Naegbọn Yè Dona Yí Mẹdetiti-Do-Sanvọ́?
Bill yin tatọ́ whẹndo tọn de he tin to owhe 50 etọn lẹ mẹ bosọ yin mẹplọntọ azọ́n nuyọnẹn wintinwintin họgbigbá tọn de. To owhe lọ blebu gblamẹ, to nukunpipedo akuẹzinzan edetiti tọn go mẹ, e nọ yí osẹ susu zan nado gọalọ nado basi tito na bosọ gbá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lẹ na agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn. Emma yin weyọnẹntọ ganji de bosọ yin tlẹnnọ owhe 22-mẹvi he pegan tlala de. Kakati nado doafọna yanwle mlẹnmlẹn mẹdetiti tọn lẹ po gbẹdudu po, e nọ yí ganmẹ 70 zan to osun dopodopo mẹ taidi lizọnyizọnwatọ de, bo to alọgọna gbẹtọ lẹ nado mọnukunnujẹ Biblu mẹ. Maurice po Betty po ko tin to gbọjẹ whenu gaa tọn mẹ. Kakati nado dèkanpò na onú lẹ todin, yé ko sẹtẹn yì otò devo mẹ nado gọalọna gbẹtọ lẹ to finẹ nado plọnnu gando lẹndai Jiwheyẹwhe tọn na aigba go.
MẸDOPODOPO ehelẹ ma pọ́n yedelẹ hlan nado yin omẹ vonọtaun kavi mẹjọmẹ lẹ gba. Gbẹtọ paa lẹ wẹ yé yin bo to nuhe yé pọnhlan nado yin nuhe sọgbe wà. Naegbọn yé nọ yí whenu, huhlọn, nugopipe, po nutindo yetọn lẹ po zan na dagbenu mẹdevo lẹ tọn? Nuhe whàn yé wẹ owanyi sisosiso na Jiwheyẹwhe podọ na kọmẹnu yetọn. Owanyi ehe ko wleawu na gbigbọ mẹdetiti-yido-sanvọ́ nujọnu tọn to dopodopo yetọn lẹ mẹ.
Etẹwẹ gbigbọ mẹdetiti-yido-sanvọ́ tọn de zẹẹmẹdo? Eyọ́n, nado yí mẹdetiti-do-sanvọ́ ma zẹẹmẹdo gbẹzan ohẹ́n-dido mẹde tọn zinzán gba. E ma zẹẹmẹdo mẹdetiti-mimọ́n zẹjlẹgo he nọ hò ayajẹ kavi pekọ mítọn yí sọn mí si gba. Dile The Shorter Oxford English Dictionary dọ ẹ do, mẹdetiti-yido-sanvọ́ zẹẹmẹdo poun dọ “jijo dagbenu mẹdetiti tọn lẹ, ayajẹ, po ojlo lẹ po do, na azọngban kavi na dagbemẹ-ninọ mẹdevo lẹ tọn wutu.”
Jesu Klisti—Apajlẹ Tintan Lọ
Visunnu dopo akàn Jiwheyẹwhe tọn, Jesu Klisti, wẹ yin apajlẹ tintan mẹhe tindo gbigbọ mẹdetiti-yido-sanvọ́ tọn de. To tintin jẹnukọnna gbẹtọ-yinyin tọn etọn mẹ, gbẹzan etọn dona ko yin zohunhun tọn po pekọ tọn po jẹ obá he yiaga hugan mẹ. E tindo kanṣiṣa, gbẹdido pẹkipẹki tọn hẹ Otọ́ etọn podọ hẹ nudida gbigbọnọ lẹ. Humọ, Visunnu Jiwheyẹwhe tọn yí nugopipe etọn lẹ zan to nuwiwa avùnnukundiọsọmẹ po ojlofọndotenamẹ tọn lẹ po mẹ taidi “azọ́nwatọgan de.” (Howhinwhẹn lẹ 8:30, 31) Na taun tọn e nọgbẹ̀ to ninọmẹ lẹ mẹ he yiaga tlala hugan nudepope he mẹhe tlẹ yin adọkunnọ hugan to aigba ji sọgan ko duvivi etọn pọ́n mẹ. Na ewọ wẹ bọdo Jehovah Jiwheyẹwhe go wutu, e tindo otẹn lẹblanulọkẹyi tọn he yiaga de to olọn mẹ.
Ṣogan, Visunnu Jiwheyẹwhe tọn “klọ́n gigo etọn dai, e yí ojlẹmọ afanumẹ tọn de na ede, yè sọ basi i to apajlẹ gbẹtọ lẹ tọn mẹ.” (Filippinu lẹ 2:7) E de sọn ojlo mẹ bo jo dagbenu mẹdetiti tọn etọn lẹpo do gbọn lilẹzun gbẹtọvi de dali bosọ na ogbẹ̀ etọn taidi ofligọ de nado sọgan de awugble heyin hinhẹnwa gbọn Satani dali lẹpo sẹ. (Gẹnẹsisi 3:1-7; Malku 10:45) Enẹ zẹẹmẹdo wiwá nado nọgbẹ̀ to gbẹtọvi ylandonọ lẹ ṣẹnṣẹn to aihọn de mẹ he mlọnai to huhlọn Satani Lẹgba tọn mẹ. (1 Johanu 5:19) E sọ zẹẹmẹdo akọndidona ayimajai po awusinyẹnnamẹnu mẹdetiti tọn lẹ po. Ṣigba, nudepope he e biọ to ewọ si, Jesu Klisti magbe nado wà ojlo Otọ́ etọn tọn. (Matiu 26:39; Johanu 5:30; 6:38) Ehe whlé owanyi po nugbonọ-yinyin Jesu tọn po pọ́n jẹ obá de mẹ. Obá tẹ mẹ wẹ ewọ jlo nado sanvọ́ jẹ? “E whiwhẹ ede,” wẹ apọsteli Paulu dọ, “bosọ lẹzun tonusetọ kakajẹ okú, yèdọ okú [yatin, NW ] tọn.”—Filippinu lẹ 2:8.
‘Mì Hẹn Walọyizan Apọ̀nmẹ Tọn Ehe Go’
Mí yin tulina nado hodo apajlẹ Jesu tọn. “Mì gbọ [walọyizan apọ̀nmẹ tọn ehe, NW ] he tin to Klisti Jesu mẹ ni tin to mì mẹ ga,” wẹ Paulu dotuhomẹnamẹ dọ. (Filippinu lẹ 2:5) Nawẹ mí sọgan wà ehe gbọn? Aliho dopo wẹ yindọ “mẹde pọ́n onú he yin etọn kẹdẹ go blo, ṣigba na omẹ popo ni nọ pọ́n onú he yin mẹdevo tọn go ga.” (Filippinu lẹ 2:4) Owanyi nujọnu tọn “ma nọ dín onú etọn titi.”—1 Kọlintinu lẹ 13:5.
Mẹtọnhopọntọ lẹ ko nọ saba do klandowiwe he ma tindo ṣejannabi hia to devizọnwiwa na mẹdevo lẹ mẹ. Ṣigba, to egbehe mẹsusu nọ jlo nado yin ṣejannabinọ. Aihọn lọ tindo walọyizan yẹn-whẹ́ tọn. Mí dona họ́ míde sọta gbigbọ aihọn tọn na eyindọ e tindo kọdetọn dagbe to awuwiwlena pọndohlan po walọyizan mítọn po mẹ, e yọnbasi dọ mí na hẹn ojlo mídetiti tọn lẹ yin nujọnu hugan. To whenẹnu nudepope he mí wà—lehe mí nọ yí whenu mítọn, huhlọn mítọn, nutindo mítọn lẹ zan gbọn—na nọ yin anadena gbọn ahunmẹdunamẹnu ṣejannabi tọn lẹ dali. Enẹwutu mí dona diahi sinsinyẹn sọta nuyiwadomẹji ehe.
Ayinamẹ dagbe de to whedelẹnu tlẹ sọgan dè gbigbọ mẹdetiti-yido-sanvọ́ tọn mítọn pò. To yinyọ́n fie aliho nuwiwa mẹdetiti-yido-sanvọ́ Jesu tọn na planmẹ jẹ mẹ, apọsteli Pita dọmọ: ‘Wàlẹblanu na dewe, Oklunọ.’ (Matiu 16:22) E họnwun dọ e sinyẹnawu na ẹn nado kẹalọyi ojlonọ-yinyin Jesu tọn nado yì etlẹ yin jẹ okú na dagbenu nupojipetọ-yinyin Otọ́ etọn tọn podọ na whlẹngán gbẹtọvi lẹ tọn wutu. Enẹwutu e tẹnpọn nado diọlinlẹn na Jesu sọn afọdidona aliho nuwiwa tọn mọnkọtọn mẹ.
‘Mọ́n Dewe’
Nawẹ Jesu yinuwa gbọn? Kandai lọ dọmọ: “Whenuena e lẹ́godo bo pọ́n nuplọntọ etọn lẹ, e wọhẹ Pita, dọ, Tọ́nsọn godo ṣie, Satani: na hiẹ ma lẹn onú he yin Jiwheyẹwhe tọn gba, adavo onú he yin gbẹtọ lẹ tọn.” Enẹgodo Jesu ylọ gbẹtọgun lọ wá ede dè po devi etọn lẹ po bo dọmọ: “Mẹdepope he jlo na hodo mi, ni mọ́n ede, bosọ ze [yatin, NW] etọn, bo hodo mi.”—Malku 8:33, 34.
Owhe 30 to whenuena e na ayinamẹ ehe Jesu godo, Pita dohia dọ to whenẹnu ewọ mọnukunnujẹ zẹẹmẹ mẹdetiti-yido-sanvọ́ tọn mẹ. E ma na tuli yisenọ hatọ lẹ nado dèkanpò na vivẹnudido yetọn lẹ bosọ wàlẹblanu na yedelẹ gba. Kakatimọ, Pita dotuhomẹna yé nado blagbaja na ayiha yetọn na nuwiwa bosọ joagọ sọn yinyin anadena sọgbe hẹ ojlo aihọn mẹ tọn dai tọn yetọn lẹ. Mahopọnna mẹtẹnpọn lẹ, yé dona ze ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà do otẹn tintan mẹ to gbẹzan yetọn lẹ mẹ.—1 Pita 1:6, 13, 14; 4:1, 2.
Aliho nuwiwa alemọyi tọn he depope to mí mẹ sọgan hodo wẹ nado ze mídelẹ na Jehovah, bo hodo Jesu Klisti po nugbonọ-yinyin po bo dikena Jiwheyẹwhe ni deanana nuwiwa mítọn lẹ. Gando ehe go, Paulu ze apajlẹ dagbe de dai. Linlẹn niyaniya-yinyin tọn etọn po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn etọn hlan Jehovah po whàn ẹn nado dapana ojlo vẹkuvẹku kavi nukundido aihọn mẹ tọn lẹ he sọgan ko hẹn ẹn tọ́nsọn ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà mẹ. E dọmọ: “Na yẹn na yí homẹhunhun do zan bosọ yin mẹzinzán na mì” to devizọnwiwa na dagbenu mẹdevo lẹ tọn mẹ. (2 Kọlintinu lẹ 12:15) Paulu yí nugopipe etọn lẹ zan nado dlẹnkanna ojlo sọn olọn mẹ wá lẹ, e mayin edetiti tọn gba.—Owalọ lẹ 20:24; Filippinu lẹ 3:8.
Nawẹ mí sọgan gbeje mídelẹ pọ́n nado mọ eyin mí tindo pọndohlan de taidi dehe yin apọsteli Paulu tọn gbọn? Mí sọgan kàn kanbiọ taidi ehelẹ sè mídelẹ dọmọ: Nawẹ yẹn nọ yí whenu ṣie, huhlọn ṣie, nugopipe ṣie, po nutindo ṣie lẹ po zan gbọn? Be yẹn nọ yí ehelẹ po nunina họakuẹ devo lẹ po zan poun nado nọgodona dagbe mẹdetiti tọn ṣie lẹ wẹ, kavi be yẹn nọ yí yé zan nado gọalọna mẹdevo lẹ wẹ ya? Be yẹn ko lẹnnupọndo mahẹ tintindo mlẹnmlẹn dogọ to azọ́n gbẹwhlẹngán tọn lọ mẹ heyin wẹndagbe lọ lilá tọn, vlavo taidi lilatọ Ahọluduta tọn whenu-gigọ́ tọn de ya? Be yẹn sọgan tindo mahẹ to gigọ́mẹ dogọ to nuwiwa mọnkọtọn lẹ mẹ taidi gbigbá kavi Plitẹnhọ Ahọluduta lọ tọn hinhẹn do wiweji mẹ ya? Be yẹn to dotẹnmẹ hundote lẹ yizan nado gọalọna nuhudonọ lẹ ya? Be yẹn to nuhe go yẹn pé lẹpo wà na Jehovah ya?—Howhinwhẹn lẹ 3:9.
‘Ayajẹ Susu Tin to Nunamẹ Mẹ’
Etomọṣo, be nuyọnẹnnu wẹ e yin nugbonugbo nado yí mẹdetiti-do-sanvọ́ ya? Na nugbo tọn mọwẹ! Paulu yọnẹn sọn numimọ mẹdetiti tọn mẹ dọ gbigbọ mọnkọtọn nọ hẹn dona susugege wá. E hẹn ayajẹ daho po pekọ susugege mẹdetiti tọn po wá na ẹn. E basi zẹẹmẹ ehe tọn hlan sunnu mẹho lẹ sọn Efesu to whenuena e plihẹ yé to Miletu. Paulu dọmọ: “Yẹn ko yí onú lẹpo hia mì, dọ to azọ́nwiwa mọ mẹ [to aliho mẹdetiti-yido-sanvọ́ tọn mẹ] e jẹ dọ mì nado nọ gọalọna omẹ awumasinyẹnna lẹ, podọ nado nọ flin ohó Jesu Oklunọ tọn lẹ, le ewlọsu dọ do, dọmọ nado namẹ do dona hú nado mọyi.” (Owalọ lẹ 20:35) Gbẹtọ livi susu lẹ wẹ ko mọ dọ gbigbọ wunmẹ ehe didohia nọ hẹn ayajẹ daho wá to alọnu din. E nasọ hẹn ayajẹ wá to sọgodo to whenuena Jehovah na suahọ mẹhe ze dagbenu etọn po dehe yin mẹdevo lẹ tọn po do otẹn tintan mẹ hugan yetọn titi.—1 Timoti 4:8-10.
To whenuena e yin kinkanse nuhewutu e yí ede zan nado gọalọna mẹdevo lẹ nado gbá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lẹ, Bill basi zẹẹmẹ dọmọ: “Alọgigọna nuhe nọ saba yin agun pẹvi lẹ to aliho ehe mẹ nọ na mi pekọ mẹdetiti tọn daho. Yẹn nọ duvivi yíyí azọ́nyinyọnẹn depope he yẹn tindo lẹ tọn zan na alè mẹdevo lẹ tọn.” Etẹwutu wẹ Emma basi nudide nado yí huhlọn po nugopipe etọn lẹ po zan nado gọalọna mẹdevo lẹ nado plọn nugbo Owe-wiwe tọn? “Yẹn ma sọgan lẹnnupọndo onú devo depope wiwà ji gba. To whenuena e yindọ yẹn gbẹ́ yin jọja bosọ penugo nado wàmọ, yẹn jlo na wà nuhe go yẹn pé lẹpo poun wẹ nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn bosọ gọalọna mẹdevo lẹ. Dagbenu nutindo agbasa tọn delẹ yíyí do sanvọ́ mayin nujọnu sọmọ gba. Yẹn to nuhe yẹn dona wà to pọndohlan mẹ na nuhe Jehovah ko wà na mi lẹ wà poun wẹ.”
E ma vẹ́ na Maurice po Betty po dọ yé ma zan gbẹzan vivomẹ-ninọ tọn de, bọdo owhe susu azọ́n sinsinyẹn wiwà nado pọ́n whẹndo de go whẹ́n bo wleawudaina yé godo gba. Todin he yé ko tin to gbọjẹ whenu gaa tọn mẹ, yé jlo na zindonukọn nado to gbẹzan yetọn lẹ yí do wà nude he yọ́n-na-yizan bosọ tindo zẹẹmẹ. “Mí ma jlo na sinai bosọ nọgbẹ̀ to fẹẹmẹ todin poun gba,” wẹ yé dọ. “Alọgigọna mẹdevo lẹ nado plọnnu dogbọn Jehovah dali to otò jonọ tọn de mẹ nọ na mí dotẹnmẹ hundote lọ nado to nude he tindo lẹndai basi zọnmii.”
Be hiẹ magbe nado yí dewetiti-do-sanvọ́ ya? Ehe ma na bọawu gba. Avùnhiho gbọzangbọzan de tin to ojlo gbẹtọ mapenọ tọn mítọn lẹ po ojlo vẹkuvẹku mítọn nado hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn po ṣẹnṣẹn. (Lomunu lẹ 7:21-23) Ṣigba avùnhiho he sọgan yin dududeji de wẹ e yin eyin mí dike bọ Jehovah deanana gbẹzan mítọn lẹ. (Galatianu lẹ 5:16, 17) Na jide tọn ewọ na flin azọ́n mẹdetiti-yido-sanvọ́ to sinsẹ̀nzọn etọn mẹ tọn mítọn bo nasọ dona mí susugege. Na nugbo tọn, Jehovah Jiwheyẹwhe na ‘hùn ovẹ́sẹ olọn tọn lẹ, bo nasọ kọ̀n dona de jẹgbonu na mí, he otẹn ma na tin finẹ sù nado hẹn ẹn.’—Malaki 3:10; Heblu lẹ 6:10.
[Yẹdide to weda 23]
Jesu tindo gbigbọ mẹdetiti-yido-sanvọ́ tọn de. Be hiẹ tindo ya?
[Yẹdide to weda 24]
Paulu ze ayidonugo etọn do azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn ji