Be Biblu De Yọnnu lẹ Pò Wẹ Ya?

TERTULLIEN, he yin sinsẹ̀n-nuplọnmẹtọ owhe kanweko atọ̀ntọ tọn de, basi zẹẹmẹ yọnnu lẹ tọn to gbèdopo taidi “họngbo lẹgba tọn.” Mẹdevo lẹ ko yí Biblu zan nado dohia dọ yọnnu lẹ ma yin nujọnu sọ sunnu lẹ. Taidi kọdetọn de, mẹsusu nọ mọ dọ Biblu de yọnnu lẹ pò.

Elizabeth Cady Stanton, dopo to omẹ tintan he hoavùn na jlọjẹ yọnnu lẹ tọn to États-Unis to owhe kanweko  19tọ whenu lẹ mẹ, dọ dọ “Biblu po Ṣọṣi po ko yin aliglọnnamẹnu daho hugan na mẹdekannujẹ yọnnu lẹ tọn.” Stanton dọ to gbèdopo gando owe atọ́n tintan Biblu tọn lẹ go dọmọ: “N’ma ko mọ owe devo depope he plọnmẹ nado paṣẹ do yọnnu lẹ ji bosọ de yé pò sọmọ pọ́n gbede.”

Dile etlẹ yindọ to egbehe mẹdelẹ sọgan mọ dọ pọndohlan enẹlẹ ko sinyẹn gbau, mẹsusu gbẹsọ tindo numọtolanmẹ lọ dọ adà Biblu tọn delẹ nọ de yọnnu lẹ pò. Be tadona mọnkọtọn sọgbe ya?

Pọndohlan Owe-Wiwe Heblu Tọn lẹ Gando Yọnnu lẹ Go

“Awuvivi towe na tin to asu towe dè, ewọ wẹ nasọ dugán to jiwe.” (Gẹnẹsisi 3:16) Homọdọdonugotọ lẹ nọ dlẹnalọdo ehe taidi whẹdida Jiwheyẹwhe tọn sọta Evi podọ taidi ohia lọ dọ Jiwheyẹwhe kẹalọyi dọ sunnu ni dugán do yọnnu ji. Ṣigba, kakati hodidọ ehe nido do lẹndai Jiwheyẹwhe tọn hia, zẹẹmẹ he sọgbe de wẹ e yin gando kọdetọn ylankan ylando po nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn gbigbẹdai po tọn lẹ go. Hùnyinylan do yọnnu lẹ go wá tlọlọ sọn ninọmẹ mape gbẹtọvi tọn mẹ, e ma yin ojlo Jiwheyẹwhe tọn gba. Na nugbo tọn, to aṣa susu mẹ, asi lẹ ko yin gandudeji gbọn asu yetọn lẹ dali, ehe nọ saba yin po kanyinylan daho po. Ṣigba ehe ma yin lẹndai Jiwheyẹwhe tọn gba.

Adam po Evi po yin didá to apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Humọ, yé mọ azọ́ndenamẹ dopolọ yí sọn Jiwheyẹwhe dè nado yin sinsẹ́nnọ, bo gọ́ aigba ji bosọ dugán do e ji. Yé dona wazọ́n dopọ taidi pipli de. (Gẹnẹsisi 1:27, 28) E họnwun dọ to whenẹnu, depope to yé mẹ ma nọ dugán do awetọ etọn ji to aliho kanyinylan tọn mẹ gba. Gẹnẹsisi 1:31 dọmọ: “Jiwheyẹwhe sọ mọ nuhe e dá lẹpo, bo doayi e go e yọ́n tlala.”

To whẹho delẹ mẹ, kandai Biblu tọn ma nọ do pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn hia ṣigba nọ pìntàn nujijọ lọ lẹ tọn poun. Nujijọ he mẹ Lọti ze viyọnnu etọn lẹ donukọnna Sọdọminu lẹ te yin kinkàndai matin whẹdida kavi zẹẹmẹ walọ dagbe tọn depope sọn Jiwheyẹwhe dè.a—Gẹnẹsisi 19:6-8.

Nugbo lọ wẹ yindọ, Jiwheyẹwhe gbẹwanna mẹtafu po nuyiwahẹmẹ agọ̀ wunmẹ lẹpo po. (Eksọdusi 22:22; Deutelonomi 27:19; Isaia 10:1, 2) Osẹ́n Mose tọn jẹagọdo zanhẹmẹ gánnugánnu po galilọ po. (Levitiku 19:29; Deutelonomi 22:23-29) Ayọdide yin gbigbẹdai, podọ owhẹ̀ okú tọn wẹ nọ yin didá na mẹdepope he doalọ to e mẹ. (Levitiku 20:10) Kakati nado de yọnnu lẹ pò, Osẹ́n lọ ze yé daga bo basi hihọ́na yé sọn mẹtafu he gbayipe to akọta he lẹdo yé pé lẹ mẹ. Asi Juvi he yin jijọ dagbenọ nọ yin sisi bosọ nọ yin yẹyidogona taun. (Howhinwhẹn lẹ 31:10, 28-30) Nuṣiwa Islaelivi lẹ tọn wẹ e yin to whenuena yé gboawupo nado yìn osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ gando sisi nina yọnnu lẹ go, e ma yin ojlo Jiwheyẹwhe tọn gba. (Deutelonomi 32:5) Yigodo yinukọn, Jiwheyẹwhe dawhẹna akọta lọ bosọ sayana yé to pọmẹ na tolivivẹ yetọn wutu.

Be Mẹdèpo Wẹ Taliai Yin Ya?

Pipli depope ma sọgan yinuwa ganji adavo nulẹ tin to kannukannu. Ehe nọ biọ dọ aṣẹpipa de ni tin. Eyin e ma yinmọ bẹwlu wẹ e nọ hẹnwa. “Jiwheyẹwhe ma yin nudaitọ numanukannu tọn de gba, adavo jijọho tọn.”—1 Kọlintinu lẹ 14:33.

Apọsteli Paulu basi zẹẹmẹ tito tatọ́-yinyin whẹndo tọn dole: “Klisti wẹ ota mẹdopodopo tọn; podọ sunnu wẹ ota yọnnu tọn; Jiwheyẹwhe sọ wẹ ota Klisti tọn.” (1 Kọlintinu lẹ 11:3) Mẹlẹpo wẹ dona litaina aṣẹpipa he yiaga de adavo Jiwheyẹwhe. Be nugbo lọ dọ Jesu tindo tatọ́ de zẹẹmẹdo dọ ewọ yin didepo wẹ ya? Paali! Nugbo lọ dọ sunnu lẹ ko yin azọ́ndena to Owe-wiwe mẹ nado yin nukọntọ to agun mẹ podọ to whẹndo mẹ ma zẹẹmẹdo dọ yọnnu lẹ to yinyin didepo gba. Na kọdetọn dagbe nido tin to whẹndo mẹ podọ to agun mẹ, dandannu wẹ e yin dọ yọnnu po sunnu po ni yí adà voovo yetọn lẹ wà to owanyi po sisi po mẹ.—Efesunu lẹ 5:21-25, 28, 29, 33.

Jesu nọ na sisi yọnnu lẹ to whepoponu. E gbẹ́ nado hodo aṣa po osẹ́n mẹdèpo tọn he Falesi lẹ plọnmẹ lẹ po. E dọho hẹ yọnnu he ma yin Juvi lẹ. (Matiu 15:22-28; Johanu 4:7-9) E plọnnu yọnnu lẹ. (Luku 10:38-42) E basi hihọ́na yọnnu lẹ ma nado yin kọgbẹ́ e go. (Malku 10:11, 12) Vlavo afọdide ayidego tọn hugan he Jesu ze to ojlẹ etọn mẹ wẹ yindọ e kẹalọyi yọnnu lẹ do họntọn vivẹ́ etọn lẹ mẹ. (Luku 8:1-3) Taidi apajlẹ pipé jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn, Jesu dohia dọ nukun nuhọakuẹ tọn dopolọ wẹ Jiwheyẹwhe nọ yí do pọ́n sunnu po yọnnu po. Na nugbo tọn, to Klistiani dowhenu tọn lẹ ṣẹnṣẹn, sunnu po yọnnu po wẹ mọ nunina gbigbọ wiwe tọn yí. (Owalọ lẹ 2:1-4, 17, 18) Na mẹyiamisisadode lẹ he tindo nukundido lọ nado wadevizọn taidi ahọlu podọ yẹwhenọ hẹ Klisti, vogbingbọn depope ma na tin to sunnu po yọnnu po ṣẹnṣẹn to whenuena yé yin finfọn do ogbẹ̀ olọn mẹ tọn mẹ. (Galatianu lẹ 3:28) Dowatọ Biblu tọn, Jehovah ma nọ de yọnnu lẹ pò gba.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]