Jehová, “Ñandejára ñanembopyʼaguapýva”

“Ñandejára ñanembopyʼaguapýva toĩ [...] penendive.” (ROM. 15:33, BNP)

1, 2. Mbaʼépa oñemombeʼu Génesis kapítulo 32 ha 33-pe, ha mbaʼépepa opa?

NAMOMBYRÝI Penuélgui, este gotyo rrío Jordángui, ag̃uiete Jabóqgui, ojotopa jeýta mokõi kuimbaʼe aréma ndojuechavéiva. Umíva hína Esaú ha Jacob. Haʼekuéra oñoermáno hemélo, ha ojapóma 20 áño Jacob ojogua hague Esaúgui umi derécho orekóva taʼýra ypykue. Upévare Jacob okyhyje oimérõ g̃uarã Esaú ipochy gueteri hese ha ojukase mbaʼe chupe. Upéicha rupi oikuaávo iñermáno ombyatyha 400 kuimbaʼe ou hag̃ua hendápe, Jacob ojapo ikatúva, jahecha noñemoĩporãi jeýpa hendive. Odividi hembiguaikuéra heta grúpope, ha upéi omondo káda grúpo jopói reheve ohug̃uaitĩ hag̃ua Esaúpe. Koʼãva omeʼẽvo umi rregálo heʼi Jacob oguerahaukaha chupe. Upérõ orregala iñermánope 550 mymba.

² Upéi ojuecha sapyʼa hikuái. Jacob oho ohug̃uaitĩ iñermánope, ha ohechauka hag̃ua omombaʼeha chupe, siete vése oñesũ og̃uahẽ meve hendápe. Péro upe mboyve, Jacob ojapókuri peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva: ojerure Jehovápe oipytyvõmi hag̃ua chupe. Ha jaʼekuaa Jehová ombohovái hague iñemboʼe. Mbaʼérepa? La Biblia omombeʼu: “Esaú katu oñani hendápe ha oañuã chupe, ha ojeity ijajurakuápe ha ohetũ chupe” (Gén. 32:11-20; 33:1-4, ÑÑB).

 3. Mbaʼépa ñanemboʼe Jacob ojapovaʼekue oñemoĩ porã jey hag̃ua Esaú ndive?

³ Mbaʼépa ñanemboʼe upe oikovaʼekue? Jajoavy jave peteĩ ermánondi, jajapovaʼerã ikatúva guive ñasolusiona hag̃ua pe provléma, upéicharõmante akóinte oĩta pyʼaguapy kongregasiónpe. Sapyʼánte ikatu ñapensa natekotevẽiha jajediskulpa avavéndi ndajajapói rupi mbaʼeve ivaíva. Jacob avei ndojapoivaʼekue mbaʼeve ivaíva, síno Esaú, peteĩ pláto tembiʼúre omeʼẽvaʼekue chupe pe derécho orekóva taʼýra ypykue (Gén. 25:31-34; Heb. 12:16). Upéicharõ, Jacob ojapo haguéicha, ñañemboʼevaʼerã Jehovápe ha ñañehaʼãmbaite jajapo tekotevẽva guive jaiko hag̃ua pyʼaguapýpe, ha Jehová katuete ñanepytyvõta. Koʼág̃a jahecháta ambue ehémplo oĩva la Bíbliape ñanemboʼéva jaiko hag̃ua pyʼaguapýpe opavavéndi.

Pe ehémplo iporãvéva

 4. Mbaʼépa ojapo Ñandejára omosãso hag̃ua yvypórape pekádo ha ñemanógui?

⁴ Ndaipóri avave ko arapy tuichakuére ohekáva pyʼaguapy Jehová ojapoháicha. Ndareíri la Bíbliape ojeʼe hese “Ñandejára ñanembopyʼaguapýva” (Rom. 15:33). Ñapensamíntena Jehová ojapovaʼekuére jaiko porã jey hag̃ua hendive. Ñanemanduʼavaʼerã ñande jajuha Adán ha Évagui, upévare jahupyty ‘pekádo repykue’ ha ñamano (Rom. 6:23, BNP). Péro Ñandejára ñanderayhu rupi, ombou Itaʼýra perfékto ko yvy ape ári peteĩ yvypóraicha ha upéi ñanemosãso. Jesús ojapo Itúva rembipota ha oheja umi ijaʼeʼỹva hese ojuka chupe (Juan 10:17, 18). Upéi oikove jey rire, oho Ñandejára rendápe ha omeʼẽ huguy repykue ikatu hag̃uáicha opavave oñembyasýva hembiapo vaikuégui oikove opa ára g̃uarã (elee Hebreos 9:14, 24).

5, 6. Mbaʼéichapa japyta Ñandejára renondépe Cristo sakrifísio rupi?

⁵ Isaías 53:5 omombeʼu mbaʼéichapa japyta Ñandejára renondépe Cristo omano rupi: ‘Hoʼa hiʼári pe kastígo ha ogueru ñandéve pyʼaguapy, ojekutu rupi chupe jakuera ñande’. Jajeroviáramo Jesús sakrifísiore, jepe ñande pekadór gueteri, ikatu ñaime porã jey Jehovándi ha jaiko iñamígoramo. Upéicha jahecha ‘Cristo rupi ha huguy oñohẽ haguére, [...] ojeheja reiha ñandéve ñane rembiapo vaikue’ (Efe. 1:7).

⁶ La Biblia heʼi avei: ‘Ñandejára omeʼẽvaʼekue Crístope opa ipokatu’. Jesús rupivémante oñekumplipaitéta Jehová rembipota. Mbaʼépa hína hembipota? “Omoingo porã jey hendive opa mbaʼe [...] Cristo ruguy rupi.” Koʼápe heʼívo Jehová omoingo porã jeyha hendive “opa mbaʼe”, oñeʼẽ mokõi atýre: “opa mbaʼe oĩva ko yvy ári” ha ‘opa mbaʼe oĩva yvágape’. Mbaʼépa heʼise upéva? (Elee Colosenses 1:19, 20.)

 7. Mávarepa ojeʼe ‘opa mbaʼe oĩva yvágape’ ha “opa mbaʼe oĩva ko yvy ári” Jehová omoingo porã jeýva hendive?

⁷ Mávarepa ojeʼe ‘opa mbaʼe oĩva yvágape’? Umíva hína enterove kristiáno ojeporavovaʼekue oho hag̃ua yvágape. Chupekuéra ningo ‘oñembohekojojáma’ Jesús sakrifísio rupi ha oiko chuguikuéra Ñandejára raʼy. Avei koʼã unhído oĩ porã Jehová renondépe (elee Romanos 5:1). Oñehenói chupekuéra ‘opa mbaʼe oĩva yvágape’, ohóta rupi ‘oisãmbyhy hag̃ua ko yvy tuichakue’ ha oservi hag̃ua Ñandejárape saserdóteramo yvágape (Rev. 5:10). Ha mávarepa ojeʼe “opa mbaʼe oĩva ko yvy ári”? Umíva katu opavave tapicha oñembyasýva hembiapo vaikuégui ha ohaʼarõva oikove opa ára g̃uarã ko yvy ape ári (Sal. 37:29).

 8. Mbaʼéichapa ñañeñandu jajepyʼamongetávo umi mbaʼe Jehová ojapóvare ñaime hag̃ua pyʼaguapýpe hendive?

⁸ Pablo ohaírõ guare umi kristiáno Efesoyguápe, ohechauka omombaʼetereiha Jehová ojapóva ñanderehehápe ha heʼi: ‘Ñandejára tuicha ñandeporiahuverekógui [...] ñanemoingove jey Cristo ndive, jaikovéramo jepe ku omanóvaicha ñande rembiapo vai haguére’. Upéi heʼive: ‘Ñandejára imbaʼeporãgui pendesalva’ (Efe. 2:4, 5). Enterovéva hetaiterei jadeve Ñandejárape, tahaʼe jahátaramo yvágape, térã japytátaramo ko yvy ape ári. Jaagradesevaʼerã chupe imbaʼeporã ha ñandeporiahuvereko haguére. Haʼe ningo tuichaiterei mbaʼe ojapo ñande rehehápe ñaime hag̃ua hendive pyʼaguapýpe. Ndaipóri avave ohechauka porãvéva Jehovágui jahekavaʼerãha pyʼaguapy. Upévare tekotevẽ akóinte ñanemanduʼa haʼe ojapovaʼekuére ha ñahaʼanga chupe, koʼýte oiko jave oimeraẽ mbaʼe ñanemoingovaiséva ñane ermanokuéra ndive.

Abrahán ha Isaac ehémplo

9, 10. Mbaʼéichapa Abrahán ohechauka oikoseha pyʼaguapýpe Lot ndive, oiko vaírõ guare umi ovecharerekua?

⁹ Abrahán ehémplo iporã avei ñandéve g̃uarã. La Biblia heʼi: ‘Abrahán ojerovia Ñandejárare, upévare oñembohekojoja chupe ha oiko chugui Jehová angirũ’ (Sant. 2:23, NM). Mbaʼéichapa haʼe ohechauka ojeroviaha Ñandejárare? Oñehaʼãmbaitévo oiko pyʼaguapýpe opavavéndi. Peteĩ jey, umi oñangarekóva ijovechakuérare oiko vai umi Lot ovecharerekua ndive saʼipa rupi pásto ha y, ha ijovechakuéra katu heta hetave (Gén. 12:5; 13:7). Oñesolusiona hag̃ua ko provléma ojeimantevaʼerã hikuái ojuehegui. Mbaʼépa ojapo Abrahán? Haʼe ijedave ha Jehová omoĩramo jepe chupe oñeʼẽ hag̃ua hérape, heʼi Lótpe oiporavo hag̃ua moõ gotyopa ohose. Ajépa ojekuaa hese oikoseha pyʼaguapýpe opavavéndi!

¹⁰ Abrahán heʼi Lótpe: “Ñande ningo oñopehẽngue ha naiporãi ñane rembiguaikuéra oñorairõ oñondive. Jajeíntena upéicharamo ojuehegui. Eiporavo upe yvy [...] reipotavéva, tahaʼe kuarahyresẽ térã kuarahyreike gotyo”. Upémarõ Lot oiporavo pe yvy iporãvéva (Gén. 13:8-11). Ipyʼarópa opytávo Abrahán hendive? Nahániri. Pór ehémplo, tiémpo riremínte ojegueraha Lot ha hogayguakuérape ha opa mbaʼe orekóva. Abrahán oikuaávo upéva, pyaʼe oho odefende chupe (Gén. 14:14-16).

11. Mbaʼépa ojapo Abrahán oiko hag̃ua pyʼaguapýpe umi Filisteaygua ndive?

¹¹ Jahechamína avei mbaʼépa ojapo Abrahán ani hag̃ua oiko vai ivesinokuéra ndive Canaánpe. Umi filistéo uperupigua ou ‘mbaretépe oñemombaʼe peteĩ pósore’ oĩva Beer-sébape, ojoʼovaʼekue Abrahán rembiguaikuéra. Haʼe ikatúkuri oñorairõ hendivekuéra ani hag̃ua ojepeʼa chugui, ojapo haguéicha odefendérõ guare isovrínope umi cuatro rréigui. Péro mbaʼépa ojapo? Oiko vai rangue hendivekuéra, ombohasa reínte. Upéi oho hendápe rréi Filisteaygua ha ojerure chupe ani hag̃ua opuʼã hese ni itaʼyrakuérare. Abrahán opromete ndojapomoʼãiha hesekuéra mbaʼeve, ha upe rire ae oporandu chupe mbaʼérepa oipeʼa chugui ipóso. Pe rréi heʼi ndoikuaái hague upe oikovaʼekue ha omeʼẽ jey chupe. Péicha Abrahán oiko pyʼaguapýpe opavavéndi upe tetãme (Gén. 21:22-31, 34).

12, 13. a) Mbaʼéichapa Isaac ohaʼanga itúvape? b) Mbaʼéichapa Jehová ovendesi Isaácpe oñehaʼã haguére oiko pyʼaguapýpe?

¹² Isaac, Abrahán raʼy, oñehaʼãmbaite avei oiko pyʼaguapýpe opavavéndi. Haʼe oikórõ guare Beer-lahai-roípe (Négueb), ou peteĩ ñembyahýi guasu. Upémarõ ova norte gotyo, táva Guerárpe, oikohápe umi filistéo. Upe yvy porãme Jehová tuicha ovendesi chupe: heta hymba ha osẽ porãmba hemitỹnguéra. Umi filistéo ohechávo upéva, omanóta oipota avei umi mbaʼe haʼe orekóva. Haʼekuéra ndoipotái Isaac oñakãrapuʼã itúvaicha ha upévare ojaty chugui umi póso Abrahán ojoʼokavaʼekue. Upéi pe rréi heʼi chupe: “Aipota resẽ ore retãgui”. Mbaʼépa ojapo Isaac? Ani hag̃ua oiko vai avavéndi, ovánte upégui (Gén. 24:62; 26:1, 12-17).

¹³ Isaac ova hogayguakuéra ha opa mbaʼe orekóva reheve ambue hendápe, ha hembiguaikuéra ojoʼo jeýnte iposorã. Péro umi filistéo oñangarekóva mymbakuérare ou oiko vaise hendivekuéra ha heʼi pe y upepegua imbaʼekueraha. Isaac ojapo itúva ojapovaʼekue, oiko vai rangue, omondónte hembiguaikuérape ojoʼo hag̃ua ótro póso ambue hendápe. Péro umi filistéo oñemombaʼe jey upe lugár rehe. Upévare Isaac ova jey ihenteita reheve, ojoʼo ótro póso ha ombohéra Rehobot. Mbaʼéichapa Jehová ohecha Isaac ojapóva? Oguerohoryeterei chupe. Upévare ovárõ guare Beer-sébape, peteĩ yvy iporãvape, heʼi chupe: “Ani rekyhyje, che roipytyvõta. Abrahán che rembiguái rehehápe, che [rovendesíta]. Ha ambohetáta ne ñemoñare” (Gén. 26:17-25).

14. Mbaʼéichapa Isaac ohechauka ohekaha pyʼaguapy oúrõ guare hendápe pe rréi Filisteaygua?

¹⁴ Ikatúparaʼe Isaac oñorairõ ani hag̃ua ojepeʼa chugui iposokuéra? Ikatúkuri. Jaikuaaháicha Jehová oñangareko hese, ha upéva ohechakuaa pe rréi Filisteaygua ha mokõi ofisiál. Haʼekuéra ou hendápe Beer-sébape oñemoĩ hag̃ua hendive peteĩ ñeʼẽme ha heʼi: “Rohechakuaa Ñandejára oĩha nendive”. Mbaʼére piko upéicharõ Isaac ovarakaʼe upégui? Ani hag̃ua oiko vai avavéndi. Ha koʼág̃a oúmarõ hendápe pe rréi ha umi iñirũnguéra, ohechauka jey ohekaha pyʼaguapy. La Biblia heʼi: ‘Upémarõ Isaac ojapo chupekuéra karuguasu, ha okaru ha hoyʼu hikuái. Ha opuʼã hikuái koʼẽtĩ jave, ha omeʼẽ rire ojupe oñoñeʼẽ Ñandejára renondépe, Isaac omondo chupekuéra pyʼaguapýpe’ (Gén. 26:26-31, ÑÑB).

José ehémplo

15. Mbaʼérepa otrata vaietéraʼe Josépe iñermanokuéra?

¹⁵ Jahecha haguéicha oñepyrũvo ko artíkulo, Jacob, Isaac raʼy, haʼevaʼekue peteĩ kuimbaʼe ijoheipyre (Gén. 25:27). Ojapókuri ikatúva guive oñemoĩ porã jey hag̃ua Esaú ndive. Oiméne itúva omboʼe chupe akóinte oñehaʼã hag̃ua oiko pyʼaguapýpe. Péro mbaʼépa ikatu jaʼe umi doce itaʼýrare? José, pe itaʼýra ombojeroviavéva, ipyʼaporãiterei haʼéicha. Avei omombaʼe ha iñeʼẽrendu itúvape, upévare Jacob ojerovia hese (Gén. 37:2, 14). Péro iñermanokuéra ndojoguaiete chupe. Haʼekuéra ndaijaʼéi hese ha ndaikatúi voi ni oñeʼẽ chupe. Ipyʼahatãiterei hikuái ha ovende Josépe tembiguáiramo. Upéi haʼekuéra heʼi itúvape peteĩ mymba ñarõ ojuka hague chupe (Gén. 37:4, 28, 31-33).

16, 17. Mbaʼéichapa José ohechauka oikoseha pyʼaguapýpe?

¹⁶ Jehová ovendesi Josépe, ha tiémpo rire oiko chugui primer minístro Egíptope, upe omandavéva faraón rire. Upéi ou peteĩ ñembyahýi tuicháva, ha Canaánpe ndaiporivéima ojeʼuvaʼerã. Upémarõ José ermanokuéra oho Egipto peve oheka hag̃ua hiʼupy, ha og̃uahẽvo upépe oñepresenta hikuái José renondépe. Péro haʼekuéra ndoikuaái chupe oñemonde rupi umi mburuvicha ehípsio oñemondeháicha (Gén. 42:5-7). José ikatúkuri oaprovecha oñevenga hag̃ua hesekuéra. Iñermanokuéra ningo iñañaitereivaʼekue hendive ha itúvandi, upéicharõ jepe haʼe odesidi operdona chupekuéra. Ohechakuaa rire hesekuéra okambia hague, José ojekuaauka chupekuéra ha upéi heʼi: ‘Ani pejepyʼapy térã pejahéi pendejehe. Ñandejárante chembouvaʼekue pene renonderã ikatu hag̃uáicha peikove.’ Upéi ‘oañuã ha ohetũ ipehẽnguekuérape ha hasẽjoa oñondive’ (Gén. 45:1, 5, 15).

¹⁷ Tiémpo rire, Jacob omano ha José ermanokuéra okyhyje haʼe oaprovechárõ g̃uarã oñevenga hag̃ua. Péro oikuaávo upéva, José ohechauka jey oikoseha pyʼaguapýpe. Ha hesay hováre heʼi chupekuéra: “Ani pejepyʼapy! Che añangarekóta penderehe ha pende raʼykuérare”. Hiʼarive “ombopyʼaguapy” iñermanokuérape ‘heʼívo ohayhuha chupekuéra’ (Gén. 50:15-21).

Umi mbaʼe oikovaʼekue ‘oñemoĩ ñanemboʼe hag̃ua’

18, 19. a) Mbaʼépa ñanemboʼe umi ehémplo jahechavaʼekue? b) Mbaʼépa jahecháta pe artíkulo oúvape?

¹⁸ Pablo ohai: ‘Opa mbaʼe ojeʼevaʼekue Ñandejára Ñeʼẽme, ojeʼe ñanerekomboʼerã. Ikatu hag̃uáicha ñanembarete ha ñandepyʼaguapy umi mbaʼe ojeʼéva rupive ha jareko esperánsa’ (Rom. 15:4). Añetehápe hetaiterei mbaʼe porã ñaaprende Jehová ehémplogui ha avei Abrahán, Isaac, Jacob ha José rembiasakuégui.

¹⁹ Mbaʼéichapa ñañeñandu jahechávo umi mbaʼe Jehová ojapóva ñaime porã jey hag̃ua hendive? Katuete ningo upéva ñanemomýi ñañehaʼãmbaite hag̃ua jaiko pyʼaguapýpe opavavéndi. Abrahán, Isaac, Jacob ha José rembiasakue ohechauka taʼyrakuéra katuete osegiha ituvakuéra ehémplo. Jahecha avei Jehová ovendesiha opavave oñehaʼãvape oiko porã hapichakuérandi. Pablo heʼi haguéicha, haʼe “Ñandejára ñanembopyʼaguapýva” (elee Romanos 15:33 ha 16:20). Pe artíkulo oúvape jahecháta mbaʼérepa Pablo pyʼỹinte heʼi tekotevẽha jaheka pyʼaguapy ha mbaʼéichapa ikatu jajapo upéva.

Mbaʼépa reaprende?

• Mbaʼépa ojapo Jacob oñemoĩ porã jey hag̃ua Esaú ndive?

• Mbaʼépa jajapovaʼerã jaagradeséramo Jehovápe umi mbaʼe ojapóvare ñaime hag̃ua pyʼaguapýpe hendive?

• Mbaʼépa ñanemboʼe Abrahán, Isaac, Jacob ha José rembiasakue?

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 23]

Mbaʼépa ojapo Jacob ojotopa mboyve Esaú ndive?