KAPÍTULO 6
Moõpa oĩ umi omanovaʼekue?
Mbaʼépa oiko ñandehegui ñamano rire?
Mbaʼérepa ñamano?
Ikatúnepa ñanembopyʼaguapy jaikuaa pe añetegua ñemanógui?
1-3. Mbaʼépa oñeporandu jepi la hénte pe ñemanógui, ha mbaʼépa omboʼe heta rrelihión?
KOʼÃ porandu ojejapóva yma guive, iñimportánte jaikuaa. Jaiko jaikohápe enterove jaikuaase koʼã mbaʼe.
2 Pe kapítulo jahasavaʼekuépe jahechákuri mbaʼéichapa Jesucristo sakrifísio rupive ikatu jahupyty pe tekove opaʼỹva. Ñaaprende avei la Biblia heʼiha: “ndaiporimoʼãvéi ñemano” (Revelación 21:4). Péro og̃uahẽ aja pe ára, enterove ñamano. “Oikovéva oikuaa omanovaʼerãha”, heʼivaʼekue Salomón, pe rréi iñaranduetéva (Eclesiastés 9:5). Ñañehaʼãmbaite jaikove are, péro ñañeporandu gueteri mbaʼépa oikóta ñandehegui ñamano rire.
3 Ñambyasy omanóramo umi jahayhúva ha ikatu ñañeporandu: “Mbaʼépa oiko chuguikuéra? Ohasa asýpa hikuái? Oñangarekópa ñanderehe? Ikatúpa ñaipytyvõ chupekuéra? Jahecha jeýnepa chupekuéra?”. Umi rrelihión oĩva ko múndope ombohovái koʼã porandu heta hendáicha. Oĩ omboʼéva umi heko porãva ohoha yvágape, ha umi heko vaíva ohoha ohasa asy. Oĩ katu omboʼéva omanovaʼekue ohoha umi espíritu oikohápe oĩ hag̃ua umi ijypykue ndive. Ha oĩ umi omboʼéva ohoha umi omanovaʼekue oikohápe ojehusga hag̃ua, ha upéi oñembohete jey onase hag̃ua.
4. Mbaʼépa omboʼe heta rrelihión pe ñemanógui?
4 Heta rrelihión omboʼe omano vove ñande rete oĩha peteĩ mbaʼe nomanóiva ñandehegui. Haimete opavave rrelihión, ymaguare ha koʼag̃agua avei, heʼi ñamano rire jasegiha jaikove opa ára g̃uarã ha ikatuha jahecha, ñahendu ha ñapensa. Péro, mbaʼéichapa ikatu oiko upéva? Ñane apytuʼũ omombaʼapo umi mbaʼe ñañandúva ha ñapensáva, péro ñamano vove ñane apytuʼũ nombaʼapovéima. Umi mbaʼe ñanemanduʼáva ha ñañandúva ndaikatúi ombaʼapo haʼeño rei. Upéva upéicha oñehundígui ñane apytuʼũ.
MBAʼÉPA AÑETEHÁPE OIKO ÑAMANO RIRE?
5, 6. Mbaʼépa heʼi la Biblia oikoha umi omanovaʼekuégui?
5 Jehová oikuaa porã mbaʼépa oiko ñamano rire, haʼégui ñane apytuʼũ Apohare. Haʼe oikuaa pe añetegua, ha Iñeʼẽme, la Bíbliape, omombeʼu mbaʼépa oiko umi omanovaʼekuégui. Haʼe omyesakã porã ko mbaʼe: peteĩ tapicha omano vove noñanduvéima mbaʼeve. Pe ñemano ndojoguerahái pe tekove ndive. Umi omanovaʼekue ndohechái, nohendúi ha nopensavéima. Ndaipóri ni peteĩ mbaʼe oikovéva ñandehegui ñamano rire. Upéicharõ ñande ndajaguerekói peteĩ álma térã espíritu nomanóiva.a
6 Heʼi rire Salomón umi oikovéva oikuaaha omanovaʼerãha, ohai: “umi omanóva katu, [...] ndoikuaái mbaʼevete”. Ha oñeʼẽvévo ko mbaʼégui, heʼi umi omanovaʼekue ndaikatuveimaha oporohayhu térã ndaijaʼéi hapicháre. Ha heʼi avei ndaiporiha ‘tembiapo térã ojejaposéva téra konosimiénto térã arandu [pe sepultúrape]’ (Eclesiastés 9:5, 6, 10). Upéicha avei Salmo 146:4-pe heʼi yvypóra omano vove, ‘opa ipensamiénto’. Ñamano vove japaitéma, ndaipóri mbaʼeve oikovéva ñandehegui. Ikatu ñambojoja ñande rekove peteĩ tataindy rendy rehe. Ogue vove ndohói mamove, opa reínte.
MBAʼÉPA HEʼIVAʼEKUE JESÚS PE ÑEMANÓGUI
7. Mbaʼérepa ombojojavaʼekue Jesús pe ñemano?
7 Jesucristo omombeʼuvaʼekue mbaʼépa oiko umi omanovaʼekuégui. Peteĩ ára oñemombeʼu chupe iñamígo Lázaro omanohague. Upémarõ Jesús heʼi idisipulokuérape: ‘Ñane amígo Lázaro opytuʼuhína’. Haʼekuéra oimoʼã Lázaro okehahína ha okueratamaha. Péro ojavy hikuái. Upévare Jesús heʼi porã chupekuéra: ‘Lázaro omanóma’ (Juan 11:11-14). Koʼápe jahecha Jesús ombojojahague ñemano jepytuʼúre ojeke jave. Lázaro ndohoivaʼekue yvágape térã infiérnope. Haʼe ndohói ojotopa anhelkuéra ndive térã umi ijypykue ndive, ha ndohói avei onase jey ótro kuimbaʼéicha. Omanóvo haʼe opytuʼu, ojogua umi oketévape ha nosoñáivape mbaʼeve. La Bíbliape oĩve téysto ombojojáva pe omanóva peteĩ okévare. Upéva jahecha pe disípulo Esteban ojejapírõ guare itápe omano meve. La Biblia heʼi hese ‘okehague’ (Hechos 7:60). Upéicha avei pe apóstol Pablo heʼivaʼekue oĩha umi hapicha ‘okevaʼekue’ pe ñemanóme (1 Corintios 15:6).
8. Mbaʼérepa jaikuaa Ñandejára ndoipotaihague yvyporakuéra omano?
8 Ojapoparakaʼe Ñandejára yvyporakuérape omano hag̃ua? Nahániri! Jehová ojapo yvyporakuérape oiko hag̃ua opa ára g̃uarã ko Yvy ape ári. Ko lívrope, jahechámakuri Ñandejára omoĩhague pe kuimbaʼe ha kuña ypykuépe peteĩ paraíso iporãvape. Ha omeʼẽ avei chupekuéra tesãi. Jehová oipotavaʼekue chupekuéra g̃uarã iporãvante. Oipotánepa peteĩ túva ohayhúva itaʼyrakuérape hasy, ituja ha omano hikuái? Katuete ndoipotamoʼãi! Jehová ohayhu itaʼyrakuérape ha oipotavaʼekue oiko vyʼápe ko Yvy ape ári. La Biblia heʼi yvyporakuéragui: ‘Tiémpo opaʼỹva [Jehová] omoĩ ikorasõmekuéra’ (Eclesiastés 3:11). Jehová ñandeapo jaikose hag̃uáicha opa ára g̃uarã. Ha ombohapéma ñandéve jahupyty hag̃ua upe mbaʼe.
MBAʼÉREPA ÑAMANO
9. Mbaʼépa Jehová heʼivaʼekue Adánpe ndojapoivaʼerãha, ha mbaʼérepa ndahasyivaʼekue upéva?
9 Upéicharõ, mbaʼérepa ñamano? Ñambohovái hag̃ua ko porandu jahechavaʼerã mbaʼépa oikorakaʼe oĩrõ guare peteĩ kuimbaʼe ha peteĩ kuñánte ko Yvy ape ári. La Biblia heʼi: “Ñandejára Jehová omoheñói pe yvýgui opaichagua yvyra máta iporãva ñande resa renondépe ha iporãva ojeʼu hag̃ua” (Génesis 2:9). Upéicharõ jepe, oĩvaʼekue peteĩ mbaʼe ndojapoivaʼerã hikuái. Jehová heʼi Adánpe: ‘Opaichagua yvyra máta oĩvagui ko hardínpe ikatu reʼu neryguatã meve. Péro pe yvyra máta konosimiénto iporãva ha ivaíva rehegua, ndereʼuivaʼerã, pórke pe reʼuha árape chugui, katuete remanóta’ (Génesis 2:16, 17). Ko mbaʼe ndahasyivaʼekue ojapo hag̃ua hikuái, oĩgui heta yva Adán ha Eva ikatúva hoʼu. Péro oñemeʼẽ chupekuéra oportunida ohechauka hag̃ua oagradeseha Ñandejárape opa mbaʼére, umíva apytépe pe tekove perfékto. Iñeʼẽrendúramo, ohechaukáta avei omombaʼeha Itúva yvagapegua autorida ha oipotaha oisãmbyhy chupekuéra mborayhúpe.
10, 11. a) Mbaʼérepa pe kuimbaʼe ha kuña ypykue naiñeʼẽrendúi Ñandejárape? b) Mbaʼérepa ivaiete pe Adán ha Eva ojapovaʼekue?
10 Ñambyasýramo jepe, pe kuimbaʼe ha pe kuña ypykue naiñeʼẽrendúi Jehovápe. Oñeʼẽvo peteĩ mbói rupive, Satanás oporandu Évape: “Añete piko Ñandejára heʼíraʼe peẽme ani hag̃ua peʼu opaichagua yvyra mátagui oĩva ko hardínpe?”. Eva ombohovái: “Umi yvyra máta ko hardínpe oĩvagui ikatu roʼu. Péro pe hardín mbytépe oĩvagui, Ñandejára heʼi: ‘Aníke peʼu chugui, aníke pepoko hese napemanoséiramo’” (Génesis 3:1-3).
11 “Napemanomoʼãi” heʼi Satanás. “Ñandejára oikuaa peʼuha ára chugui pejehesapeʼataha, ha peikotaha Ñandejáraicha, peikuaávo pe iporãva ha ivaíva” (Génesis 3:4, 5). Satanás ogueroviaukase Évape iporãha hoʼu pe yva ojeʼevaʼekue ndoʼuivaʼerãha. Haʼe heʼi Eva ikatuha odesidi ijehegui mbaʼépa oĩ porã ha mbaʼépa oĩ vai, ha upéicha ikatuha ojapo ojaposéva. Satanás heʼi avei Jehová ijapuha heʼírõ guare mbaʼépa oikóta hesekuéra hoʼúramo pe yva. Eva oguerovia Satanáspe ha ojagarra pe yva ha hoʼu. Upe rire omeʼẽ avei iménape, ha haʼe hoʼu avei. Haʼekuéra ndahaʼéi ndoikuaáiva pe ojapóva. Oikuaa porã ojapoha pe Ñandejára heʼivaʼekue chupekuéra ani hag̃ua ojapo. Hoʼu rupi pe yva, haʼekuéra naiñeʼẽrendúi Ñandejárape, ndojapói peteĩ mbaʼe iporãva ha ndahasýiva heʼivaʼekue chupekuéra. Upéicha haʼekuéra ohechauka nomombaʼeiha Itúva yvagapegua ha ijautorida. Ajépa ivaiete ko mbaʼe ojapovaʼekue Ijapohare ohayhuetévare chupekuéra!
12. Mbaʼépa ñanepytyvõ ñantende hag̃ua mbaʼéichapa oñeñandu Jehová oñemoĩhaguére hese Adán ha Eva?
12 Ñamoĩ chupe, peteĩ nde raʼy remongakuaavaʼekue oñemoĩha nderehe ha nanemombaʼéi ni nanderayhúi, mbaʼéichapa reñeñandúne? Katuete hasýta ndéve. Upéicha avei epensami mbaʼeichaitépa hasýneraʼe Jehovápe Adán ha Eva oñemoĩhaguére hese.
13. Mbaʼépa Jehová heʼivaʼekue Adánpe oikotaha chugui omano rire, ha mbaʼépa upéva heʼise?
13 Adán ha Eva naiñeʼẽrenduihaguére, Jehová ndoguerekói mbaʼérepa ohejávo oiko chupekuéra opa ára g̃uarã. Ha Ñandejára heʼihaguéicha, haʼekuéra omano ha opa. Ndoikói chuguikuéra espíritu ohóva oiko ótro hendápe. Jaikuaa upéva pe Jehová heʼivaʼekuére Adánpe oporandúrõ guare chupe mbaʼérepa naiñeʼẽrendúi. Heʼi chupe: “[Rejevýta] yvýpe, pórke chugui voi rejejapovaʼekue. Nde niko yvy ha yvy oiko jeýta ndehegui” (Génesis 3:19). Ñandejára ojapovaʼekue Adánpe yvýgui (Génesis 2:7). Upéva mboyve, Adán ndoikoivaʼekue mamove. Upévare Jehová heʼírõ guare Adánpe oiko jeytaha chugui yvy, heʼisevaʼekue Adán opataha. Ha Adán ojoguáta pe yvýpe, ndoikomoʼãvéi avei.
14. Mbaʼérepa ñamano?
14 Adán ha Eva iñeʼẽrendúrire Ñandejárape ikatuvaʼerãmoʼã oikove koʼág̃a peve. Péro haʼekuéra naiñeʼẽrendúi ha upéicha opeka ha omano. Ñande ñamano Adán ombohaságui itaʼyrakuérape pe pekádo ha ñemano (Romanos 5:12). Pe pekádo haʼete peteĩ mbaʼasy vai jagueronaséva ha ndaikatúiva jajehekýi chugui, ha oporogueraháva ñemanóme. Upéva ndahaʼéi peteĩ vendisión térã ñane amígo, síno peteĩ maldisión térã enemígo (1 Corintios 15:26). Jaagradesetevaʼerã Jehová omeʼẽhaguére pe rreskáte ñandepeʼa hag̃ua ko enemígo vaietégui!
MBAʼÉREPA IPORÃ JAIKUAA PE AÑETEGUA ÑEMANÓGUI
15. Mbaʼérepa ñanembopyʼaguapy jaikuaa pe añetegua ñemanógui?
15 Pe omboʼéva la Biblia umi omanovaʼekuégui ñanembopyʼaguapy. Jahechamahaguéicha umi omanovaʼekue ndohasaʼasýi ha noñandúi mbaʼevete. Ndajakyhyjeivaʼerã chuguikuéra, ndaikatúigui ojapo mbaʼe vai ñanderehe. Haʼekuéra noikotevẽi ñaipytyvõ chupekuéra ha ndaikatúi ñanepytyvõ avei. Ndaikatúi ñañeʼẽ chupekuéra ha haʼekuéra ndaikatúi oñeʼẽ ñanendive. Heta umi rrelihión omoakãva ijapu heʼívo ikatuha oipytyvõ umi omanovaʼekuépe, ha umi ogueroviáva koʼã mbaʼe omeʼẽ chupekuéra pláta. Péro jaikuaa rupi pe añetegua ñemanógui ndaikatúi ñanembotavy hikuái.
16. Máva oipotávapa omboʼe rrelihionkuéra, ha mbaʼéichapa ojapo upéva?
16 Ojegueroviápa ne rrelihiónpe la Biblia omboʼéva pe ñemanógui? Heta rrelihiónpe ndojegueroviái. Mbaʼérepa? Omboʼégui Satanás oipotáva. Haʼe oiporu umi rrelihión japu ogueroviauka hag̃ua umi héntepe oñemano rire ojehoha ojeiko espírituicha ambue hendápe. Satanás ombojeheʼa ko japu hetave mbaʼe ndive oipeʼa hag̃ua hentekuérape Ñandejára Jehovágui. Mbaʼéichapa ojapo upéva?
17. Mbaʼérepa omoĩ vai Jehovápe oñemboʼévo haʼe oporombohasa asyha opa árare?
17 Jahechámakuri oĩha rrelihión omboʼéva umi iñañáva ohoha okái opa ára infiérnope. Koʼã mbaʼe oñemboʼéva omoĩ vai Ñandejárape. Jehová haʼe mborayhu ha arakaʼeve ndohejamoʼãi yvypóra ohasa asy upéicha (1 Juan 4:8). Mbaʼépa repensáta peteĩ kuimbaʼégui omoingéramo itaʼýra po tatápe naiñeʼẽrenduihaguére? Remombaʼétapa ko kuimbaʼépe? Ha ojapóramo upéicha, ndépa reikuaaséta chupe? Nahániri. Katuete eréta hese ipyʼahatãha. Upéva hína pe Satanás oipotáva jaguerovia, Jehová ombohasa asyha hentekuérape ohapývo chupekuéra opa árare.
18. Mbaʼe japúpa oñemboʼe rrelihionkuérape ojeadora hag̃ua umi omanovaʼekuépe?
18 Satanás oiporu avei umi rrelihión oporomboʼe hag̃ua umi omanovaʼekuégui oikoha espíritu ha oñemombaʼevaʼerãha chupekuéra. Upévare oĩ ogueroviáva koʼã espíritugui ikatuha oiko umi amígo ipoderósova térã enemígo iñañaitereíva. Heta oĩ ogueroviáva ko japu ha upévare okyhyje umi omanovaʼekuégui, omombaʼe ha oadora chupekuéra. Péro la Biblia omboʼe umi omanovaʼekue okehahína ha jaadoravaʼerãha Ñandejára añetegua peteĩetévape, haʼéva Jehová, ñande Apohare ha pe omeʼẽvaʼekue ñandéve opa mbaʼe (Revelación 4:11).
19. Jaikuaa rupi pe añetegua ñemanógui, mbaʼépa avei ñantende la Biblia omboʼévagui?
19 Jaikuaávo pe añetegua ñemanógui nañanembotavyvéima umi japu omboʼéva rrelihionkuéra. Ha avei ñanepytyvõ ñantende hag̃ua hetave mbaʼe la Biblia omboʼévagui. Pór ehémplo, jaikuaa rire umi omanovaʼekue ndohoiha oiko espírituicha ótro hendápe jajeroviave pe promésa heʼívare jaikotaha peteĩ paraísope opa ára g̃uarã.
20. Mbaʼépa jahecháta pe kapítulo oúvape?
20 Ymáma peteĩ kuimbaʼe ihústova, hérava Job oporanduvaʼekue: ‘Omanóramo peteĩ kuimbaʼe, ikatúpa oikove jey?’ (Job 14:14). Ikatúnepa oñemoingove jey umi okévape ñemanóme? La Biblia omboʼéva tuicha ñanembopyʼaguapy, ha jahecháta upéva pe kapítulo oúvape.
a Oĩve informasión omyesakãva mbaʼépa heʼise ‘álma’ ha ‘espíritu’, reikuaáve hag̃ua, ehecha pe informasión oĩvéva pe párte héravape: “Álma” ha “Espíritu” Mbaʼépa añetehápe heʼise koʼã mbaʼe?.