Lívro número 55 2 Timoteo

Ohai: Pablo

Moõpa ojehai: Roma

Arakaʼépa ojehaipa: áño 65 rupi Jesús ou rire

PABLO oĩ jey préso Rómape, péro koʼág̃a ijetuʼuve hendive. Koʼã mbaʼe oiko amo áño 65 rupi. Julio áño 64-pe Roma okaipamoʼã, upe táva orekovaʼekue 14 párte ha 10 voi okái. Tácito, peteĩ istoriadór Romaygua, heʼi mburuvicha Nerón ndaikatuihague ‘omokirirĩ umi heʼíva ko mbaʼe ojejapoukahague. Upévare anive hag̃ua oñemboja hese, Nerón omboja kristianokuérare ha oñepyrũ oñemboharái hesekuéra. Heta oĩ ndaijaʼéiva hesekuéra. Ojeʼe haʼekuéra ohapyhague pe táva ha hiʼarive ndaijaʼeiha hapichakuérare. Ojejahéi vaipaite hesekuéra ojejuka jave. Pór ehémplo, oñemoĩ hesekuéra mymba kaʼaguy pirekue ha ojepoi umi jagua ñarõme oñembosarái hag̃ua hesekuéra, oñemosaingo kurusúre, oñemoĩ chupekuéra jepeʼa ári, ojehapy ha ojeporu omyesakã hag̃ua pyharekue. Nerón omeʼẽ ikorapy ojejapo hag̃ua koʼã mbaʼe. Heta tapicha oiporiahuvereko anga chupekuéra, ojejuka reiete rupi. Koʼã mbaʼe oiko peteĩ tapicha ñaña oipotáguinte’.a

² Péicha ojepersegi aja kristianokuérape, Páblope ojegueraha jey kárselpe. Ojepykua ha ojepokua chupe kadénape. Oikuaa ndojepoimoʼãiha chugui, ojejukataha guei. Ndahetái umi ohóva hendápe. Oimeraẽva heʼíva kristianoha ojegueraha préso ha ojejahéi hese omano meve. Upévare Pablo omombaʼeterei peteĩ ermáno Efesoygua ohohaguére hendápe. Haʼe heʼi hese: ‘Ñandejára tohovasa Onesíforo ha hogayguápe, ou mantéva ombovevúi chéve che jehasa asy, ha notĩriva aimehaguére préso. Rómape og̃uahẽ riremínte, oñemoĩ voi chereka chejuhu peve’ (2 Tim. 1:​16, 17). Pablo oikuaa ojejukapotaitemaha, ha ohai: ‘Che, Cristo Jesús apóstol, Ñandejára chemboúva amoherakuã hag̃ua pe jeikovete ikatúva ñahaʼarõ Cristo Jesús rupi’ (1:1). Haʼe oikuaa oikove jeytaha oĩ hag̃ua Jesucristo ndive. Opredika umi táva tuichavéva rupi, Jerusalén guive Roma peve, ha ikatu voi og̃uahẽraʼe Espáñape (Rom. 15:​24, 28). Haʼe oñani ipahaite peve (2 Tim. 4:​6-8).

³ Pablo oiméne ohai ko kárta áño 65 rupi, ojejuka mboyvemi chupe. Timoteo opytáneraʼe Éfesope heʼihaguéicha chupe Pablo (1 Tim. 1:3). Koʼág̃a katu Pablo mokõi jey ojerure Timotéope pyaʼe oho hag̃ua hendápe, ha toraha hendive Marcos. Ojerure avei chupe ipóncho ha umi kuatiañeʼẽ ohejavaʼekue Tróaspe (2 Tim. 4:​9, 11, 13, 21). Upérõ ijetuʼu kristianokuérape, upévare ko kárta tuicha omokyreʼỹ ha omombarete Timotéope. Ha hetaiterei kristiánope omokyreʼỹma upe guive.

⁴ Umi mbaʼe ohechaukáva 1 Timoteo haʼeha Ñandejára Ñeʼẽ ohechauka avei 2 Timoteo ouha Ñandejáragui. Ymaite guive umi karai ohaíva lívro oiporu ha omombaʼe ko kuatiañeʼẽ, pór ehémplo Policarpo, síglo 2-peguare.

MBAʼÉICHAPA ÑANEPYTYVÕ

¹⁰ ‘Ñandejára Ñeʼẽ niko henyhẽ Ñandejára puʼakágui ha iporã’. Maʼerãpa ñanepytyvõ? Apóstol Pablo heʼi: ‘Ñamboʼe ha ñañemoñeʼẽ hag̃ua ñande rapichápe, ñaporohekomboʼe ha ñaporomoarandu hag̃ua hekopete. Upéicharõ, pe Ñandejárape omombaʼeguasúva noikotevẽmoʼãi mbaʼeve ojapo hag̃ua opa mbaʼe iporãva’ (3:​16, 17). Ko kuatiañeʼẽ ohechauka mbaʼérepa iporã ‘ñaporomboʼe’. Ñamombaʼéramo tekojoja ñañehaʼãta jajapo ko kuatiañeʼẽ heʼíva, ñamboʼe “hekópe añetegua” ha ñambovyʼa Ñandejárape. Éfeso ymaguarépe ha koʼág̃a avei oĩ umi ojapysakáva opaichagua ‘ñeʼẽ rei’ rehe. Haʼekuéra ‘oikuaaségui ohendu opavavépe, upéicharõ jepe arakaʼeve ndoikuaamoʼãi umi mbaʼe añeteguáva’. Nohenduséi “mbaʼeve iporãva”, upéva rangue ombyaty ijerére umi mboʼehára ohendukáva chupekuéra haʼekuéra ohendusévante (2:​15, 23; 3:7; 4:​3, 4). Ani hag̃ua ova ñanderehe ko múndo reko kyʼa, ndajahejaivaʼerã ‘pe mboʼepy marangatu’, jerovia ha mborayhu. Koʼág̃a oñekotevẽterei tapicha ‘omboʼekuaáva’ Timoteo oporomboʼehaguéicha. Jaguerohoryete umi oñehaʼãvape ‘omboʼe pyʼaporã reheve’ ha omosarambíva marandu porã. Haʼekuéra ‘oñemoñeʼẽ ha mbegue mbeguépe oporohekomboʼe’ (1:​13, JMP; 2:​2, 24, 25, BNP; 4:2).

¹¹ Pablo heʼi Timoteo oikuaahague Ñandejára Ñeʼẽ ‘imitã guive’, ohekomboʼe rupi chupe Loida ha Eunice. Ñande avei ñamboʼevaʼerã mitãnguérape la Biblia ‘imitã guive’. Péro, mbaʼépa ikatu jajapo jakakuaa rire jahecháramo nañanekyreʼỹveimaha yma guaréicha? Pablo heʼi ikatuha ñanekyreʼỹ jey Ñandejára puʼaka rupi. Upéva ‘ñanemombarete japorohayhu, ñaneakãguapy’ ha jajerovia añete hag̃ua. Pablo heʼi ‘pe ára pahápe’ heta ojehasa asytaha, oĩtaha heta mondaha ha oporojukáva ha omboʼéva japu rei. Upévare tekotevẽ enterove ‘ñaneakãguapy ha jajapopa porã ñane rembiapo Ñandejára rembiguáiramo’ (3:15; 1:​5-7; 3:​1-5; 4:5).

¹² Ñañehaʼãkena jahupyty pe jopói porãite (2:​3-7). Imanduʼávo ko mbaʼére Pablo oñeʼẽ pe Ñemoñare rehe: “Nemanduʼáke Jesucristo rehe. Haʼe niko David ñemoñare hína, ha opuʼã jevy vaʼekue omanóva apytégui. Péicha niko heʼi pe marandu porã che amoherakuãva”. Pablo ningo omoirũse pe Ñemoñarépe. Upéi hiʼag̃uívo ojejukataha ára, heʼi vyʼa pópe: ‘Ha koʼág̃a ahaʼarõ pe jeguaka Jesucristo, Hués hekojojáva, omoĩtava che akãre pe árape, che reko potĩ haguére. Ha ndahaʼemoʼãi chéve añónte omeʼẽtava. Omeʼẽta avei opa umi ipyʼaite guive ohaʼarõvape haʼe ou jevy’ (2:8; 4:8). Ovyʼaiténingo umi aréma oservíva Ñandejárape. Ñande katu koʼág̃a ñañehaʼãvaʼerã jaservi porã chupe ñahaʼarõ aja Jesucrístope. Pablo ojeroviahaguéicha ñande avei ikatu jajerovia. Haʼe heʼivaʼekue: “Haʼe chepeʼáne opa mbaʼe vaígui, ha chereraháne yvágape haʼe oisãmbyhyhápe. Toñemombaʼeguasu chupe opa ára! Amén” (4:18).

[Nóta]