Zọnlinzinzin to Omọ́ Hinhọ́n He to Wunhọ́n Dogọ Tọn Ji — WESẸDOTẸN INTẸNẸT JI TỌN Watchtower Tọn

Zọnlinzinzin to Omọ́ Hinhọ́n He to Wunhọ́n Dogọ Tọn Ji

“Omọ́ nugbonọ tọn taidi hinhọ́n he sẹ́, he to sisẹ́ yinukọn kakajẹ okle.”—HOWHINWHẸN LẸ 4:18.

1, 2. Etẹwẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ko mọyi taidi kọdetọn hinhọ́n he to wunhọ́n dogọ sọn Jehovah dè tọn?

MẸNU wẹ sọgan dọ lehe owhè he to zizẹ nọ yinuwado zinvlu zánmẹ tọn ji do to aliho dagbe mẹ hugan mẹhe yin Asisa hinhọ́n tọn, Jehovah Jiwheyẹwhe? (Psalm 36:9) Jiwheyẹwhe dọ dọ ‘to whenuena hinhọ́n afọnnu tọn hẹn opodo aigba tọn lẹ go, aigba nọ diọ ede di okò to nutlẹ́nu glọ, bọ onú lẹpo nọ ṣite gbonu di to agawu de mẹ.’ (Job 38:12-14) Dile hinhọ́n owhè tọn to susudeji, awusọhia aigba tọn nọ tọ́n bo nọ họnwun dogọ, kẹdẹdile okò pọpọ nọ diọwunmẹ to whenuena yẹdide hiadonu de tọn yin zìnzìn do e ji do.

² Jehovah sọ wẹ Asisa hinhọ́n gbigbọmẹ tọn. (Psalm 43:3) Dile aihọn tlẹ tin to zinvlu gọ́ngọ́n gbigbọmẹ tọn mẹ, Jiwheyẹwhe nugbo lọ zindonukọn nado to hinhọ́n tá do omẹ etọn lẹ ji. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Biblu na gblọndo dọmọ: “Omọ́ nugbonọ tọn taidi hinhọ́n he sẹ́, he to sisẹ́ yinukọn kakajẹ okle.” (Howhinwhẹn lẹ 4:18) Hinhọ́n he to wunhọ́n dogọ sọn Jehovah dè zindonukọn nado to titá do omọ́-liho omẹ etọn lẹ tọn ji. E nọ hẹn vọjlado lẹ wá to ṣẹnṣẹn yetọn to titobasinanu-liho, to sinsẹ̀n-nuplọnmẹ-liho, podọ to walọyizan-liho.

Jideji Hinhọ́n Gbigbọmẹ Tọn Hẹn Vọjlado Titobasinanu Tọn lẹ Wá

3. Opagbe tẹwẹ yin didó to Isaia 60:17 mẹ?

³ Gbọn yẹwhegán Isaia gblamẹ, Jehovah dọ dọdai dọmọ: “To otẹn gànvẹẹ tọn mẹ yẹn na hẹn sika wá, to otẹn gànyuu tọn mẹ, yẹn na hẹn fataka wá, to otẹn atin tọn mẹ, gànvẹẹ, to otẹn osé tọn mẹ, gànyuu.” (Isaia 60:17) Kẹdẹdile nuyizan daho yíyí do diọtẹnna pẹvi nọ do nukọnyiyi hia do, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko basi nukọnyiyi lẹ to aliho titobasinanu yetọn tọn lẹ mẹ to ojlẹ “opodo aihọn tọn,” kavi ‘azán godo tọn lẹ’ gblamẹ.—Matiu 24:3; 2 Timoti 3:1.

4. Tito tẹwẹ wá aimẹ to 1919, podọ nawẹ e hẹn ale wá gbọn?

⁴ To bẹjẹeji azán godo tọn lẹ tọn, agun Biblu Plọntọ lẹ tọn, dile Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ yin yiylọdọ to whenẹnu, nọ de mẹho po diakọni yetọn lẹ po gbọn vòbibla dali. Ṣigba, mẹho delẹ ma tindo gbigbọ dagbe wẹndagbe-jijlá tọn. Gbọnvona dọ mẹdelẹ dọ̀n-yonu-dogodo sọn mahẹ tintindo to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ, yé sọ hẹn mẹdevo lẹ gbọjọ ma nado doalọ to e mẹ. Enẹwutu to 1919, otẹn azọngban tọn yọyọ de yin didoai to agun dopodopo mẹ—enẹ wẹ tito anademẹtọ sinsẹ̀nzọn tọn. Kakati anademẹtọ sinsẹ̀nzọn tọn lọ nido yin dide gbọn vòbibla dali, e nọ yin dide do otẹn ehe mẹ to yẹwhehọluduta-liho gbọn wekantẹn alahọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn dali. Azọngban anademẹtọ he yin dide lọ tọn lẹ bẹ titobibasina azọ́n yẹwhehodidọ tọn, aigba-denamẹ lẹ mimá, po tulinina mẹdevo lẹ nado tindo mahẹ to lizọnyizọn kunnudegbe tọn mẹ po hẹn. To owhe he bọdego lẹ gblamẹ, azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn yin godonọna to aliho ayidego tọn de mẹ.

5. Nukọnyiyi tẹwẹ yin bibasi to owhe 1920 lẹ mẹ?

⁵ Mẹlẹpo to agun mẹ yin zodolanmẹna yinukọn dogọ gbọn tudohomẹnamẹ lọ dali dọ, “Mì lá, mì lá, mì lá Ahọlu lọ po ahọluduta etọn po,” he yin nina to 1922 to plidopọ Biblu Plọntọ lẹ tọn ji to Cedar Point, Ohio, to États-Unis. To 1927 tito sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn yin bibasi jẹ obá lọ mẹ bọ dimanche yin dide taidi azán he yọ́n hugan nado tindo mahẹ to azọ́n yẹwhehodidọ whédegbè jẹ whédegbè tọn mẹ. Naegbọn azán enẹ do yin dide? Na mẹsusu ma nọ yì azọ́nmẹ to dimanche wutu. To egbehe, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ do gbigbọ dopolọ hia gbọn vivẹnudido nado dla gbẹtọ lẹ pọ́n to ojlẹ he mẹ e yọnbasi hugan nado mọ yé to whégbè te lẹ, taidi to sẹfifo lẹ po whèjai lẹ po dali.

6. Gbemima tẹwẹ yin alọkẹyi to 1931, podọ nawẹ enẹ yinuwado azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn ji gbọn?

⁶ To whèmẹ dimanche 26 juillet 1931 tọn, azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn yin zodolanmẹna titengbe to whenuena gbemima de yin alọkẹyi, jẹnukọn to plidopọ de ji to Columbus, Ohio, to États-Unis podọ to enẹgodo lẹdo aihọn pé. Apadewhe gbemima lọ tọn dọmọ: “Míwlẹ wẹ devizọnwatọ Jehovah Jiwheyẹwhe tọn lẹ he yin azọ́ndena nado wazọ́n de to yinkọ etọn mẹ, podọ, to tonusise mẹ na gbedide etọn, nado dọyẹwheho owẹ̀n he Jesu Klisti lá tọn, podọ nado hẹn ẹn zun yinyọnẹn na gbẹtọ lẹ dọ Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe nugbo po Ganhunupotọ lọ po; enẹwutu mí yí ayajẹ do kẹalọyi yinkọ he Oklunọ Jiwheyẹwhe ko dó na mí po onù etọn titi po, podọ mí jlo nado yin yinyọnẹn bosọ yin yiylọ gbọn yinkọ lọ dali, yèdọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ.” (Isaia 43:10) Lehe yinkọ yọyọ enẹ do nuhe yin azọ́n tintan mẹhe tindo yinkọ lọ to ota lẹpo tọn hia hezeheze do sọ! Mọwẹ, Jehovah tindo azọ́n na devizọnwatọ etọn lẹpo nado wà. To paa mẹ, gbemima lọ yin alọkẹyi po zohunhun po!

7. Diọdo tẹwẹ yin hinhẹnwa to 1932, podọ etẹwutu?

⁷ Susu mẹho agun lẹ tọn yí whiwhẹ do ze yedelẹ jo na azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ. Ṣigba to fidelẹ, mẹho he yin dide gbọn vòbibla dali lẹ jẹagọdo linlẹn lọ dọ mẹlẹpo to agun mẹ dona tindo mahẹ to lizọnyizọn gbangba tọn lọ mẹ. Nalete, nukọnyiyi susu gbẹ́ pò to nukọn ja. To 1932 agun lẹ mọ anademẹ yí gbọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn gblamẹ nado doalọtena mẹho po diakọni lẹ po dide gbọn vòbibla dali. Kakatimọ, yé dona de wedegbẹ́ sinsẹ̀nzọn tọn de he bẹ sunnu gbigbọnọ he nọ tindo mahẹ to azọ́n yẹwhehodidọ gbangba tọn mẹ lẹ hẹn. Gbọnmọ dali, azọngban nukunpedonugo tọn yin zizedo alọmẹ na mẹhe nọ tindo mahẹ zohunhun tọn to lizọnyizọn lọ mẹ lẹ, podọ azọ́n lọ zindonukọn.

Jideji Hinhọ́n Tọn Hẹn Nukọnyiyi Susu Wá Dogọ

8. Vọjlado tẹwẹ wá aimẹ to 1938?

⁸ Hinhọ́n lọ to “sisẹ́ yinukọn.” To 1938, tito vòbibla tọn lẹpo yin hùzẹdeji. Devizọnwatọ agun tọn lẹpo dona nọ yin dide to yẹwhehọluduta-liho to anademẹ “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” lọ tọn glọ. (Matiu 24:45-47) Diblayin agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn lẹpo wẹ kẹalọyi diọdo ehe sọn ojlo mẹ wá, podọ azọ́n kunnudide tọn lọ to sinsẹ́n detọ́n zọnmii.

9. Tito tẹwẹ yin didoai to 1972, podọ naegbọn ehe do yin nukọnyiyi?

⁹ Bẹsọn 1^er octobre 1972, diọdo devo wá aimẹ gando nukunpedonugo agun lẹ tọn go. Tito nukunpedonugo gbọn pipli mẹho lẹ tọn dali yin didoai to agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ lẹdo aihọn pé, bo diọtẹnna nukunpedonugo he nọ yin anadena gbọn devizọnwatọ kavi nugopọntọ agun tọn dopo gee dali. Tito yọyọ ehe ko whàn sunnu he whèwhín lẹ taun nado sọgan pegan bo yin nukọntọ to agun mẹ. (1 Timoti 3:1-7) Taidi kọdetọn de, mẹmẹsunnu susu ko tindo numimọ to nukunpipedo azọngban agun tọn lẹ go mẹ. Lehe yé ko yọn-na-yizan to nukunpipedo mẹyọyọ susu he ko kẹalọyi nugbo Biblu tọn lẹ mẹ do sọ!

10. Tito tẹwẹ bẹjẹeji to 1976?

¹⁰ Hagbẹ Anademẹtọ lọ yin titobasina do wedegbẹ́ ṣidopo mẹ, podọ bẹsọn 1^er janvier 1976, nuwiwa titobasinanu lọ tọn lẹpo gọna agun lẹ tọn lẹdo aihọn pé nọ yin anadena gbọn wedegbẹ́ ehelẹ dali. Dona nankọ die he e ko sọawuhia nado yin dọ adà azọ́n Ahọluduta lọ tọn lẹpo ni yin anadena gbọn “susugege [ayinamẹtọ] lẹ tọn” dali!—Howhinwhẹn lẹ 15:22; 24:6.

11. Vọjlado tẹwẹ yin hinhẹnwa to 1992, podọ etẹwutu?

¹¹ To 1992, vọjlado devo sọ wá aimẹ, he sọgan yin yiyijlẹdo nuhe jọ to whenuena Islaelivi lẹ po mẹdevo lẹ po lẹkọ sọn kanlinmọgbenu Babilọni tọn go. To ojlẹ enẹ mẹ, Levinu susu ma tin nado penukundo sinsẹ̀nzọn tẹmpli mẹ tọn go. Enẹwutu Nẹtinimi he ma yin Islaelivi lẹ mọ azọ́ndenamẹ susu yí dogọ nado sọgan gọalọna Levinu lẹ. Mọdopolọ, nado gọalọna afanumẹ nugbonọ nuyọnẹntọ lọ to nukunpipedo azọngban etọn he to susudeji to aigba ji go, mẹdelẹ sọn “lẹngbọ devo” lẹ mẹ mọ azọngban sinsẹ̀nzọn tọn susu yí dogọ to 1992. Yé yin dide taidi alọgọtọ lẹ to wedegbẹ́ Hagbẹ Anademẹtọ lọ tọn lẹ mẹ.—Johanu 10:16.

12. Nawẹ Jehovah ko yí jijọho do basi ogán mítọn lẹ gbọn?

¹² Etẹwẹ ko dekọtọn sọn ehe lẹpo mẹ? “Yẹn na basi ogán towe lẹ na jijọho, podọ azọ́ngán towe lẹ na dodo,” wẹ Jehovah dọ. (Isaia 60:17) “Jijọho” tin to devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ ṣẹnṣẹn to egbehe, podọ owanyi na “dodo” ko lẹzun “azọ́ngán” yetọn—yèdọ huhlọn he nọ whàn yé nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe. Yé yin titobasina ganji nado wazọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn po mẹhẹnzun devi tọn po.—Matiu 24:14; 28:19, 20.

Jehovah Tá Hinhọ́n do Sinsẹ̀n-Nuplọnmẹ lẹ Ji

13. Nawẹ Jehovah tá hinhọ́n do omọ́ omẹ etọn lẹ tọn ji to sinsẹ̀n-nuplọnmẹ-liho to owhe 1920 lẹ mẹ gbọn?

¹³ Jehovah sọ to hinhọ́n tá do omọ́ omẹ etọn lẹ tọn ji vudevude to sinsẹ̀n-nuplọnmẹ-liho. Mí mọ apajlẹ dopo to Osọhia 12:1-9 mẹ. Kandai lọ dlẹnalọdo omẹ yẹhiadonu tọn atọ̀n—“yọnnusi” de he tin to ohò bo jivi, “dlagọni” de po “visunnu de” po. Be hiẹ yọ́n mẹhe dopodopo yetọn nọtena ya? Yé yin zẹẹmẹ basina to hosọ lọ “Jiji Ahọluduta de Tọn” he sọawuhia to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn Glẹnsigbe 1^er mars 1925 tọn mẹ. Hosọ enẹ na nukunnumọjẹnumẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ yinukọn dogọ do dọdai he gando jiji Ahọluduta lọ tọn go lẹ ji, podọ nukunnumọjẹnumẹ ehe hẹn ẹn họnwun dọ titobasinanu voovo awe wẹ tin—Jehovah tọn po Satani tọn po. Enẹgodo to 1927/28, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mọ dọ hùnwhẹ Noẹli po jijizan tọn lẹ po ma sọgbe hẹ Owe-wiwe, podọ yé doalọtena nuwiwa enẹlẹ.

14. Nugbo sinsẹ̀n-nuplọnmẹ tọn tẹlẹ wẹ yin hinhẹn họnwun to owhe 1930 lẹ mẹ?

¹⁴ To owhe 1930 lẹ mẹ, hinhọ́n yin titá do nugbo sinsẹ̀n-nuplọnmẹ tọn atọ̀n ji yinukọn dogọ. Na owhe susu, Biblu Plọntọ lẹ ko yọnẹn dọ “gbẹtọ susugege” he yin nùdego to Osọhia 7:9-17 mẹ lọ gbọnvo na gbẹtọ 144 000 he na dugán hẹ Klisti taidi ahọlu podọ yẹwhenọ lẹ. (Osọhia 5:9, 10; 14:1-5) Ṣigba, mẹhe gbẹtọ susugege lọ dlẹnalọdo taun ma họnwun gba. Kẹdẹdile hinhọ́n afọnnu tọn he to sisẹ́ yinukọn nọ hẹn wunmẹ po sinmẹ onú dózin lẹ tọn po họnwun do, gbẹtọ susugege lọ yin yinyọnẹn to 1935 taidi mẹhe na lùn “nukunbibia daho” lọ tọ́n po todido lọ po nado nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji. To nukọn mẹ to owhe enẹ dopolọ mẹ, nukunnumọjẹnumẹ de wá aimẹ he yinuwado ovi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn he to wehọmẹ yì lẹ ji to otò susu mẹ. To whenuena owanyi akọta tọn to sinsinyẹn deji lẹdo aihọn pé, Kunnudetọ lẹ mọ dọ nudidọdo asia ma yin nuwiwa tata de poun gba. To owhe he bọdego mẹ, nugbo sinsẹ̀n-nuplọnmẹ tọn devo yin zẹẹmẹ basina, yèdọ nugbo lọ dọ potin ji wẹ Klisti kú do, e ma yin satin gba.—Owalọ lẹ 10:39.

15. Whetẹnu podọ nawẹ wiwe-yinyin ohùn tọn yin nùzindeji gbọn?

¹⁵ Tlolo bọdo Wẹkẹ-Whàn II go, ojlẹ he mẹ e ko lẹzun aṣa nado nọ dohùn na awhànfuntọ he yin awugblena lẹ, hinhọ́n yin titá do wiwe-yinyin ohùn tọn ji yinukọn dogọ. Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn Glẹnsigbe 1^er juillet 1945 tọn na tuli “sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn he jlo nado mọ ogbẹ̀ mavọmavọ to aihọn yọyọ dodowiwa etọn tọn mẹ lẹpo nado na sisi wiwe-yinyin ohùn tọn bo yinuwa sọgbe hẹ anademẹ dodo Jiwheyẹwhe tọn lẹ gando whẹho titengbe ehe go.”

16. Whetẹnu wẹ Biblu Les Saintes Écritures—Traduction du monde nouveau yin didetọ́n, podọ adà vonọtaun awe tẹlẹ wẹ e bẹhẹn?

¹⁶ To 1946 e họnwun dọ nuhudo tin na lẹdogbedevomẹ Biblu tọn yọyọ de he yin awuwlena sọgbe hẹ nukunnumọjẹnumẹ agọe weyọnẹntọ Heblugbe tọn lẹ tọn bo masọ yin hinhẹnflu gbọn nuplọnmẹ he sinai do aṣa Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ji. Azọ́n bẹjẹeji do lẹdogbedevomẹ enẹ ji to décembre 1947. To 1950 Les Écritures grecques chrétiennes—Traduction du monde nouveau yin didetọ́n to Glẹnsigbe mẹ. Owe-wiwe Heblu tọn yin didetọ́n to Glẹnsigbe mẹ to bladopọ debọdo-dego atọ́n mẹ, bẹsọn 1953. Bladopọ godo tọn yin didetọ́n to 1960, nudi owhe 12 to whenuena azọ́n lẹdogbedevomẹ tọn lọ bẹjẹeji godo. Biblu Les Saintes Écritures—Traduction du monde nouveau blebu yin didetọ́n to bladopọ dopo mẹ to 1961. Lẹdogbedevomẹ he tin-to-aimẹ to ogbè susu mẹ todin ehe bẹ adà vonọtaun delẹ hẹn. E gọ̀ yinkọ Jiwheyẹwhe tọn, Jehovah, do otẹn etọn mẹ. Humọ, aliho he mẹ e lilẹ́ kandai dowhenu tọn lẹ to paa mẹ te ko ze dodonu dai na nukunnumọjẹnumẹ tintindo dogọ do nugbo Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji.

17. Hinhọ́n tẹwẹ yin titá yinukọn dogọ to 1962?

¹⁷ “Huhlọn daho” Lomunu lẹ 13:1 tọn lẹ po obá he mẹ Klistiani lẹ dona litaina yé jẹ po yin hinhẹn họnwun to 1962. Dogbapọn kitokito weta 13tọ owe Lomunu lẹ tọn gọna wefọ Biblu tọn lẹ taidi Titu 3:1, 2 po 1 Pita 2:13, 17 po hẹn ẹn họnwun dọ hodidọ lọ “huhlọn daho lẹ” dlẹnalọdo gandudu gbẹtọvi tọn lẹ, kakati nido yin Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti po.

18. Etẹwẹ yin delẹ to nugbo he yin hinhẹn họnwun to owhe 1980 lẹ mẹ?

¹⁸ To owhe he bọdego lẹ gblamẹ, omọ́ dodonọ lẹ tọn zindonukọn nado to sisẹ́ yinukọn. To 1985 hinhọ́n yin titá do nuhe e zẹẹmẹdo nado yin whẹsuna taidi dodonọ na “ogbẹ̀” podọ dodonọ taidi họntọn Jiwheyẹwhe tọn ji. (Lomunu lẹ 5:18; Jakobu 2:23) Zẹẹmẹ Jubile Klistiani tọn yin bibasi to gigọ́ mẹ to 1987.

19. Nawẹ Jehovah ko tá hinhọ́n gbigbọmẹ tọn susu dogọ do omẹ etọn lẹ ji to owhe agọe tọn lẹ mẹ gbọn?

¹⁹ To 1995 kinklan “lẹngbọ” lẹ po “gbọgbọẹ lẹ” po tọn yin nukunnumọjẹemẹ ganji dogọ. To 1998, zẹẹmẹ gigọ́ yin bibasi do numimọ tẹmpli tọn he Ezekiẹli mọ ji, ehe ko to hẹndi mọyi to alọnu. Lehe ‘osùnú awuhiọ tọn na ṣite to fiwiwe mẹ’ do po whenue enẹ na jọ po yin hinhẹn họnwun dogọ to 1999. (Matiu 24:15, 16; 25:32) Podọ to 2002, mí tindo nukunnumọjẹnumẹ dogọ gando nuhe e zẹẹmẹdo nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe “to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ” go.—Johanu 4:24.

20. Adà devo tẹ mẹ wẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ko basi vọjlado lẹ te?

²⁰ Gbọnvona vọjlado titobasinanu po sinsẹ̀n-nuplọnmẹ po tọn lẹ, vọjlado lẹ ko sọ yin bibasi gando walọyizan Klistiani tọn go. Di apajlẹ, to 1973 azọ̀-nùnù yin nukunnumọjẹemẹ nado yin “dihó agbasalan” tọn he sọ dona yin pinpọnhlan taidi ylanwiwa sinsinyẹn de. (2 Kọlintinu lẹ 7:1) To owhe ao godo, zinjẹgbonu Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn Glẹnsigbe 15 juillet 1983 [1^er février 1984 to Gungbe mẹ] hẹn teninọ mítọn dogbọn osò yiyizan dali họnwun. Apajlẹ vude poun wẹ ehelẹ yin gando hinhọ́n he to wunhọ́n dogọ to ojlẹ mítọn mẹ go.

To Zọnlinzin Zọnmii to Omọ́ Hinhọ́n He to Wunhọ́n Dogọ Tọn Ji

21. Pọndohlan tẹwẹ na gọalọna mí nado to zọnlinzin zọnmii to omọ́ hinhọ́n he to wunhọ́n dogọ tọn ji?

²¹ “E sọgan vẹawu nado kẹalọyi diọdo de to whenuena e wá aimẹ bo diọada sọgbe hẹ ẹ,” wẹ mẹho agun tọn ojlẹ dindẹn tọn de yigbe dọ. Etẹwẹ gọalọna ẹn nado kẹalọyi vọjlado susu he ewọ ko mọ to owhe 48 he e ko yizan taidi wẹnlatọ Ahọluduta tọn gblamẹ? E dọmọ: “Pọndohlan dagbe tintindo wẹ yin onú titengbe lọ. Gbigbẹ́ nado kẹalọyi vọjlado de zẹẹmẹdo nado gbọṣi godo to whenuena titobasinanu lọ to nukọnyi. Eyin yẹn mọ dee to ninọmẹ de mẹ bọ diọdo lẹ jlo na taidi nuhe vẹawu nado kẹalọyi, n’nọ lẹnnupọndo nuhe Pita dọna Jesu ji dọmọ: ‘Oklunọ, mẹnu dè míwlẹ na yì? Hiẹ wẹ tindo ohó ogbẹ̀ madopodo tọn.’ Enẹgodo yẹn nọ kanse dee dọ, ‘Fie wẹ n’nasọ lẹkọyi—be zinvlu aihọn tọn mẹ wẹ ya?’ Ehe nọ gọalọna mi nado tẹdo titobasinanu Jiwheyẹwhe tọn go gligli.”—Johanu 6:68.

22. Nawẹ mí nọ mọaleyi sọn zọnlinzinzin to hinhọ́n mẹ gbọn?

²² E họnwun dọ aihọn ehe tin to zinvlu gọ́ngọ́n mẹ. Dile Jehovah zindonukọn nado to hinhọ́n tá do omẹ etọn lẹ ji, vogbingbọn he tin to yewlẹ po mẹhe tin to aihọn lọ mẹ lẹ po ṣẹnṣẹn fọ́n bo to susudeji. Etẹwẹ hinhọ́n ehe nọ wà na mí? Na nugbo tọn, kẹdẹdile miyọ́ngbán titá do fie odò tin te to aliho he dozinvlu de ji ma sọgan sú odò lọ do, hinhọ́n Ohó Jiwheyẹwhe tọn ma nọ de omọ̀ lẹ sẹ̀ gba. Etomọṣo, hinhọ́n Ohó Jiwheyẹwhe tọn nọ gọalọna mí nado dapana yé nado sọgan penugo bo to zọnlinzin zọnmii to omọ́ hinhọ́n he to wunhọ́n dogọ tọn ji. Enẹwutu, mì gbọ mí ni zindonukọn nado nọ payi ohó dọdai Jehovah tọn go “di hlan miyọ́ngbán de he họ́n to ofi dózin de.”—2 Pita 1:19.

Be Hiẹ Flin Ya?

• Nukọnyiyi titobasinanu tọn tẹlẹ wẹ Jehovah ko hẹnwa na omẹ etọn lẹ?

• Vọjlado sinsẹ̀n-nuplọnmẹ tọn tẹlẹ wẹ hinhọ́n he to wunhọ́n dogọ lọ ko hẹnwa?

• Vọjlado tẹlẹ wẹ hiẹ ko mọ po nukun po, podọ etẹwẹ ko gọalọna we nado kẹalọyi yé?

• Naegbọn hiẹ jlo nado to zọnlinzin zọnmii to omọ́ hinhọ́n he to wunhọ́n dogọ tọn ji?

[Yẹdide to weda 27]

Plidopọ 1922 tọn to Cedar Point, Ohio dozolanmẹna Biblu Plọntọ lẹ nado wazọ́n Jiwheyẹwhe tọn

[Yẹdide to weda 29]

“Les Écritures grecques chrétiennes—Traduction du monde nouveau” yin didetọ́n to 1950 gbọn N. H. Knorr dali

[Asisa Yẹdide tọn to weda 26]