Jiwheyẹwhe Nọ Do Sisi po Yẹyi po Hia Yọnnu Lẹ

TO WHENUE Jesu tin to aigba ji, e do jẹhẹnu po aliho nuyiwa Otọ́ olọn mẹ tọn etọn tọn lẹ po hia to pipé mẹ. E dọmọ: “Yẹn ma nọ wà nudepope sọn ojlo ṣie mẹ; ṣigba yẹn to onú ehelẹ dọ kẹdẹdile Otọ́ lọ plọn mi do . . . Yẹn nọ wà nuhe nọ hẹn homẹhun in lẹ to whepoponu.” (Johanu 8:28, 29; Kọlọsinu lẹ 1:15) Enẹwutu, eyin mí na ayidonugo lehe Jesu yinuwa hẹ yọnnu lẹ do po pọndohlan etọn gando yé go po, mí sọgan yọ́n pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn gando yọnnu lẹ go gọna nuhe e jlo na yé lẹ.

Weyọnẹntọ susu dohia dọ, pọndohlan Jesu tọn gbọnvo pete na nukun he gbẹtọ lẹ nọ yí do pọ́n yọnnu lẹ to ojlẹ he mẹ owe Wẹndagbe tọn lẹ yin kinkan te. Nawẹ e yinmọ gbọn? Podọ, be nuplọnmẹ etọn lẹ na mẹdekannujẹ yọnnu lẹ dogọ to egbehe ya?

Lehe Jesu Yinuwa hẹ Yọnnu lẹ Do

◼ Jesu ma pọ́n yọnnu lẹ hlan taidi nuyizan zanhẹmẹ tọn lẹ gba. To pọndohlan sinsẹ̀ngán Ju delẹ tọn mẹ, pọninọ hẹ yọnnu lẹ ma sọgan dekọtọn do nudevo mẹ adavo zanhẹmẹ. Na obu lọ dọ yọnnu lẹ yin asisa whlepọn tọn wutu, dotẹnmẹ ma yin nina yé nado dọhona sunnu lẹ to gbangba kavi nado tọ́n matin nukunmẹṣinyọnnu de. Ṣigba, Jesu na ayinamẹ sunnu lẹ nado nọ dava ojlo agbasalan tọn yetọn bo nọ yinuwa hẹ yọnnu lẹ po yẹyi po kakati nado nọ klan yé dovo sọn nuwiwa pọmẹ tọn lẹ mẹ.—Matiu 5:28.

Jesu sọ dọmọ: “Mẹdepope he gbẹ́ asi etọn dai bo wlealọ hẹ devo deayọ, bosọ waylando sọta ẹ.” (Malku 10:11, 12) Gbọnmọ dali, ewọ jẹagọdo nuplọnmẹ gbayipe Labi lẹ tọn he na dotẹnmẹ sunnu lẹ nado gbẹ́ asi yetọn dai “na whẹwhinwhẹ́n depope poun wutu.” (Matiu 19:3, 9) Suhugan Ju lẹ tọn ma jẹakọ hẹ linlẹn lọ dọ sunnu sọgan deayọ. Labi yetọn lẹ nọ plọnmẹ dọ asu lẹ ma sọgan deayọ pọ́n gbede—yọnnu lẹ kẹdẹ wẹ ma nọ yin nugbonọ na asu yetọn! Dile zẹẹmẹ he yin bibasi do Biblu ji de dohia do, “Jesu ze yọnnu lẹ daga bosọ doyẹyigona yé gbọn bibiọ to sunnu lẹ si nado nọ setonuna nubiọtomẹsi walọ dagbe tọn dopolọ hẹ yọnnu lẹ dali.”

Kọdetọn nuplọnmẹ etọn tọn to egbehe: To agun Klistiani Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ, yọnnu lẹ nọ kọnawudopọ hẹ sunnu lẹ po awuvivo po to opli lẹ ji. Etomọṣo, yé ma dona hanú dọ sunnu lẹ na yí nukun gblewa tọn do pọ́n yé kavi wleawuna haṣinṣan agọ̀ hẹ yé gba, na sunnu lẹ nọ tin to aṣeji nado yinuwa hẹ “yọnnu mẹhomẹ lẹ taidi onọ̀, yọnnu jọja lẹ taidi nọviyọnnu to walọ wiwe lẹpo mẹ.”—1 Timoti 5:2.

◼ Jesu yí whenu zan nado plọnnu yọnnu lẹ. To vogbingbọn mẹ na nuyiwa gbayipe Labi lẹ tọn he nọ hẹn yọnnu lẹ do wunvi mẹ, Jesu plọnnu yọnnu lẹ bosọ na yé tuli nado nọ dọ linlẹn yetọn lẹ tọ́n. Gbọn dotẹnmẹ nina Malia nado duvivi nuplọnmẹ etọn tọn dali, Jesu dohia dọ e ma yin adòhọsa kẹdẹ wẹ otẹn yọnnu de tọn te gba. (Luku 10:38-42) Gblọndo nuyọnẹn tọn he Malta, nọviyọnnu Malia tọn na Jesu to okú Lazalọsi tọn godo dohia dọ ewọ lọsu mọaleyi sọn nuplọnmẹ etọn mẹ.—Johanu 11:21-27.

Linlẹn yọnnu lẹ tọn nọ duahunmẹna Jesu. To whenue Jesu tin to aigba ji, suhugan yọnnu Ju lẹ tọn wẹ yise dọ họnhungan ayajẹ tọn wẹ nado tindo visunnu dagbe de, yèdọ yẹwhegán de eyin e yọnbasi. To gbèdopo he yọnnu de yí ogbè lélé do dawhá dọ: “Ayajẹnọ wẹ adọ̀ he hẹn we!” Jesu yí dotẹnmẹ enẹ zan nado dọhona nawe lọ gando nuhe họakuẹ hugan de go. (Luku 11:27, 28) Gbọn didohia dali dọ tonusisena Jiwheyẹwhe wẹ yin nujọnu hugan, Jesu dọ̀n ayiha nawe lọ tọn wá nude ji he yiaga hugan nuhe gbẹtọ lẹ to paa mẹ nọ donukun sọn yọnnu lẹ si ji.—Johanu 8:32.

Kọdetọn nuplọnmẹ etọn tọn to egbehe: To agun Klistiani tọn mẹ, mẹplọntọ lẹ nọ kẹalọyi gblọndo yọnnu lẹ tọn to opli agun tọn lẹ ji. Yé nọ na sisi yọnnu he whèwhín lẹ, na yé yin “mẹplọntọ onú dagbe tọn lẹ” to nuyiwa yetọn lẹpo mẹ. (Titu 2:3) Yé sọ nọ dejido yọnnu enẹlẹ go dọ yé na dọyẹwheho wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn to gbangba.—Psalm 68:11; pọ́n apotin lọ “Be Apọsteli Paulu Gbẹ́ Na Yọnnu lẹ Ma Nado Dọho Wẹ Ya?” to weda 9tọ ji.

◼ Jesu hò yọnnu lẹ tọn pọ́n. To ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ, gbẹtọ lẹ nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n visunnu lẹ hugan viyọnnu lẹ. Owe lọ Talmud do pọndohlan enẹ hia dole: “Donanọ wẹ mẹhe ovi etọn lẹ yin sunnu, podọ dindọn na mẹhe ovi etọn lẹ yin yọnnu.” Mẹjitọ delẹ nọ pọ́n viyọnnu yetọn hlan taidi agbàn pinpẹn de, na yé dona dín asu na ẹn, na asugbàn bo ma sọgan donukun godonọnamẹ etọn to yọnhowhe yetọn mẹ.

Jesu dohia dọ kẹdẹdile ogbẹ̀ visunnu de tọn họakuẹ do, mọwẹ ogbẹ̀ viyọnnu de tọn lọsu họakuẹ do niyẹn. Di apajlẹ, ewọ fọ́n viyọnnu Jailu tọn sọnku dile e fọ́n visunnu asuṣiọsi de tọn do to Naini. (Malku 5:35, 41, 42; Luku 7:11-15) To whenue Jesu hẹnazọ̀ngbọna nawe de he to awutu jẹ na ewọ tin “to nuyiwadomẹji aovi de tọn glọ na owhe fọtọ̀n-nukunatọ̀n” godo, e ylọ nawe lọ dọ “viyọnnu Ablaham tọn,” yèdọ hogbe de he ma sọawuhia sọmọ to kandai Juvi lẹ tọn mẹ. (Luku 13:10-16) Gbọn hogbe he gọ́ na sisi po mẹtọnhopọn po enẹ yiyizan dali, Jesu na ẹn yẹyi he gbẹtọvi lẹpo jẹna bosọ doayi yise vonọtaun etọn go.—Luku 19:9; Galatianu lẹ 3:7.

Kọdetọn nuplọnmẹ etọn tọn to egbehe: Oló Asia tọn de dọmọ: “Sinhúna jipa mẹdevo tọn wẹ e yin nado plọn viyọnnu de whẹ́n.” Kakati nado yin nuyiwadeji gbọn pọndohlan enẹ dali, otọ́ Klistiani owanyinọ lẹ nọ penukundo ovi yetọn lẹpo go ganji, vlavo yé yin sunnu kavi yọnnu. Mẹjitọ Klistiani lẹ nọ hẹn ẹn diun dọ ovi yetọn lẹpo mọ wepinplọn po nukunpedomẹgo dotowhé tọn dagbe po yí.

◼ Jesu dejido yọnnu lẹ go. To whẹdatẹn Ju lẹ tọn, kunnudide yọnnu tọn nọ yin pinpọnhlan taidi kunnudide afanumẹ de tọn. Josèphe, whenuho-kantọ owhe kanweko tintan tọn de na ayinamẹ dọmọ: “Mì ma kẹalọyi kunnudide yọnnu tọn gbede blo, na yọnnu ma sọgan dọ nugbo bosọ ylan taun.”

To vogbingbọn mẹ pete na pọndohlan enẹ, yọnnu lẹ wẹ Jesu yizan nado yì lá fọnsọnku etọn. (Matiu 28:1, 8-10) Dile etlẹ yindọ yọnnu nugbonọ ehelẹ yí nukun yetọn do mọ okú po ṣiọdidi Oklunọ yetọn tọn po, e vẹawuna apọsteli lẹ nado yí nuhe yọnnu lọ lẹ dọ sè. (Matiu 27:55, 56, 61; Luku 24:10, 11) Etomọṣo, gbọn ede didohia yọnnu lẹ jẹnukọn dali, Klisti he yin finfọnsọnku lọ pọ́n yọnnu enẹlẹ hlan taidi mẹhe jẹ nado dekunnu gando ewọ go dile devi etọn sunnu lẹ sọgan wà do.—Owalọ lẹ 1:8, 14.

Kọdetọn nuplọnmẹ etọn tọn to egbehe: To agun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ, sunnu he yin azọngbannọ lẹ nọ doyẹyigona yọnnu lẹ gbọn ayidonugo nina nuhe yé dọ lẹ dali. Na nuhe dù asu Klistiani lẹ, yé ‘nọ na gbégbò’ asi yetọn lẹ gbọn todidoai na yé po sọwhiwhe po dali.—1 Pita 3:7; Gẹnẹsisi 21:12.

Nunọwhinnusẹ́n Biblu Tọn lẹ Nọ Yidogọna Ayajẹ Yọnnu lẹ Tọn

Eyin sunnu lẹ hodo apajlẹ Klisti tọn, yọnnu lẹ nọ mọ sisi po mẹdekannujẹ he Jiwheyẹwhe jlo to whẹwhẹwhenu dọ yé ni tindo po yí. (Gẹnẹsisi 1:27, 28) Kakati nado paṣẹ glanglan do asi yetọn ji, asu Klistiani lẹ nọ dike nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ ni deanana yé, podọ enẹ nọ yidogọna ayajẹ asi yetọn tọn.—Efesunu lẹ 5:28, 29.

To whenue Yelena jẹ Biblu plọn ji, ewọ to oyà nuyiwahẹmẹ agọ̀ asu etọn tọn ji bọ mẹde ma yọnẹn. Asu etọn yin pinplọn whẹ́n to lẹdo danuwiwa tọn de mẹ, fie sunnu lẹ tindo aṣa nado nọ fìn yọnnu he yé jlo na dà bosọ nọ wadanu do asi yetọn lẹ go te. Yelena dọmọ: “Nuhe n’plọn sọn Biblu mẹ lẹ na mi huhlọn. N’mọnukunnujẹemẹ dọ mẹde tin he yiwanna mi taun, yọ́n pinpẹn ṣie bosọ nọ hò ṣie pọ́n. N’sọ mọnukunnujẹemẹ dọ eyin asu ṣie plọn Biblu, enẹ sọgan gọalọna ẹn nado diọ aliho he mẹ e nọ yinuwa hẹ mi te.” Ojlo etọn mọ hẹndi to whenue asu etọn yigbe nado plọn Biblu bo wá yí baptẹm taidi to nukọn mẹ dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ. Yelena dọmọ: “Todin, e nọ dava ede bosọ nọ duto ede ji taun. Mí plọn nado nọ jona ode awetọ sọn ojlo mẹ.” Tadona tẹ kọ̀n wẹ Yelena wá? E dọ dọ, “Nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ gọalọna mi taun nado mọ owanyi po hihọ́ po to alọwle ṣie mẹ.”—Kọlọsinu lẹ 3:13, 18, 19.

Mẹdevo lẹ lọsu ko tindo numimọ Yelena tọn nkọ. Yọnnu Klistiani livi susu wẹ tindo ayajẹ na yewlẹ po asu yetọn lẹ po to vivẹnudo nado yí nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ do yizan mẹ to alọwle yetọn mẹ. Yé nọ mọ sisi, homẹmimiọn po mẹdekannujẹ po gbọn awukinkọndopọ hẹ Klistiani hatọ lẹ dali.—Johanu 13:34, 35.

Klistiani lẹpo, vlavo yé yin sunnu kavi yọnnu, wẹ yọnẹn dọ gbẹtọvi ylandonọ podọ mapenọ lẹpo wẹ yin apadewhe nudida Jiwheyẹwhe tọn he yin “hinhẹn zun mẹmẹglọ na ovọ́” lẹ tọn. Etomọṣo, eyin yé dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe, Otọ́ owanyinọ yetọn Jehovah, yé na tindo todido lọ nado yin “hinhẹn jẹ mẹdekannu sọn afanumẹ-yinyin na gbigble mẹ” bo duvivi “mẹdekannujẹ gigonọ he yin ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn.” Todido jiawu nankọ die Jiwheyẹwhe zedonukọnna sunnu lẹ po yọnnu lẹ po to pọmẹ!—Lomunu lẹ 8:20, 21.

[Apotin to weda 9]

Be Apọsteli Paulu Gbẹ́ Na Yọnnu lẹ Ma Nado Dọho Wẹ Ya?

Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Mì gbọ yọnnu lẹ ni nọ gbọṣi abọẹ to agun lẹ mẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 14:34) Etẹ dọ wẹ e te? Be nukunpẹvi yí do pọ́n nuyọnẹn yetọn wẹ e te ya? Lala. Na taun tọn, e nọ saba donù nuplọnmẹ dagbe yọnnu lẹ tọn go. (2 Timoti 1:5; Titu 2:3-5) To wekanhlanmẹ Paulu tọn hlan Kọlintinu lẹ mẹ, ewọ na ayinamẹ e ma yin yọnnu lẹ kẹdẹ gba, ṣigba mẹhe tindo nunina ogbè voovo po dọdai po tọn lẹ lọsu nado nọ “nabọẹ” to whenue yisenọ devo to hodọ.a (1 Kọlintinu lẹ 14:26-30, 33) E yọnbasi dọ apàpà na ko nọ sọ́ yọnnu Klistiani delẹ gando yise yọyọ yetọn go sọmọ bọ yé nọ gbòhódonù na hodọtọ lọ nado kàn kanbiọ sè, dile e ko yin aṣa do to lẹdo Kọlinti tọn mẹ. Nado dapana bẹwlu mọnkọtọn, Paulu na tuli yé nado nọ ‘kanhose asu yetọn titi to whégbè.’—1 Kọlintinu lẹ 14:35.

[Nudọnamẹ odò tọn]

[Yẹdide to weda 10]

Jesu do gbégbò hia Malia Magdaleni gbọn dido e hlan nado yì lá fọnsọnku etọn na apọsteli lẹ dali

[Yẹdide to weda 11]

Mẹhe nọ hodo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ nọ na sisi yọnnu lẹ bosọ nọ doyẹyigona yé