Otàn Gbẹzan Tọn
Jehovah Nọ Dọ̀n Whiwhẹnọ lẹ Wá Nugbo lọ Mẹ
DILE E YIN DIDỌ GBỌN ASANO KOSHINO DALI
To 1949, yèdọ owhe vude poun to Wẹkẹ-Whàn II godo, dawe gaa, họntọnjihẹmẹtọ de basi dlapọn wá whẹndo he mẹ yẹn to azọ́nwa te to Tòdaho Kobe tọn mẹ. Ewọ wẹ mẹdehlan Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn tintan he yin didohlan Japon. Dlapọn etọn hundotẹnmẹ dote na mi nado sè gando nugbo Biblu tọn go. Ṣigba mì dike ma donù lẹdo he mẹ yẹn wá sọn go na mì whẹ́.
YẸN yin jiji to 1926 to gbetatò pẹvi de mẹ to agewaji Okayama tọn. Yẹn wẹ atọ́ntọ to ovi ṣinatọ̀n he mẹjitọ ṣie lẹ tindo mẹ. Papa yin yisenọ akonka de hlan yẹwhe agbà Shinto lẹdo lọ mẹ tọn. Enẹwutu, mí ovi lẹ nọ duvivi agọdudu lẹ po kọndopọ whẹndo tọn lẹ po tọn to hùnwhẹ sinsẹ̀n tọn lẹ whenu to owhe lọ gblamẹ.
Dile yẹn to whinwhẹ́n, yẹn tindo kanbiọ susu lẹ gando gbẹninọ go, ṣigba nuhe nọ duahunmẹna mí hugan wẹ okú. Sọgbe hẹ aṣa lẹdo lọ tọn, whégbè wẹ gbẹtọ lẹ dona nọ kú do, bọ ovi lẹ dona tin to adọ́zan he ji hagbẹ whẹndo lọ tọn to kúkú te kọ̀n. Yẹn blawu taun to okú onọ̀ daho ṣie tọn po nọvi ṣie pẹvi he ma tlẹ ko pé owhe dopo mẹvi tọn po whenu. E nọ hẹn mi jẹflumẹ taun nado lẹnnupọn dọ mẹjitọ ṣie lẹ lọsu na wá kú to gbèdopo. ‘Be okú janwẹ ale gbẹninọ tọn ya? Be ogbẹ̀ tindo zẹẹmẹ devo dogọ ya?’ Yẹn tin to jejeji nado mọ gblọndo na kanbiọ enẹlẹ.
To 1937 to whenuena yẹn tin to ohọ̀ ṣidopotọ wehọmẹ dokọ tọn mẹ, awhàn Chine po Japon po tọn bẹjẹeji. Sunnu lẹ nọ yin yiylọ bo nọ yin didohlan awhàngbenu to Chine. Wehọmẹvi lẹ dọ e yì whedevonu na otọ́ yetọn kavi mẹdaho yetọn lẹ, po awhágbe po dọ “banzai!” (ogbẹ̀ gaa) na ahọluigbagán. Mẹlẹpo wẹ lẹndọ Japon wẹ na gbawhàn na e yin akọta yẹwhe lẹ tọn, bọ ahọluigbagán etọn yin yẹwhe de he tin to ogbẹ̀.
To madẹnmẹ, gbẹtọ lẹ jẹ owẹ̀n sè ji dọ hẹnnumẹ yetọn lẹ ko yin hùhù to awhàngbenu. Whẹndo he tin to aluẹmẹ lẹ ma sọgan yin homẹmiọnna. Wangbẹna jẹ azìn do ji do ahun yetọn mẹ, bọ yé nọ jaya to whedepopenu he kẹntọ susu ṣí-awhàn. Ṣigba to ojlẹ dopolọ mẹ, yẹn nọ lẹnnupọn dọ, ‘Matin ayihaawe, dile míwlẹ nọ blawu na okú mẹyiwanna mítọn lẹ tọn do mọjanwẹ hẹnnumẹ kẹntọ lẹ tọn na nọ blawu na okú mẹvivẹ yetọn lẹ tọn do ga.’ To whenuena yẹn fó wehọmẹ dokọ tọn, awhàn lọ to sinsinyẹn dogọ to Chine.
Kosọdudu hẹ Jonọ De
Na whẹndo glesi tọn de wẹ mí yin wutu, mí nọ tin to ohẹn mẹ to whepoponu, ṣigba papa na mi dotẹnmẹ nado zindonukọn to wepinplọn mẹ na e ma biọ akuẹzinzan depope. Enẹwutu to 1941, yẹn yin yiyido wehọmẹ yọnnu lẹ tọn de to tòdaho Okayama tọn he dẹn sọ kilomẹtlu 100 mẹ. Wehọmẹ lọ nọ plọn yọnnu lẹ nado lẹzun asi po onọ̀ dagbe lẹ po, bo nọ de wehọmẹvi lẹ do whẹndo adọkunnọ tòdaho lọ tọn lẹ mẹ nado plọn họmẹ jijlado. Wehọmẹvi lẹ nọ plọnazọn to afọnnu lẹ gbọn azọ́n wiwà to owhé enẹ lẹ gbe dali, bọ to whèmẹ lẹ, yé nọ yì wehọmẹ.
To whenuena mí yin kuavọdona bo mọ anademẹ lẹ yí do gbẹzan yọyọ mítọn ji godo, mẹplọntọ ṣie, he do kimono, plan mi yì owhé daho de gbè. Ṣigba na whẹwhinwhẹ́n delẹ wutu, whési he tin to finẹ ma kẹalọyi mi. “Be mí ma na gbọ bo yì Whési Koda dè ya?” wẹ mẹplọntọ ṣie kanse. E plan mi yì owhé he di whèyihọ-waji tọn de gbè bo zín ogàn he to ohọ̀n ji. To ojlẹ vude godo, yọnnu gaa he wú owhà de tọ́n wá. Yẹn jọsi! Yọnnu lọ ma yin Japon-nu, podọ yẹn ma ko mọ omẹ whèyihọ-waji tọn de pọ́n gbede to gbẹzan ṣie mẹ. Mẹplọntọ lọ do mi hia Whési Maud Koda bosọ lẹkọ to afọdopolọji. Yẹn dọ̀n agbàn ṣie lẹ biọ owhé lọ gbè po ayimajai po. To godo mẹ yẹn wá yọnẹn dọ Amelikanu de wẹ Whési Maud Koda yin bo wlealọ hẹ sunnu Japon-nu he plọnwe to États Unis de. E nọ plọnmẹ Glẹnsigbe to wehọmẹ de he nọ plọnmẹ ajọwiwa.
Gbẹzan he ján de bẹjẹeji tlolo to wunkẹngbe etọn. Asu whési Koda tọn nọ jẹ azọ̀n adingbe tọn, bọ yẹn dona gọalọ nado penukundo e go. Yẹn dibu vude na n’ma sè Glẹnsigbe depope wutu. Ṣigba ayiha ṣie jai to whenuena Whési Koda dọho na mi to Japon-gbè mẹ. Egbesọegbesọ, yẹn nọ sè bọ yé nọ to hodọ na yéde to Glẹnsigbe mẹ, bọ ogbè lọ jẹ mimá otó ṣie ji vudevude. Yẹn yiwanna ninọmẹ awuvivi tọn he tin to owhé lọ gbè.
Mẹdezejo mlẹnmlẹn Maud tọn na asu etọn awutunọ lọ yinuwado jie taun. Asu lọ yiwanna nado nọ hia Biblu. Yẹn wá yọnẹn to godomẹ dọ yé ko mọ owe lọ Le divin plan des âges họ̀ to Japon-gbè mẹ to owe zánpo lẹ satẹn, bo ko sọ to akuẹdida basi na Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn Glẹnsigbe na owhe susu.
To gbèdopo, yẹn mọ Biblu de yí taidi nunina de. Homẹhun mi taun na tintan niyẹn to gbẹzan ṣie mẹ bọ yẹn tindo Biblu ṣie titi. Yẹn nọ hia ẹ to aliho ji to whenuena yẹn jei wehọmẹ podọ to kọlilẹ whenu ṣigba yẹn ma nọ mọnukunnujẹemẹ sọmọ. Na yẹn whẹ́n to sinsẹ̀n Shinto Japon tọn mẹ wutu, Jesu Klisti ma nọ taidi omẹ nujọnu tọn de na mi sọmọ. Yẹn ma yọnẹn dọ bẹjẹeji nuhe na dọ̀n mi nado mọ nugbo Biblu tọn, bo nasọ na gblọndo na kanbiọ ṣie lẹ gando ogbẹ̀ po okú po go tọn niyẹn gba.
Nujijọ Awubla Tọn Atọ̀n
Owhe awe azọ́npinplọn tọn lẹ wá vivọnu po awuyiya po, bọ yẹn dona dọ e yì whedevonu na whẹndo lọ. To tadidona wehọmẹ godo, yẹn kọnawudopọ hẹ ogbẹ́ yọnnu mẹdezejotọ lẹ tọn de bo nọ gọalọ to awù awhànfuntọ tọji tọn lẹ tọn titọ̀ mẹ. Mẹgbeyinyan jẹhọn mẹ tọn de bẹjẹeji gbọn agahun Amelika tọn B-29 lẹ dali, bọ bọmbu nuzanusẹvaun tọn de yin dindlan do Hiroshima to 6 août 1945. Azán vude to enẹgodo, yẹn sè owẹ̀n alokan ji tọn de dọ Mama to azọ̀n jẹ sinsinyẹn. Yẹn biọ pinpán mẹ to afọdopolọji nado lẹkọyi whé. Dile n’to tejẹ sọn pinpán lọ mẹ, hẹnnumẹ ṣie de wá pé mi bo dọ na mi dọ Mama ko kú. E kú to 11 août. Nuhe yẹn to budina na owhe susu lẹ ko wá jọ lò! E ma nasọ dọho na mi kavi konu do mi gbede ba.
To 15 août aijijẹ Japon tọn to awhàn lọ mẹ họnwun na mẹlẹpo. Gbọnmọ dali, to ojlẹ kleun de mẹ poun, yẹn dona doakọnna nujijọ awubla tọn atọ̀n: yèdọ wuwujẹgbonu bọmbu nuzanusẹvaun tọn, okú Mama tọn po aijijẹ Japon tọn he lẹzun nujijọ whenuho tọn de po. Homẹmiọnnamẹnu dopo lọ wẹ yindọ gbẹtọ lẹ ma nasọ to yinyin hùhù to awhàn lọ mẹ ba. Po awubla sinsinyẹn po wẹ yẹn tlọ́n azọ́nwhé lọ, bo lẹkọyi owhé.
Yinyin Dindọn Wá Nugbo lọ Mẹ
To gbèdopo, yẹn mọ wekanhlanmẹ madonukun de sọn Maud Koda dè to Okayama. E to kinkanse eyin yẹn na penugo nado wá gọalọna ẹn to whégbè-zọ́n lẹ mẹ, na e jlo na hùn wehọmẹ Glẹnsigbe tọn de wutu. Yẹn ma yọn nuhe yẹn dona wà, ṣigba yẹn kẹalọyi obiọ etọn. To owhe vude godo, yẹn sẹtẹn po whẹndo Koda tọn po yì Kobe.
To alunlun 1949 tọn mẹ, dawe gaa, họntọnjihẹmẹtọ de dla whẹndo Koda tọn pọ́n. Yinkọ etọn wẹ Donald Haslett, bọ e wá sọn Tokyo nado wá din ohọ̀ de na mẹdehlan lẹ to Kobe. Ewọ wẹ mẹdehlan Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn tintan to Japon. Owhé de yin mimọ, bọ to novembre 1949, mẹdehlan delẹ wá Kobe. To gbèdopo yé omẹ atọ́n dla whẹndo Koda tọn pọ́n. Omẹ awe to yé mẹ, enẹ wẹ Lloyd Barry po Percy Iszlaub po, dopodopo yetọn dọho na nudi nukunwhiwhe ao na mẹhe pli do owhé lọ gbè lẹ. Maud yin yinyọnẹn taidi mẹmẹyọnnu Klistiani mẹdehlan lọ lẹ tọn bọ e họnwun dọ pipli lọ to tudohomẹna ẹn. Dinvie wẹ yẹn yin whinwhàn nado plọn Glẹnsigbe.
Po alọgọ mẹdehlan zohunhunnọ lọ lẹ tọn po, yẹn jẹ nukunnumọjẹ nugbo dodonu tọn Biblu tọn lẹ mẹ ji vudevude. Yẹn mọ gblọndo na kanbiọ he yẹn ko tindo sọn ovu-whenu ṣie lẹ. Mọwẹ, Biblu bẹ todido gbẹninọ kakadoi to paladisi aigba ji tọn mẹ tọn hẹn gọna opagbe fọnsọnku tọn na “omẹ he tin to yọdo mẹ lẹpo.” (Johanu 5:28, 29; Osọhia 21:1, 4) Yẹn dopẹ́ na Jehovah na ewọ hẹn todido mọnkọtọn yọnbasi gbọn avọ́sinsan ofligọ tọn Visunnu etọn, Jesu Klisti tọn dali.
Nuwiwa Ayajẹnọ Yẹwhehọluduta Tọn Lẹ
Sọn 30 décembre 1949 jẹ 1er janvier 1950, plidopọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn tintan to Japon yin bibasi to owhé mẹdehlan lẹ tọn gbè to Kobe. Yẹn hodo Maud yì. Nazi lẹ wẹ tindo owhé daho ehe dai, podọ sọn finẹ, Ageklo Ohù tọn po Lopo Awaji tọn po nọ yin mimọ hezeheze. Na oyọnẹn he yẹn tindo to Biblu mẹ ma sù wutu, yẹn ma mọnukunnujẹ nuhe yin didọ mẹ sọmọ. Ṣogan, yẹn yin nuyiwadeji sisosiso gbọn kọndopọ awuvivo tọn he mẹdehlan lẹ tindo hẹ Japon-nu lẹ dali. Omẹ 101 wẹ wá na togunmẹho plidopọ lọ tọn.
Ojlẹ vude to enẹ godo, yẹn basi nudide nado jẹ mahẹ tindo ji to lizọnyizọn kunnudegbe tọn mẹ. E vẹawu na mi nado nọ yì sọn whédegbè-jẹ-whédegbè na winyankutọ de wẹ yẹn yin sọn dowhenu. To afọnnu dopo, Mẹmẹsunnu Lloyd Barry wá owhé mítọn gbè nado plan mi yì kunnudegbe. E bẹjẹeji tlolo sọn owhé he bọdo Mẹmẹyọnnu Koda tọn go ji. Yẹn dibla whla de e do godo na ẹn pete dile n’to todoaina nuzedonukọnnamẹ etọn. Whlaawetọ he yẹn tọ́n yì lizọnyizọn lọ mẹ, yẹn wazọ́n hẹ mẹdehlan awe devo lẹ. Yọnnu mẹhomẹ Japon-nu de ylọ mí biọ whégbè, dotoaina mí, bọ to enẹgodo e na mí yìnnọsìn kọfo dopodopo. E kẹalọyi plọnmẹ Biblu whégbè tọn bosọ lẹzun Klistiani he yí baptẹm de to godo mẹ. Tudohomẹnamẹnu de wẹ e yin nado mọ lehe e basi nukọnyiyi do.
To avril 1951, Mẹmẹsunnu Nathan H. Knorr sọn tatọ́-tẹnnọ to Brooklyn basi dlapọn tintan etọn wá Japon. Nudi gbẹtọ 700 wẹ wá togunmẹho he e na to Tòhọ̀ Kyoritsu tọn he to Kanda, to Tokyo mẹ. Mẹlẹpo wẹ jaya to opli vonọtaun ehe ji na didetọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn to Japon-gbè mẹ. To osun he bọdego mẹ, Mẹmẹsunnu Knorr dla Kobe pọ́n, bọ yẹn yin bibaptizi to yẹhiadonu mẹ na klandowiwe ṣie na Jehovah to opli vonọtaun lọ whenu.
Nudi owhe dopo godo, yẹn yin tulina nado biọ lizọnyizọn whenu-gigọ́ tọn mẹ, yèdọ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn. Gbehosọnalitọ vude poun wẹ tin to Japon to ojlẹ enẹ mẹ podọ yẹn nọ kanse dee lehe yẹn na sọgan penukundo nuhudo ṣie lẹ go gbọn. Yẹn sọ nọ lẹnnupọndo nuhe na jọ do nukundido ṣie na alọwle go ji. Ṣigba na yẹn wá mọnukunnujẹemẹ dọ Jehovah sinsẹ̀n wẹ dona to otẹn tintan mẹ to gbẹzan ṣie mẹ wutu, yẹn biọ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn mẹ to 1952. Po ayajẹ po, yẹn nọ wà azọ́n whenu-gli tọn na Mẹmẹyọnnu Koda dile yẹn to gbehosọnalitọ basi.
To ojlẹ nẹlẹ mẹ, mẹdaho ṣie he yẹn lẹndọ e ko yin hùhù to awhàngbenu, lẹkọwa whé sọn Taiwan po whẹndo etọn po. Hẹnnumẹ ṣie lẹ ma ko do ojlo hia gbede to sinsẹ̀n Klistiani tọn mẹ, ṣigba po zohunhun he gbehosọnalitọ lẹ nọ tindo lọ po, yẹn jẹ linlinnamẹwe lẹ po alọnuwe pẹvi lẹ po yí hlan yé ji. To nukọnmẹ, mẹdaho ṣie sẹtẹn wá Kobe po whẹndo etọn po na agbasazọ́n etọn wutu. “Be hiẹ hia linlinnamẹwe lọ lẹ ya?” wẹ yẹn kanse asi mẹdaho ṣie tọn. E paṣa mi nado sè gblọndo etọn dọ “Linlinnamẹwe lọ lẹ yọ́n taun.” E jẹ Biblu plọn ji hẹ dopo to mẹdehlan lẹ mẹ, bọ nọviyọnnu ṣie pẹvi he to yé de lọ kọnawudopọ hẹ ẹ to oplọn etọn mẹ. Yé omẹ awe lẹpo lẹzun Klistiani he yí baptẹm lẹ to godo mẹ.
Yin Whinwhàn Gbọn Mẹmẹsunnu-Yinyin Akọjọpli Tọn Dali
To madẹnmẹ to enẹgodo, e paṣa mi nado mọ wema oylọ-basinamẹ tọn de yí nado yì klasi 22tọ Wehọmẹ Biblu Pinplọn Watchtower Giliadi tọn. Mẹmẹsunnu Tsutomu Fukase po yẹn po wẹ yin Japon-nu tintan he yin oylọ-basina nado yì wehọmẹ lọ. Whẹpo wehọmẹ lọ do bẹjẹeji to 1953, mí penugo bo yì Plidopọ Ogbẹ́ Aihọn Yọyọ Tọn he yin bibasi to Yankee Stadium to New York. Yẹn yin whinwhàn sinsinyẹn gbọn mẹmẹsunnu-yinyin akọjọpli omẹ Jehovah tọn lẹ tọn dali.
To azán atọ́ntọ plidopọ lọ tọn gbè, e yin bibiọ dọ afọzedaitọ Japon tọn lẹpo, he suhugan yetọn yin mẹdehlan lẹ, ni do kimono. Na agbàn ṣie lẹ ma yawu wá wutu, yẹn whé kimono Mẹmẹyọnnu Knorr tọn dopo. Jikun bẹ to plidopọ lọ whenu, bọ yẹn to budi dọ awù lọ na yọ̀n. Whenẹnu wẹ mẹde ze jiwu de do abọ́ ji na mi dẹẹdẹ gbọn godo. “Be a yọ́n mẹlọ ya?” wẹ mẹmẹyọnnu he to apá na mi kanse. Yẹn wá yọnẹn to godo mẹ dọ Mẹmẹsunnu Frederick W. Franz, dopo to Hagbẹ Anademẹtọ lọ mẹ wẹ wàmọ. Lehe yẹn mọ owanyi he tin to titobasinanu Jehovah tọn mẹ do sọ!
Klasi akọjọpli tọn de wẹ klasi 22tọ Giliadi tọn yin na nugbo tọn, na e bẹ wehọmẹvi 120 he wá sọn otò voovo 37 mẹ hẹn. Dile etlẹ yindọ e vẹawu nado dọhodopọ na aliglọnnamẹnu ogbè tọn wutu, mí duvivi mẹmẹsunnu-yinyin akọjọpli tọn mítọn tọn. To février 1954, to azán de gbè he osin-agó to jijà te, yẹn mọ gbedewema ṣie yí bo vọ́ yin azọ́ndena hlan Japon. Inger Brandt, mẹmẹyọnnu Suisse-nu de heyin dopo to klasigbẹ́ ṣie lẹ mẹ wẹ yin dide nado yin azọ́nwatọgbẹ́ ṣie to tòdaho Nagoya tọn mẹ. Mí kọnawudopọ hẹ mẹdehlan heyin tẹnsẹna sọn Corée na awhàn wutu lẹ to finẹ. Ojlẹ vude he yẹn yizan to sinsẹ̀nzọn mẹdehlan tọn mẹ yin nuhọakuẹ na mi tlala.
Sinsẹ̀nzọn Ayajẹnọ po Alọwlemẹ Ṣie Po
To septembre 1957, yẹn yin oylọ-basina nado yì sẹ̀n to Bẹtẹli Tokyo tọn. Alahọ Japon tọn to whenẹnu yin ohọ̀ petlezìn-awenọ de heyin gbigbá po owhlẹ po. Omẹ ẹnẹ poun wẹ tin to alahọ lọ mẹ, he dopo to yé mẹ yin Mẹmẹsunnu Barry, heyin nugopọntọ alahọ tọn. Hagbẹ whẹndo lọ tọn he pò lẹ yin mẹdehlan lẹ. Yẹn yin azọ́ndena nado nọ basi lẹdogbedevomẹ bosọ nọ vọ́ ẹ hia, yẹn sọ nọ jla họmẹ do, yàn avọ̀ lẹ, danú, po mọmọ po sọyi.
Azọ́n lọ to kọdetọn dagbe tindo to Japon, bọ mẹmẹsunnu devo lẹ yin oylọ-basina wá Bẹtẹli. Dopo to yé mẹ lẹzun nugopọntọ to agun he mẹ yẹn tin te. To 1966, yẹn wlealọ hẹ mẹmẹsunnu enẹ he nọ yin Junji Koshino. To alọwle mítọn godo, Junji yin dide do azọ́n lẹdo didlapọn tọn mẹ. Ayajẹ daho wẹ e yin nado jẹakọ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu voovo lẹ po to tẹnsisẹ mítọn sọn agun de mẹ jẹ devo mẹ whenu. Na azọ́n lẹdogbedevomẹ tọn delẹ nọ yin nina mi wutu, yẹn nọ wàzọn to owhé he gbè mí nọ̀ to osẹ lọ mẹ. To gbejizọnlin mítọn lẹ whenu, mí dona hẹn wezẹhomẹ pinpẹn lẹ gọna saki po agbàn mítọn lẹ po.
Mí duvivi azọ́n lẹdo didlapọn tọn na nuhe hugan owhe ẹnẹ whẹpo do lẹkọyi Bẹtẹli, bo mọ lehe titobasinanu lọ to gbigblodeji do. Alahọ lọ yin tẹnsẹna yì Numazu, podọ to nudi owhe ao godo e sọ yin tẹnsẹna yì Ebina, finẹ wẹ wekantẹn alahọ tọn tin te todin. Junji po yẹn po ko to vivi sinsẹ̀nzọn Bẹtẹli tọn dù sọn whenẹnu, bo to azọ́nwa hẹ nudi hagbẹ 600 todin. To mai 2002, họntọn ṣie lẹ to Bẹtẹli yí homẹdagbe do basi oflin owhe 50tọ he yẹn yizan to sinsẹ̀nzọn whenu gigọ́ tọn mẹ tọn.
Yin Didona Nado Mọ Jideji Lọ
To whenuena yẹn jẹ Jehovah sẹn ji to 1950, wẹnlatọ vude poun wẹ tin to Japon. Todin nuhe hugan wẹnlatọ Ahọluduta tọn 210 000 wẹ tin. Na nugbo tọn, gbẹtọ he taidi lẹngbọ fọtọ́n fọtọ́n susu ko yin dindọn wá Jehovah dè taidi yẹn lọsu.
Mẹdehlan atọ́n, sunnu ẹnẹ po yọnnu dopo po, he dla mí pọ́n to owhé Mẹmẹyọnnu Koda tọn gbè to 1949 lẹpo gọna Mẹmẹyọnnu Maud Koda lọsu, ko dotana gbẹzan yetọn po nugbonọ-yinyin po. Mẹdaho ṣie he sẹ̀n taidi devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn to agun etọn mẹ po asi etọn he duvivi sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn na owhe 15 po ko kú ga. Nukundido tẹwẹ tin na mẹjitọ ṣie, mẹhe yẹn nọ to budina okú yetọn to ovu-whenu lẹ? Opagbe Biblu tọn gando fọnsọnku go ko na mi todido bosọ miọnhomẹna mi.—Owalọ lẹ 24:15.
Dile yẹn pọ́n godo hlan, yẹn lẹndọ kosọdudu ṣie hẹ Maud to 1941 yin nujijọ titengbe de to gbẹzan ṣie mẹ. Eyin yẹn ma ko dukosọ hẹ ẹ to whenẹnu wẹ podọ eyin yẹn ma ko kẹalọyi oylọ-basinamẹ etọn nado lẹkọwa bo wá wazọ́n hẹ ẹ to awhàn lọ godo wẹ, yẹn na ko gbọṣi glegbéta mítọn mẹ bo ma na ko dukosọ hẹ mẹdehlan lẹ to ojlẹ fliflimẹ tọn enẹlẹ mẹ. Lehe yẹn dopẹ́ na Jehovah sọ dọ e dọ̀n mi wá nugbo lọ mẹ gbọn Maud po mẹdehlan tintan lẹ po dali!
[Yẹdide to weda 25]
Hẹ Maud Koda po asu etọn po. Yẹn tin to nukọn to amiyọn mẹ
[Yẹdide to weda 27]
Hẹ mẹdehlan lẹ sọn Japon to Yankee Stadium to 1953. Yẹn tin to amiyọn mẹ pete
[Yẹdide to weda 28]
To Bẹtẹli po asu ṣie Junji po