KAPÍTULO 13
Arete ndogustáiva Ñandejárape
“Peñehaʼã peikuaa mbaʼépa pe Ñandejárape ombovyʼáva.” (EFESIOS 5:10, BNP.)
1. Mbaʼeichagua tapichápa Jehová oipota oñemoag̃ui hese, ha mbaʼépa tekotevẽ ñanemanduʼa?
JESÚS heʼivaʼekue jaadoravaʼerãha Jehovápe “añetehápe ha Haʼe oipotaháicha” (Juan 4:23). Jehová oipota umi ipyʼaporãva oñemoag̃ui hese ha itaʼýrare, ha oipytyvõ chupekuéra upearã (Juan 6:44). Javyʼaite ningo ikatu haguére ñaime umíva apytépe! Péro tekotevẽ ñanemanduʼa Satanás ikatuha ñanembotavy, haʼe ivaleterei upearã. Upévare ñañehaʼãvaʼerã ‘jaikuaa mbaʼépa pe Ñandejárape ombovyʼáva’ (Efesios 5:10, BNP; Apocalipsis [Revelación] 12:9).
2. Emombeʼumi mbaʼépa opensa Jehová ojeheʼárõ rrelihión tee ha rrelihión japu.
2 Ñapensamína oikovaʼekuére yma sérro Sinaí ypýpe. Upérõ umi Israelgua ojerure Aarónpe peteĩ taʼanga oadora hag̃ua. Upémarõ Aarón ojapo peteĩ vakaraʼy raʼanga órogui ha heʼi upéva orrepresentaha Jehovápe. Aarón heʼi umi héntepe: “Koʼẽrõ oikóta vyʼa guasu Ñandejára rérape”. Ohechávo upéva, mbaʼéichapa oñeñandu Jehová? Ohejántepa ojeheʼa rrelihión tee ha rrelihión japu? Nahániri. Jehová ojukauka tres mil rupi oadora haguére upe taʼangápe (Éxodo 32:1-6, 10, 28). Mbaʼépa ñanemboʼe upéva? Jaipotáramo Jehová ñanderayhu ñañehaʼãvaʼerã ‘ani japoko mbaʼeve ikyʼáva rehe’. Ñañatendevaʼerã ani hag̃ua ñamongyʼa ni michĩmi ñane adorasión Jehovápe (Isaías 52:11; Ezequiel 44:23; Gálatas 5:9).
3, 4. Mbaʼérepa tekotevẽ jahecha la Biblia heʼíva umi arete ha kostúmbre oĩvare?
3 Yma oñepyrũ ramóme kongregasión oĩvaʼekue ohejáva Ñandejára rape ha oguerahaséva hapykuéri ambue kristiánope. Ñepyrũrã nosẽporãi hikuái umi apóstol ojokógui chupekuéra. Péro umi apóstol omano rire heta kristiáno guaʼu ndohayhúiva la Biblia heʼíva oñepyrũ ojapo heta mbaʼe rrelihión japu omboʼéva. Pór ehémplo ofesteha hikuái umi arete oúva rrelihión japúgui, ha koʼág̃a peve ojejapo iporãramoguáicha (2 Tesalonicenses 2:7, 10). Ko kapítulope jahechamíta koʼã arete. Jahecháta ndouiha Ñandejáragui síno ko múndo añágui. Avei koʼã fiéstape ojejapo heta mbaʼe oúva rrelihión japúgui ha demoniokuéragui, ha oñemokyreʼỹ umi héntepe opensa hag̃ua ijehénte. Koʼã mbaʼe ou ‘Babilonia guasúgui’ (Apocalipsis [Revelación] 18:2-4, 23).a Aníke ñanderesarái Jehová oikuaaha heta kostúmbre koʼag̃agua ouha rrelihión japu yma guarégui. Upérõ ojejapovaʼekue heta mbaʼe ivaietereíva ombopochýva Jehovápe. Ha ñandéve g̃uarã ningo iñimportanteterei Jehová opensáva (2 Juan 6, 7).
4 Ñande jaikuaa oĩha fiésta ndogustáiva Jehovápe. Upévare aníkena mbaʼeveichavérõ jajeheʼa koʼãvare. Jahechamína mbaʼérepa koʼã arete ombojeguaru Ñandejárape. Upéva ñanepytyvõta ñamboykete hag̃ua, ha péicha Jehová akóinte ñanderayhúta.
NAVIDAD NINGO KUARAHY ÁRA YMAGUARE
5. Mbaʼérepa ikatu jaʼe Jesús nonaséi hague 25 de diciembre?
5 La Biblia mamove hendápe ndeʼíri ojefesteha hague Jesús kumpleáño. Ha ndajaikuaái voi arakaʼetépa onaséraʼe. Péro oĩ peteĩ mbaʼe jaikuaa porãva: Jesús nonaséi 25 de diciembre.b Mbaʼérepa jaʼe upéva? Israélpe ningo ko fécha hoʼa ára roʼy jave, ha la Biblia heʼi Lucas 2:8-11-pe Jesús onasérõ guare oĩ hague “ovecha rerekua pyharekue oñangarekóva ñúme hymbakuérare”. (Oimérire opytánte voi raʼe hikuái ñúre tódo él áño, ko téysto ndeʼirivaʼerãmoʼã upérõ opyta hague hikuái pyharekue.) Ára roʼy jave Belénpe pyʼỹi oky ha ikatu voi hoʼa niéve. Upéicharõ umi pastór ndopytaichéneraʼe ‘pyharekue ñúme’ ijovechakuéra reheve. Upéva rangue omoingéne chupekuéra técho guýpe. Ñanemanduʼavaʼerã avei mbaʼérepa José ha María ohovaʼekue Belénpe. Haʼekuéra oho oñeanota hag̃ua upépe ojerure haguéicha mburuvicha Augusto (Lucas 2:1-7). Ko mburuvicha oikuaa porã umi hudío ndochaʼeiha Romayguáre. Upévare ndojerureichéne chupekuéra oho hag̃ua ivállepe ára roʼy jave.
6, 7. a) Mbaʼéichapa oñepyrũraʼe pe Navidad? b) Mbaʼérepa idiferénte umi rregálo oñemeʼẽva Navidádpe ha umi omeʼẽva kristianokuéra?
6 Upéicharõ, mbaʼéichapa oñepyrũ pe Navidad? La Bíbliape noñeñeʼẽi Navidad rehe, ko fiésta ningo omoñepyrũvaʼekue umi ndoadoráiva Jehovápe. Yma haʼekuéra oguereko peteĩ fiésta hérava saturnales ojejapóva Satúrnope g̃uarã. Umi Romaygua oguerovia Saturno haʼeha ñemitỹ jára. Ambue fiésta katu ojejapo “onase haguére ‘Kuarahy ipuʼakapáva’”. Pe Enciclopedia de la Religión Católica heʼi ojefesteha hague 25 de diciembre. Umi oadoráva kuarahy, ojeheróva Mitra omboarete guasu ko fécha. Ko lívro heʼi pe Iglésia omoĩ hague 25 de diciembre ojefesteha hag̃ua Jesús nasimiénto ikatu hag̃uáicha ojefesteha avei kuarahy ára. Ko mbaʼe oñepyrũ 300 áño rupi Jesús omano rire.
Umi kristiáno tee omeʼẽ rregálo oporohayhúgui
7 Yma umi arete aja umi ndoadoráiva Jehovápe omeʼẽvaʼekue ojupe rregálo ha ojapo karu guasu. Péicha avei koʼág̃a Navidad jave. Péro koʼã rregálo noñemeʼẽi heʼiháicha 2 Corintios 9:7, (ÑÑB): ‘Pe omeʼẽva tomeʼẽ ipyʼapýpe oñanduháicha, anítei omeʼẽ ñembyasy reheve, ni ojejopýgui chupe; Ñandejára ohayhu upe omeʼẽva ipyʼaporãgui ha vyʼapópe’. Ñande kristianokuéra ñameʼẽ rregálo japorohayhúgui, ndahaʼéi jaipotágui oñemyengovia ñandéve, ha nañahaʼarõi og̃uahẽ peteĩ fécha ñameʼẽ hag̃ua (Lucas 14:12-14; Hechos 20:35). Avei ndajaikói jajepyʼapy ha jadevepa ojejapoháicha jepi og̃uahẽ jave Navidad (Mateo 11:28-30; Juan 8:32).
8. Ogueraháparaʼe umi astrólogo rregálo Jesúspe onaseha árape? Emyesakãmi.
8 Ikatu oĩ heʼíva: “Ndoguerahái piko rakaʼe rregálo umi rréi mágo Jesúspe onasérõ guare?”. Nahániri, haʼekuéra ndohói ohecha chupe pesévrepe onaseha árape síno oho hógape heta mése rire. Jesús ningo peteĩ tapicha iñimportánteva ha yma umi ohóva peteĩ mburuvicha rendápe oguerahavaʼerã chupe rregálo. Upévare umi astrólogo ogueraha Jesúspe heta mbaʼe (1 Reyes 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11).
MBAʼÉPA HEʼI LA BIBLIA UMI KUMPLEÁÑORE
9. Mbaʼépa heʼi la Biblia umi kumpleáñore?
9 Koʼág̃a ningo yma guaréicha, javyʼa peteĩ mitã onase jave. Péro la Biblia ndeʼíri Jehová siervokuéra ofesteha hague ikumpleáño (Salmo 127:3). Ikatúpa jaʼe umi ohaíva la Biblia hesaráinte hague ha upévare nomoĩri? Nahániri. La Biblia oñeʼẽ mokõi kumpleáñore: peteĩ faraón ha ótro katu Herodes Antipas (Génesis 40:20-22; Marcos 6:21-29). Ha oñemombeʼu mokõive kumpleáñope ojejapo hague ivaíva. Pór ehémplo Herodes oñakãʼouka Juan Bautístape.
10, 11. Mbaʼérepa umi kristiáno ypykue ndofestehaivaʼekue kumpleáño?
10 Pe lívro Las cosas nuestras de cada día heʼi: “Umi kristiáno ypykue heʼi umi kumpleáño ouha rrelihión japúgui”. Umi Grecia ha Romaygua ogueroviavaʼekue káda tapicha orekoha peteĩ espíritu térã “sánto oñangarekóva hese onase guive ha oikove aja”. Onaseha ára pe tapicha “ojefesteha avei pe sánto ára” térã kumpleáño (Gran Enciclopedia Rialp). Avei ymaite guivéma ojeporu pe fécha oñenaseha ojejapo hag̃ua horóscopo.
11 Umi kristiáno ymaguare ndofestehái kumpleáño ou haguére rrelihión japúgui ha ojeheʼágui espiritísmore. Avei haʼekuéra noñembotuichaséi ha nopensái ojefestehavaʼerãha pe ára onase hague (Miqueas 6:8; Lucas 9:48).c Umi kristiáno omombaʼe Jehovápe añoite ha ohechakuaa Haʼe omeʼẽha ñandéve ñande rekove (Salmo 8:3, 4; 36:9; Apocalipsis [Revelación] 4:11).d
12. Mbaʼérepa ikatu jaʼe iporãveha ñamanoha ára ñanaseha áragui?
12 Eclesiastés 7:1 (ÑÑB) heʼi: “Pe terakuã porã ovaleve mbaʼe ryakuã porãgui. Ha pe ñemano ára iporãve pe nasimiénto áragui”. Koʼápe heʼívo “terakuã porã” ohechauka Ñandejára imanduʼa porãha ñanderehe jajapógui haʼe oipotáva. Jehová arakaʼeve ndahesaraimoʼãi isiervokuéragui omanóramo jepe. Heʼi voi omoingove jeytaha chupekuéra (Job 14:14, 15). La Biblia ndeʼíri jagueromanduʼa hag̃ua peteĩ nasimiénto síno Jesús omano hague ára. Jaikuaa ‘héra’ rupi añoite ikatuha jajesalva (Lucas 22:17-20; Hebreos 1:3, 4).
PÁSCUAPE OJEJAPO HETA MBAʼE OÚVA RRELIHIÓN JAPÚGUI
13, 14. Moõguipa ou heta mbaʼe ojejapóva Semána Sántape?
13 Semána Sántape ningo ojeʼe ojegueromanduʼaha Jesús omano ha oikove jey hague. Péro heta mbaʼe ojejapóva ou rrelihión japúgui. Pór ehémplo ojegueraha umi sánto peteĩ prosesiónpe, ha ojeʼe ndovaleiha ojeʼu soʼo. Ambue hendápe katu ojeporu conejo ha huevo de Pascua ojefesteha hag̃ua ko arete. Moõpa oñepyrũ koʼã mbaʼe? Jepe la Biblia heʼi kristianokuéra ogueromanduʼavaʼerãha Jesús omano hague, mamove hendápe ndeʼíri ñamboaretevaʼerãha peteĩ “Semána Sánta”. Avei yma guive ojeʼe pe conejo ha huevo de Pascua orrepresentaha membyreta. Upéicharõ, heta mbaʼe ojejapóva Semána Sántape ou rrelihión japúgui.
14 Jehovápe arakaʼeve ndogustamoʼãi ojejapóramo umi mbaʼe oúva rrelihión japúgui ojegueromanduʼa hag̃ua Itaʼýra oikove jey hague (2 Corintios 6:17, 18). Ha la Biblia ndeʼíri voi jagueromanduʼavaʼerãha upéva. Ivaiveha katu, heta tetãme ko aretépe oñemoĩ peteĩ téra oúva rrelihión japúgui.
MBAʼÉICHAPA OÑEPYRŨ PE NOCHE DE BRUJAS
15. Mbaʼéichapa oñepyrũ Noche de Brujas?
15 Mbaʼéichapa oñepyrũ Noche de Brujas (térã Halloween, ingléspe heʼiséva “víspera de Todos los Santos”)? Ko fiésta ningo ojefesteha 31 de octubre ha umi hénte oñemonde jepi bruja ha póraicha. Oñepyrũvaʼekue yma oĩrõ guare umi celta Gran Bretaña ha Irlándape. Káda áño henyhẽ jave jasy hiʼag̃uivéva 1 de noviémbregui ofesteha hikuái “opa haguére ára haku” (Samhain). Haʼekuéra oimoʼã upe pyharépe ojepeʼaha peteĩ okẽ, ha umi espíritu iñaña ha ipyʼaporãva ouha okorre yvy ape ári. Heʼi hikuái umi omanovaʼekue ánga ou jeyha hógape, ha upévare oheja chupekuéra tembiʼu ha vevída ani hag̃ua ipochy. Upévare koʼág̃a umi mitã oñemonde jave póraicha ha okorre ogaha rupi ojerure hag̃ua mbaʼe heʼẽ, osegi pe kostúmbre oúva rrelihión japúgui.
KASAMIÉNTO ÑANDEJÁRA OGUEROHORÝVA
16, 17. a) Mbaʼérepa umi omendátava ohechavaʼerã la Biblia heʼíva umi kostúmbre ojejapóvare kasamientohápe? b) Iporãpa japoi arro térã ambue mbaʼe umi omendáva akã ári?
16 Koʼẽrõitéma oñehundíta Babilonia Guasu ha ipype ‘noñehendumoʼãvéima mendahapegua ayvu’ (Apocalipsis [Revelación] 18:23, BNP). Mbaʼérepa? Ojapo haguére heta mbaʼe oúva espiritísmogui. Ha umívagui ou heta kostúmbre ojejapóva kasamientohápe ha ikatúva omongyʼa ñemenda oñepyrũ guive (Marcos 10:6-9).
17 Koʼã kostúmbre ndojejapói peteĩchapa ha ikatu ñaimoʼã ndaivairiha. Péro aníkena ñanderesarái ouha rrelihión japúgui. Pór ehémplo oĩ umi ojejapóva omeʼẽ hag̃ua suérte umi omendávape ha umi invitádope (Isaías 65:11). Oĩ opoíva arro térã ambue mbaʼe umi omendáva akã ári. Ko mbaʼe ojejapovaʼekue yma ani hag̃ua umi ánhel aña ojapo ivaíva umi omendávare. Avei ymaite guive pe arro ojeporu orrepresenta hag̃ua vyʼa, jeikove puku ha membyreta. Upéicharõ jaipotáramo Ñandejára ñanderayhu ndovaléi jaheja koʼã mbaʼe ñanemongyʼa (2 Corintios 6:14-18).
18. Mbaʼe konséhopa oipytyvõta umi omendávape ha invitadokuérape?
18 Jehová siervokuéra ndojaposéi avei mbaʼeve ombyaítava pe fiésta, térã ombopochýtava hapichakuérape. Upévare pe fiéstape ndeʼimoʼãi opavave rovake mbaʼeve oñembohory, oapoʼi térã omotĩ hag̃ua umi nóvio térã umi invitádope (Proverbios 26:18, 19; Lucas 6:31; 10:27). Kristianokuéra ndojapói avei umi fiésta ndetuichapa jepéva, ojapoháicha umi hénte ojehechaukaséva (1 Juan 2:16). Jehová ningo oipota umi omendáva ovyʼa ha imanduʼa porã ikasamiéntore, ani ombyasy ojejapo haguére vyrorei.e
OÚPA PE VRINDÍS RRELIHIÓN JAPÚGUI?
19, 20. Mbaʼépa heʼi peteĩ lívro pe vríndis rehe, ha mbaʼérepa naiporãi kristianokuérape g̃uarã?
19 Kasamiénto térã ambue fiestahápe ningo oñevrinda jepi. Peteĩ lívro osẽvaʼekue 1995-pe heʼi: “Pe vríndis opytáneraʼe umi sakrifísio ojejapovaʼekuégui umi taʼangápe. Umi hénte oikuaveʼẽvaʼekue chupekuéra tuguy térã víno ha heʼi ‘tereikove puku!’ térã ‘taneresãi!’” (International Handbook on Alcohol and Culture).
20 Oĩ heta noimoʼãiva pe vríndis ouha rrelihión japúgui térã umi demóniogui. Péro umi ohupíva ikópa ojerure “yvágape” térã peteĩ ñandejára guaʼúpe ovendesi hag̃ua chupekuéra. Ko mbaʼe oñemoĩ la Biblia heʼívare (Juan 14:6; 16:23).f
“PEẼ PEHAYHÚVA [ÑANDEJÁRAPE], PEÑEMBOYKE MBAʼE VAÍGUI”
21. Mbaʼeichagua fiéstapa naiporãi kristianokuérape g̃uarã, ha mbaʼérepa?
21 Ko múndope umi hénte koʼẽ koʼẽre hekovaive ha umi rrelihión japu omokyreʼỹ chupekuéra upearã. Pór ehémplo heta tetãme ojejapo fiésta káda áño, umíva apytépe carnaval. Koʼãvape ojehechauka iporãramoguáicha umi kuimbaʼe oikóva kuimbaʼéndi ha kuña kuñándi, ha umi hénte ojeroky tieʼỹ. Iporãnepa umi ohayhúva Jehovápe omañáramo koʼã mbaʼére térã oho voi upépe? Ha ojapóramo upéva, ohechaukátapa ndochaʼeiha ivaívare? (Salmo 1:1, 2; 97:10, ÑÑB.) Iporãitevéta jajapóramo pe salmísta ojapo haguéicha ha jajerure Jehovápe: “Ani reheja che resa amoĩ mbaʼe rei reíre” (Salmo 119:37).
22. Mbaʼéicha javépa káda uno jadesidivaʼerã japartisipátapa peteĩ fiéstape?
22 Ojefesteha jave peteĩ mbaʼe naiporãiva kristianokuérape g̃uarã ñañatendevaʼerã ani avave opensa japartisipaha. Ñanemanduʼákena apóstol Pablo heʼi hague: ‘Opáichavo, peʼúramo ha pemboyʼúramo, térã pejapo pejapóva, opa pejapóvape pemombaʼeguasu Ñandejárape’ (1 Corintios 10:31; ehecha avei pe párte: “Mbaʼépa ñanepytyvõta jadesidi porã hag̃ua”). Péro oĩramo peteĩ fiésta térã kostúmbre ndoúiva rrelihión japúgui, ndojejapóiva oñemombaʼeguasu hag̃ua peteĩ tetã, térã partído polítiko, ha ndojoavýiva la Biblia heʼívare, mbaʼépa jajapóta? Káda uno jadesidivaʼerã japartisipátapa. Péro tekotevẽ ñapena ñande rapichakuéra opensa ha oñandúvare.
ÑAMOMBAʼEGUASU JEHOVÁPE JAʼÉVA HA JAJAPÓVARE
23, 24. Mbaʼéichapa ikatu ñamombeʼu ñande rapichápe mbaʼérepa ndajafestehái umi arete?
23 Oĩ heta oaprovecháva umi arete oñembyaty hag̃ua ifamília ha iñamigokuérandi. Upévare ikatu opensa testigos de Jehová ndojeheʼaseiha hapicháre ha ndohayhuiha avavépe. Upéicharamo ñamombeʼukuaa chupekuéra ñande javyʼaha avei ñane héntendi ha upévare pyʼỹi ñañembyatyha hendivekuéra (Proverbios 11:25; Eclesiastés 3:12, 13; 2 Corintios 9:7). Jaipota ontende hikuái ndaikatuiha javyʼa jajapóramo peteĩ mbaʼe ndogustáiva Ñandejára jahayhuetévape (ehecha heʼihápe “Jaservíramo Jehovápe javyʼaiteve”).
24 Oĩramo oporandúva ñandéve mbaʼérepa ndajafestehái peteĩ arete, ikatu jahechauka chupe lívro Mbaʼépa añetehápe omboʼe la Biblia?g, kapítulo 16. Ñanemanduʼákena ñaipytyvõseha ñande rapichápe ontende hag̃ua, ani jajodiskuti hendive. Upévare ñane ñeʼẽ “iporã ha oporombohoryvaʼerã” (Colosenses 4:6).
25, 26. Mbaʼéichapa ikatu ñamombarete ñande raʼykuéra jerovia ikatu hag̃uáicha oiko Ñandejára mborayhúpe?
25 Ñande testigos de Jehová jaikuaa porã mbaʼérepa naiporãi umi fiésta (Hebreos 5:14). Péro ñande raʼykuéra oikuaavaʼerã avei. Iporã jahechauka chupekuéra la Biblia heʼíva ha mbaʼérepa ndajajapói heta mbaʼe. Péicha ñamombaretéta ijerovia ha avei haʼekuéra ikatúta oiporu la Biblia ohechauka hag̃ua umi mbaʼe ogueroviáva. Upéva oipytyvõta chupekuéra oiko hag̃ua Ñandejára mborayhúpe (Isaías 48:17, 18; 1 Pedro 3:15).
26 Jaadora hag̃ua Jehovápe “añetehápe ha haʼe oipotaháicha” ndahaʼéi ñamboykentevaʼerã umi fiésta ndogustáiva chupe. Pe kapítulo oúvape jahecháta mbaʼérepa naiporãi ñandejapu ha ñanemonda. Jahecháta iporãveha jajapo Jehová heʼíva jepe ñande rapichakuéra nopensái upéicha.
a Ehecha pe párte “Iporãnepa afesteha ko arete?”. Oĩve informasión Índice de las publicaciones Watch Tower-pe, ojapóva testigos de Jehová.
b La Biblia ha pe istória ohechauka Jesús onase hague áño 2-pe ñande ára mboyve, més hudío héravape etanim. Upéva hoʼa septiembre térã octúbrepe (ehecha Perspicacia para comprender las Escrituras, vol. 2, páh. 84, 85 ojapóva testigos de Jehová).
c Ehecha pe párte “Mbaʼe díapa omboarete umi oadoráva Satanáspe”.
d Ñandejára léi heʼivaʼekue umi kuña imemby jave omeʼẽvaʼerãha peteĩ ofrénda Jehovápe. Péva omomanduʼa tuvakuérape haʼekuéra ombohasaha pekádo ifamíliape (Levítico 12:1-8). Upéva oipytyvõneraʼe umi Israelguápe ani hag̃ua omombaʼeterei onaseha ára, ha ani hag̃ua ojapo umi tetã ndoadoráiva Jehovápe ojapoháicha (Salmo 51:5).
e Ehecha umi mbohapy artíkulo oñeʼẽva kasamiénto ha fiéstare osẽvaʼekue La Atalaya 15 de octubre 2006, páh. 18-31.
f Ehecha Ñemañaha mayo, 2007 páh. 30, 31.
g Ojapóva testigos de Jehová.