‘Mì to Nukọnzindo Nado Nọ Jona Mìnọzo’
“Mì sọ nọ sinyẹnlin hẹ mìnọzo, mì nọ jona mìnọzo.”—KỌLỌSINU LẸ 3:13.
1. (a) To whenuena Pita na ayinamẹ dọ mí ni jona mẹdevo lẹ “kakajẹ whla ṣinawe,” naegbọn ewọ sọgan ko lẹndọ emi jọmẹ? (b) Etẹ dọ wẹ Jesu te to whenuena e dọ dọ mí dona jonamẹ ‘kakajẹ whla kandegbantọ́n-nukun-awe’?
“OKLUNỌ whla nẹmu wẹ mẹmẹsunnu ṣie na waylan do ogo e, bọ yẹn na jona ẹn? Kaka jẹ whla ṣinawe?” (Matiu 18:21) Pita sọgan ko lẹndọ emi jọmẹ taun po linlẹn etọn po. To whenẹnu, aṣa labbinu lẹ tọn dọ dọ mẹde ma dona dlẹnkan jona tọn hugan whla atọ̀n na ylando dopolọ gba.a Enẹgodo, lẹnnupọn do lehe Pita yin pipaṣa do ji to whenuena Jesu gblọn dọ ‘Yẹn ma dọ hlan we, dọ, kakajẹ whla ṣinawe gba: adavo kakajẹ whla kandegbantọ́n-nukun-awe’ [enẹ wẹ yin ṣinawe donu ao e lán ṣinawe] (Matiu 18:22) Dọvọdọ ṣinawe tọn sọzẹn hẹ “madosọha.” To pọndohlan Jesu tọn mẹ, diblayin dọ dogbo de matin na sọha he Klistiani de dona jona mẹdevo lẹ gba.
2, 3. (a) Etẹwẹ yin delẹ to ninọmẹ he mẹ e sọgan taidi nuhe sinyẹnawu nado jona mẹdevo lẹ te? (b) Naegbọn mí sọgan tindo jide dọ e yin na dagbe hugan mítọn nado jona mẹdevo lẹ?
2 Nalete, ayinamẹ enẹ yíyí-do-yizan mẹ ma nọ bọawu to whepoponu gba. Mẹnu to mí mẹ wẹ ma ko tindo numọtolanmẹ adi tọn to whenue yè hẹn homẹgble mí? Vlavo mẹde he hiẹ dejido ko dè aṣli de hia. (Howhinwhẹn lẹ 11:13) Hodidọ nulunọ họntọn vivẹ de tọn sọgan ko ‘sọ́ we taidi sisọ ohi de tọn.’ (Howhinwhẹn lẹ 12:18) Yasanamẹ zẹjlẹgo sọn mẹde he hiẹ yiwanna kavi dejido de dè sọgan ko hẹn awugble he siso lẹ wá. To whenuena onú mọnkọtọn lẹ jọ, nuyiwa jọwamọ tọn mítọn sọgan yin nado tindo numọtolanmẹ homẹgble tọn. Mí sọgan yin whinwhan nado doalọtena hodidọ hẹ mẹhe huwhẹ lọ, yèdọ eyin e yọnbasi nado dapana omẹ lọ pete. E sọgan taidi dọ, nado jona omẹ lọ, na na dotẹnmẹ ẹn nado yì ma jiya na awugblenamẹ he e hẹn wá mí ji. Ṣogan, gbọn mẹhẹndohomẹ dali, mí nọ gbleawuna mídelẹ.
3 Enẹwutu Jesu plọn mí nado jonamẹ—“whla [kandegbantọ́n-nukun-awe, NW ].” Po jide po nuplọnmẹ etọn lẹ ma na wazọ́n na awugble mítọn gbede. Nuhe e plọnmẹ lẹpo wá sọn Jehovah, ‘Mẹhe to mí plọn nado duale’ dè. (Isaia 48:17; Johanu 7:16, 17) Sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe, e dona yin alenu na mí nado jona mẹdevo lẹ. Whẹpo mí nido dọhodo nuhewutu mí dona jonamẹ podọ lehe mí sọgan wà mọ do ji, e sọgan yin alọgọnamẹnu nado hẹn nuhe jona yin po nuhe e mayin po họnwun jẹnukọn whẹ́. Linlẹn jona tọn mítọn tintindo sọgan tindo nuyiwa delẹ hẹ nugopipe mítọn nado jonamẹ to whenuena mẹdevo lẹ ṣinuwa do mí.
4. Etẹwẹ jijona mẹdevo lẹ ma zẹẹmẹdo, ṣigba nawẹ jona yin zẹẹmẹ basina do?
4 Jijona mẹdevo lẹ na whẹhuhu mẹdetiti tọn lẹ ma zẹẹmẹdo dọ mí kẹalọyi kavi yí nukunpẹvi do pọ́n nuhe yé ko wà lọ gba; mọdopolọ e ma zẹẹmẹdo dọ mí to dotẹnmẹ na mẹdevo lẹ nado nọ dè mí pò gba. To popolẹpo mẹ, eyin Jehovah jona mí, ewọ na nugbo tọn ma to zínpinpẹn ylando mítọn lẹ tọn depò gba, podọ ewọ ma na dike na gbẹtọvi ylandonọ lẹ ni gbidi lẹblanu etọn sẹ̀ gba. (Heblu lẹ 10:29) Sọgbe hẹ Insight on the Scriptures, jona yin zẹẹmẹ basina taidi “nuyiwa jijona whẹhutọ de; alọdotena numọtolanmẹ mẹhẹndohomẹ tọn hlan ẹn na nuṣiwa etọn wutu podọ jiwinwọn alọsọakọn nado yí ahọsu lẹpo go.” (Bladopọ 1, weda 861)b Biblu wleawuna dodonu dolido lẹ na mí nado jona mẹdevo lẹ.
Naegbọn Yè Nado Jona Mẹdevo Lẹ?
5. Whẹwhinwhẹ́n nujọnu tọn nado jona mẹdevo lẹ tẹwẹ yin didohia to Efesunu lẹ 5:1 mẹ?
5 Whẹwhinwhẹ́n tangan de nado jona mẹdevo lẹ yin didohia to Efesunu lẹ 5:1 mẹ dọmọ: “Enẹwutu mì yin mẹhodotọ Jiwheyẹwhe tọn di ovi yiwanna lẹ.” To linlẹn tẹ mẹ wẹ mí dona “yin mẹhodotọ Jiwheyẹwhe tọn” te? Hogbe lọ “enẹwutu” blá hodidọ wefọ he jẹnukọn lọ tọn dopọ dọmọ: “Mì nọ wadagbe hlan mìnọzo, mì do homẹmimiọn, mì nọ jo ylando mìnọzo tọn, yèdọ dile Jiwheyẹwhe to Klisti mẹ ko jona mì do.” (Efesunu lẹ 4:32, wekun flinflin lẹ yin mítọn) Mọwẹ, to whenuena e jẹ jonamẹ ji, mí dona yin mẹhodotọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Dile visunnu pẹvi de nọ tẹnpọn nado taidi otọ́ etọn pẹpẹ do, mọwẹ míwlẹ, taidi ovi lẹ he Jehovah yiwanna taun, dona jlo nado taidi Otọ́ jonamẹtọ olọn mẹ tọn mítọn do. Lehe e dona hẹn ahún Jehovah tọn jaya do sọ nado pọ́n odò hlan sọn olọn mẹ bo mọ ovi aigba ji tọn etọn lẹ to tintẹnpọn nado taidi ewọ gbọn jijona ode awetọ dali!—Luku 6:35, 36; yijlẹdo Matiu 5:44-48 go.
6. To aliho tẹ mẹ wẹ vogbingbọn daho de tin to jona Jehovah tọn po mítọn po ṣẹnṣẹn te?
6 Nugbo wẹ dọ, mí ma sọgan jonamẹ mlẹnmlẹn dile Jehovah nọ basi do gba. Ṣigba whẹwhinwhẹ́n enẹ tọn wutu wẹ mí dona nọ jona ode awetọ. Lẹnnupọn deji: Vogbingbọn daho de tin to jona Jehovah tọn po mítọn po ṣẹnṣẹn. (Isaia 55:7-9) To whenuena mí jona mẹhe ko wà ylando do mí lẹ, e nọ saba yin po nukundido lọ po dọ e ya wẹ o kavi e dẹn mí sọgan tindo nuhudo nukundagbe yetọn tọn gbọn jijona mí dali. Po gbẹtọvi lẹ po, e nọ saba yin whẹho ylandonọ ni jona ylandonọ lẹ tọn. Ṣigba, to whẹho Jiwheyẹwhe tọn mẹ, jona nọ saba yin aliho dopo tọn. Ewọ nọ jona mí, ṣigba míwlẹ ma tindo nuhudo nado jona ẹn gbede gba. Eyin Jehovah, mẹhe ma nọ wà ylando, sọgan jona mí mlẹnmlẹn po owanyi po sọmọ, be mí gbẹtọvi ylandonọ lẹ ma dona tẹnpọn nado jona ode awetọ ya?—Matiu 6:12.
7. Eyin mí gbẹ́ nado jona mẹdevo lẹ to whenuena dodonu tin na lẹblanu, nawẹ e sọgan yí onú agọ̀ wà do haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah ji do?
7 Dehe tlẹ yin nujọnu hugan, eyin míwlẹ gbẹ́ nado jona mẹdevo lẹ to whenuena whẹwhinwhẹ́n tin na lẹblanu, e sọgan yinuwa jẹagọdo haṣinṣan mítọn titi hẹ Jiwheyẹwhe. Jehovah ma nọ biọ dọ mí ni jona ode awetọ poun gba; e nọ donukun dọ mí ni wàmọ. Sọgbe hẹ Owe wiwe lẹ, adà mẹwhinwhan tọn mítọn nado nọ jonamẹ wẹ yindọ na Jehovah nido sọgan jona mílọsu kavi na ewọ ko jona mí wutu. (Matiu 6:14; Malku 11:25; Efesunu lẹ 4:32; 1 Johanu 4:11) Whelọnu lo, eyin, míwlẹ ma jlo nado jona mẹdevo lẹ to whenuena whẹwhinwhẹ́n dolido lẹ tin nado wàmọ, na nugbo tọn be mí sọgan donukun jona mọnkọtọn sọn Jehovah dè ya?—Matiu 18:21-35.
8. Naegbọn jonamẹtọ yinyin nọ wazọ́n na dagbe mítọn?
8 Jehovah nọ plọn omẹ etọn lẹ ‘aliho dagbe lọ to ehe ji yé dona zinzọnlin te.’ (1 Ahọlu lẹ 8:36) To whenuena e plọn mí nado jona ode awetọ, mí sọgan tindo jidide dọ ewọ tindo ojlo dagbe mítọn to ahún mẹ. Po whẹwhinwhẹ́n dagbe po Biblu dọna mí nado “jotẹn hlan homẹgble.” (Lomunu lẹ 12:19) Mẹhẹndohomẹ yin agbàn pinpẹn de nado hẹn to gbẹzan mẹ. To whenuena mí jotẹndona ẹn, e nọ duto linlẹn mítọn ji pete, dè jijọho mítọn pò, bo nọ glọnalina ayajẹ mítọn. Homẹgble whenu dindẹn tọn, taidi awuwhàn, sọgan tindo nugandomẹgo ylankan do agbasalilo mítọn ji. (Howhinwhẹn lẹ 14:30) Podọ dile míwlẹ to jujugbọn ehe lẹpo mẹ, whẹhutọ lọ sọgan to yìyì etọn madoayi ninọmẹ mítọn go! Mẹdatọ owanyinọ mítọn yọnẹn dọ mí tindo nuhudo nado jona mẹdevo lẹ to gbangba e mayin na alè yetọn kẹdẹ gba ṣigba na mítọn titi ga. Na nugbo tọn, ayinamẹ Biblu tọn nado jonamẹ yin, ‘aliho dagbe lọ he ji yè dona zinzọnlin te.’
“Mì nọ Sinyẹnlin hẹ Mìnọzo”
9, 10. (a) Ninọmẹ nankọ lẹ wẹ ma biọ jonamẹ nujọnu tọn lẹ dandan? (b) Etẹwẹ hodidọ lọ “mì sọ nọ sinyẹnlin hẹ mìnọzo” na ayinamẹ etọn?
9 Awugble agbasa tọn lẹ sọgan bẹsọn awugble kleun lẹ ji jẹ sisosiso lẹ ji, podọ e mayin popolẹpo yetọn wẹ biọ ayidonugo dopolọ lẹ gba. E yin nudopolọ po awugble numọtolanmẹ tọn lẹ po—awugble delẹ nọ siso hugan devo lẹ. Be mí dona nọ hẹn awugble kleun kleun he mí jiya etọn to haṣinṣan mítọn hẹ mẹdevo lẹ mẹ zun whẹho daho lẹ wẹ ya? Homẹgble kleun kleun lẹ, po adidohomẹnamẹ kleun kleun lẹ po yin apadewhe gbẹzan tọn podọ ma biọ jona nujọnu tọn taun dandan gba. Eyin mí yin yinyọnẹn taidi mẹde he nọ gbẹkọ mẹdevo lẹ go na flumẹjijẹ vude lẹ podọ mẹhe to whenẹnu nọ kudeji dọ yé dona vẹvẹ whẹpo mí nido yinuwa hẹ yé to aliho dagbe mẹ, mí sọgan hẹn yé po huhlọn po nado nọ họ́ yede eyin yé wá tin po mí po—kavi nado nọla na mí!
10 Kakatimọ, e pọnte hugan nado “tindo yinkọ dagbe na lẹnpọn dagbenọ-yinyin.” (Filippinu lẹ 4:5, Phillips) Taidi nudida gbẹ̀te mapenọ he to sinsẹ̀n abọ́ to abọ́ go lẹ, sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe mí sọgan donukun dọ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ mẹmẹsunnu mítọn lẹ sọgan hẹn homẹgblena mí, bọ míwlẹ lọsu sọgan wà onú dopolọ do yé. Kọlọsinu lẹ 3:13 na avase mí dọmọ: “Mì sọ nọ sinyẹnlin hẹ mìnọzo.” Hodidọ enẹ do linlẹn linsinsinyẹn tintindo hẹ mẹdevo lẹ hia, awujijona nuhe mí gbẹwanna to yé mẹ kavi walọ he mí sọgan mọ taidi homẹhẹngblenu tọn lẹ. Linsinsinyẹn po homẹfa mọnkọtọn po sọgan gọalọna mí nado pehẹ awugble flinflin he mí tindo to nuyiwa mítọn hẹ mẹdevo lẹ mẹ—to ma hẹn jijọho agun lọ tọn gble mẹ.—1 Kọlintinu lẹ 16:14.
Whenuena Awugble lẹ Siso
11. To whenuena mẹdevo lẹ wà ylando do mí, etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado jona yé?
11 Ṣigba, etẹwẹ eyin mẹdevo lẹ wà ylando do mí, he hẹn awugble ayidego tọn wá? Eyin ylando lọ ma sinyẹn sọmọ, mí sọgan tindo awusinyẹnnamẹnu pẹvide nado yí ayinamẹ Biblu tọn nado ‘nọ jona mìnọzo’ do yizan mẹ. (Efesunu lẹ 4:32) Awuwiwle mọnkọtọn nado jonamẹ tin to kọndopọmẹ hẹ hogbe gbọdo Pita tọn lẹ dọmọ: “Hú onú lẹpo, mì ni tindo owanyi he hunzo to mìde ṣẹnṣẹn; na owanyi nọ ṣinyọnnudo ylando susu.” (1 Pita 4:8) Hinhẹn do ayiha mẹ dọ mílọsu yin ylandonọ lẹ nọ gọalọna mí nado kẹalọyi nuṣiwa mẹdevo lẹ tọn. Gbọnmọ dali eyin mí jonamẹ, mí nọ gbọ̀ mẹhẹndohomẹ ni yì kakati nado to nulẹnpọndeji. Taidi kọdetọn de, haṣinṣan mítọn hẹ whẹhutọ lọ sọgan nọ ma jiya awugble dẹn-to-aimẹ tọn de, podọ mí sọ nọ gọalọ nado basi hihọ́ na jijọho họakuẹ agun lọ tọn. (Lomunu lẹ 14:19) To madẹnmẹ, oflin nuhe e wà tọn sọgan busẹ sọn aimẹ mlẹnmlẹn.
12. (a) Afọdide tẹwẹ mí sọgan tindo nuhudo nado ze nado sọgan jona mẹde he ko gbleawuna mí sisosiso? (b) Nawẹ ohó Efesunu lẹ 4:26 tọn lẹ dohia dọ mí dona yawu didẹ whẹho lẹ gbọn?
12 Ṣigba, etẹwẹ, eyin mẹde wà ylando do mí to aliho sinsinyẹn mẹ, bo gbleawuna mí sisosiso? Di apajlẹ, họntọn dejido de sọgan ko hẹn aṣli mẹdetiti tọn he hiẹ dọna ẹn zun yinyọnẹn. Hiẹ nọ tindo numọtolanmẹ awugble sisosiso tọn, yin winyando, bo yin didehia. Hiẹ ko tẹnpọn nado wọnji e go, ṣigba whẹho lọ ma jlo na yì gba. To whẹho mọnkọtọn mẹ, hiẹ sọgan jlo nado ze afọdide delẹ nado didẹ̀ nuhahun lọ, vlavo gbọn hodidọ na whẹhutọ lọ dali. Nuyọnẹnnu de wẹ e yin nado wà ehe whẹpo whẹho lọ nido ylan deji. Paulu dotuhomẹna mí dọmọ: “Eyin mì gblehomẹ, mì waylando blo [enẹwẹ yin, gbọn mẹhẹndohomẹ kavi nuyiwado homẹgble mítọn ji dali]; mì sọ dike owhè biọ do homẹgble mìtọn ji blo.” (Efesunu lẹ 4:26) Ayinamẹ Paulu tọn sọ tindo huhlọn taun eyin mí gbadopọnna nugbo lọ dọ to Juvi lẹ ṣẹnṣẹn, họyìyì owhè tọn nọ dohiagona vivọnu azán de tọn po bẹjẹeji yọyọ de tọn po. Enẹwutu, avase lọ wẹ yindọ: Gbowhẹ̀ to afọdopolọji!—Matiu 5:23, 24.
13. To whenuena mí dọnsẹpọ mẹde he ko huwhẹ do mí, etẹwẹ dona yin yanwle mítọn, podọ ayinamẹ tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna mí nado jẹ e kọ̀n?
13 Nawẹ hiẹ dona dọnsẹpọ whẹhutọ lọ gbọn? “Dín jijọho, bosọ nọ doafọna ẹn,” wẹ 1 Pita 3:11 dọ. Yanwle towe, to whelọnu, mayin nado do homẹgble hia gba ṣigba nado basi jijọho hẹ mẹmẹsunnu towe. Nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n, e yọ́n hugan nado dapana hogbe po awusọhia fifiẹ tọn lẹ po; ehelẹ sọgan hẹn gbeyiyi dopolọ wá sọn omẹ awetọ dè. (Howhinwhẹn lẹ 15:18; 29:11) To yidogọ mẹ, dapana hodidọ zẹjlẹgo lẹ taidi, “Hiẹ saba . . .!” kavi, “Hiẹ ma nọ . . .!” Hodidọ zẹjlẹgo mọnkọtọn lẹ sọgan hẹn ẹn nado lẹzun avunhona ede tọ́ poun wẹ. Kakatimọ, gbọ na hogbe towe lẹ po awusọhia nukunmẹ towe tọn po ni dohia dọ hiẹ jlo nado didẹ whẹho he gbleawuna we sisosiso lọ. Yin nujikudonọ to zẹẹmẹ bibasina nuhe yin numọtolanmẹ towe gando nuhe jọ lọ go tọn mẹ. Na dotẹnmẹ omẹ awetọ nado basi zẹẹmẹ nuyiwa etọn lẹ tọn. Dotoai na nuhe e tindo nado dọ. (Jakobu 1:19) Dagbe tẹwẹ enẹ na wà? Howhinwhẹn lẹ 19:11 basi zẹẹmẹ dọmọ: “Zìnzìn gbẹtọ tọn hẹn ẹn whleawu nado gblehomẹ; gigo etọn sọ wẹ nado dèkọ̀ sọn ylanwa go.” Nukunnumọjẹ numọtolanmẹ omẹ diẹ tọn lẹ po whẹwhinwhẹ́n na nuyiwa etọn lẹ po mẹ sọgan dè linlẹn po numọtolanmẹ agọ̀ lẹ po hlan ẹn sẹ̀. To whenuena mí dọnsẹpọ ninọmẹ lọ po yanwle nado hẹn jijọho wá tọn po bosọ hẹn walọ enẹ go, e họnwun dọ nukunnumamọjẹnumẹ depope sọgan yin pọngbọ hẹnwa na, ovẹvivẹ he sọgbe lẹ na yin bibasi, bọ jona na yin kandlẹnna.
14. To whenuena mí jona mẹdevo lẹ, to linlẹn tẹ mẹ wẹ mí dona wọnji te?
14 Be jijona mẹdevo lẹ zẹẹmẹdo dọ mí dona wọnji nuhe jọ lọ go na nugbo tọn wẹ ya? Flin apajlẹ Jehovah lọsu titi tọn to whẹho ehe mẹ, dile e yin hodọdeji to hosọ he jẹnukọn lọ mẹ do. To whenuena Biblu dọ dọ Jehovah wọnji ylando mítọn lẹ go, ehe ma zẹẹmẹdo dọ ewọ ma penugo nado flin yé gba. (Isaia 43:25) Kakatimọ, e wọnji to linlẹn lọ mẹ dọ tlolo he e jonamẹ, ewọ ma sọ nọ hia ylando enẹlẹ dokọna mí to ojlẹ sọgodo tọn delẹ mẹ bà. (Ezekiẹli 33:14-16) Mọdopolọ, nado jona gbẹtọ hatọ lẹ ma zẹẹmẹdo na dandan tọn dọ mí ma na penugo nado flin nuhe yé wà gba. Ṣigba, mí sọgan wọnji to linlẹn lọ mẹ dọ mí ma hia ẹ dokọna whẹhutọ lọ kavi hẹn ẹn wá oflin mẹ to sọgodo gba. Gbọnmọ dali whẹho lọ ko yin didọgbò, e ma na sọgbe nado to didọ ẹ pé; mọjanwẹ e ma na sọgbe hẹ owanyi nado dapana whẹhutọ lọ mlẹnmlẹn gba, bo na to nuyiwa hẹ ẹ taidi mẹdesẹ gba. (Howhinwhẹn lẹ 17:9) Na nugbo tọn, e sọgan yí ojlẹ delẹ na haṣinṣan mítọn hẹ ẹ nado kúapa; mí sọgan nọ ma duvivi pọninọ pẹkipẹki dopolọ taidi dehe ko jẹnukọn wayi tọn. Ṣigba mí gbẹsọ yiwanna ẹn taidi mẹmẹsunnu Klistiani tọn mítọn bo nasọ wà nuhe go mí pé lẹpo nado hẹn haṣinṣan jijọho tọn de go.—Yijlẹdo Luku 17:3 go.
Whenuena E Taidi dọ E Ma Yọnbasi Nado Jonamẹ
15, 16. (a) Be Klistiani lẹ yin bibiọ nado jona ylanwatọ he ma lẹnvọjọ de wẹ ya? (b) Nawẹ mí sọgan yí avase Biblu tọn heyin mimọ to Psalm 37:8 mẹ zan gbọn?
15 Ṣigba, etẹwẹ, eyin mẹdevo lẹ wà ylando do mí to aliho he gbleawuna mí sisosiso mẹ, ganṣo gbeyiyina ylando depope, lẹnvọjọ depope, po ovẹvivẹ depope po sọn whẹhutọ lọ dè mayin bibasi? (Howhinwhẹn lẹ 28:13) Owe wiwe lẹ dohia hezeheze dọ Jehovah ma nọ jona ylandonọ, ahun sinsinyẹnnọ he ma lẹnvọjọ lẹ gba. (Heblu lẹ 6:4-6; 10:26, 27) Etẹwẹ dogbọn míwlẹ dali? Insight on the Scriptures dọmọ: “Klistiani lẹ mayin bibiọ nado jona ylandonọ ahún sinsinyẹnnọ lẹ, mẹhe nọ wà ylando sọn ojlo mẹ bo ma tindo lẹnvọjọ lẹ gba. Omẹ mọnkọtọn nọ lẹzun kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ.” (Bladopọ 1, weda 862) Klistiani depope he ko jiya whẹdida mawadodo tọn, wangbẹnamẹ, kavi nuyiwahẹmẹ ylankan tọn ma dona tindo numọtolanmẹ yinyin hinhẹn po huhlọn po nado jonamẹ, kavi jona, ylanwatọ he ma lẹnvọjọ de gba.—Psalm 139:21, 22.
16 Po nukunnumọjẹnumẹ po, mẹhe ko jiya nuyiwahẹmẹ kanyinylan tọn lẹ sọgan tindo numọtolanmẹ awugble po homẹgble po tọn. Ṣigba, flin dọ homẹgble-go-hinhẹn po mẹhẹndohomẹ po sọgan yin awugblenu tlala na mí. Teninọ pọ́n gbeyiyi kavi ovẹvivẹ he ma na wá gbede, sọgan hẹn mí tin to bẹwlu mẹ hugan poun wẹ. Yinyin ahunmẹduna hugan po whẹdida mawadodo tọn po sọgan hẹn homẹgble lọ nado to fifiẹ to ohò mítọn mẹ, gọna nugandomẹgo mẹvasudo tọn do dagbemẹ-ninọ gbigbọmẹ tọn, numọtolanmẹ tọn, po agbasamẹ tọn mítọn po ji. Gbọnmọ dali, mí to dotẹnmẹ na mẹhe gbleawuna mí lọ nado to awugblena mí zọnmii. Po nuyọnẹn po, Biblu na avase mí dọmọ: “Gbọ sọn homẹgble go, bosọ jo adánjijẹ zogbe dai.” (Psalm 37:8) Enẹwutu, Klistiani delẹ ko mọdọ to madẹnmẹ yé penugo nado basi nudide nado jonamẹ to linlẹn alọdotena mẹhẹndohomẹ tọn mẹ—e mayin nado yí nukunpẹvi do pọ́n nujọnu-yinyin nuhe jọ do yé go tọn gba, ṣigba gbigbẹ́ nado yin vivasudo gbọn homẹgble dali. To whẹho lọ jijodo alọ Jiwheyẹwhe whẹ̀datọ dodo tọn mẹ mlẹnmlẹn, yé tindo numimọ pọngbọ susu tọn bosọ penugo nado to gbẹnọ zọnmii matin numọtolanmẹ yinyin homẹhẹngblena sinsinyẹn tọn.—Psalm 37:28.
17. Jidide homẹfanamẹ tọn tẹwẹ opagbe Jehovah tọn heyin kinkandai to Osọhia 21:4 mẹ wleawuna?
17 To whenuena awugble de siso taun, mí sọgan nọ ma tindo kọdetọn dagbe to dide e sẹ̀ mlẹnmlẹn sọn ayiha mítọn mẹ, yèdọ e whè gbau to titonu ehe mẹ. Ṣigba Jehovah dopagbe aihọn yọyọ de tọn ehe mẹ “Jiwheyẹwhe nasọ súnsún dasin lẹpo sẹ̀ sọn nukun yetọn mẹ; okú ma nasọ tin ba, kavi awubla, kavi avi, mọ awufiẹsa ma na tin bà: na onú tintan lẹ ko juwayi.” (Osọhia 21:4) Nudepope he mí sọgan flin to ojlẹ enẹ mẹ ma na hẹn mí tindo numọtolanmẹ awugble sisosiso, kavi awufiẹsa, he sọgan pẹnagbàn ahún mítọn lẹ todin tọn gba.—Isaia 65:17, 18.
18. (a) Naegbọn nuhudo de do tin nado nọ jonamẹ to nuyiwa mítọn lẹ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po mẹ? (b) To whenuena mẹdevo lẹ wà ylando do mí, to linlẹn tẹ mẹ wẹ mí sọgan jonamẹ bosọ wọnji te? (c) Nawẹ mí nọ mọaleyi sọn ehe mẹ gbọn?
18 To ojlẹ dopolọ mẹ, mí dona to gbẹnọ bosọ to azọ́nwa dopọ taidi mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu heyin mapenọ lẹ po, yèdọ gbẹtọvi ylandonọ lẹ. Mímẹpo nọ ṣinuwa. Sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ, mí nọ hẹn ode awetọ jẹflumẹ bo nọ gbleawuna ode awetọ. Jesu yọnẹn ganji dọ mí dona jona mẹdevo lẹ, ‘e mayin jẹ whla ṣinawe gba, adavo kakajẹ whla kandegbantọ́n-nukun-awe’! (Matiu 18:22) Nugbo wẹ dọ, mí ma sọgan jonamẹ mlẹnmlẹn dile Jehovah nọ basi do gba. Ṣogan, to whẹho susu mẹ eyin mẹmẹsunnu mítọn wà ylando do mí, mí sọgan jonamẹ to linlẹn dùdù to mẹhẹndohomẹ tọn ji podọ mí sọgan wọnji to linlẹn lọ mẹ dọ mí ma hia whẹho lọ dokọna yé kakadoi to sọgodo ba. Gbọnmọ dali eyin mí jonamẹ bosọ wọnji, mí nọ gọalọ nado basi hihọ́ e mayin na jijọho agun lọ tọn kẹdẹ gba ṣigba jijọho ayiha po ahún mẹ tọn mítọn lọsu po ga. To popolẹpo mẹ, mí na duvivi jijọho he Jiwheyẹwhe owanyinọ mítọn kẹdẹ, yèdọ Jehovah, sọgan na lọ tọn.—Filippinu lẹ 4:7.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Sọgbe hẹ Talmud Babilọni tọn, aṣa labbi lẹ tọn dopo dọmọ: “Eyin mẹde gbà osẹ́n de, whla tintan, awetọ po atọ̀ntọ po ewọ na yin jijona, whla ẹnẹtọ ewọ ma na yin jijona gba.” (Yoma 86b) Jẹ obá de mẹ ehe yin zize sinai do nukunnumọjẹnumẹ agọ̀ wefọ lẹ taidi Amọsi 1:3; 2:6; po Job 33:29 po ji.
b Yin zinzinjẹgbonu gbọn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. dali.
Kanbiọ Dogbapọn Tọn Lẹ
◻ Naegbọn mí dona tindo ojlo nado jona mẹdevo lẹ?
◻ Ninọmẹ tẹlẹ nkọ wẹ biọ dọ mí ni ‘nọ sinyẹnlin hẹ mínọzo’?
◻ To whenuena mí ko yin awuhẹngblena sisosiso gbọn ylando mẹdevo lẹ tọn dali, etẹwẹ mí sọgan wà nado didẹ whẹho lọ po jijọho po?
◻ Eyin mí jona mẹdevo lẹ, to linlẹn tẹ mẹ wẹ mí dona wọnji te?
[Yẹdide to weda 27]
To whenuena mí hẹnmẹdohomẹ, whẹhutọ lọ sọgan nọ ma doayi ninọmẹ bẹwlu tọn mítọn go
[Yẹdide to weda 28]
To whenuena hiẹ dọnsẹpọ mẹdevo lẹ nado hẹn jijọho tin-to-aimẹ, nukunnumamọjẹnumẹ lẹ sọgan yin didesẹ po awubibọ po