Etẹwẹ Yin Babilọni Daho Lọ?

Babilọni Daho lọ he ji owe Osọhia tọn dọhodo yin bẹplidopọ sinsẹ̀n lalo he tin to aihọn lọ mẹ lẹpo tọn, ehe Jiwheyẹwhe gbẹdai.a (Osọhia 14:8; 17:5; 18:21) Nugbo wẹ dọ sinsẹ̀n ehelẹ gbọnvona yede to adà susu mẹ. Ṣigba yigodo yinukọn, yemẹpo wẹ nọ hẹn gbẹtọ lẹ buali sọn sinsẹ̀n-bibasi Jiwheyẹwhe nugbo lọ he yin Jehovah tọn kọ̀n.​—Deutelonomi 4:35.

Ohia voovo he yè na yí do yọ́n Babilọni Daho lọ

1. Yẹhiadonu de wẹ Babilọni Daho lọ yin. Biblu basi zẹẹmẹ dọ “yọnnu de” wẹ e yin, “galọtọ daho” de he tindo oyín de he yin “nudabla de,” yèdọ “Babilọni Daho lọ.” (Osọhia 17:1, 3, 5) “Ohia lẹ,” yèdọ hogbe yẹhiadonu tọn lẹ wẹ yin yiyizan to owe Osọhia tọn mẹ. Enẹwutu, e sọgbe nado wá tadona kọ̀n dọ Babilọni Daho lọ ma yin yọnnu jọnun de gba, ṣigba yẹhiadonu de. (Osọhia 1:1) Gbọnvona enẹ, Biblu dohia dọ e “sinai to osin susu ji.” Osin enẹlẹ nọtena “gbẹtọ lẹ, gbẹtọgun lẹ, akọta lẹ po ogbè lẹ po.” (Osọhia 17:1, 15) E na vẹawu dọ yọnnu jọnun de ni wàmọ.

2. Babilọni Daho lọ nọtena pipli de he tin lẹdo aihọn pé. Biblu ylọ ẹ dọ “otò daho lọ he dugán do ahọlu aigba ji tọn lẹ ji.” (Osọhia 17:18) Hogbe enẹlẹ dohia dọ nuyiwa po huhlọn etọn po nọ dlẹnkan yì filẹpo to aihọn lọ mẹ.

3. Babilọni Daho lọ ma yin pipli tonudidọ kavi ajọwiwa tọn de gba, kakatimọ pipli sinsẹ̀n tọn wẹ. To tòdaho Babilọni tọn mẹ to hohowhenu, sinsẹ̀n doadọ̀do taun, podọ tòdaho enẹ yin yinyọnẹn na “nujijlẹ” afinyọnnuwiwa tọn lẹ po “azé” po. (Isaia 47:1, 12, 13; Jelemia 50:1, 2, 38) Na taun tọn, sinsẹ̀n-bibasi he Jiwheyẹwhe nugbo lọ Jehovah ma nọ kẹalọyi wẹ nọ yin hihodo to finẹ. (Gẹnẹsisi 10:8, 9; 11:2-4, 8) Gandutọ Babilọni tọn lẹ yí sakla do ze yede daga na Jehovah po sinsẹ̀n-bibasi etọn po. (Isaia 14:4, 13, 14; Daniẹli 5:2-4, 23) Aliho dopolọ mẹ wẹ Babilọni Daho lọ yin yinyọnẹn te na “afinyọnnuwiwa” etọn. Ehe dohia dọ titobasinanu sinsẹ̀n tọn de wẹ e yin.​—Osọhia 18:23.

   Babilọni Daho lọ ma sọgan yin pipli tonudidọ tọn de gba, na “ahọlu aigba ji tọn lẹ” blawu na vasudo etọn. (Osọhia 17:1, 2; 18:9) Mọdopolọ, e masọ yin pipli ajọwiwa tọn de gba, na to Biblu mẹ, e gbọnvona “ajọwatọ tomẹyitọ aigba ji tọn lẹ.”​—Osọhia 18:11, 15.

4. Nuyiwa Babilọni Daho lọ tọn lẹ dohia dọ sinsẹ̀n lalo wẹ e yin. Sinsẹ̀n lalo ma nọ plọn gbẹtọvi lẹ lehe yé na tindo haṣinṣan dagbe hẹ Jiwheyẹwhe nugbo lọ Jehovah do gba, kakatimọ e nọ sisẹ́ yé nado sẹ̀n yẹwhe devo lẹ. Biblu ylọ walọ enẹ dọ ‘galilọ gbigbọmẹ tọn.’ (Levitiku 20:6; Eksọdusi 34:15, 16) To tòdaho Babilọni hohowhenu tọn mẹ gbọ́n wẹ nuyise voovo taidi Atọ̀n-to-Dopomẹ po jọmaku alindọn tọn po gọna aṣa lọ nado nọ yí boṣiọ lẹ zan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ ko bẹjẹeji sọn bo gbẹ́ gbayipe to sinsẹ̀n lalo mẹ to egbehe. Sinsẹ̀n enẹlẹ sọ nọ wlu sinsẹ̀n-bibasi yetọn dopọ po owanyi aihọn tọn po. Biblu nọ ylọ nuyiwa nugbonọ-mayin tọn ehe dọ ayọdide gbigbọmẹ tọn.​—Jakọbu 4:4.

   Adọkun he sinsẹ̀n lalo tindo bosọ nọ jla glòlò etọn sọgbe pẹpẹ hẹ zẹẹmẹ he Biblu basi gando Babilọni Daho lọ go. Biblu dọ dọ e “dó sopẹ́-vọ̀ po avọ̀ vẹẹ ṣẹ́ṣẹ́ de po” bo “yí sika, zannu he họakuẹ po peali lẹ po do doaṣọ́na ede.” (Osọhia 17:4) Babilọni Daho lọ wẹ yin adọ̀ na “awuhiọnu aigba ji tọn lẹ.” Awuhiọnu enẹlẹ nọtena nuplọnmẹ po nuyiwa he nọ hẹn vlẹko wá yinkọ Jiwheyẹwhe tọn ji lẹ po. (Osọhia 17:5) Hagbẹ sinsẹ̀n lalo tọn lẹ yin “gbẹtọ lẹ, gbẹtọgun lẹ, akọta lẹ po ogbè lẹ po” he nọ nọgodona Babilọni Daho lọ.​—Osọhia 17:15.

Babilọni Daho lọ sin okọ̀ ji wẹ okú “mẹhe yin hùhù to aigba ji lẹpo tọn te.” (Osọhia 18:24) Gbọnvona dọ sinsẹ̀n lalo wẹ fọ́n awhàn voovo he yin fùnfùn lẹ dote bosọ nọgodona nuyiwa danuwiwa he sẹhundaga taun lẹ tọn to whenuho gblamẹ, e sọ gboawupo nado plọn gbẹtọvi lẹ nugbo he gando Jehovah go, yèdọ Jiwheyẹwhe owanyi tọn lọ. (1 Johanu 4:8) Awugbopo enẹ ko dekọtọn do hùnsọndai susu lẹ mẹ. Enẹ wẹ zọ́n bọ e do yin dandannu na mẹhe jlo na hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn lẹ dọ yé ni “tọ́n sọn” sinsẹ̀n lalo mẹ.​—Osọhia 18:4; 2 Kọlintinu lẹ 6:14-17.