Mǐ Jló Na Xwedó Mi

 1. Etɛ Jehovah ka ɖɔ ɖɔ é na jɛ ɖò hwe mǐtɔn nu?

JEHOVAH ɖɔ ɖ’ayǐ dó hwe mǐtɔn nu wu ɖɔ: “Jonɔ wǒ na tíìn, bɔ ye mɛ ɖokpo ɖokpo na dó gbè vovo: ye na hɛn Jwifu ɖokpo sín awu ɖaxó sín tó majomajo bo dó hɛn ɛ ɖó te bo na ɖɔ n’i ɖɔ: ‘Mǐ jló na xwedó mi, ɖó mǐ sè ɖɔ Mawu ɖò kpɔ́ xá mi.’” (Zak. 8:23) “Jwifu” ɔ nɔte nú mɛ ɖěɖee Mawu sɔ́ gbigbɔ mímɛ́ dó ɖè lɛ é. È nɔ lɛ́ ylɔ́ ye ɖɔ “Izlayɛli Mawu tɔn.” (Ga. 6:16, nwt) “Jonɔ wǒ” lɛ nɔte nú mɛ ɖěɖee ɖó nukúnɖiɖó bo na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɖò ayikúngban jí é. Ye tuùn ɖɔ Jehovah dó nú kplékplé mɛ enɛ lɛ e gbigbɔ ɖè é tɔn, bɔ ye mɔ ɖɔ wǔjɔmɛ sín nǔ wɛ é nyí ɖɔ emi na nɔ kpɔ́ xá ye bo sɛn ɛ.

 2. Nɛ̌ “jonɔ wǒ” lɛ ka nɔ “xwedó” mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é gbɔn?

² Nú è na bo ma tlɛ sixu tuùn mɛ ɖěɖee gbigbɔ ɖè ɖò ayikúngban jí ɖò égbé lɛ é bǐ sín nyikɔ ǎ ɔ,b mɛ e ɖó nukúnɖiɖó bo na nɔ gbɛ̀ ɖò ayikúngban jí lɛ é sixu “xwedó” ye. Gbɔn nɛ̌ é? Biblu ɖɔ ɖɔ “jonɔ wǒ” na “hɛn Jwifu ɖokpo sín awu ɖaxó sín tó majomajo bo dó hɛn ɛ ɖó te bo na ɖɔ n’i ɖɔ: ‘Mǐ jló na xwedó mi, ɖó mǐ sè ɖɔ Mawu ɖò kpɔ́ xá mi.’” Wemafɔ enɛ ɖɔ Jwifu ɖokpo sín xó. Amɔ̌, “mi” ɔ, mɛ e dó gesí wɛ é ɖè é hú mɛ ɖokpo. Enɛ xlɛ́ ɖɔ Jwifu ɔ kún nyí mɛ ɖokpo kpowun ó, amɔ̌, é nɔte nú kplékplé mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é bǐ tɔn. Mɛ e gbigbɔ ma ɖè ǎ lɛ é nɔ sɛn Jehovah ɖó kpɔ́ xá mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é. É ɖò mɔ̌ có, ye nɔ kpɔ́n mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é dó mɔ gǎn yetɔn lɛ ǎ, ɖó ye mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Jezu wɛ nyí Gǎn emitɔn.—Mat. 23:10.

 3. Nǔkanbyɔ tɛ lɛ ka na mɔ xósin ɖò xóta elɔ mɛ?

³ Ðó Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é ɖé lɛ kpó ɖò togun Mawu tɔn mɛ égbé wutu ɔ, mɛɖé lɛ sixu kanbyɔ yeɖée ɖɔ: (1) Linlin tɛ mɛ ɖěɖee gbigbɔ ɖè lɛ é ka ɖó na nɔ ɖó dó yeɖée wu? (2) Nɛ̌ è ka ɖó na wà nǔ xá mɛ ɖěɖee nɔ ɖu wɔxúxú ɔ, bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ ɖò Flǐn ɔ hwenu lɛ é gbɔn? (3) Enyi kɛ́n mɛ ɖěɖee nɔ ɖu wɔxúxú ɔ, bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ lɛ é tɔn fɔ́n bo ɖò jijɛji wɛ ɔ, enɛ ɖó na nyí linkpɔ́n nú mǐ wɛ à? Xóta elɔ na na xósin nú nǔkanbyɔ enɛ lɛ.

 4. Akpágbánúmɛ tɛ ka ɖò 1 Kɔlɛntinu lɛ 11:27-29 mɛ bɔ mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ɖó na lin nǔ kpɔ́n d’eji ganji? Etɛwu?

⁴ Mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ɖó na lin nǔ kpɔ́n dó akpágbánúmɛ e ɖò 1 Kɔlɛntinu lɛ 11: 27-29 mɛ é jí ganji. (Xà.) Nɛ̌ mɛ e gbigbɔ ɖè é ɖé ka sixu ɖu wɔxúxú ɔ bo nu vɛ̌ɛn ɔ ɖò Flǐn ɔ hwenu “dó acɛ jí” gbɔn? Enyi mɛ enɛ ɖu wɔxúxú ɔ bo lɛ́ nu vɛ̌ɛn ɔ ɔ, bo ma ka nɔ zán gbɛ̀ sɔgbe xá nǔgbododó jlɔjlɔ Jehovah tɔn lɛ ǎ hǔn, é wà mɔ̌ nɛ. (Ebl. 6:4-6; 10:26-29) Mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é tuùn ɖɔ emi ɖó na nɔ gbeji cobo na mɔ “ajɔ e Mawu ylɔ́ [emi] sín [jixwé] ɖɔ [emi] na yí gbɔn Klisu Jezu jí ɔ yí.”—Fili. 3:13-16.

 5. Linlin tɛ Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é ka ɖó na ɖó dó yeɖée wu?

⁵ Gbigbɔ mímɛ́ Jehovah tɔn nɔ d’alɔ mɛ e nɔ sɛn ɛ lɛ é bɔ ye nɔ sɔ́ yeɖée hwe, bo nɔ yí gò ǎ. (Efɛ. 4:1-3; Kolo. 3:12) Enɛ wu ɔ, mɛ ɖěɖee gbigbɔ ɖè lɛ é nɔ lin ɖɔ emi kpɔ́n te hú mɛ ɖevo lɛ ǎ. Ye tuùn ɖɔ Jehovah kún na gbigbɔ mímɛ́ mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é hú mɛ ɖevo e nɔ sɛn ɛ lɛ é dandan ó. Ye nɔ lɛ́ lin ɖɔ emi mɔ nǔ jɛ nǔgbo Biblu tɔn lɛ mɛ tawun hú mɛ ɖevo lɛ ǎ. Ye na lɛ́ ɖɔ nú mɛɖé ɖɔ gbigbɔ ɖè é lɔ bɔ é ɖó na jɛ wɔxúxú ɔ ɖu jí alǒ vɛ̌ɛn ɔ nu jí ɖò Flǐn ɔ hwenu gbeɖé ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ye nɔ sɔ́ yeɖée hwe, bo nɔ tuùn ɖɔ Jehovah ɖokpo jɛn sixu ylɔ́ mɛ dó jixwé.

 6. Sɔgbe kpo 1 Kɔlɛntinu lɛ 4:7, 8 kpo ɔ, nɛ̌ mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ka nɔ wà nǔ gbɔn?

⁶ Mɛ ɖěɖee gbigbɔ ɖè lɛ é nɔ mɔ ɖɔ wǔjɔmɛ sín nǔ wɛ é nyí bɔ è ylɔ́ emi bɔ emi na yì jixwé, amɔ̌, ye nɔ ɖó nukún ɖɔ mɛ ɖevo lɛ ni wà nǔ xá emi ɖò ali bǔnɔ ɖé nu ǎ. (Fili. 2:2, 3) Ye nɔ lɛ́ tuùn ɖɔ hwenu e Jehovah ɖè emi é ɔ, é kún lɔn nú mɛ ɖevo ɖebǔ tuùn ó. Enɛ wu ɔ, enyi mɛɖé lɛ ma ɖi tlolo ɖɔ gbigbɔ ko ɖè mɛɖé ǎ ɔ, é nɔ kpaca mɛ ɔ ǎ. É tuùn ɖɔ Biblu ɖɔ nú mǐ ɖɔ mǐ ni ma nɔ yawǔ ɖi nǔ nú mɛ e ɖɔ Mawu zé azɔ̌ bǔnɔ ɖé d’alɔ mɛ nú emi é ó. (Nǔɖe. 2:2) Ðó mɛ e gbigbɔ ɖè é ɖé ma nɔ jló ɖɔ mɛ ɖevo lɛ ni sɔ́ ayi ɖó emi jí ǎ wutu ɔ, é na ɖɔ nú mɛ e é xò gò azɔn nukɔntɔn lɛ é ɖɔ gbigbɔ ɖè emi ǎ. É tlɛ na yí nu gò enɛ tɔn lɔ ǎ.—Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 4:7, 8.

 7. Etɛ mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ma ka na wà ǎ? Etɛwu?

⁷ Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é nɔ mɔ ɖɔ emi ɖó na zán hwenu xá mɛ ɖevo ɖěɖee gbigbɔ ɖè lɛ é kɛɖɛ, b’ɛ na cí gbɛ̌ta ɖé mɛ wɛ ye ɖè ɖɔhun ǎ. Ye nɔ ba mɛ ɖevo ɖěɖee gbigbɔ ɖè lɛ é, bo na mɔ tɛn dó ɖɔ xó dó ɖè e è ɖè ye é wu, alǒ kplé dó gbɛ̌ta ɖé mɛ bo na kplɔ́n Biblu ǎ. (Ga. 1:15-17) Enyi mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é nɔ wà nǔ gbɔn mɔ̌ ɔ, agun ɔ na nɔ bǔ ǎ. Nǔ cí mɔ̌ ɔ, nǔwiwa yetɔn na sɔ́ ta gbigbɔ mímɛ́ e nɔ d’alɔ mɛ Mawu tɔn lɛ bɔ fífá kpo bǔninɔ kpo nɔ tíìn é.—Hlɔ. 16:17, 18.

 8. Etɛwu a ka ɖó na cɔ́ hwiɖée dó lee a nɔ wà nǔ xá mɛ ɖěɖee nɔ ɖu wɔxúxú ɔ, bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ ɖò Flǐn sín hwenu gbɔn é wu? (Lɛ̌ kpɔ́n tinmɛ e ɖò dò é.)

⁸ Nɛ̌ mǐ ka ɖó na nɔ wà nǔ xá nɔví e gbigbɔ ɖè lɛ é gbɔn? É na nyla ɖɔ mǐ ni ɖó sísí nú mɛɖé zɛ xwé wu, enyi é na bo tlɛ nyí nɔví Klisu tɔn e gbigbɔ ɖè é ɖé wɛ ɔ nɛ. (Mat. 23:8-12) Hwenu e Biblu ɖɔ xó dó mɛxo lɛ wu é ɔ, é dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni “ɖó nǔɖiɖi ye ɖɔhun,” amɔ̌, é ka ɖɔ nú mǐ ɖɔ mǐ sixu sɔ́ gbɛtɔ́ ɖě dó ɖó gǎn mǐtɔn ǎ. (Ebl. 13:7) Nǔgbo wɛ ɖɔ Biblu ɖɔ ɖɔ é “jɛxa bɔ è na sú axɔ́ weɖobǔ” mɛɖé lɛ. Amɔ̌, enyi gbigbɔ ɖè ye wutu wɛ è na wà mɔ̌ ǎ, loɔ, ɖó ye “nɔ xlɛ́ ali agun ɔ ganji” bo “nɔ ɖókan dó Mawuxóɖiɖɔ kpodo Mawuxó kplɔ́n mɛ kpo wu” wutu wɛ. (1 Tim. 5:17) Enyi mǐ nɔ kpa mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é dín bo nɔ lɛ́ sɔ́ ayi ɖó ye jí dín ɔ, mǐ na ɖè ye kpò.c Nyla hú ɔ, é tlɛ sixu sín mǐ wutu bɔ ye na huzu goyitɔ́. (Hlɔ. 12:3) Mɛɖebǔ ɖò mǐ mɛ na ba na wà nǔ e na zɔ́n bɔ nɔví Klisu tɔn e gbigbɔ ɖè lɛ é ɖokpo na wà nǔ syɛnsyɛn mɔhun nyi dò é ǎ!—Luk. 17:2

 9. Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖó sísí nú Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é gbɔn?

⁹ Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖó sísí nú mɛ ɖěɖee Jehovah ɖè lɛ é gbɔn? Mǐ na kan lee gbigbɔ ɖè ye gbɔn é byɔ ye ǎ. Mɛɖesunɔ sín xó wɛ, bɔ mǐ ɖó acɛ bo na tuùn ǎ. (1 Tɛ. 4:11; 2 Tɛ. 3:11) Mǐ ɖó na lin ɖɔ gbigbɔ ɖè asú yetɔn, alǒ asì yetɔn, mɛjitɔ́ yetɔn lɛ, alǒ xwédo yetɔn sín mɛ ɖevo lɛ lɔmɔ̌ ǎ. Mɛɖé nɔ ɖu nukúnɖiɖó jixwé tɔn ɔ sín gǔ ɖò xwédo tɔn gɔ́n ǎ. Mawu wɛ nɔ na mɛ. (1 Tɛ. 2:12) Mǐ ɖó na lɛ́ nyi alɔ nú nǔkanbyɔ e sixu vɛ́ nú mɛ ɖevo lɛ é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ ɖó na kanbyɔ nyɔnu e gbigbɔ ɖè asú tɔn é ɖé ɖɔ nɛ̌ gbɛ̀ ninɔ ɖò ayikúngban jí fí kaka sɔyi asú tɔn mɛvo ka nɔ cí n’i é jí ǎ. Nǔgbo ɔ, mǐ sixu ɖeji bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖɔ ɖò gbɛ̀ yɔyɔ̌ ɔ mɛ ɔ, Jehovah na ‘hun alɔ bo na na nǔ e nɔ jló nǔ e sixu ko ɖò gbɛ̀ lɛ é bǐ ye.’—Ðɛh. 145:16.

10. Enyi mǐ nɔ nyi alɔ nú mɛ sísɔ́ sù zɛ xwé wu ɔ, nɛ̌ mǐ ka nɔ cyɔn alɔ mǐɖée jí gbɔn?

¹⁰ Enyi mǐ ma nɔ wà nǔ xá mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é zɛ lee mǐ nɔ wà xá mɛ ɖevo lɛ gbɔn é wu ǎ ɔ, alɔ cyɔn mǐɖée jí wɛ mǐ lɛ́ ɖè. Gbɔn nɛ̌ é? Biblu ɖɔ nú mǐ ɖɔ mɛ e gbigbɔ ɖè lɛ é ɖé lɛ sixu gɔn gbeji nɔ. (Mat. 25:10-12; 2 Pi. 2:20, 21) Amɔ̌, enyi mǐ nɔ nyi alɔ nú mɛ sísɔ́ sù zɛ xwé wu ɔ, mǐ na xwedó mɛ ɖevo lɛ gbeɖé ǎ, gbigbɔ na bo tlɛ ɖè ye alǒ ye nyí mɛ bɔ è tuùn ye ganji, kabǐ ye ko ɖò Jehovah sɛn wɛ sín hwenu línlín ɖíe ɔ nɛ. Enɛ ɔ, enyi ye ma sɔ́ wá nɔ gbeji ǎ, alǒ jó agun ɔ dó ɔ, nǔɖiɖi e mǐdɛɛ lɛ ɖó nú Jehovah é na cifo ǎ, mǐ ka na lɛ́ gbɔ sinsɛn ɛ ǎ.

11. Etɛ ka ɖò jijɛ dó kɛ́n mɛ e nɔ ɖu wɔxúxú ɔ, bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ lɛ é tɔn wu wɛ?

¹¹ Nú xwè gegě ɔ, mɛ ɖěɖee ɖu wɔxúxú ɔ bo nu vɛ̌ɛn ɔ ɖò Flǐn hwenu lɛ é sín kɛ́n fɔ́n ɔ, é nɔ yì dò. Amɔ̌, ɖò xwè gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ ɔ, kɛ́n enɛ nɔ fɔ́n bo nɔ ɖò jijɛji wɛ. Enɛ ɖó na nyí linkpɔ́n nú mǐ wɛ à? Eǒ. Mi nú mǐ ni kpɔ́n nǔ e wu é ma ɖó na nyí mɔ̌ ǎ é.

12. Etɛwu mɛ nabi e nɔ ɖu wɔxúxú ɔ, bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ ɖò Flǐn hwenu é ma ka ɖó na nyí linkpɔ́n nú mǐ ǎ?

¹² “[Jehovah] tuùn mɛ e nyí étɔn lɛ é!” (2 Tim. 2:19) Nɔví sunnu e nɔ xà mɛ ɖěɖee nɔ ɖu wɔxúxú ɔ, bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ ɖò Flǐn hwenu lɛ é nɔ tuùn mɛ e gbigbɔ ɖè nǔgbo nǔgbo lɛ é ǎ, amɔ̌, Jehovah nɔ tuùn. Enɛ wu ɔ, mɛ e nɔ lin ɖɔ gbigbɔ ɖè emi, bɔ é ma ka nyí mɔ̌ ǎ lɛ é ɖò kɛ́n enɛ lɛ mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛɖé lɛ ko ɖu wɔxúxú ɔ bo nu vɛ̌ɛn ɔ ɖ’ayǐ, bo sɔ́ nɔ wà mɔ̌ dìn ǎ. Mɛ ɖevo lɛ sixu ɖó taglomɛzɔn ɖé alǒ linkpɔ́nzɔn ɖé bo nɔ lin ɖɔ emi na yì ɖu axɔ́su xá Klisu ɖò jixwé. É ɖò wɛn ɖɔ mǐ kún tuùn mɛ nabi e gbigbɔ ɖè bɔ ye kpó ɖò ayikúngban jí é pɛ́pɛ́pɛ́ ó.

13. Etɛ Biblu ka ɖɔ dó mɛ e gbigbɔ ɖè é nabi e na kpó ɖò ayikúngban jí hwenu e ya ɖaxó ɔ na bɛ́ é wu?

¹³ Mɛ ɖěɖee gbigbɔ ɖè lɛ é na ɖò ayikúngban ɔ sín awa gegě xwé hwenu e Jezu na wá kplá ye yì jixwé é. (Mat. 24:31) Biblu xlɛ́ ɖɔ ɖò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɔ, mɛ ɖěɖee gbigbɔ ɖè lɛ é kpɛɖé wɛ na kpó ɖò ayikúngban jí. (Nǔɖe. 12:17) Amɔ̌, é ɖɔ mɛ nabi e na kpò hwenu e ya ɖaxó ɔ na bɛ́ é ǎ.

14. Lee Hlɔmanu lɛ 9:11, 12, 16 xlɛ́ gbɔn é ɔ, etɛ mǐ ka ɖó na tuùn dó mɛ e gbigbɔ nɔ ɖè lɛ é wu?

¹⁴ Jehovah wɛ nɔ ɖɔ hwenu e é na sɔ́ gbigbɔ dó ɖè mɛ lɛ dó é. (Hlɔ. 8:28-30) Jehovah jɛ mɛ e gbigbɔ mímɛ́ ɖè lɛ é cyan jí hwenu e Jezu fɔ́n sín kú gudo é. É cí ɖɔ ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, Klisanwun nǔgbo lɛ bǐ wɛ gbigbɔ ɖè ɖɔhun. Xwè kanweko mɔkpan gudo ɔ, gegě mɛ ɖěɖee ɖɔ ɖɔ emi nyí Klisanwun lɛ é tɔn nɔ xwedó Klisu nǔgbo nǔgbo ǎ. É ɖò mɔ̌ có, ɖò xwè enɛ lɛ vlamɛ ɔ, Jehovah sɔ́ gbigbɔ dó ɖè mɛ kpɛ e nyí Klisanwun nǔgbo lɛ é. Ye cí jinukún ɖagbe e xó Jezu ɖɔ ɖɔ é na sù ɖò gbehan nyanya lɛ tɛntin é ɖɔhun. (Mat. 13:24-30) Ðò azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ ɔ, Jehovah kpò ɖò mɛ e na nɔ mɛ 144 000 lɛ mɛ é cyan wɛ.d Enɛ wu ɔ, enyi é wá gbeta ɔ kɔn bo na cyan mɛɖé lɛ hwenu kpɛɖé jɛ nukɔn nú vivɔnu ɔ ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ mǐ kún ɖó na xò nǔ kpɔ́n dó nǔnywɛ tɔn wu ó. (Xà Hlɔmanu lɛ 9:11, 12, 16.)e Mǐ ɖó na cɔ́ mǐɖée bo na wà nǔ azɔ̌watɔ́ ɖěɖee wu Jezu ɖɔ xó dó ɖò lǒ tɔn lɛ ɖokpo mɛ é ɖɔhun ǎ. Ye hlun nǔɖɔ dó lee gǎn yetɔn wà nǔ xá mɛ ɖěɖee ganmɛ ko sɛyi cobɔ ye bɛ́ azɔ̌ lɛ é gbɔn é wu.—Mat. 20:8-15.

15. Mɛ ɖěɖee gbigbɔ ɖè lɛ é bǐ wɛ ɖò “[deví] gbejinɔtɔ́, ayiɖotenanɔ” e xó è ɖɔ ɖò Matie 24:45-47 mɛ é mɛ à? Tinmɛ.

¹⁵ Enyi mɛ ɖěɖee ɖó nukúnɖiɖó jixwé tɔn lɛ é bǐ wɛ ɖò “[deví] gbejinɔtɔ́, ayiɖotenanɔ” ɔ mɛ ǎ. (Xà Matie 24:45-47.) Lee é nyí gbɔn ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ é ɔ, Jehovah kpo Jezu kpo kpó ɖò gbɛtɔ́ kpɛɖé zán dó na nǔɖuɖu mɛ gegě wɛ alǒ dó ɖò mɛ gegě kplɔ́n wɛ égbé. Klisanwun e gbigbɔ ɖè ɖò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ lɛ é kpɛɖé jɛn è zán bɔ ye wlan Akpáxwé Biblu Tɔn E È Wlan Dó Glɛkigbe Mɛ É. Égbé ɔ, Klisanwun e gbigbɔ ɖè lɛ é kpɛɖé wɛ ɖó azɔ̌ bo na na “nǔɖuɖu” togun Mawu tɔn “dó hwetɔnnu.”

16. Etɛ a ka kplɔ́n ɖò xóta elɔ mɛ?

¹⁶ Etɛ mǐ ka kplɔ́n ɖò xóta elɔ mɛ? Jehovah jló na na gbɛ̀ mavɔmavɔ mɛ gegě ɖò togun tɔn mɛ ɖò ayikúngban jí, bo na na gbɛ̀ mɛ ɖěɖee na ɖu gǎn xá Jezu lɛ é ɖò jixwé. Jehovah na d’ajɔ mɛ e nɔ sɛn ɛ lɛ é bǐ, ye wɛ nyí “Jwifu” ɔ kpo “jonɔ wǒ” lɛ kpo. É byɔ ɖò ye sí ɖɔ ye ni setónú nú sɛ́n ɖokpo ɔ lɛ bo lɛ́ nɔ gbeji. Mǐ mɛ bǐ ɖó na nɔ sɔ́ mǐɖée hwe. Mɛ bǐ ɖó na kplé bo sɛn ɛ, lobo na nɔ bǔ. Mɛ bǐ ɖó na w’azɔ̌ bonu fífá na tíìn ɖò agun ɔ mɛ. Ðó mǐ ɖò vivɔnu ɔ sɛkpɔ́ wɛ wutu ɔ, mi nú mǐ bǐ ni ɖò Jehovah sɛn wɛ bo ɖò Klisu xwedó wɛ ‘lɛngbɔ̌hwan ɖokpo’ ɖɔhun.—Jaan 10:16.