehovah na cyɔn alɔ mǐ jí, bɔ mǐ na gɔn mɛtɛnkpɔn e na tɛ́n nǔɖiɖi mǐtɔn kpɔ́n lɛ é mɔ ǎ. Lee è tɛ́n Jezu kpɔ́n jɛ bǎ gudogudo tɔn ɔ mɛ gbɔn é ɔ, mǐ lɔ ɖó na ɖò gbesisɔmɛ bo na xlɛ́ ɖɔ mǐ yí gbè bo na nɔ gbeji kaka jɛ kú, enyi é byɔ ɖó mɔ̌ ɔ nɛ. (Mat. 16:24, 25) É ɖò mɔ̌ có, mǐ sixu ɖó ganjɛwu ɖɔ Mawu kún na lɔn bonu è na tɛ́n mǐ kpɔ́n zɛ nǔ e nu mǐ sixu dɛ ɖè é wu ó. (1 Kɔ. 10:13) Nǔ ɖevo e mǐ kplɔ́n é wɛ nyí ɖɔ, Jezu ɖɔhun ɔ, mǐ lɔ sixu sè wuvɛ̌ nǔagɔwaxámɛ tɔn. (1 Pi. 2:19, 20) Mɛ e nɔ klán gbè xá mǐ lɛ é nɔ wà mɔ̌, amɔ̌, é ka nyí ɖɔ mǐ wà nǔ nyanya wutu wɛ ǎ, loɔ, ɖó mǐ nyí gbɛ̀ ɔ tɔn ǎ, bo nɔ lɛ́ ɖekúnnu nú nǔgbo ɔ wutu wɛ. (Jaan 17:14; 1 Pi. 4:15, 16) Jezu mɔ nukúnnú jɛ nǔ e wu Jehovah yí gbè bɔ é sè wuvɛ̌ é wu. Amɔ̌, mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn gbejinɔtɔ́ ɖevo e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ lɛ é nɔ kanbyɔ yeɖée hweɖelɛnu ɖɔ, etɛwu Jehovah ka yí gbè bɔ nǔɖe lɛ nɔ jɛ à jí. (Xab. 1:3) Mawu mǐtɔn nǔblawukúnúmɛtɔ́ kpo suúluɖótɔ́ ɔ kpo nɔ mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ é kún nyí nǔɖiɖi wɛ hwedó mɛ enɛ lɛ ó, loɔ, hudo gbɔ e éɖokponɔ géé sixu dó nú ye é tɔn wɛ ye ɖó.—2 Kɔ. 1:3, 4.

11. Etɛwu Jezu ka ɖɔ xó e ɖò Jaan 19:28 mɛ lɛ é?

¹¹ Etɛ Jezu ka ɖɔ? (Xà Jaan 19:28.) Etɛwu Jezu ka ɖɔ: “Kɔ xú mì”? É ɖɔ mɔ̌, “bonu nǔ e è wlán dó Mawuxówema ɔ mɛ ɔ na dó jɛ.” Nǔɖɔɖ’ayǐ e ɖò Ðɛhan 22:16 mɛ é wɛ; é ɖɔ: “Vɛ̌go ce xú bǐ; ɖɛ̌ ce tɛ́ dó gbla mɛ.” Gɔ́ na ɔ, kpo nǔ e nu Jezu dɛ ɖè lɛ é bǐ kpo, kaka jɛ wuvɛ̌ syɛnsyɛn e sè wɛ é ɖè ɖò yatín ɔ jí é kpo ɔ, kɔ na ko xú i tawun. É ɖó hudo mɛɖé tɔn, b’ɛ na na ɛ sin b’ɛ na nu.

12. Etɛ “kɔ xú mì” e Jezu ɖɔ é ka sixu kplɔ́n mǐ?

¹² Etɛ xó Jezu tɔn lɛ ka sixu kplɔ́n mǐ? Jezu lin ɖɔ lee nǔ cí nú emi é ɖiɖɔ nyí winnyanú ǎ, mǐ lɔ ka ɖó na lin mɔ̌ ǎ. Mǐ nɔ ɖó hudo nǔ gegě tɔn ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ, bɔ mǐ ka nɔ ba na flán nú mɛɖé ǎ. Amɔ̌, enyi hwe ɔ nu sù bonu mǐ ɖó hudo alɔdó tɔn ɔ, mǐ ɖó na xò nǔ kpɔ́n cobo byɔ ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, enyi mǐ nyí mɛxomɔ, alǒ, ɖò azɔn jɛ wɛ ɔ, mǐ sixu ɖɔ nú xɔ́ntɔn ɖé ɖɔ é ni kplá mǐ yì cɔ́fu mɛ nú mǐ na yì xwlé axi, alǒ, kplá mǐ yì dotóoxwé. Enyi awakanmɛ kú mǐ ɔ, mǐ sixu byɔ mɛxo agun tɔn ɖé, alǒ xɔ́ntɔn mǐtɔn Klisanwun e zin é ɖé ɖɔ é ni ɖótó mǐ, alǒ ɖɔ “xó ɖagbe” e na dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ é ɖé nú mǐ. (Nǔx. 12:25) Mi nú mǐ ni nɔ flín ɖɔ nɔví mǐtɔn lɛ yí wǎn nú mǐ, bo jló na d’alɔ mǐ ɖò “adǎngbomɛ hwenu.” (Nǔx. 17:17) Amɔ̌, ye sixu mɔ nǔ jɛ ayixa mǐtɔn mɛ ǎ. Enyi mǐ ma ɖɔ xó ɖě nú ye ǎ ɔ, ye sixu tuùn nú mǐ ɖó hudo alɔdó tɔn kpo mǐ gbɔ kpo ǎ.

13. Nɛ̌ gbeji e Jezu nɔ kaka jɛ kú é ka bló bɔ nǔ gegě jɛnu gbɔn?

¹³ Etɛ Jezu ka ɖɔ? Gan atɔn mɛ hwelɛkɔ mɔ̌ ɖò azǎn 14gɔ́ Nisáan tɔn jí ɔ, Jezu súxó bo ɖɔ: “Nǔ bǐ fó!” (Jaan 19:30) Xó e Jezu ɖɔ é kplɔ́n mǐ ɖɔ táan kpɛɖé jɛ nukɔn nú kú tɔn ɔ, é tuùn ɖɔ emi wà nǔ ɖěɖee Jehovah ba ɖɔ emi ni wà lɛ é bǐ. Gbɔn gbeji e Jezu nɔ kaka jɛ kú é gblamɛ ɔ, é bló bɔ nǔ gegě jɛnu. Nukɔntɔn, é xlɛ́ ɖɔ Satáan nyí adingbannɔ. Jezu xlɛ́ ɖɔ gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ ɖé sixu nɔ gbeji bǐ mlɛ́mlɛ́, enyi Satáan na bo wà nǔ ɖebǔ ɔ nɛ. Wegɔ́, Jezu sɔ́ gbɛ̀ tɔn dó savɔ̌. Gbɛ̀ tɔn e é sɔ́ dó savɔ̌ é zɔ́n bɔ gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ lɛ huzu hwɛjijɔnɔ ɖò Mawu nukɔn, bo lɛ́ ɖó nukúnɖiɖó ɔ bo na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi. Atɔngɔ́, Jezu xlɛ́ ɖɔ Jehovah wɛ nyí mɛ e nɔ kp’acɛ kpo hwɛjijɔ kpo é, bo klɔ́ cí sín nyikɔ tɔn wu.

14. Nɛ̌ mǐ ka ɖó na kánɖeji bo na nɔ zán gbɛ̀ gbɔn gbè bǐ gbè? Tinmɛ.

¹⁴ Etɛ xó Jezu tɔn lɛ ka sixu kplɔ́n mǐ? Mǐ ɖó na kánɖeji bo na nɔ gbeji gbè bǐ gbè. Mǐ ni kpɔ́n xó e Nɔví, Maxwell Friend, ee nyí mɛ̌si wá yì ɖò Wemaxɔmɛ Biblu Kpinkplɔn Watchtower Galadi tɔn é ɖɔ é. Ðò kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé tɔn ɖé hwenu ɔ, Nɔví Friend ɖɔ xó elɔ ɖò xóɖiɖɔ e ɖɔ xó dó gbejininɔ wu é ɖé mɛ: “Ma ɖó nǎ nǎ nú nǔ e a ɖó na ɖɔ, alǒ, wà ɖò azǎn ɖé jí é ó. Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ a na mɔ sɔ yí e na hɔ́n é? Nɔ zán gbɛ̀ ayihɔngbe ayihɔngbe, cí nǔ ɖɔ ali gudo tɔn e hun nú we bɔ a na xlɛ́ ɖɔ emi jɛxa bo na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi é nɛ ɖɔhun.” Enɛ ɔ, enyi mǐ na bo tlɛ ɖò kúdónú ɔ, mǐ na kpéwú bo na ɖɔ: “Jehovah, un wà nǔ e wu un kpé é bǐ, bo kpò ɖò gbeji, lobo xlɛ́ ɖɔ Satáan nyí adingbannɔ, bo lɛ́ klɔ́ cí sín nyikɔ towe kpo Nǔbǐwukpétɔ́ e a nyí é kpo wu!”

15. Sɔgbe xá Luki 23:46 ɔ, etɛ jí Jezu ka kú dó?

¹⁵ Etɛ Jezu ka ɖɔ? (Xà Luki 23:46.) Jezu ɖɔ kpo jiɖiɖe kpo ɖɔ: “Daa, un sɔ́ [gbigbɔ] ce dó alɔ mɛ nú we.” Jezu tuùn ɖɔ sɔgudo emitɔn ɖò alɔ Jehovah tɔn mɛ, bo lɛ́ kúdeji ɖɔ é na flín emi.

16. Etɛ nǔ e jɛ dó nɔví sunnu e ɖó xwè 15 é jí é ka sixu kplɔ́n mǐ?

¹⁶ Etɛ xó Jezu tɔn lɛ ka sixu kplɔ́n mǐ? Ðò gbesisɔmɛ bo na sɔ́ gbɛ̀ towe dó Jehovah sín alɔ mɛ. Bo na dó wà mɔ̌ ɔ, a ɖó na ‘ɖeji dó Jehovah wu kpo ayixa towe bǐ kpo.’ (Nǔx. 3:5) Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú nɔví sunnu e nɔ nyí Joshua, bo ɖó xwè 15 bo ɖò kúzɔn jɛ wɛ é tɔn. É gbɛ́ ɖɔ emi kún na yí gbè nú wlɛnwín nukúnkpédómɛwu dotóoxwé tɔn e t’afɔ sɛ́n Mawu tɔn jí é ó. É kpò táan kpɛɖé b’ɛ na kú é ɔ, é ɖɔ nú nɔ tɔn ɖɔ: “Mamáa, un ɖò Jehovah sín alɔ mɛ. . . . Kpodo jiɖiɖe kpo wɛ un ɖò xó elɔ ɖɔ nú mi wɛ Mamáa: Un ɖeji bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖɔ Jehovah na fɔ́n mì sín kú. É mɔ nǔ jɛ ayi ce mɛ, bɔ un yí wǎn n’i tawun.”c É na nyɔ́ ɖɔ mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo ni kanbyɔ mǐɖée ɖɔ: ‘Enyi ninɔmɛ syɛnsyɛn e nɔ tɛ́n nǔɖiɖi mɛtɔn kpɔ́n lɛ é wá kpannukɔn mì ɔ, un ka na sɔ́ gbɛ̀ ce dó Jehovah lɔ mɛ, bo ɖeji ɖɔ é na flín mì à?’

17-18. Etɛ lɛ mǐ ka kplɔ́n? (Lɛ̌ kpɔ́n gbǎví “Nǔ Ðěɖee Xó Gudogudo Tɔn E Jezu Ðɔ lɛ É Sixu Kplɔ́n Mǐ lɛ É.”)

¹⁷ Nǔkplɔnmɛ agbɔ̌nnɔ lɛ kɛɖɛ wɛ mǐ sixu mɔ ɖò xó gudogudo tɔn e Jezu ɖɔ lɛ é mɛ! Ye flín mǐ ɖɔ mǐ ɖó na nɔ sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɖevo lɛ, bo ɖeji ɖɔ Jehovah na sɔ́ hwɛ kɛ mǐ lɔ. È jɔwǔ mǐ bɔ mǐ ɖó xwédo gbigbɔ tɔn ɖaaɖagbe e mɛ nɔví sunnu lɛ kpo nɔví nyɔnu lɛ kpo ɖè é ɖé. Ye ɖò gbesisɔmɛ bo na d’alɔ mǐ, amɔ̌, enyi mǐ ka ɖò hudo mɛ ɔ, mǐ wɛ ɖó na ɖè afɔ nukɔntɔn ɔ bo na byɔ alɔdó yetɔn. Mǐ tuùn ɖɔ Jehovah na d’alɔ mǐ bɔ mǐ na dɛ ɖò mɛtɛnkpɔn ɖebǔ e na kpannukɔn mǐ é nu. Mǐ lɛ́ mɔ ɖɔ é ɖò taji ɖɔ mǐ ni zán gbɛ̀ mǐtɔn ayihɔngbe ayihɔngbe cí nǔ ɖɔ azǎn gudo tɔn e mǐ ɖó bo na xlɛ́ gbeji e mǐ ɖè nú Jehovah é nɛ ɖɔhun, lobo lɛ́ kúdeji ɖɔ enyi mǐ na bo tlɛ kú ɔ, Jehovah na fɔ́n mǐ.

¹⁸ Nǔgbo ɔ, xó ɖěɖee Jezu ɖɔ hwenu e é ɖò kúdónú lɛ é sixu kplɔ́n nǔ gegě mǐ. Enyi mǐ nɔ wà nǔ sɔgbe xá nǔ enɛ lɛ e mǐ kplɔ́n é ɔ, xó elɔ lɛ e Jehovah ɖesunɔ ɖɔ dó Vǐ tɔn wu é setónú na wɛ mǐ ɖè mɔ̌ nɛ: “Mi ɖótó è.”—Mat. 17:5.