A sixú ɖeji dó nɔví towe lɛ́ wú

 1. Étɛ́wú jiɖe e mɛ lɛ́ ma nɔ ɖó dó yěɖée wú ɖo gbɛ ɔ mɛ ǎ é ma ka ɖó ná kpácá mǐ ǎ?

MƐ E ɖo gbɛ Satáan tɔn mɛ lɛ́ é tuun mɛ e wú yě ná ɖeji dó é ǎ. Hwɛhwɛ ɔ, lěe ajɔ̌tɔ́ lɛ́, toxóɖɔtɔ́ lɛ́ kpó sinsɛngán lɛ́ kpó nɔ wa nǔ gbɔn é nɔ kú awakanmɛ nú yě. Mɛ gěgé nɔ lɛ́ mɔ ɖɔ émí kún sixú ɖeji dó mɛ élɔ́ lɛ́ wú ó: xɔ́ntɔn émítɔn lɛ́, nɔzo émítɔn lɛ́, káká jɛ mɛ e ɖo xwédo émítɔn mɛ lɛ́ é jí. Énɛ́ ɖó ná kpácá mǐ ǎ. Biblu ko ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ: “Ðo azǎn gǔdo gúdo tɔn lɛ́ mɛ . . . ɔ, gbɛtɔ́ lɛ́ . . . ná nɔ ɖó sísí nú nǔ e nyí Mawu tɔn lɛ́ ɖě ǎ. . . . Yě ná nɔ ɖɔ mɛ nú; . . . yě ná nɔ sa mɛ ɖu.” Ðo xógbe ɖěvo mɛ ɔ, gbɛtɔ́ lɛ́ ná cí Satáan e nyí Mawu gbɛ élɔ́ tɔn e wú è ma sixú ɖeji dó ǎ é ɖɔhun.—2 Tim. 3:1-4; 2 Kɔ. 4:4.

 2. (a) Mɛ̌ mɛ̌ e wú mǐ ka sixú ɖeji dó bǐ mlɛ́mlɛ́? (b) Étɛ́ mɛɖé lɛ́ ka sixú nɔ kanbyɔ́ yěɖée?

² Amɔ̌, klisánwun wɛ mǐdɛɛ lɛ́ nyí, bɔ mǐ tuun ɖɔ mǐ sixú ɖeji dó Jexóva wú bǐ mlɛ́mlɛ́. (Jel. 17:7, 8) Mǐ kú d’é jí ɖɔ é yí wǎn nú mǐ, bo kún ná “jó” mɛ e nyí xɔ́ntɔn tɔn lɛ́ é dó gbeɖé ó. (Ðɛh. 9:11) Mǐ sixú lɛ́ ɖeji dó Klísu Jezu wú, ɖó é sɔ́ gbɛ tɔn jó dó xɔ gbɛ nú mǐ. (1 Pi. 3:18) Nǔ e mǐɖésúnɔ mɛtún ɔ ko mɔ kpɔ́n lɛ́ é kplɔ́n mǐ ɖɔ wěɖexámɛ ɖejidéwú lɛ́ ɖo Biblu mɛ. (2 Tim. 3:16, 17) Mǐ kú d’é jí ɖɔ mǐ sixú ɖeji dó Jexóva, Jezu kpó Biblu kpó wú. Amɔ̌, mɛɖé lɛ́ sixú nɔ kanbyɔ́ yěɖée ɖɔ émí ka sixú ɖeji dó nɔví e ɖo agun ɔ mɛ lɛ́ é wú hwebǐnu a jí. Nú ɛɛn wɛ nyí xósin ɔ ɔ, aniwú mǐ ka sixú ɖeji dó yě wú?

 3. Wǔjɔmɛ bǔnɔ tɛ́ mǐ ka ɖó? (Maki 10:29, 30)

³ Jexóva sɔ́ mǐ bónú mǐ ná nɔ xwédo tɔn e mɛ mɛsɛntɔ́ tɔn e gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ lɛ́ é ɖe é mɛ. Wǔjɔmɛ bǔnɔ tawun wɛ nyí énɛ́, bo nɔ hɛn le gěgé wá. (Xa Maki 10:29, 30.) Gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ ɔ, mǐ ɖó nɔví ɖěɖěe yí wǎn nú Jexóva mǐ ɖɔhun, bo nɔ wa nǔ e wú yě kpé lɛ́ é bǐ lobo nɔ zán gbɛ sɔgbe xá nǔgbódodó tɔn lɛ́ é. Gbe, aca kpó nǔsísɔ́ kpó mǐtɔn sixú gbɔn vo nú yětɔn, amɔ̌, mǐ nɔ yí wǎn nú yě, nú é ná bo tlɛ nyí azɔn nukɔntɔn ɔ wɛ mǐ mɔ yě ɔ nɛ́. Tají ɔ, mǐ yí wǎn nú kpɔ́ e mǐ nɔ nɔ xá yě dó kpa susu nú Tɔ́ mǐtɔn jǐxwé tɔn wǎnyíyínɔ ɔ, bo nɔ lɛ́ sɛn ɛ é.—Ðɛh. 133:1.

 4. Étɛ́wú mǐ ka ɖó hudó nɔví mǐtɔn lɛ́ tɔn?

⁴ Mǐ kpó nɔví mǐtɔn lɛ́ kpó ɖó ná nɔ bǔ din tawun hú ɖ’ayǐ tɔn. Hweɖélɛ́nu ɔ, yě nɔ d’alɔ mǐ, bo nɔ hɛn wǔvɛ́gban mǐtɔn lɛ́ xá mǐ. (Hlɔ̌. 15:1; Ga. 6:2) Yě nɔ lɛ́ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ ɖó kan dó sinsɛnzɔ́ Jexóva tɔn wú, lobo nɔ kpo ɖo xɔ́ntɔn Jexóva tɔn nyí wɛ. (1 Tɛ. 5:11; Ebl. 10:23-25) Ényí agun ɔ ma ko ɖo fínɛ́ bo nɔ cyɔ́n alɔ mǐ jí, bónú mǐ ná gbí dɔn ɖo kɛntɔ́ mǐtɔn lɛ́, yě wɛ nyí Satáan Awǒvi kpó gbɛ tɔn nyanya ɔ kpó nukɔn ǎ ɔ, dǒ nukún lěe nǔ ná ko cí nú mǐ é mɛ kpɔ́n. Zaanɖé din ɔ, Satáan kpó mɛ ɖěɖěe ɖo acɛ tɔn glɔ́ lɛ́ é kpó ná tɔ́n ahwan mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn lɛ́. Amɔ̌, hwenɛ́nu ɔ, é ná su nukún mǐtɔn mɛ tawun ɖɔ nɔví mǐtɔn lɛ́ ɖo alɔ dó mǐ wɛ.

 5. Étɛ́wú é ka nɔ vɛ́ wǔ nú mɛɖé lɛ́ hweɖélɛ́nu ɖɔ yě ní ɖeji dó nɔví yětɔn lɛ́ wú?

⁵ É ɖo mɔ̌ có, é nɔ vɛ́ wǔ nú mɛɖé lɛ́ bɔ yě ná ɖeji dó nɔví yětɔn lɛ́ wú, bóyá, ɖó yě ɖɔ kpáxó ɖé nú nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ ɖé bɔ é sɔ́ xó ɔ yí ɖɔ nú mɛ ɖěvo lɛ́ alǒ é kpé wú bo ɖe akpá e é dó é ǎ wútu. Alǒ vlafo, mɛ e ɖo agun ɔ mɛ é ɖé ɖɔ nǔɖé kabǐ wa nǔɖé b’ɛ vɛ́ nú yě tawun. Nú nǔ mɔ̌hun jɛ ɔ, é sixú vɛ́ wǔ nú mǐ tawun ɖɔ mǐ ní ɖeji dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú. Énɛ́ wú ɔ, étɛ́ ka sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná ná hlɔ̌nhlɔ́n jiɖe e mǐ ɖó dó nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn lɛ́ wú é?

 6. Nɛ̌ wǎnyíyí ka sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná ná hlɔ̌nhlɔ́n jiɖe e mǐ nɔ ɖó dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú é gbɔn? (1 Kɔlɛ́ntinu lɛ́ 13:4-8)

⁶ Wǎnyíyí jí wɛ ji ɖiɖe dó mɛ wú nɔ jínjɔ́n. Kɔlɛ́ntinu lɛ́ nukɔntɔn wěmata 13 ɖɔ xó dó wǎnyíyí sín akpáxwé vovo lɛ́ wú, bɔ yě sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná ɖeji dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú, alǒ lɛ́vɔ́ ji ɖe dó yě wú. (Xa 1 Kɔlɛ́ntinu lɛ́ 13:4-8.) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, wěmafɔ 4gɔ́ ɔ ɖɔ ɖɔ “wǎnyíyí nɔ kú hǔn, é nɔ nyɔ́ xomɛ.” Jexóva nɔ ɖó suúlu dó mǐ wú, ényí mǐ ná bo tlɛ nɔ hu hwɛ dó è ɔ nɛ́. Énɛ́ wú ɔ, ényí nɔví mǐtɔn lɛ́ ɖɔ alǒ wa nǔ e dó xomɛsin nú mǐ, kabǐ vɛ́ nú mǐ lɛ́ é ɔ, mǐ ɖó ná nɔ ɖó suúlu dó yě wú. Wěmafɔ 5gɔ́ ɔ ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ: “Nǔɖé nɔ sin xomɛ nú [wǎnyíyí] ǎ; é ka nɔ lɛ́ hɛn mɛ dó xomɛ ǎ.” Mǐ ná nɔ hɛn mɛ dó xomɛ ǎ, tínmɛ tɔn wɛ nyí ɖɔ mǐ ná nɔ ɖo nǔ e nɔví mǐtɔn lɛ́ wa nú mǐ bɔ é vɛ́ nú mǐ lɛ́ é flín wɛ kpowun ǎ. Nǔnywɛ́tɔ́xó 7:9 ɖɔ ɖɔ mǐ kún ɖó ná “nɔ yá wǔ sin xomɛ ó.” Xó élɔ́ lɛ́ e ɖo Efɛ́zinu lɛ́ 4:26 mɛ lɛ́ é zínzán nyɔ́ tawun: “Hwe ma yi xɔ dó xomɛsin mitɔn ó”!

 7. Nɛ̌ nǔgbódodó e ɖo Matíe 7:1-5 mɛ lɛ́ é ka nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ ná hlɔ̌nhlɔ́n jiɖe e mǐ ɖó dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú é gbɔn?

⁷ Nǔ ɖěvo e sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná ná hlɔ̌nhlɔ́n jiɖe e mǐ nɔ ɖó dó nɔví mǐtɔn lɛ́ wú é wɛ nyí ɖɔ mǐ ná nɔ kpɔ́n yě, lěe Jexóva nɔ kpɔ́n yě gbɔn é. Mawu yí wǎn nú yě, bo ka nɔ lɛ́ cyán kɛ́n nú hwɛ yětɔn lɛ́ ǎ. Mɔ̌ wɛ mǐ lɔ ɖó ná nɔ wa nǔ gbɔn é nɛ́. (Ðɛh. 130:3) Mǐ ɖó ná dó gǎn bo ná nɔ sɔ́ ayi ɖó jijɔ ɖagbe yětɔn lɛ́ jí, lobo ná nɔ lɛ́ lin tamɛ dó nǔ ɖagbe e yě sixú wa lɛ́ é jí, bɔ é ná nɔ nyí dó nǔ e yě nɔ wa nyi do lɛ́ é jí ǎ. (Xa Matíe 7:1-5.) Mǐ nɔ kú d’é jí ɖɔ nǔ ɖagbe wɛ yě jló ná wa; lé yě kún ɖo linlin wɛ bá dó xomɛsin nú mǐ gbeɖé ó, ɖó ‘wǎnyíyí nɔ ɖi nǔ nú nǔ bǐ.’ (1 Kɔ. 13:7) Xó énɛ́ ɖo xlɛ́xlɛ́ wɛ ɖɔ Jexóva nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ní nɔ mɔ̌ kpowun, bo ɖeji dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú ǎ. É nyɔ́ wá ɔ, é nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ní nɔ ɖeji dó yě wú ɖó yě ko xlɛ́ ɖɔ mɛ ɖejidéwú wɛ émí nyí wútu.b

 8. Nɛ̌ a ka sixú kplɔ́n, bo nɔ ɖeji dó nɔví towe lɛ́ wú gbɔn?

⁸ Ji ɖiɖe dó mɛ wú ɔ, sísí ɖɔhun wɛ é cí; è nɔ jɛxá wɛ, bɔ é ka nɔ lɛ́ byɔ́ hwenu. Étɛ́ a ka sixú nɔ wa bo ná nɔ ɖeji dó nɔví towe lɛ́ wú? Kplɔ́n, bo tuun yě ganjí. Nɔ ɖɔ xó xá yě ɖo kplé agun tɔn lɛ́ jí. Blǒ tuto, bo nɔ w’azɔ̌ xá yě ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ. Nɔ ɖó suúlu dó yě wú, bo hun ali ɔ nú yě, bónú yě ní xlɛ́ ɖɔ mɛ ɖejidéwú wɛ émí nyí. Ðo bǐbɛ́mɛ ɔ, nú a tuun mɛɖé bɔ é ma ko lín ǎ ɔ, a sixú gɔn linlin towe lɛ́ kpó lěe nǔ nɔ cí nú we é kpó bǐ ɖɔ n’i. Ée mi ná ɖo miɖée tuun d’é jí wɛ é ɔ, a sixú nɔ lɛ́ vo hú gǎn, bo ná nɔ ɖɔ xó n’i dó lěe nǔ nɔ cí nú we é wú. (Luk. 16:10) Amɔ̌, ényí a ɖeji dó nɔví ɖé wú bɔ é flú we ɔ, étɛ́ a ka sixú wa? Ma zɔn kplakpla jí bo gbɛ́ xɔ́ntɔn mɛ ɔ tɔn ó. É nyɔ́ wa hǔn, nǔ jɔ ní nyi dó xó ɔ mɛ. Gɔ́ ná ɔ, ma lɔn nú nǔwiwa mɛ kléwún ɖé tɔn zɔ́n bónú a gɔn ji ɖe dó nɔví towe lɛ́ wú ó. Ðo akpá énɛ́ xwé ɔ, mi nú mǐ ní gbéjé kpɔ́ndéwú Jexóva sɛntɔ́ gbejínɔtɔ́ ɖé lɛ́ tɔn kpɔ́n; mɛɖé lɛ́ flú yě có, yě ka kpo ɖo ji ɖe dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú wɛ.

 9. (a) Mɛ e sɔ́ afɔ Jexóva tɔn ɖó te é ɖé lɛ́ wa nǔ nyi do có, nɛ̌ Ana ka kpo ɖo jiɖe ɖó dó tuto e Jexóva sɔ́ ɖ’ayǐ é wú wɛ gbɔn? (b) Étɛ́ kpɔ́ndéwú Ana tɔn ka kplɔ́n we dó ji ɖiɖe dó tuto e Jexóva sɔ́ ɖ’ayǐ é wú wú? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ)

⁹ Lěe nɔví agbanɖotanánɔ ɖé wa nǔ gbɔn é ka ko cí kliwun nú we kpɔ́n a? Ényí mɔ̌ wɛ ɔ, kpɔ́ndéwú Ana tɔn gbígbéjé kpɔ́n sixú hɛn le wá nú we. Vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ ɖaxó Eli wɛ nɔ nɔ nukɔn nú Jexóva sinsɛn ɖo Izlayɛ́li hwenɛ́nu. Amɔ̌, mɛ e ɖo xwédo tɔn mɛ lɛ́ é nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe nú è ná xwedó ǎ. Vǐ súnnu tɔn lɛ́ ɔ, vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ wɛ yě nyí, bɔ hwɛhwɛ ɔ, yě nɔ wa winnyánú kpó nǔ blíblí kpó; nǔ ɖo mɔ̌ có, tɔ́ yětɔn ka gbɛ́ nǔ nú yě dó nǔjɔnǔ mɛ ǎ. Jexóva yí vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ ɖaxó sín azɔ̌ sín Eli sí afɔjí afɔjí ǎ. Eli kpo ɖo vɔ̌sánúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ nyí wɛ có, Ana ka gbɛ́ ɖɔ émí kún ná yi sɛn Mawu ɖo goxɔ ɔ mɛ ó ǎ. Hwenu e Eli mɔ bɔ Ana ɖo aluwɛ ɖaxó mɛ, bo ɖo ɖɛ xo wɛ é ɔ, é wá gbeta e ma sɔgbe ǎ é kɔn ɖɔ ahan wɛ é nu mú. É tó nɔ te bo gbéjé kúnnuɖenú lɛ́ kpɔ́n hwɛ̌ ǎ, bo mɔ xó ɖɔ dó nǎwe énɛ́ e ɖo aluwɛ ɖaxó mɛ é wú. (1 Sam. 1:12-16) Nǔ ɖo mɔ̌ có, Ana d’akpá ɖɔ ényí émí ji vǐ súnnu ɖokpó ɔ, émí ná sɔ́ ɛ wá goxɔ ɔ mɛ bɔ é ná sɛn Mawu ɖo fínɛ́, ɖo acɛ Eli tɔn glɔ́. (1 Sam. 1:11) Xó e kúnkplá Eli ví lɛ́ é lɛ́ kpo ɖo atɛ jí, bɔ è ɖó ná ɖe ɖɛ wɛ a? Ganjí, bɔ hwetɔnnu wá su é ɔ, Jexóva dɔn tó nú yě. (1 Sam. 4:17) Hwe ɖokpó ɔ nu ɔ, Mawu ná vǐ súnnu ɖokpó Ana dó d’ajɔ ɛ; Samuwɛ́li wɛ vǐ ɔ nɔ nyí.—1 Sam. 1:17-20.

10. Mɛɖé lɛ́ flú axɔ́sú Davídi có, nɛ̌ é ka kpo ɖo jiɖe ɖó dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú wɛ gbɔn?

¹⁰ Xɔ́ntɔn vívɛ́ ɖé ka ko flú we kpɔ́n a? Ényí nǔ mɔ̌hun ko xá we kpɔ́n hǔn, kpɔ́n lěe nǔ e gbo axɔ́sú Davídi é sixú d’alɔ we gbɔn é. Xɔ́ntɔn tɔn lɛ́ ɖokpó nɔ nyí Axitofɛ́li. Amɔ̌, hwenu e Davídi ví e nɔ nyí Abusalɔ́mu é tɛ́n kpɔ́n bá xo axɔ́súzinkpo ɔ yí sín tɔ́ tɔn sí é ɔ, Axitofɛ́li xo kpóɖó nú Abusalɔ́mu ɖo gǔfínfɔ́n tɔn mɛ. É ná ko vɛ́ nú Davídi tawun hwenu e é mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ émí kún sɔ́ sixú ɖeji dó vǐ émítɔn kpó nya e é lin ɖɔ xɔ́ntɔn émítɔn wɛ é nyí é kpó wú ó é. É ɖo mɔ̌ có, Davídi ka lɔn nú zǎn énɛ́ e è zán ɛ é zɔ́n bónú é gɔn ji ɖe dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú ǎ. É kpo ɖo ji ɖe dó xɔ́ntɔn tɔn gbejínɔtɔ́ ɖěvo e nɔ nyí Hucáyi é wú wɛ; éyɛ́ gbɛ́ ɖɔ émí kún ná xo kpóɖó nú gǔfɔ́ntɔ́ lɛ́ ó. Davídi ɖó hwɛjijɔ ɖagbe e wú é ná ɖeji dó Hucáyi wú lɛ́ é. Hucáyi tlɛ sɔ́ gbɛ tɔn ɖ’axɔ́ nu dó d’alɔ Davídi, bo ɖe xlɛ́ ɖɔ xɔ́ntɔn ɖagbe wɛ nú émí.—2 Sam. 17:1-16.

11. Ali tɛ́ nu Nabálu sín mɛsɛntɔ́ lɛ́ ɖokpó ka xlɛ́ ɖɔ émí ɖeji dó Abigayílu wú ɖe?

¹¹ Mǐ ní lɛ́ ɖɔ xó dó kpɔ́ndéwú e mɛsɛntɔ́ Nabálu tɔn lɛ́ ɖokpó sɔ́ ɖ’ayǐ é wú. Davídi kpó mɛ tɔn lɛ́ kpó nya xɛ ɖo Izlayɛ́li ví e nɔ nyí Nabálu é sín mɛsɛntɔ́ lɛ́ jí kpó xomɛnyínyɔ́ kpó. Hweɖénu ɖo énɛ́ gúdo ɔ, Davídi byɔ́ nya dɔkunnɔ e nɔ nyí Nabálu é ɖɔ é ní ná nǔɖuɖu ɖěbǔ e wú é kpé é mɛ émítɔn lɛ́. Ée Nabálu gbɛ́ nǔ énɛ́ e ɖo jlɛ̌ jí bɔ Davídi byɔ́ é ɔ, xomɛ sin Davídi káká bɔ é wá gbeta ɔ kɔn bo ná hu mɛ e vɛ́ ko nyí súnnu ɖo Nabálu xwégbe lɛ́ é bǐ. Mɛsɛntɔ́ ɖokpó wá wlí xó ɔ ɖɔ nú Abigayílu e nyí Nabálu sín asi é. Ðó xwé ɔ gbe wɛ mɛsɛntɔ́ ɔ lɔ nɔ nɔ wútu ɔ, é tuun ɖɔ gbɛ émítɔn ɖo Abigayílu sín alɔ mɛ. É hɔn sín xwé ɔ gbe ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, é ɖeji dó Abigayílu wú, bo tuun ɖɔ é ná kpé wú bá ɖe ɖɛ ninɔmɛ ɔ. É ɖeji ɖɔ nǔ ná nyí mɔ̌, ɖó mɛ lɛ́ bǐ wɛ tuun ɖɔ nyɔ̌nu nǔnywɛ́tɔ́ wɛ Abigayílu nyí. Nǔ e jɛ bɔ d’é wú é xlɛ́ ɖɔ hwɛ tɔn jɔ bɔ é ɖeji dó Abigayílu wú. Abigayílu wa nǔ kpó akɔ́nkpinkpan kpó, bo bló bɔ Davídi sɔ́ wa nǔ e lin ná wa wɛ é ɖe é ǎ. (1 Sam. 25:2-35) É ɖeji dó Davídi wú ɖɔ é ná wa nǔ e sɔgbe é.

12. Ahwanvú Jezu tɔn lɛ́ nɔ wa nǔ nyi do có, nɛ̌ é ka xlɛ́ ɖɔ émí nɔ ɖeji dó yě wú gbɔn?

¹² Ahwanvú Jezu tɔn lɛ́ nɔ wa nǔ nyi do có, Jezu ka nɔ ɖeji dó yě wú. (Jaan 15:15, 16) Hwenu e Jaki kpó Jaan kpó byɔ́ Jezu ɖɔ é ní sɔ́ émí ɖó tɛn bǔnɔ ɖé mɛ ɖo Axɔ́súɖuto ɔ mɛ é ɔ, Jezu xo nǔ kpɔ́n dó nǔ e wú yě ɖo Jexóva sɛn wɛ é wú, alǒ ɖe yě sín mɛsɛ́dó tɔn lɛ́ mɛ ǎ. (Mak. 10:35-40) Nukɔnmɛ ɖo zǎn e mɛ è wlí Jezu é ɔ, ahwanvú tɔn lɛ́ bǐ wɛ jó è dó. (Mat. 26:56) Jezu ka gɔn jiɖe ɖó dó yě wú gbeɖé ǎ. Jezu tuun lěe do yě nɔ wa nǔ nyi do sɔ é có, é ka “ɖó wǎn yíyí nú yě káká yi kú.” (Jaan 13:1) Ée è fɔ́n Jezu sín kú gúdo é ɔ, é tlɛ sɔ́ azɔ̌ tají ɖé d’así nú mɛsɛ́dó tɔn gbejínɔtɔ́ 11 lɛ́; énɛ́ wɛ nyí ɖɔ yě ná nɔ nukɔn nú nǔkplɔ́nkplɔ́n mɛ lɛ́ bónú yě ná húzú ahwanvú sín azɔ̌ ɔ, lobo lɛ́ kpé nukún dó lɛ̌ngbɔ́ xɔ akwɛ́ tɔn lɛ́ wú. (Mat. 28:19, 20; Jaan 21:15-17) Hwɛ tɔn ka jɔ nǔgbó, bɔ é ɖeji dó súnnu hwɛhutɔ́ énɛ́ lɛ́ wú. Yě mɛ bǐ sɛn Mawu kpó gbejíninɔ kpó káká jɛ hwenu e yě kú é. É ɖo wɛn ɖɔ Ana, Davídi, mɛsɛntɔ́ Nabálu tɔn ɔ, Abigayílu kpó Jezu kpó zé kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ nú mǐ ɖo ji ɖiɖe dó gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ lɛ́ wú kpáxwé.

13. Étɛ́ ka sixú zɔ́n bɔ é ná vɛ́ wǔ nú mǐ bɔ mǐ ná ɖeji dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú?

¹³ A ko ɖeji dó nɔví ɖé wú bo ɖɔ kpáxó ɖé n’i kpɔ́n, lobo wá mɔ ɖo nukɔnmɛ ɖɔ é flú we wɛ a? Nǔ mɔ̌hun sixú dó xomɛsin nú mɛ tawun. Gbe ɖokpó ɔ, nɔví nyɔ̌nu ɖokpó ɖɔ kpáxó tɔn ɖé nú mɛxó agun tɔn ɖokpó. Ayǐhɔ́ngbe tɔn ɔ, mɛxó agun tɔn ɔ sín asi ylɔ́ nɔví nyɔ̌nu ɔ bo ná dó dó wǔsyɛ́n lanmɛ n’i. É ɖo wɛn ɖɔ, kpáxó e nɔví nyɔ̌nu ɔ ɖɔ nú mɛxó agun tɔn ɔ é wɛ é se. É ɖo gaan ɖɔ jiɖe e nɔví nyɔ̌nu ɔ ɖó dó mɛxó agun tɔn énɛ́ wú é sɛ do. Amɔ̌, nɔví nyɔ̌nu ɔ wa nǔ e sɔgbe é bo byɔ́ alɔdó. É ɖɔ xó nú mɛxó agun tɔn ɖěvo dó xó ɔ wú, bɔ mɛxó agun tɔn énɛ́ d’alɔ ɛ, bɔ é lɛ́ jɛ jiɖe ɖó dó mɛxó agun tɔn lɛ́ wú jí.

14. Étɛ́ ka d’alɔ nɔví ɖokpó bɔ é lɛ́ ɖeji dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú?

¹⁴ Nú hwenu línlín ɔ, nɔví súnnu ɖokpó sin xomɛ dó mɛxó agun tɔn we, ɖó é lin ɖɔ émí kún sixú ɖeji dó yě wú ó wútu. Amɔ̌, é jɛ tamɛ lin dó nǔ e nɔví súnnu e é nɔ ɖó sísí ná tawun é ɖokpó ɖɔ é jí jí. Xó élɔ́ e ɖo kléwún, bo lɛ́ ɖó agbɔ̌n tawun é wɛ: “Satáan wɛ nyí kɛntɔ́ mǐtɔn, é nyí nɔví mǐtɔn lɛ́ ǎ.” Nɔví ɔ lin tamɛ dó xó énɛ́ kpó nǔ e é ɖó ná wa é kpó jí dó nǔjɔnǔ mɛ. Ée é xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva dó byɔ́ alɔdó gúdo é ɔ, é wá kpé wú bo dó hwɛ gbɔ xá mɛxó agun tɔn we lɛ́.

15. Aniwú é sixú byɔ́ hwenu cóbɔ è ná lɛ́ ɖeji dó mɛ wú? Nǎ kpɔ́ndéwú ɖé.

¹⁵ È ka ko yí wǔjɔmɛzɔ́ ɖé sín así we ɖo agun ɔ mɛ kpɔ́n a? Nǔ mɔ̌hun sixú vɛ́ tawun. Grete kpó nɔ tɔn kpó nyí Kúnnuɖetɔ́ gbejínɔtɔ́ lɛ́ ɖo Nazi ɖo Allemagne, hwenu e è gbɛ́ azɔ̌ mǐtɔn ɖo to ɔ mɛ ɖo 1930 kpó 1939 kpó vlamɛ é. Grete nɔ ɖu vǐví wǔ e è jɔ ɛ, bɔ é nɔ zán macínu e è nɔ dó wlán nǔ é dó vɔ́ Atɔxwɛ wlán nú nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ tɔn lɛ́ é tɔn. Amɔ̌, hwenu e nɔví lɛ́ se ɖɔ tɔ́ tɔn klán gbe xá nǔgbó ɔ é ɔ, yě yí wǔjɔmɛzɔ́ énɛ́ sín así tɔn, ɖó yě ɖo xɛsi ɖi wɛ ɖɔ tɔ́ tɔn táá wá ɖɔ mɔjɛmɛ e kúnkplá agun ɔ lɛ́ é nú gbeklánxámɛtɔ́ lɛ́. Grete sín wǔvɛ́ lɛ́ ko fó ɖó fínɛ́ ǎ. Ðo Wɛ̌kɛ́hwan Wegɔ́ ɔ hwenu ɔ, nɔví lɛ́ sɔ́ nɔ byɔ́ Grete kpó nɔ tɔn kpó ɖɔ yě ní wlán xójláwéma lɛ́ ɖě ǎ, bɔ nú yě lɛ́ xo go yě ɖo ali jí ɔ, yě sɔ́ nɔ lɛ́ ɖɔ xó xá yě ǎ. Énɛ́ ɖ’akpɔ nú yě tawun! Akpa énɛ́ e jɛ Grete wú é syɛ́n sɔmɔ̌ bɔ é byɔ́ hwenu gěgé ɖo así tɔn cóbɔ é sɔ́ hwɛ kɛ nɔví énɛ́ lɛ́ lobo lɛ́ ɖeji dó yě wǔ. Amɔ̌, hwenu ɖo yiyi wɛ é ɔ, é mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ Jexóva ná ko sɔ́ hwɛ kɛ yě, bɔ émíɖésúnɔ ɖó ná wa mɔ̌.c

16. Aniwú mǐ ka ɖó ná w’azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n, bo kplɔ́n bá ɖeji dó nɔví mǐtɔn lɛ́ wú?

¹⁶ Ényí a ko gbɔn ninɔmɛ e kú awakanmɛ nú mɛ é mɔ̌hun ɖé mɛ kpɔ́n hǔn, dǒ gǎn bo lɛ́vɔ́ jiɖe ɖó dó nɔví lɛ́ wú. É sixú byɔ́ hwenu cóbɔ a ná kpé wú, amɔ̌, gǎn e a ná dó lɛ́ é ná nyí sin kɔn nyi kpákpá nɛgbé ǎ. Nǔjlɛ́dónǔwú ɖé ɖíe: Ényí mɛɖé ko dó nǔ nǔɖuɖu mɛ nú mǐ kpɔ́n ɔ, mǐ sixú nɔ cɔ́ mǐɖée hú gǎn dó nǔ e mǐ nɔ ɖu lɛ́ é wú. Amɔ̌, é ná sín dó è ko dó nǔ nǔɖuɖu mɛ nú mǐ kpɔ́n wútu bónú mǐ ná gɔn nǔ ɖu ǎ. Ðo ali ɖokpó ɔ nu ɔ, mǐ ɖó ná lɔn bónú nǔ nyanya e jɛ é ná vɔ́ da nú jiɖe e mǐ ɖó dó nɔví mǐtɔn lɛ́ bǐ wú é ǎ, ɖó hwɛhutɔ́ wɛ nú yě lɔmɔ̌. Ényí mǐ lɛ́vɔ́ jiɖe ɖó dó nɔví mǐtɔn lɛ́ wú ɔ, mǐ ná ɖó awǎjijɛ hú gǎn, bo ná lɛ́ kpé wú, bo sɔ́ ayi ɖó nǔ e mǐ sixú wa bo gɔ́ so nú ji ɖiɖe dó mɛ wú ɖo agun ɔ mɛ é jí hú gǎn.

17. Aniwú ji ɖiɖe dó mɛ wú ka ɖo tají? Étɛ́ jí mǐ ka ná ɖɔ xó dó ɖo xóta e bɔ d’é wú é mɛ?

¹⁷ É vɛ́ wǔ ɖɔ è ní ɖeji dó mɛ wú ɖo gbɛ Satáan tɔn mɛ, amɔ̌, mǐ sixú ɖeji dó nɔví mǐtɔn lɛ́ wú, ɖó mǐ yí wǎn nú yě, bɔ yě lɔ yí wǎn nú mǐ. Ji ɖiɖe dó mɛ wú mɔ̌hun nɔ gɔ́ so nú awǎjijɛ kpó bǔninɔ kpó e ɖo tɛ́ntin mǐtɔn é din, bo ná lɛ́ cyɔ́n alɔ mǐ jí ɖo hwenu vɛ́ wǔ e mɛ mǐ ná gbɔn ɖo sɔgúdo lɛ́ é mɛ. Ényí mɛɖé ko flú we bɔ a ma sɔ́ nɔ ɖeji dó wǔ tɔn ǎ ɔ, étɛ́ a ka ɖó ná wa? Dǒ gǎn bo kpɔ́n nǔ lɛ́ lěe Jexóva nɔ kpɔ́n gbɔn é, zǎn nǔgbódodó Biblu tɔn lɛ́, blǒ bónú wǎn e a yí nú nɔví towe lɛ́ é ní lɛ́ gɔ́ngɔ́n d’é jí, bo lɛ́ jó kpɔ́ndéwú Biblu tɔn lɛ́ dó nú yě ní kplɔ́n nǔ we. Mǐ sixú ɖu ɖo wǔvɛ́ e se wɛ mǐ ɖe ɖo lěe nǔ nɔ cí nú mɛ é linu é jí, bo lɛ́vɔ́ jiɖe ɖó dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú. Ényí mǐ nɔ wa mɔ̌ ɔ, mǐ ná ɖu vǐví nyɔ̌ná e è nɔ mɔ ɖo ‘xɔ́ntɔn zɔnjɛzɔnfɔ́n e è nɔ mɔ ɖo gǔdo hú nɔví’ lɛ́ é zunzun mɛ é tɔn. (Nǔx. 18:24) Amɔ̌, é ko kpé kpowun ɖɔ è ní ɖeji dó mɛ ɖěvo lɛ́ wú ǎ. Mǐ ɖó ná tuun ɖɔ yě lɔ ɖó ná ɖeji dó mǐ wú. Ðo xóta e bɔ d’é wú é mɛ ɔ, mǐ ná ɖɔ xó dó lěe mǐ sixú xlɛ́ ɖɔ mǐ jɛxá jiɖe e nɔví mǐtɔn lɛ́ nɔ ɖó dó mǐ wú é gbɔn é jí.