KAPÍTULO 7
Ñamombaʼépa ñande rekove Ñandejára omombaʼeháicha?
‘Ndeheguímante heñóiva tekovete.’ (SALMO 36:10 [36:9, NM].)
1, 2. Mbaʼe rregálo iporãitévapa omeʼẽ ñandéve Jehová, ha mbaʼépa iñimportánte jajapo?
ÑANDE Ru yvagapegua omeʼẽ ñandéve peteĩ rregálo iporãmba jepéva: upéva hína ñande rekove. Haʼe ñandeapo porãiterei ikatu hag̃uáicha ñanembaʼeporã haʼéicha avei, ha ñanembokatupyry heta mbaʼépe (Génesis 1:27). Upévare ikatu ñapensa ha jajepyʼamongeta Ñandejára Ñeʼẽ heʼívare. Ñañehaʼãramo jajapo la Biblia heʼíva ñamombaretéta ñande jerovia, jahayhúta Jehovápe ha ikatúta ‘jahecha mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai’ (Hebreos 5:14).
2 Koʼág̃a rupi iñimportánte jajepyʼamongeta ha ñantende porã mbaʼéichapa jajapóta la Biblia heʼíva. Ko múndope ningo oiko hetaiterei mbaʼe ha upévare ndaipóri peteĩ léi ikatútava ñanepytyvõ opa mbaʼépe. Pór ehémplo umi doktór ojapose jepi umi tratamiénto ojeporuhápe tuguy térã pohã ojejapóva tuguýgui. Ñande katu jajapose Jehová oipotáva ha upévare jaikuaa porãse ko mbaʼe. Ñantende porãramo la Biblia heʼíva ko mbaʼére, ikatúta jadesidi porã, ñandepyʼaguapýta ha Ñandejára akóinte ñanderayhúta (Proverbios 2:6-11). Upévare jahechami Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva.
TEKOVE HA TUGUY OÑEMOMBAʼEVAʼERÃ
3, 4. Arakaʼépa la Biblia heʼi ypy oñemombaʼevaʼerãha tuguy, ha mbaʼépa ñanemboʼe pe léi Ñandejára omeʼẽva Noépe?
3 Jehovápe g̃uarã ñande rekove ha ñande ruguy peteĩchante ha oipota ñamombaʼe. Haʼe ohechauka ypy vaʼekue upéva Caín ojukárõ guare Abélpe. Ñandejára heʼi Caínpe: “Mbaʼéiko rejapóraʼe. Nde ryvy ruguykue osapukái asy yvy guive chéve” (Génesis 4:10, ÑÑB). Jehovápe g̃uarã Abel ruguy orrepresenta hekove. Upévare ojeʼe Abel ruguy osapukái asyha Ñandejárape ovenga hag̃ua chupe (Hebreos 12:24).
4 Diluvio rire, Ñandejára heʼi yvyporakuérape ikatuha hoʼu soʼo péro ndoʼuivaʼerãha tuguy. Haʼe heʼi: “Peteĩ mbaʼe ñoite ani peʼu: mymba ojehuguyʼoʼỹvaʼekue roʼo. Huguýpe niko oĩ hekove. Upe oporojukáva ojejukáta” (Génesis 9:4, 5). Ko léi oñemeʼẽvaʼekue Noé ha itaʼyrakuérape, haʼekuéra ningo ñande ypykue ha upévare enterove ñakumplivaʼerã. Péicha Ñandejára ohechauka jey oipotaha ñamombaʼe tuguy heʼíma haguéicha Caínpe. Ko léi ñanemboʼe mokõi mbaʼe, primero Ñandejárape g̃uarã opaichagua mymba ha yvypóra ánga térã hekove oñerrepresenta tuguýre. Ha segundo katu, Haʼe omeʼẽ ñandéve ñande rekove, upéicha rupi okastigáta umi nomombaʼéivape tekove ha tuguy (Salmo 36:9).
5, 6. Mbaʼéichapa pe Léi oñemeʼẽvaʼekue umi Israelguápe ohechauka ñamombaʼevaʼerãha tuguy? (Ehecha rrekuádro “Ñamombaʼéke mymbakuéra rekove”.)
5 Koʼã mokõi mbaʼe oñemoĩ jey pe Léi Jehová omeʼẽvaʼekue umi Israelguápe. Levítico 17:10, 11-pe (ÑÑB) Jehová heʼi: “Oimeraẽ kuimbaʼe Israelgua térã oimeraẽ kuimbaʼe tetã ambuegua oikóva ijapytépe, hoʼúramo oimehaichagua tuguy, Che voi amoĩta che rova upe tapicha upéva rehe, ha ajukáta ichupe hetãyguakuéra apytépe. Opa oikovéva rekove oĩ huguýpe, upévare Che haʼéma peẽme pemoĩ porã jevy hag̃ua pene ánga tuguy rupi, peikuaveʼẽvo [altár] ári” (ehecha rrekuádro “Tuguy omopotĩ tembiapo vai”).a
6 Peteĩ mymba ruguy noñeñohẽmoʼãiramo altár ári, oñeñohẽvaʼerã yvýpe. Péicha haʼete ku oñemeʼẽ jeýva Ijarakuépe (Deuteronomio 12:16; Ezequiel 18:4). Upévare umi Israelgua orregollavaʼerã pe mymba ha oheja oñehẽ huguy. Ojapo rire upéva ikatúma hoʼu, péicha haʼekuéra ohechauka omombaʼeha ñande Apohare heʼíva.
7. Mbaʼéichapa David ohechauka omombaʼeha tuguy?
7 David ningo peteĩ kuimbaʼe Ñandejára oguerohorýva, ha haʼe ontende porã vaʼekue Ñandejára oipotaha ñamombaʼe tuguy (Hechos 13:22). Peteĩ jey, haʼe ijyʼuheieterei. Upémarõ mbohapy isoldádo oho ogueru chupe y peteĩ ykuágui oĩva umi iñenemígo oĩháme. Mbaʼépa ojapo David? Haʼe heʼi: “Amboyʼúnepa koʼã kuimbaʼe ruguy oguerokyhyjeʼỹre omoĩvaʼekue hekove ipópe cherehehápe?”. Davídpe g̃uarã pe y orrepresenta umi kuimbaʼe ruguy térã hekove. Upévare haʼe ijyʼuhéiramo jepe, ‘oñohẽnte Ñandejárape g̃uarã’ (2 Samuel 23:15-17, ÑÑB).
8, 9. Okambiápa Ñandejára heʼíva tuguýre oñepyrũ rire kongregasión? Emyesakãmi.
8 Heta síglo upe rire, oñembyaty umi omoakãva kongregasión: Cuerpo Gobernante. Upérõ ohasáma 2.400 áño Ñandejára heʼi hague Noépe ndoʼuivaʼerãha tuguy ha 1.500 áño omeʼẽ hague iléi umi Israelguápe. Jehová oiporu Cuerpo Gobernántepe ohai hag̃ua: ‘Hiʼã porãite ningo espíritu sántope ha oréve ani hag̃ua romoĩve pende ári mbaʼe ipohyietereíva, oñekotevẽvante ha koʼãva haʼe: Ani peʼu soʼo oñekuaveʼẽva ambue jarakuérape, tuguy, ni mymba ojejajuvokáva roʼo, ha aníke peiko oñondive pemendaʼỹre’ (Hechos 15:28, 29, ÑÑB).
9 Pe aty omoakãva kongregasión ymaguare ohechakuaa kristianokuéra omombaʼevaʼerãha tuguy, ha ndojapóiramo upéicha ivaietereiha upe pekádo, oñembojoja voi umi taʼanga omombaʼeguasúvare ha umi hekovaívare. Ñande avei ñapensa péicha. Upévare jahechavaʼerã mbaʼépa heʼi la Biblia tuguýre jadesidi porã hag̃ua.
TUGUY OJEPORÚVA POHÃRÃ
10, 11. a) Ñamoĩukápa ñande testigos de Jehová tuguy térã umi párte iñimportantevéva oĩva tuguýpe? b) Mbaʼe mbaʼépa ñandete jadesidivaʼerã?
10 Testigos de Jehová ndoiporúi tuguy ha upévare ndohejái oñemoĩ chupekuéra tuguy, nomeʼẽi huguy oñemoĩ hag̃ua ótrope ha noñongatukái huguy oñemoĩ hag̃ua chupekuéra upe rire. Avei ndajahejái oñemoĩ ñandéve umi cuatro párte iñimportantevéva oĩva tuguýpe: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas ha plasma.
11 Koʼág̃a rupi koʼã pártegui oñenohẽ jey heta párte michĩvéva ha ojeporu pohãme. Ikatúpa jaʼe koʼãva ‘tuguyha’ avei? Ovalénepa jaiporu? Ñandete jadesidivaʼerã upéva. Upéicha avei koʼã tratamiénto: hemodiálisis, hemodilución, ha recuperación de sangre. Péro koʼã tratamientorã ojeporuvaʼerã ñande ruguyete noñeñongatuivaʼekue (ehecha Informasión oĩvéva heʼihápe “Umi párte michĩvéva oñenohẽva tuguýgui ha umi tratamiénto doktorkuéra ojapóva”).
12. Mbaʼépa jajapovaʼerã ñandete jadesidíta jave?
12 Omombaʼépa Jehová umi mbaʼe ñandete jadesidíva? Haʼe omombaʼe ñande ñapensáva ha ñañandúva (Proverbios 17:3; 21:2; 24:12). Ha mbaʼépa jajapovaʼerã jadesidi mboyve jaipotátapa peteĩ tratamiénto térã jaiporútapa peteĩ pohã? Primero ñañemboʼevaʼerã Jehovápe ha avei ñañehaʼã jaikuaa porãve ojejapótava ñanderehe. Upéi jadesidivaʼerã ñane konsiénsia heʼíva ñandéve (Romanos 14:2, 22, 23). Ndajahejaivaʼerã ótro odesidi ñanderehe térã jaiko ñaporandu: “Mbaʼépa nde rejapóne?”. Upéicha jave “peteĩteĩ oguerahavaʼerã imbaʼepohýi” (Gálatas 6:5, BNP; Romanos 14:12; ehecha avei heʼihápe “Amombaʼépa tuguy Ñandejára oipotaháicha?”).b
JEHOVÁ LÉI OHECHAUKA HAʼE ÑANDERAYHUHA
13. Mbaʼépa ohechauka Jehová léi ha konsehokuéra? Emoĩ peteĩ ehémplo.
13 Umi léi ha konsého oĩva la Bíbliape ohechauka Jehová iñarandu ha ñanderayhuha. Haʼe ningo ñande Ru ojepyʼapýva ñanderehe ha omeʼẽ ñandéve umi léi iporãvéva (Salmo 19:7-11). Pór ehémplo pe léi heʼíva ani hag̃ua jaiporu tuguy. Upéva noñemeʼẽiramo jepe ñaneresãi hag̃ua, ñanepytyvõ jajehekýi hag̃ua heta provlémagui orekóva umi omoĩukáva tuguy (Hechos 15:20). Heta doktór heʼi voi umi operasión ojejapóva tuguyʼỹre iporãitereiveha. Péicha jahecha ñande Ru Jehová ñanderayhu ha iñarandu añeteha (Isaías 55:9; Juan 14:21, 23).
14, 15. a) Mbaʼe léipa ohechauka Ñandejára ohayhuha isiervokuérape? b) Mbaʼépa ñanemboʼe umi léi?
14 Jehová ohayhu isiervokuérape. Ha upéva jahecha umi léi omeʼẽvaʼekuére umi Israelguápe. Pór ehémplo, heʼi chupekuéra ojapovaʼerãha peteĩ tápia karape iterrása ári ani hag̃ua oĩ hoʼáva upégui (Deuteronomio 22:8; 1 Samuel 9:25, 26; Nehemías 8:16; Hechos 10:9). Heʼi avei umi tóro iñarõva oñemoĩvaʼerãha korápe ani hag̃ua oporokutu (Éxodo 21:28, 29). Oĩrõ naiñeʼẽrendúiva koʼã mbaʼépe ikatu tuicha hoʼa vai chupe omano sapyʼáramo hapicha.
15 Mbaʼépa ñanemboʼe koʼã léi? Ñañangarekovaʼerãha ñande kóchere, ñañatende ñamaneha lájare, ñande rógare, ñambaʼapohápe ha ñande vyʼarãre. Heta tetãme mitãrusukuéra omanove aksidéntepe, hekotarovágui ha ohechaukaségui ipyʼaguasuha. Péro umi oipotáva Ñandejára oguerohory chupekuéra omombaʼe hekove ha ndoikói ojapeligra rei. Nopensái ndoikomoʼãiha hesekuéra ivaíva. Ovyʼave guei ndojapóigui vyrorei (Eclesiastés 11:9, 10).
16. Mbaʼépa heʼi la Biblia ohechaukáva naiporãiha ojeityuka mitã? (Ehecha nóta.)
16 Ñandejára omombaʼe peteĩ mitã onase mboyve guive. Yma Israélpe oĩramo olastimáva peteĩ kuña hyeguasúvape ha omano haʼe térã pe mitã, ojejukavaʼerã pe ojapovaʼekuépe (Éxodo 21:22, 23).c Upéicharõ, mbaʼeichaitépa oñeñandu vaíne Jehová ohechávo ojeityukaha hetaiterei mitã káda áño. Oĩ kuña oityukáva imemby ndoipotáigui peteĩ mitã ostorva chupe térã ndohejaséigui hekovai.
17. Mbaʼépa ikatu jaʼe ñambopyʼaguapy hag̃ua peteĩ kuña oityukavaʼekuépe imemby oikuaa mboyve Ñandejára heʼíva?
17 Péro, mbaʼépa oiko peteĩ kuña oityukavaʼekuére imemby oikuaa mboyve la Biblia heʼíva? Opensavaʼerãpa Ñandejára noperdonamoʼãiha chupe? Nahániri. Iporã imanduʼa Jesús oñohẽ hague huguy hesehápe, upéicha rupi oñembyasy añetéramo Jehová operdonáta chupe (Salmo 103:8-14; Efesios 1:7). Cristo heʼi voi: ‘Che ndajuivaʼekue ahenóivo hekojojávape, ahenói umi hembiapo vai vaʼekuépente, ojevy hag̃ua Ñandejára gotyo’ (Lucas 5:32).
ANIVÉMA ÑANEÑAÑASE
18. Mbaʼérepa hetaite héntema ojojuka?
18 Jehová ndoipotái jajapo ivaíva ñande rapicháre, péro ndahaʼéi upévante. Haʼe oipota jaipeʼaite ñandejehegui peteĩ mbaʼe ivaíva: pe jaʼeʼỹ. Hetaiterei héntema ojojuka upévare. Apóstol Juan heʼi: “Oimeraẽva ijaʼeʼỹva iñermáno rehe, [asesíno]” (1 Juan 3:15, BNP). Ndahaʼéi ningo ijaýnteva chupe iñermáno, oipota voi katu omano. Upévare ikatu oñeʼẽ vai hese térã heʼi ojapoha peteĩ mbaʼe vai ha Ñandejára okastigataha chupe (Levítico 19:16; Deuteronomio 19:18-21; Mateo 5:22). Upéicharõ tekotevẽterei jaipeʼaite ñandejehegui oimehaichagua ñaña reko (Santiago 1:14, 15; 4:1-3).
19. Mbaʼépa ñanemboʼe Salmo 11:5 ha Filipenses 4:8, 9?
19 Ñamombaʼéramo ñande rekove Jehová oipotaháicha ha jaipotáramo haʼe ñanderayhu ñañehaʼãta anivéma ñaneñaña. Salmo 11:5 heʼi Jehová ndoikuaaseiha mbaʼeve ‘umi ohayhúvagui hembiapo vai’. Koʼápe ohechauka Ñandejára opensáva, ha avei ñanemboʼe peteĩ mbaʼe: jahayhúramo Ñandejárape ñamboykéta oimehaichagua vyʼarã ñanemokyreʼỹva ñaneñaña hag̃ua. Avei Jehová hína ‘Ñandejára oporombopyʼaguapýva’ ha oipota ñande jaservíva chupe jajepyʼamongeta umi mbaʼe iporãvare, hekopeguávare, ha ñanepytyvõva jaiko porãmba hag̃ua (Filipenses 4:8, 9).
ANÍKE JAJEHEʼA UMI OPOROJUKÁVARE
20-22. Mbaʼérepa kristianokuéra ndojeheʼái ko múndore?
20 Ñandejára heʼi ko múndo oĩva Satanás poguýpe ojuka reiha hetaiterei inoséntepe. Umi goviérno la Biblia heʼíva ojoguaha mymba ñarõme, ojukáma hetaitereípe, umíva apytépe heta oservíva Jehovápe (Daniel 8:3, 4, 20-22; Apocalipsis [Revelación] 13:1, 2, 7, 8). Umi goviérnope oipytyvõ umi komersiánte ha sientifikokuéra ombaʼapóva ojapo hag̃ua umi árma imbaretetereíva, ha péicha oñembopláta heta hikuái. Añete ningo ‘ko múndo oĩmba aña poguýpe’ (1 Juan 5:19, BNP).
21 Avave ndaikatúi heʼi Jesús remimboʼekuéra ojukaha hapichakuérape. Mbaʼérepa? Haʼekuéra ndojeheʼái ko múndore ha upévare ndoikéi polítikape ha ndohói gerrahápe (Juan 15:19; 17:16).d Ha Cristo ojapo haguéicha haʼekuéra nopuʼãi iñenemigokuérare. Ohayhu guei ha oñemboʼe hesekuéra (Mateo 5:44; Romanos 12:17-21).
22 Mbaʼeveichavérõ ñande kristianokuéra ndajajeheʼái ‘Babilonia Guasu’ rehe, umi rrelihión japu, hetaitereípema ojukáva. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi ‘upe táva guasúpe ojejuhu hague umi proféta ha umi imarangatúva ha opa yvy ári ojejukavaʼekue ruguy’. Upévare Ñandejára heʼi ‘ñasẽ’ hag̃ua chugui (Apocalipsis [Revelación] 17:6; 18:2, 4, 24).
23. Mbaʼépa tekotevẽ jajapo ñasẽ hag̃ua Babilonia Guasúgui?
23 Ñasẽ Babilonia Guasúgui ndeʼiséi jaipeʼaukanteha ñande réra pe rrelihión ñaime haguégui. Tekotevẽ avei ñanembojeguaru umi rrelihión japu rembiapo vai. Haʼekuéra omokyreʼỹ hentekuérape oike hag̃ua polítikape ha oiko pláta rapykuéri ha avei ndeʼíri ivaiha tekokyʼa (Salmo 97:10; Apocalipsis [Revelación] 18:7, 9, 11-17). Koʼãva káusare hetápema ojejuka.
24, 25. a) Mbaʼépa jajapovaʼerã Ñandejára ñandeporiahuvereko hag̃ua? b) Mbaʼéichapa yma Israélpe haʼe ohechauka oiporiahuverekoha chupekuéra?
24 Jaservi mboyve Jehovápe, enterove jajapovaʼekue ko múndo aña oipotáva. Upévare jaike avei hembiapo vaípe. Péro ñande ñakambia, jajerovia Jesucristo sakrifísiore ha ñañemeʼẽ Ñandejárape. Upévare haʼe ñandeporiahuvereko ha oñangareko ñanderehe (Hechos 3:19). Yma Israélpe oĩvaʼekue táva oñekañy hag̃ua (ciudad de refugio) ha umíva ñanemomanduʼa Ñandejára oiporiahuverekoha enterovépe (Números 35:11-15; Deuteronomio 21:1-9).
25 Peteĩ Israelgua ojukáramo sapyʼa hapichápe ojukaseʼỹre ha odipara ani hag̃ua ojejuka chupe, ohovaʼerã opyta upe távape. Oñeʼẽ rire umi mburuvichándi, haʼe oikovaʼerã upépe omano meve pe saserdóte guasu. Upe rire ae ikatu ova upégui. Péicha jahechakuaa Ñandejára oiporiahuverekoha yvyporakuérape ha omombaʼeha ñande rekove. Ko tiémpope avei Ñandejára ojapo oñekotevẽva ñandesalva hag̃ua. Ñande ningo ñaneimperfékto ha nañamombaʼéi Jehová oipotahaichaite tekove ha tuguy, upévare ñamanovaʼerã. Péro Jehová ñandeporiahuvereko rupi ombou itaʼýra Jesucristo omano hag̃ua ñanderehehápe ha upéicha ñandesalva. Ñamombaʼépa Ñandejára ojapóva ñanderehehápe? Jahechaukáta ñamombaʼeha jaʼéramo ñande rapichakuérape oñemoag̃ui hag̃ua avei Jehováre. Ha upéva pyaʼe jajapovaʼerã, apetéma ningo oĩ pe jehasa asy guasu (Mateo 24:21; 2 Corintios 6:1, 2).
JAHECHAUKA ÑAMOMBAʼEHA TEKOVE JAIKUAAUKÁVO MARANDU PORÃ
26-28. Mbaʼérepa jajapovaʼerã Ezequiel ojapo haguéicha, ha mbaʼéichapa Jehová akóinte ñanderayhúta?
26 Ñande jaservíva Ñandejárape jajapovaʼerã proféta Ezequiel ojapo haguéicha. Haʼe omombeʼuvaʼerã Jehová ojapótava umi Israelguápe. Ñandejára heʼi chupe: “Opaichagua ñeʼẽ rehendúva guive che jurúgui embohasa ichupekuéra”. Ezequiel ndojapóiramo hembiapo, oñehundívo Jerusalén ojeʼéta ikáusare omano hague umi hénte (Ezequiel 33:7-9, ÑÑB). Péro haʼe ojapo Jehová heʼíva chupe ha ndaipóri heʼivaʼerã ikáusare umi hénte omano hague.
27 Koʼẽrõite Satanás múndo aña oñehundíta. Upévare testigos de Jehová ñamombaʼeterei ñane rembiapo: ñamombeʼu Ñandejára ohunditaha umi iñañávape ha ogovernataha ko yvy (Isaías 61:2; Mateo 24:14). Ñañehaʼãmbaitépa ko tembiapópe? Apóstol Pablo ojapovaʼekue upéva ha heʼi: ‘Chepotĩ opavave pende ruguýgui. Che ningo amombeʼu peẽme opaite Ñandejára rembipota añomiʼỹre mbaʼeve’ (Hechos 20:26, 27, ÑÑB). Ñañehaʼãkena jajapo avei upéva!
28 Jehová akóinte ñanderayhúta ñamombaʼéramo tekove ha tuguy haʼe omombaʼeháicha. Péro upearã tekotevẽ avei ñanepotĩ. Péva jahecháta kapítulo oúvape.
a La Biblia heʼi: “Opa oikovéva rekove [ánga, NM] oĩ huguýpe”. Oñeʼẽvo ko mbaʼére pe rrevísta Investigación y Ciencia heʼi: “Oñembojoja jepi tuguy tekove rehe, ha ikatu jaʼe upéva upeichaha voi: opaichagua célula oĩva tuguýpe ñaikotevẽ jaikove hag̃ua”.
b Ehecha ¡Despertad! agosto, 2006 páh. 3-12, ojapóva testigos de Jehová.
c Umi karai ostudiáva evréo heʼi koʼápe ‘noñeñeʼẽiha pe kuñárente’. Jehová heʼíva nokambiái jepe pe mitã oĩva isy retepýpe noĩmbái gueteri.
d Ehecha kapítulo 5 “Aníke jajeheʼa ko múndore”.
e Ehecha Informasión oĩvéva heʼihápe “Umi párte michĩvéva oñenohẽva tuguýgui ha umi tratamiénto doktorkuéra ojapóva”.