HOSỌ OPLỌN TỌN 42
OHÀN 103 Lẹngbọhọtọ lẹ—Sunnu lẹ Di Nunina
Nọ Dohia Dọ A Yọ́n Pinpẹn “Sunnu lẹ Di Nunina” Tọn
“To whenue ewọ hẹji yiaga . . . , e namẹ sunnu lẹ di nunina.”—EFE. 4:8.
NUHE E BẸHẸN
Lehe devizọnwatọ lẹ, mẹho lẹ po nugopọntọ lẹdo tọn lẹ po nọ gọalọna mí do, gọna lehe mí gán dohia dọ mí yọ́n pinpẹn nuhe sunnu nugbonọ ehelẹ nọ wà tọn do.
1. Etẹwẹ yin delẹ to nunina he mí mọyi sọn Jesu dè lẹ mẹ?
GBẸTỌVI depope ma ko tlúalọ pọ́n sọ Jesu. Whenue e to aigba ji, e desọn ojlo mẹ bo yí huhlọn azọ́njiawu tọn etọn zan nado gọalọna mẹdevo lẹ. (Luku 9:12-17) E na nunina he họakuẹ hugan nunina lẹpo gbọn ogbẹ̀ etọn zizejo do ota mítọn mẹ dali. (Joh. 15:13) To fọnsọnku etọn godo, Jesu sọ zindonukọn to alọtútlú mẹ. Kẹdẹdile e ko dopagbe etọn do, e biọ Jehovah nado kọ̀n gbigbọ wiwe do mí ji nado plọnnu mí bo miọnhomẹna mí. (Joh. 14:16, 17, Odò.; 16:13) Podọ gbọn opli mítọn lẹ gblamẹ, Jesu to nukọnzindo nado hẹn mí pegan na azọ́n mẹhẹnzun devi tọn lọ lẹdo aihọn pé.—Mat. 28:18-20.
2. Mẹnu lẹ wẹ “sunnu lẹ di nunina” he yin nùdego to Efesunu lẹ 4:7, 8 mẹ bẹhẹn?
2 Sọ lẹnnupọndo nunina Jesu tọn devo ji. Apọsteli Paulu wlan dọ to whenue Jesu hẹji yì olọn, “e namẹ sunnu lẹ di nunina.” (Hia Efesunu lẹ 4:7, 8.) Paulu basi zẹẹmẹ dọ Jesu namẹ nunina ehelẹ nado gọalọna agun lẹ to aliho voovo mẹ. (Efe. 1:22, 23; 4:11-13) To egbehe, “sunnu lẹ di nunina” ehelẹ bẹ devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ, mẹho agun tọn lẹ po nugopọntọ lẹdo tọn lẹ po hẹn.a Na nugbo tọn, mapenọ wẹ sunnu ehelẹ yin, enẹwutu yé nọ ṣinuwa. (Jak. 3:2) Etomọṣo, Oklunọ mítọn Jesu Klisti nọ yí yé zan nado gọalọna mí; ewọ wẹ na yé mí.
3. Na apajlẹ lehe mímẹpo gán nọgodona azọ́n “sunnu lẹ di nunina” lẹ tọn do tọn.
3 Jesu deazọ́nna “sunnu lẹ di nunina” ehelẹ nado hẹn agun lọ lodo. (Efe. 4:12) Amọ́ mímẹpo wẹ gán gọalọna yé nado hẹn azọngban titengbe ehe di. Di apajlẹ: Delẹ to mí mẹ nọ do mahẹ tlọlọ to azọ́n Plitẹnhọ Ahọluduta tọn gbigbá tọn mẹ. Mẹdevo lẹ nọ nọgodona azọ́n lọ bo nọ gọalọ to whẹho núdùdù tọn, tẹnsisẹ tọn po whẹho devo lẹ po mẹ. Mọdopolọ, mímẹpo wẹ gán nọgodona vivẹnudido devizọnwatọ, mẹho agun tọn po nugopọntọ lẹdo tọn lẹ po tọn to ohó po walọ po mẹ. Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo lehe mí nọ mọaleyi sọn azọ́n sinsinyẹn yetọn mẹ do ji, gọna lehe mí gán dohia yewlẹ po Jesu po, yèdọ mẹhe na mí “sunnu lẹ di nunina” ehelẹ dọ mí yọ́n pinpẹn yetọn do.
DEVIZỌNWATỌ LẸ NỌ WÀ “SINSẸ̀NZỌN ALỌGỌNAMẸ TỌN LẸ”
4. Etẹwẹ yin delẹ to “sinsẹ̀nzọn alọgọnamẹ tọn” he go devizọnwatọ lẹ nọ penukundo to owhe kanweko tintan whenu lẹ mẹ?
4 To owhe kanweko tintan whenu, mẹmẹsunnu delẹ yin dide taidi devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ. (1 Tim. 3:8) E taidi dọ yewlẹ wẹ nọ wà “sinsẹ̀nzọn alọgọnamẹ tọn lẹ” he go Paulu donù. (1 Kọl. 12:28) E họnwun dọ devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ nọ penukundo whẹho dandan tọn lẹ go na mẹho agun tọn lẹ nido na ayidonugo mẹpinplọn po azọ́n lẹngbọhọtọ tọn po. Di apajlẹ, devizọnwatọ lẹ sọgan ko nọ gọalọ nado basi vọkan Owe-wiwe lẹ tọn kavi họ̀ núzinzan he yè na yí do basi vọkan enẹlẹ.
5. Etẹwẹ yin delẹ to sinsẹ̀nzọn alọgọnamẹ tọn he devizọnwatọ lẹ nọ wà to egbehe lẹ mẹ?
5 Lẹnnupọndo delẹ to sinsẹ̀nzọn alọgọnamẹ tọn he devizọnwatọ lẹ nọ wà to agun towe mẹ ji. (1 Pita 4:10) Yé sọgan yin azọ́ndena nado nọ penukundo kandai akuẹzinzan tọn agun tọn kavi aigba-denamẹ lẹ go, nado nọ zọ́n owe lẹ bo nọ hẹn yé tin-to-aimẹ na wẹnlatọ lẹ, nado nọ zomọ gbèzeyiaga tọn kọ̀n, dokuavọ namẹ kavi gọalọ nado hẹn Plitẹnhọ Ahọluduta tọn do wiweji. Devizọn ehe lẹpo yin dandan na nulẹ nido nọ yì linsinlinsin to agun lọ mẹ. (1 Kọl. 14:40) Gbọnvona enẹ, devizọnwatọ delẹ nọ penukundo adà Opli Gbẹzan po Lizọnyizọn po tọn delẹ go bosọ nọ na hodidọ na mẹlẹpo. Devizọnwatọ de gán sọ yin dide nado gọalọna nugopọntọ pipli kunnudegbe tọn de. To whedelẹnu, devizọnwatọ he pegan lẹ gán kọnawudopọ hẹ mẹho lẹ na dlapọn lẹngbọhọtọ tọn.
6. Etẹwẹ yin delẹ to whẹwhinwhẹ́n he wutu mí do nọ yọ́n pinpẹn devizọnwatọ azọ́n sinsinyẹnwatọ mítọn lẹ tọn lẹ mẹ?
6 Nawẹ agun lọ nọ duale azọ́n he devizọnwatọ lẹ nọ wà lẹ tọn gbọn? Mẹmẹyọnnu de to Bolivie he nọ yin Beberlyb dọ dọ: “Na nuhe devizọnwatọ mítọn lẹ nọ wà wutu, n’nọ duvivi opli lẹ tọn taun. Na azọ́n he yé nọ wà wutu, n’gán nọ jihàn, na gblọndo, dotoaina hodidọ lẹ bo plọnnu sọn video po yẹdide lẹ po mẹ. Yé nọ penukundo hihọ́ mítọn go, bosọ nọ gọalọna mẹhe ṣákàn hẹ mí to nuyizan hodọdopọ tọn ji lẹ. To opli godo, yé nọ yin nukọntọ to aimẹ jijlado mẹ, bo nọ gọalọ nado penukundo kandai akuẹzinzan tọn lẹ go bosọ nọ hẹn ẹn diun dọ mí mọ owe he sin hudo mí do lẹ yí. N’nọ yọ́n pinpẹn etọn na yé taun!” Leslie he nọ nọ̀ Colombie bọ asu etọn yin mẹho agun tọn dọmọ: “Asu ṣie nọ do hudo devizọnwatọ lẹ tọn nado penukundo azọ́ndenamẹ voovo lẹ go. Eyin yetọn dẹ́n, alọnu etọn na tlẹ sọ ján taun, enẹwutu n’nọ dopẹ́ na zohunhun po ojlo yetọn nado gọalọ po.” Ayihaawe ma tin dọ lehe e nọ ṣí na hiẹ lọsu niyẹn.—1 Tim. 3:13.
7. Nawẹ mí gán dohia dọ mí yọ́n pinpẹn devizọnwatọ lẹ tọn gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)
7 Dile etlẹ yindọ mí gán yọ́n pinpẹn nuhe devizọnwatọ lẹ nọ wà tọn, Biblu na mí tuli nado “nọ dopẹ́” etọn na yé. (Kol. 3:15) Krzysztof he yin mẹho agun tọn de to Finlande nọ do pinpẹn nutọn etọn hia to aliho ehe mẹ; e dọ: “N’nọ do kalti de hlan devizọnwatọ lọ kavi kanwehlan ẹn to alokan ji bo nọ donù wefọ de go bosọ nọ dọ aliho tangan he mẹ ewọ ko na mi tuli te kavi nuhewutu n’do yiwanna sinsẹ̀nzọn etọn.” Pascal po Jael po he nọ nọ̀ Nouvelle Calédonie nọ hodẹ̀ tlọlọ do devizọnwatọ lẹ tamẹ. Pascal dọmọ: “To agọe, obiọ, ovẹ̀ po odẹ̀ pẹdido tọn mítọn lẹ po nọ yin gando mẹmẹsunnu dide he to agun mítọn mẹ ehelẹ go.” Jehovah nọ sè odẹ̀ mọnkọ lẹ, bọ agun lọ pete nọ duale etọn.—2 Kọl. 1:11.
MẸHO AGUN TỌN LẸ “TO AZỌ́N SINSINYẸN WÀ TO MÌ ṢẸNṢẸN”
8. Naegbọn Paulu do wlan dọ mẹho agun tọn owhe kanweko tintan tọn lẹ “to azọ́n sinsinyẹn wà”? (1 Tẹsalonikanu lẹ 5:12, 13)
8 Mẹho owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ nọ wazọ́n sinsinyẹn do agun lọ tamẹ. (Hia 1 Tẹsalonikanu lẹ 5:12, 13; 1 Tim. 5:17) Yé nọ “to nukunpedo” agun lọ go, enẹ wẹ yindọ yé nọ deanana opli lẹ bo nọ basi nudide lẹ to pọmẹ taidi pipli de. Yé nọ “to tudohomẹna” mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu yetọn lẹ po, gbọn owanyi yíyí do na ayinamẹ tangan lẹ nado basi hihọ́na agun lọ dali. (1 Tẹs. 2:11, 12; 2 Tim. 4:2) Na nugbo tọn, sunnu ehelẹ sọ nọ wazọ́n sinsinyẹn nado penukundo whẹndo yetọn lẹ go bosọ hẹn yede lodo to gbigbọ-liho.—1 Tim. 3:2, 4; Titu 1:6-9.
9. Etẹwẹ yin delẹ to azọngban he go mẹho lẹ nọ penukundo to egbehe lẹ mẹ?
9 To egbehe, alọnu mẹho lẹ tọn nọ ján taun. Wẹndagbe-jlatọ lẹ wẹ yé yin. (2 Tim. 4:5) Yé nọ yí zohunhun do yin nukọntọ to lizọnyizọn lọ mẹ, nọ basi tito na azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ to aigba-denamẹ agun lọ tọn ji bo nọ plọnazọ́n mí nado nọ dọyẹwheho bosọ nọ plọnmẹ po kọdetọn dagbe po. Yé sọ nọ sẹ̀n taidi whẹdatọ lẹblanunọ he ma nọ homẹnukuntapọn lẹ. Whenue Klistiani de waylando sinsinyẹn de, mẹho lẹ nọ dovivẹnu nado gọalọna ẹn na e nido jla haṣinṣan etọn hẹ Jehovah do. To ojlẹ dopolọ mẹ, yé nọ nọ̀ aṣeji nado hẹn agun lọ do wiweji. (1 Kọl. 5:12, 13; Gal. 6:1) Hú popolẹpo, mẹho lẹ yin yinyọnẹn taidi lẹngbọhọtọ lẹ. (1 Pita 5:1-3) Yé nọ na hodidọ sinai do Biblu ji he yé ko wleawuna ganji lẹ, nọ dovivẹnu nado yọ́n hagbẹ agun lọ tọn lẹpo bo nọ basi dlapọn lẹngbọhọtọ tọn lẹ. Mẹho delẹ sọ nọ gọalọ to azọ́n Plitẹnhọ Ahọluduta tọn gbigbá po vivọ́ ẹ jlado po tọn, awuwiwlena plidopọ daho lẹ tọn, azọ́n Wedegbẹ́ Whẹgbọtọ Dotowhé Tọn po Pipli He Nọ Dla Awutunọ lẹ Pọ́n po tọn mẹ, gọna azọ́ndenamẹ devo lẹ. Mẹho lẹ nọ wazọ́n sinsinyẹn do ota mítọn mẹ!
10. Etẹwẹ yin whẹwhinwhẹ́n delẹ he wutu mí do nọ yọ́n pinpẹn mẹho azọ́n sinsinyẹnwatọ mítọn lẹ tọn?
10 Jehovah dọ dọdai dọ lẹngbọhọtọ lẹ na penukundo mí go ganji bọ mí “ma nasọ dibu kavi to sijọsijọ ji ba.” (Jel. 23:4) Johanna, yèdọ mẹmẹyọnnu de to Finlande mọdọ hogbe ehelẹ yin nugbo whenue onọ̀ etọn jẹazọ̀n sinsinyẹn. E dọmọ: “Dile etlẹ yindọ e nọ vẹawuna mi nado dọ numọtolanmẹ ṣie lẹ na mẹdevo lẹ, mẹho agun tọn he n’ma yọnẹn ganji de fahomẹ hẹ mi bo hodẹ̀ hẹ mi bosọ hẹn mi deji dọ Jehovah yiwanna mi. N’masọ flin nuhe e dọ lẹ pẹpẹ, amọ́ n’flindọ n’mọ dee to hihọ́ glọ. N’kudeji dọ Jehovah wẹ do e hlan nado gọalọna mi to ojlẹ he sọgbe lọ pẹẹ mẹ.” Nawẹ mẹho he to agun towe mẹ lẹ ko gọalọna hiẹ lọsu gbọn?
11. Nawẹ mí gán do pinpẹn nutọn hia mẹho lẹ gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)
11 Jehovah jlo dọ mí ni nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn sisosiso hia mẹho lẹ “na azọ́n yetọn wutu.” (1 Tẹs. 5:12, 13) Henrietta he nọ nọ̀ Finlande ga dọmọ: “Mẹho lẹ nọ desọn ojlo mẹ bo nọ gọalọna mẹdevo lẹ, amọ́ enẹ ma dohia dọ yé tindo whenu po huhlọn vonọtaun po kavi dọ yé ma do nuhahun to gbẹ̀mẹ. To whedelẹnu, n’nọ dọna yé poun dọ: ‘Mì yọnẹn an? Mẹho dagbe taun lẹ wẹ mì. N’jlo dọ mì ni yọ́n enẹ.’” Mẹmẹyọnnu de to Turquie he nọ yin Sera dọmọ: “Mẹho lẹ nọ do hudo tuli tọn nado zindonukọn. Enẹwutu, mí gán kanwehlan yé, basi oylọna yé nado wà dùnú kleun de, kavi nado wazọ́n dopọ hẹ mí to lizọnyizọn lọ mẹ.” Be mẹho de tin he a nọ yiwanna vivẹnudido etọn lẹ ya? Nọ dín aliho lẹ nado do pinpẹn nutọn towe hia ẹ.—1 Kọl. 16:18.
Eyin a nọ na tuli mẹmẹsunnu he yin dide lẹ, enẹ na gọalọna yé nado zindonukọn (Pọ́n hukan 7, 11, 15tọ)
NUGOPỌNTỌ LẸDO TỌN LẸ NỌ JLỌMẸDOTE
12. Tito tẹwẹ nọ jlọ agun lẹ dote to owhe kanweko tintan whenu? (1 Tẹsalonikanu lẹ 2:7, 8)
12 Klisti Jesu na agun lọ “sunnu lẹ di nunina” he nọ sẹ̀n to aliho devo mẹ. To anademẹ etọn glọ, mẹho he to Jelusalẹm lẹ do Paulu, Balnaba po mẹdevo lẹ po hlan taidi nugopọntọ tomẹyitọ lẹ. (Owalọ 11:22) Etẹwutu? Na whẹwhinwhẹ́n dopolọ he wutu devizọnwatọ lẹ po mẹho lẹ po do yin dide: enẹ wẹ nado jlọ agun lẹ dote. (Owalọ 15:40, 41) Sunnu ehelẹ nọ yí nujlomẹ yetọn lẹ do sanvọ́ bo tlẹ nọ ze ogbẹ̀ yetọn do owù mẹ nado plọnmẹ bosọ na tuli mẹdevo lẹ.—Hia 1 Tẹsalonikanu lẹ 2:7, 8.
13. Etẹwẹ yin delẹ to azọngban he go nugopọntọ lẹdo tọn lẹ nọ penukundo lẹ mẹ?
13 Nugopọntọ lẹdo tọn lẹ nọ to tẹnsẹ mapote. Delẹ to yé mẹ nọ basi kilomẹtlu kanweko susu nado sẹtẹn sọn agun de mẹ jẹ devo mẹ. To osẹ dopodopo mẹ, nugopọntọ lẹdo tọn de nọ na hodidọ susu, nọ basi dlapọn lẹngbọhọtọ tọn lẹ, nọ deanana opli hẹ gbehosọnalitọ lẹ podọ hẹ mẹho lẹ, bosọ nọ deanana opli sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn lẹ. E nọ wleawuna hodidọ lẹ bosọ nọ basi tito na plidopọ lẹdo tọn po plidopọ daho lẹ po. E nọ plọnmẹ to wehọmẹ gbehosọnalitọ lẹ tọn, nọ basi tito na opli vonọtaun he gbehosọnalitọ lẹ nọ basi hẹ nugopọntọ lẹdo tọn lẹ, podọ e nọ penukundo azọ́ndenamẹ—he nọ yin niyaniya tọn to whedelẹnu—he alahọ dena ẹn lẹ go.
14. Etẹwẹ yin whẹwhinwhẹ́n delẹ he wutu mí do nọ yọ́n pinpẹn nugopọntọ lẹdo tọn azọ́n sinsinyẹn watọ mítọn lẹ tọn?
14 Nawẹ agun lẹ nọ mọaleyi sọn azọ́n sinsinyẹn nugopọntọ lẹdo tọn lẹ tọn mẹ gbọn? Mẹmẹsunnu de to Turquie dọ gando dlapọn nugopọntọ tomẹyitọ lẹ tọn go dọmọ: “Dlapọn yetọn dopodopo nọ whàn mi nado yí whenu susu zan dogọ nado gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ṣie lẹ po. N’ko dukosọna nugopọntọ lẹdo tọn susu; amọ́ ode to yé mẹ ma nọ taidi mẹhe ma yọ́n dọnsẹpọ kavi hẹn mi lẹndọ alọnu emitọn ko ján gbau.” Johanna he go mí donù wayi wazọ́n dopọ hẹ nugopọntọ lẹdo tọn de to lizọnyizọn lọ mẹ, amọ́ yé ma mọ mẹdepope to whégbè. E dọmọ: “Etomọṣo, n’ma na wọn azán enẹ pọ́n gbede. Nọviyọnnu ṣie awe lẹ ṣẹṣẹ sẹtẹn bọ n’jẹdò yetọn taun. Nugopọntọ lẹdo tọn lọ yí zohunhun do na mi tuli bo gọalọna mi nado mọdọ to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ, mí gán nọma tin topọ hẹ hagbẹ whẹndo tọn mítọn lẹ to egbehe, amọ́ to aihọn yọyọ lọ mẹ mí na do dotẹnmẹ susu nado yí whenu zan dopọ.” Nugopọntọ lẹdo tọn susu wẹ ko mọ pipà mọnkọ yí sọn mẹhe yé nọ wadevizọn na lẹ dè.—Owalọ 20:37–21:1.
15. (a) Sọgbe hẹ 3 Johanu 5-8, nawẹ mí gán nọ do pinpẹn nutọn hia nugopọntọ lẹdo tọn lẹ gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.) (b) Naegbọn mí dona nọ dohia dọ mí nọ hò asi sunnu he yin dide lẹ tọn pọ́n, podọ nawẹ mí gán nọ wàmọ gbọn? (Pọ́n apotin lọ “Nọ Flin Asi Yetọn Lẹ.”)
15 Apọsteli Johanu dotuhomẹna Gaiu nado nọ hẹjó mẹmẹsunnu he wá dla ẹ pọ́n lẹ bo nọ “do yé hlan fie yé jei to aliho he jẹ to Jiwheyẹwhe nukunmẹ de mẹ.” (Hia 3 Johanu 5-8.) Dopo to aliho he mẹ mí gán wàmọ te lẹ mẹ wẹ nado nọ basi oylọna nugopọntọ lẹdo tọn lẹ nado wá dùnú. Aliho devo wẹ nado nọ nọgodona tito kunnudegbe tọn lẹ to dlapọn etọn whenu. Leslie he go mí donù wayi nọ do pinpẹn nutọn etọn hia to aliho devo lẹ mẹ dogọ. E dọmọ: “N’nọ hodẹ̀ dọ Jehovah ni penukundo nuhudo yetọn lẹ go. Yẹn po asu ṣie po sọ nọ kanwehlan yé bo nọ dọna yé lehe dlapọn yetọn wà dagbe na mí do.” Flindọ, nugopọntọ lẹdo tọn lẹ ma yin omẹ vonọtaun lẹ. To whedelẹnu, yé nọ doakọnna azọ̀n, magbọjẹ podọ etlẹ yin flumẹjijẹ lọsu. Vlavo hogbe homẹdagbe tọn towe lẹ, kavi nunina kleun towe wẹ na yin gblọndo na alọgọ he nugopọntọ lẹdo tọn de biọ to odẹ̀ mẹ!—Howh. 12:25.
MÍ DO HUDO “SUNNU LẸ DI NUNINA” TỌN
16. Sọgbe hẹ Howhinwhẹn lẹ 3:27, kanbiọ tẹlẹ wẹ mẹmẹsunnu lẹ gán nọ kanse yede?
16 Lẹdo aihọn pé, mí do hudo mẹmẹsunnu lẹ tọn dogọ nado sẹ̀n taidi “sunnu lẹ di nunina.” Eyin mẹmẹsunnu he ko yí baptẹm de wẹ a yin, be “a tindo nugopipe nado gọalọ” ya? (Hia Howhinwhẹn lẹ 3:27.) Be a jlo na pegan taidi devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn de ya? Be a gán pegan taidi mẹho agun tọn nado penukundo hudo mẹmẹsunnu towe lẹ tọn go ya?c Be e na pà we nado diọada bo doalọwemẹ nado yì Wehọmẹ Wẹndagbe-Jlatọ Ahọluduta lọ tọn lẹ tọn ya? Wehọmẹ enẹ na hẹn we pegan, na Jesu nido yí we zan to gigọ́ mẹ dogọ. Eyin a mọdọ emi ma pegan, hodẹ̀ hlan Jehovah. Biọ ẹ dọ ni yí gbigbọ wiwe etọn zan nado gọalọna we na a nido hẹn azọ́ndenamẹ depope he yin didena we di po kọdetọn dagbe po.—Luku 11:13; Owalọ 20:28.
17. Kunnudenu etẹ tọn wẹ “sunnu lẹ di nunina” yin gando Ahọlu mítọn Klisti Jesu go?
17 Mẹmẹsunnu he Jesu de taidi “sunnu lẹ di nunina” yin kunnudenu lọ dọ ewọ wẹ to anadena mí to azán godo tọn ehelẹ mẹ. (Mat. 28:20) Be a ma yọ́n pinpẹn etọn dọ mí tindo Ahọlu owanyinọ, alọtlútọ podọ mẹtọnhopọntọ de he nọ hẹn mẹmẹsunnu he pegan lẹ tin-to-aimẹ nado penukundo hudo mítọn lẹ go ya? Eyin mọ wẹ, nọ dín dotẹnmẹ lẹ nado do pinpẹn nutọn hia na sunnu azọ́n sinsinyẹn watọ ehelẹ. Podọ ma gboawupo gbede nado nọ dopẹna Jehovah blo, yèdọ mẹhe yin Asisa tangan “nunina dagbe lẹpo gọna nunina pipé lẹpo” tọn.—Jak. 1:17.
OHÀN 99 Mẹmẹsunnu Madosọha Lẹ
a Mẹho he to sinsẹ̀n taidi Hagbẹ Anademẹtọ, alọgọtọ Hagbẹ Anademẹtọ tọn lẹ, hagbẹ Wedegbẹ́ Alahọ tọn lẹ, podọ to wunmẹ sinsẹ̀nzọn tọn devo lẹ mẹ lọsu yin “sunnu lẹ di nunina.”
b Yinkọ delẹ ko yin didiọ.
c Na nudọnamẹ dogọ gando lehe a na pegan nado sẹ̀n taidi devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn kavi mẹho de do go, pọ́n hosọ ehelẹ to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn novembre 2024 tọn mẹ: “Mẹmẹsunnu lẹ Emi—Be Mì to Vivẹnudo Nado Lẹzun Devizọnwatọ Ya?” po “Mẹmẹsunnu lẹ Emi—Be Mì to Vivẹnudo Nado Sẹ̀n Di Mẹho Agun Tọn Ya?” po.