“Hese ojeʼe vaʼekue hekojojaha”

RAHAB opuʼã pyharevete ha omañávo iventánarupi, ohecha umi ehérsito Israelgua oĩmaha hína Jericó ypýpe. Upéi oñepyrũ jey ojere hikuái upe siuda rehe ha yvytimbómante opuʼã ohóvo hapykuerikuéra. Rahab ohendu avei mbaʼéichapa orretumba pe murállare umi turupu.

Rahab oikuaa porãiterei pe siuda haʼe oikoha, oikuaa umi hénte oikóvape upépe, umi óga, negósio ha merkádo. Ha ohechakuaa umi hénte okyhyjetereiha ohechávo umi isrraelíta ojere káda día pe siudáre, ha ojepyʼapy hikuái ndoikuaáigui mbaʼépa oikóta. Péro Rahab ndokyhyjéi ni ndojepyʼapýi ohechávo upéva ni ohendúvo umi turupu.

Rahab róga ningo oja pe murállare, ha pe murálla ariete opyta iventána. Upe guive haʼe omaña umi isrraelítare ha siete diaháma ojere hikuái Jericó rehe. Péro pe siete diahápe idiferénte, haʼekuéra oñepyrũ voive ojere upe siudáre, ha umi soldádo apytépe ohecha avei oĩha umi saserdóte ombopúva turu ha ogueraha hína hikuái pe árka del pákto, orrepresentáva Ijára Jehová oĩha hendivekuéra. Rahab katu omosaingo peteĩ pióla pytã iventánape ha omaña mbaʼépa oiko okápe. Upe pióla omomanduʼa chupe haʼe ha ihentekuéra ikatuha ojesalva oñehundi vove upe siuda. Péro, ¿haʼe piko notraisionái hína ipuévlope ojapóvo upéicha? Nahániri, Jehová nopensái hese upéicha. Haʼe ohecha mbaʼéicha upe kuñataĩ ojerovia hese ipyʼaite guive. Ñahesaʼỹijomína iñepyrũ guive Rahab rembiasakue ha jahechami mbaʼépa ikatu ñaaprende chugui.

Rahab ningo peteĩ prostitúta vaʼekue, péro heta oĩ ndeʼiséiva upéva, ha heʼínte hese haʼe hague peteĩ kuñataĩ orekóva koty oalkiláva umi héntepe. Péro la Biblia ndeʼíri upéva, síno omombeʼu porã haʼe hague peteĩ kuña rekovai térã prostitúta (Josué 2:1; Hebreos 11:31; Santiago 2:25). Ikatu oime upe siudápe ndojehechavaíri raʼe umi kuña ombaʼapóvape upéicha. Upéicharõ jepe, Rahábpe oiméne omolesta ikonsiénsia upe mbaʼe ojapóvare. Jehová ningo ñandeapo voi jahechakuaa hag̃ua mbaʼépa oĩ porã ha mbaʼépa oĩ vai. Upéicha rupi oiméne Rahab oikuaa naiporãiha itraváho (Romanos 2:14, 15). Koʼág̃arupi avei oĩ heta kuña oĩva isituasiónpe, ha ndogustáiramo jepe chupe upe traváho, ojapómante omantene hag̃ua ifamíliape.

Katuete Rahab okambiase asy isituasión ha hiʼãne avei chupe ojeiko porãve Jericópe. Péro haʼe ohecha mbaʼéichapa umi hénte iviolénto, hekokyʼa ha oĩ voi orekóva rrelasión sexuál ifamíliandi térã umi animál ndive (Levítico 18:3, 6, 21-24). ¿Mbaʼérepa hetaite mbaʼe kyʼa ojejapo upépe? Pe témplope voi oñemboliga umi héntepe ojeprostitui hag̃ua, ha péicha omombaʼeguasu idioskuérape. Haʼekuéra oadora vaʼekue avei mokõi diós guaʼúpe, Baal ha Mólek, ha ohapy hikuái vívo umi mitã mimíme osakrifika hag̃ua koʼã taʼangápe.

Jehová oikuaa umi mbaʼe vaieta ojejapóva Canaánpe, upévare heʼi: ‘Pe yvy ou oñemongyʼapa; ha Che akastigáta chupekuéra, ha pe yvy ovomitáta umi ipype oikóvape’ (Levítico 18:25, ÑÑB). ¿Mbaʼéichapa okastigáta chupekuéra Ñandejára? La Biblia heʼi: “Mbeguekatúpe Haʼe omosẽta ohóvo umi tetãyguápe hetãnguéragui” (Deuteronomio 7:22). Ñandejára oprometéma vaʼekue voi omeʼẽtaha upe yvy Abrahán familiarépe, ha jaikuaaháicha “[Ñandejára] ndaikatúi ijapu” (Tito 1:2, ÑÑB; Génesis 12:7).

Péro oĩ heta tetã Jehová heʼi vaʼekue voi ohundietetaha (Deuteronomio 7:1, 2). Haʼe ningo hekojoja, ohusga hekoitépe ha ohecha mbaʼépa umi hénte oreko ipyʼapýpe. Ha omañávo umi Jericopegua rehe, oikuaa iñaña ha hekokyʼaitereiha hikuái (Génesis 18:25; 1 Crónicas 28:9). ¿Mbaʼéichapa oiméne Rahab oñeñandu oikuaávo isiuda oñehunditaha? Ndajaikuaái ningo mbaʼeichaitépa oñeñandúne raʼe, péro haʼe ohendu kuri mbaʼéichapa Jehová oipytyvõ umi isrraelítape. Rahab oikuaa Jehová oguenohẽ hague chupekuéra Egipto poguýgui ha ohundi hague iñenemigokuérape, haʼéramo jepe pe ehérsito tuicha ha ipoderosovéva oĩ vaʼekue upe tiémpope. Ha koʼág̃a ohendu umi isrraelíta oatakataha Jericó, ha umi hénte katu ni upeichavérõ nokambiái, síno osegi ‘naiñeʼẽrendúi’ (Hebreos 11:31).

Péro Rahab idiferénte chuguikuéra. Haʼe oiméne heta áñore ohendu umi mbaʼe Jehová ojapóva Israel rehehápe, ha ohecha ndojoguaieteha umi diós guaʼúpe omombaʼeguasúva umi Canaangua. Jehová odefende isiervokuérape, ndojopýi avavépe ni ndojapoukái chupekuéra umi mbaʼe vai, upéva rangue oipytyvõ chupekuéra oiko hag̃ua hekópe. Avei Jehová omombaʼe kuñanguérape ha ni mbaʼevéicharõ ndojeruremoʼãi ojeporu térã oñevende hag̃ua chupekuéra ni ojehuga hag̃ua hesekuéra, oñemombaʼeguasu hag̃ua Chupe. Rahab ohendúvo umi Israelgua og̃uahẽmaha rrío Jordán ypýpe ha ojepreparamaha oataka hag̃ua, oiméne ombyasy oikuaágui mbaʼépa oikóta ipuévlore. Péro, ¿mbaʼéichapa Jehová ohecha Rahábpe? ¿Ojesarekópa umi mbaʼe orekóvare ipyʼapýpe?

Koʼág̃arupi oĩ avei heta kuña ombaʼapóva Rahab ombaʼapo haguéicha ha oñeñandu vaíva umi mbaʼe ojapóvare, ndovyʼái, ojeapoʼi chupekuéra ha oñeñandu ndovaleiha mbaʼeverã. Péro Rahab rembiasakue tuicha ombopyʼaguapy umi oñeñandúvape péicha. ¿Mbaʼérepa? Ohechaukágui Jehová ojepyʼapyha avei hesekuéra. Umi kuña hekovaíva imanduʼa vaʼerã ko mbaʼe iñimportántevare: ivaietereíramo jepe umi mbaʼe jajapóva, Ñandejára “noĩri mombyry ñandehegui” (Hechos 17:27, ÑÑB). Ñandejára oĩ ñande ykére ha oipytyvõse umi ojeroviávape hese. ¿Mbaʼépa ojapo raʼe Rahab?

Umi oikóva Jericópe okyhyje oĩrõ g̃uarã espía ijapytepekuéra. Péro peteĩ díape, umi isrraelíta oho mboyve ojere Jericó rehe, mokõi kuimbaʼe og̃uahẽ Rahab rógape, koʼãva ningo espía Israelgua ha og̃uahẽ upépe opyta hag̃ua oke, ndahaʼéi oñeno hag̃ua Rahab ndive. Upépe ningo pyʼỹinte voi og̃uahẽ umi hénte deskonosído, upévare haʼekuéra opensa avave ndosospechamoʼãiha hesekuéra. Péro Rahab iletráda ha pyaʼe opilla mbaʼépa la oikóva.

Josué ningo upe omoakãva pe ehérsito isrraelíta, ha haʼe omondo umi mokõi espíape. Haʼekuéra oho ovichea pe siuda oikuaa hag̃ua moõitépa ikangyve hikuái. Josué oikuaase mbaʼeichaguápa umi kuimbaʼe oñorairõtava ikontrapekuéra. Ha oiméne Jericó haʼe rakaʼe pe siuda ipoderosovéva oĩva Canaánpe, ha chupekuéra raẽvete umi isrraelíta oatakase. Umi espía oikuaa peteĩ prostitúta rógape ohoha jepi voi opaichagua tapicha, ha ikatuha ohendu ojeʼérõ upérupi peteĩ mbaʼe ikatúva oipytyvõ chupekuéra. Upévare og̃uahẽ hikuái Rahab rógape.

Rahab “orresivi porã” chupekuéra (Santiago 2:25, NM). Haʼe oiméne osospecha raʼe maʼerãpa umi kuimbaʼe oho upe siudápe, upéicharõ jepe opermiti chupekuéra opyta hógape. Ikatu oime Rahab ojapo raʼe upéicha oaprendesevégui Ñandejára Jehovágui.

Upeichaháguinte, og̃uahẽma katu oúvo pe rréi Jericopegua rembiguaikuéra. Ojeʼéma upérupi Rahab rógape oĩha mokõi espía Israelgua. ¿Mbaʼépa ojapo Rahab? Haʼe oikuaa porã ikatuha ojejuka chupe ha ihentekuérape otraisionáramo ipuévlope ha oprotehéramo umi espíape. Péro oikuaa avei Jehová ombouha koʼã kuimbaʼépe ha haʼe oñangarekoha isiervokuérare, upévare opyta porã koʼág̃a Rahábpe oñemoĩ hag̃ua Jehová ykére.

Rahab ningo ikatupyry ha pyaʼe voi opensa mbaʼéichapa omokañýta umi espíape: ohupi chupekuéra pe terrásape ha omoinge chupekuéra umi líno rakã guýpe, omoĩ vaʼekue upépe ombopiru hag̃ua. Upéi heʼi pe rréi mensaherokuérape: ‘Añetehápe ou kuri mokõi kuimbaʼe che rendápe, che katu ndaikuaái kuri moõguápa hikuái. Ha pe táva rokẽ oñemboty mboyve, ko kaʼaru pytũme, umi kuimbaʼe osẽma ha ndaikuaái moõpa oho raʼe hikuái. Pyaʼéna tapeho hapykuéri pehupyty hag̃ua chupekuéra’ (Josué 2:4, 5, ÑÑB). Ñañeimahinamína mbaʼéichapa Rahab omaña porã hesekuéra heʼívo koʼã mbaʼe, oiméne okyhyjeterei ojepillárõ g̃uarã. Péro, ¿ohechakuaápa raʼe upéva umi mensahéro?

Haʼetépe ndopillái hikuái, ha pyaʼe porã osẽ oho rrío Jordán gotyo (Josué 2:7). Oiméne Rahab tuicha ipyʼaguapy upe rire. Péicha haʼe sapyʼaitépe ombotavy umi kuimbaʼe ndorekóivape derécho oikuaávo moõpa oĩ umi mokõi espía ojukaséva hikuái. Rahab ipyʼaguasu ha osalva Jehová rembiguaikuérape.

Upéi Rahab odipara oho pe terrásape umi espía rendápe ha omombeʼu chupekuéra mbaʼépa ojapo. Péro ndahaʼéi upéva añónte, omombeʼu avei peteĩ mbaʼe oipytyvõtava umi kuimbaʼépe. Heʼi chupekuéra umi hénte Jericopegua okyhyjetereiha umi isrraelítagui, oryrýi osusũ hikuái oikuaávo ohundiseha upe siuda. ¡Oiménepa ovyʼaite umi mokõi isrraelíta ohendúvo umi kananéo iñañaitéva okyhyjeha Jehovágui, oikuaávo mbaʼeichaitépa haʼe Ipoderóso! Upéi Rahab heʼi peteĩ mbaʼe ohechaukáva mbaʼeichaitépa ojerovia Jehováre. Haʼe heʼi: ‘Jehová pende Jára ningo yvága ha yvy Jára’ (Josué 2:11, NM). Ohendu rire mbaʼe mbaʼépa ojapo Jehová Israel rehehápe, haʼe ohechakuaa ndaiporiha ótro Diós haʼeichagua, upévare odesidi ojerovia hese.

Rahab oikuaa porã Jehová katuete oipytyvõtaha ipuévlope ojagarra hag̃ua Jericó. Upévare ojerure umi espíape oiporiahuverekomi hag̃ua chupe ha ihentekuérape. Umi kuimbaʼe heʼi operdonataha Rahábpe, péro haʼe ndeʼíri vaʼerã avavépe upe ojapo vaʼekue ha omosaingo vaʼerã peteĩ pióla pytã iventánape, oĩva pe murálla ariete. Upéicha umi soldádo ikatúta oprotehe chupe ha ihentekuérape oataka vove hikuái Jericó (Josué 2:12-14, 18).

Rahab ehémplo ñanemboʼe peteĩ mbaʼe iñimportánteva. La Biblia heʼi porã ‘jajeroviaha ñahendu rire pe marandu’, ha upeichaite ojapo vaʼekue Rahab (Romanos 10:17, NM). Haʼe ohendu mbaʼéichapa Jehová hekojoja ha ipoderóso, ha upévare ou ojerovia hese. Ñande katu koʼág̃a hetaiteve mbaʼéma jaikuaa Jehovágui, upévare káda uno ñañeporandu vaʼerã: “¿Añehaʼãmbaitépa aikuaa porãve Jehovápe? ¿Chepytyvõtapa umi mbaʼe aaprendéva la Bíbliape ajerovia mbareteve hag̃ua Ñandejárare?”.

Rahab oñepyrũ okalkula mbaʼéichapa ikatu osalva umi espíape, upe rire omosaingo peteĩ pióla iventánape, ikatu hag̃uáicha oguejy upérupi umi espía ha upéi oho hag̃ua nórte gotyo okañy umi sérro paʼũme. Umírupi oĩ heta kuéva ikatuhápe okañy hikuái umi ojukasévagui chupekuéra. Ha umi soldádo Jericopegua oho rire, osẽ hikuái upégui ha oho jey umi ótro isrraelíta rendápe, omombeʼu hag̃ua chupekuéra umi mbaʼe heʼi vaʼekue Rahab.

Upe riremínte, Jehová ojoko pe y oĩva rrío Jordánpe, ikatu hag̃uáicha umi isrraelíta ohasa yvýrupi trankílo porã (Josué 3:14-17). Oikuaávo upéva umi Jericopegua, okyhyjevéntema. Péro Rahábpe upéva omokyreʼỹve rei ha ovyʼa odesidi haguére ojerovia Jehováre.

Upépe umi isrraelíta oñepyrũ ojere Jericó rehe. Seis día aja ojere, una ves káda día. Péro pe siete diahápe ndojapói hikuái upéicha. Jaʼéma haguéicha ko artíkulo oñepyrũvo, pyharevete oñepyrũma ojere hikuái pe siudáre, ha ndahaʼéi una ves añónte, síno oho rei hese (Josué 6:15). ¿Mbaʼe piko oiko ajeve ojapo hikuái upéicha?

Umi soldádo isrraelíta ojere siete vése pe siuda rehe, ha upéi opytaite sapyʼa ha nombopuvéi umi turu, okirirĩete hikuái. Jericópe oiméne umi hénte ndoikuaái mbaʼépa ojapóta, okyhyjeterei hikuái. Upeichaháguinte, Josué oseñea umi isrraelítape ha oñepyrũ osapukái hikuái. ¡Hatãiterei ningo osapukái! Péro upévante ojapo hikuái. Oiméne umi guárdia oĩva umi murálla ári heʼijoa: “¿Mbaʼe piko koʼãva la ojaposéva?”. Péro upeichaháguinte umi murálla ojejapóva itágui oñepyrũ okacha vaipa, upéi otiri ohóvo ha hoʼapaitéma katu. Yvytimbómante omopuʼã pe murálla hoʼávo. Péro opa rire pe yvytimbo, ohecha hikuái peteĩ párte pe murálla ndoʼái hague. Jehová oprotehe Rahab róga. ¡Ñañeimahinamína mbaʼéichapa oñeñandúne raʼe ko kuñataĩ ojerovia mbaretetéva ohechakuaávo Ñandejára oprotehe hague chupe ha ihentekuérape! (Josué 6:10, 16, 20, 21.)a

Umi isrraelíta omombaʼeterei Rahábpe ohechakuaávo mbaʼéichapa ojerovia ipyʼaite guive. Ohechárõ guare hóga añoite opyta hague, ontende hikuái Jehová oĩha hendive ha oproteheha chupe. Rahab ha ihentekuéra añoite ojesalva oñehundírõ guare umi hénte aña oikóva Jericópe. Upe rire, umi isrraelíta oheja Rahábpe oiko ijypypekuéra, ha tiémpo rire omenda peteĩ kuimbaʼe héravare Salmón ha upéi ifamília hikuái peteĩ mitãkuimbaʼe, hérava Boaz. Ko kuimbaʼe ojerovia mbarete avei Jehováre ha omenda peteĩ moavítare, hérava Rut (Rut 4:13, 22).b Ha iporãveha katu, rréi David ha Jesucristo ou ifamiliarégui (Josué 6:22-25; Mateo 1:5, 6, 16).

Rahab rembiasakue ñanemboʼe Jehová omombaʼetereiha entéro yvypórape, ndoapoʼíri avavépe ha oikuaaha ñande pyʼapýpe oĩva. Ha ohechakuaávo michĩmi jepe jajeroviaha hese, Rahab ojapo haguéicha, ovyʼaiterei voi. Rahab ojerovia mbarete rupi, ojesalva. Heʼiháicha la Biblia: “Hese ojeʼe vaʼekue hekojojaha, orresivi porã rupi umi mensahérope” (Santiago 2:25, NM). ¡Iporãite vaʼerã ñande jasegíramo iñehémplo!