‘Mì Nọ Dín Jijọho Bosọ Nọ Doafọna Ẹn’
‘Eyin e yọnbasi, mì nọ wà nuhe go mì pé lẹpo, nado nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ gbẹtọ lẹpo.’—LOMUNU LẸ 12:18.
1, 2. Etẹwẹ yin whẹwhinwhẹ́n delẹ he wutu jijọho he gbẹtọ hẹnwa ma sọgan dẹn-to-aimẹ?
YÍ NUKUN homẹ tọn do pọ́n ohọ̀ de he dodonu etọn ma lodo, dòtin etọn lẹ ko gble, bọ họta lọ ko to osin kùn. Be hiẹ na jlo nado bẹ agbàn biọ ohọ̀ enẹ mẹ bo yí ì do basi owhé towe ya? Gbede pọ́n. Eyin osẹ̀n tlẹ yin vivọ́ sá do e, enẹ ma diọ nugbo lọ dọ ohọ̀ kija de wẹ e yin gba. To madẹnmẹ, e sọgan họ́ jai.
2 Jijọho depope he wá to aihọn ehe mẹ tin taidi ohọ̀ enẹ. E yin zize sinai do dodonu he ma lodo de ji, yèdọ opagbe po nuyọnẹn gbẹtọ tọn lẹ po, “mẹhe mẹ whlẹngán depope ma tin te.” (Psalm 146:3) Whenuho dohia dọ avùn sinsinyẹn lẹ ko tin to akọta lẹ, hẹnnu lẹ, po akọ̀ lẹ po ṣẹnṣẹn sọn ojlẹ dindẹn die. Nugbo wẹ dọ, jijọho nọ tin na ojlẹ gli de, ṣigba jijọho nankọ wẹ? Eyin akọta awe to avùnho bọ to madẹnmẹ jijọho yin lilá vlavo na akọta dopo ṣí-awhàn kavi na akọta awe lẹ ma sọ mọ ale depope to avùnhiho mẹ ba, jijọho nankọ wẹ enẹ yin? Wangbẹna, nuvẹdomẹ, po awuwhàn lẹ po he fọ́n awhàn lọ dote gbẹ́ pò to aimẹ. Jijọho oklọ tọn de wẹ enẹ yin, taidi ‘osẹ̀n sisá’ nado ṣinyọnnudo okẹ̀n. Jijọho enẹ ma sọgan dẹn-to-aimẹ gba.—Ezekiẹli 13:10.
3. Naegbọn jijọho he omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tindo do gbọnvona jijọho he gbẹtọ lẹ nọ namẹ?
3 Etomọṣo, jijọho nujọnu tọn tin to aihọn he gọ́ na awhàn ehe mẹ. To fie? To mẹhe to afọdòmẹ Jesu Klisti tọn hodo lẹ, Klistiani nugbo lẹ ṣẹnṣẹn, mẹhe setonuna ohó Jesu tọn lẹ bo dovivẹnu nado hodo apajlẹ aliho gbẹzan etọn tọn. (1 Kọlintinu lẹ 11:1; 1 Pita 2:21) Jijọho nujọnu tọn wẹ tin to ṣẹnṣẹn na Klistiani nugbo lẹ dile yé tlẹ wá sọn akọ̀ voovo, ofi voovo, po akọta voovo lẹ po mẹ sọ. Na e sinai do haṣinṣan jijọho tọn he yé tindo hẹ Jiwheyẹwhe, ehe sinai do yise yetọn to avọ́sinsan ofligọ Jesu Klisti tọn mẹ ji wutu. Jijọho yetọn yin nunina de sọn Jiwheyẹwhe dè, e mayin nude he gbẹtọvi lẹ wleawuna gba. (Lomunu lẹ 15:33; Efesunu lẹ 6:23, 24) Jijọho enẹ yin kọdetọn taliai na “Ahọvi Jijọho tọn,” Jesu Klisti, po sinsẹ̀n-bibasi hlan Jehovah, “Jiwheyẹwhe owanyi po jijọho po tọn.”—Isaia 9:6; 2 Kọlintinu lẹ 13:11.
4. Nawẹ Klistiani de nọ “doafọna” jijọho gbọn?
4 Jijọho ma nọ wá na ede poun na gbẹtọvi mapenọ lẹ gba. Enẹwutu, Pita dọ dọ Klistiani dopodopo dona “nọ dín jijọho, bosọ nọ doafọna ẹn.” (1 Pita 3:11) Nawẹ mí sọgan wà enẹ gbọn? Dọdai hohowhenu tọn de na gblọndo. Jehovah dọho gbọn Isaia gblamẹ dọmọ: “Ovi towe lẹpo nasọ yin pinplọn sọn [Jehovah] dè, jijọho ovi towe lẹ tọn na sù.” (Isaia 54:13; Filippinu lẹ 4:9) Mọwẹ, jijọho nujọnu tọn nọ wá na mẹhe setonuna nuplọnmẹ Jehovah tọn lẹ. Humọ, jijọho, gọna “owanyi, ayajẹ, . . . linsinyẹn, homẹdagbe, dagbewà, nugbowa, walọmimiọn, mawazẹjlẹgo,” yin sinsẹ́n gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn lẹ. (Galatianu lẹ 5:22, 23) Mẹhe ma tindo owanyi, ayajẹ, sọwhiwhe, kavi mẹhe yin kanylantọ, mẹylankan, nugbo-madọtọ, danuwatọ, kavi heyin wazẹjlẹgotọ lẹ ma sọgan duvivi jijọho enẹ tọn gba.
‘Mì Nọ Nọ̀ Jijọho mẹ hẹ Gbẹtọ Lẹpo’
5, 6. (a) Vogbingbọn tẹwẹ tin to yinyin jijọhonọ po yinyin jijọho-dintọ po ṣẹnṣẹn? (b) Mẹnu lẹ wẹ Klistiani lẹ dona nọ tẹnpọn nado dín jijọho hẹ?
5 Jijọho yin zẹẹmẹ-basina taidi ninọmẹ blẹo mẹ tọn kavi obu matindo tọn. Zẹẹmẹ enẹ na sọgbe hẹ ninọmẹ susu to fie tukla ma tin te! Etẹ nkọ, yèdọ ninọmẹ mọnkọtọn mẹ wẹ mẹhe ko kú lẹ tin te. Ṣigba, nado duvivi jijọho nujọnu tọn, mẹlọ dona nọ dín jijọho. To Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn mẹ, Jesu dọmọ: “[Ayajẹnọ] wẹ jijọho-dintọ lẹ; na yè na ylọ yé visunnu Jiwheyẹwhe tọn.” (Matiu 5:9) Jesu to hodọna mẹhe na wá tindo dotẹnmẹ hundote lọ to godo mẹ nado lẹzun visunnu Jiwheyẹwhe tọn to gbigbọmẹ bo na mọ ogbẹ̀ jọmaku yí to olọn mẹ lẹ. (Johanu 1:12; Lomunu lẹ 8:14-17) Podọ to godo mẹ, gbẹtọvi nugbonọ he ma tindo todido olọn mẹ tọn lẹ lọsu na wá duvivi ‘mẹdekannujẹ gigonọ visunnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn.’ (Lomunu lẹ 8:21) Jijọho-dintọ lẹ kẹdẹ wẹ sọgan tindo todido mọnkọtọn. Hogbe Glẹki tọn na “jijọho-dintọ” to paa mẹ zẹẹmẹdo “jijọho-hẹnwatọ.” Vogbingbọn nọ saba tin to yinyin jijọhonọ, tin to jijọho mẹ, po yinyin jijọho-dintọ po ṣẹnṣẹn. To Biblu mẹ, yinyin jijọho-dintọ zẹẹmẹdo zize jijọho daga po zohunhun po, bo na nọ hẹn jijọho wá fie e ma tin te dai lẹ to whedelẹnu.
6 Po ehe po to ayiha mẹ, gbadopọnna ayinamẹ apọsteli Paulu tọn hlan Lomunu lẹ dọmọ: ‘Eyin e yọnbasi, dile e to huhlọn mìtọn mẹ do, mì nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ gbẹtọ lẹpo.’ (Lomunu lẹ 12:18) Dile etlẹ yindọ enẹ sọgan gọalọ, Paulu ma to didọna Lomunu lẹ nado vò poun gba. Tuli na yé wẹ e te nado nọ dín jijọho. Ṣigba hẹ mẹnu lẹ? Hẹ “gbẹtọ lẹpo”—hagbẹ whẹndo tọn lẹ, Klistiani hatọ lẹ, podọ etlẹ yin mẹhe ma yin yisenọ hatọ yetọn lẹ. E na tuli Lomunu lẹ nado ‘wà nuhe go yé pé lẹpo’ nado dín jijọho hẹ mẹdevo lẹ. Lala, e ma to didọna yé nado gbẹkọ yise yetọn lẹ go na jijọho wutu gba. Ṣigba kakati nado nọ jẹagọdo mẹdevo lẹ matin whẹwhinwhẹ́n, yé dona nọ dọnsẹpọ yé po linlẹn jijọho tọn po. Klistiani lẹ dona wàmọ, vlavo eyin yé to nuyiwa hẹ mẹhe tin to agun mẹ lẹ kavi gbonutọ lẹ. (Galatianu lẹ 6:10) Paulu wlan gando ehe go dọmọ: “Mì nọ doafọna ehe yin dagbe whepoponu, to mìlọsu ṣẹnṣẹn, podọ hlan gbẹtọ lẹpo.”—1 Tẹsalonikanu lẹ 5:15.
7, 8. Nawẹ podọ etẹwutu Klistiani lẹ nọ dín jijọho hẹ mẹhe ma yin yisenọ hatọ yetọn lẹ?
7 Nawẹ mí sọgan dín jijọho hẹ mẹhe ma yin yisenọ hatọ mítọn po mẹhe tlẹ sọgan nọ diọnukunsọ mí lẹ po gbọn? Aliho dopo wẹ nado nọ dapana gbigbọ aṣẹpadomẹji tọn. Di apajlẹ, jijọho na vẹawu nado tin eyin mí nọ yí hogbe whẹdanamẹ tọn lẹ do ylọ mẹdelẹ. Jehovah ko hẹn whẹdida etọn sọta titobasinanu lẹ po pipli gbẹtọ lẹ tọn po họnwun, ṣigba mí ma tindo jlọjẹ nado nọ dọho gando mẹdelẹ go taidi dọ yé ko yin whẹdana gba. Na nugbo tọn, mí ma nọ dawhẹna mẹdevo lẹ gba, eyin yé tlẹ yin agọjẹdomẹtọ mítọn lẹ. To whenuena e dọna Titu nado na ayinamẹ Klistiani he tin to Klete lẹ dogbọn nuyiwa yetọn hẹ aṣẹpipa gbẹtọvi tọn lẹ dali, Paulu flinnu yé “ma nado dọho gbigble do mẹde go, ma nado yin jlẹwàtọ, adavo mẹdẹẹdẹ, he na nọ do walọmimiọn hia omẹ popo.”—Titu 3:1, 2.
8 Jijọho dindin hẹ mẹhe ma yin yisenọ hatọ mítọn lẹ nọ gọalọ taun nado do nugbo lọ hia yé. Nugbo wẹ dọ, mí ma nọ jì họntọn he na “hẹn walọ dagbe gble” gba. (1 Kọlintinu lẹ 15:33) Etomọṣo, mí sọgan yin awuyadomẹtọ, podọ mí dona nọ yí yẹyi po homẹdagbe po do yinuwa hẹ mẹlẹpo. Pita wlan dọmọ: “Owalọ mìtọn ni yin dagbe to [akọta] lẹ ṣẹnṣẹn; dọ, le yé to hodọ do mì go di ylanwatọ, gbọn azọ́n dagbe mìtọn dali he yé na to pinpọn, na yé nido pagigona Jiwheyẹwhe to azán dlapọn tọn gbè.”—1 Pita 2:12.
Mì Nọ Dín Jijọho to Lizọnyizọn lọ Mẹ
9, 10. Apajlẹ nuyiwa to jijọho mẹ hẹ mayisenọ lẹ tọn tẹwẹ apọsteli Paulu zedai?
9 Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ yin yinyọnẹn na adọgbigbo yetọn. To whenuena yé pannukọn agọjẹdomẹ, yé ma dekanpona wẹndomẹ yetọn gba, ṣigba yé magbe nado setonuna Jiwheyẹwhe taidi gandutọ hú gbẹtọ. (Owalọ lẹ 4:29; 5:29) Etomọṣo, yé yọ́n vogbingbọn to adọgbigbo po tasinsinyẹn po ṣẹnṣẹn. Pọ́n lehe Paulu yinuwa gbọn to whenuena e yiavunlọ na yise etọn to Ahọlu Hẹlodi Aglipa II nukọn. Hẹlodi Aglipa ko tindo zanhẹmẹ hẹ nọviyọnnu etọn pẹvi Belniki. Etomọṣo, Paulu ma tẹnpọn nado plọnnu Aglipa gando walọ dagbe go gba. Kakatimọ, e zinnudo nuhe yé yise ji, bo pà Aglipa dọ e yin nuyọnẹntọ to aṣa Juvi lẹ tọn mẹ bo yí yẹwhegán lẹ sè.—Owalọ lẹ 26:2, 3, 27.
10 Be kiklọ dawe lọ wẹ Paulu te na e nido sọgan na ẹn tundote ya? Lala. Paulu hodo ayinamẹ edetiti tọn bo dọ nugbo. Lalo depope ma tin to nuhe e dọna Hẹlodi Aglipa mẹ gba. (Efesunu lẹ 4:15) Paulu yin jijọho-dintọ bo yọ́n lehe e sọgan lẹzun “onú popo hlan gbẹtọ lẹpo” do. (1 Kọlintinu lẹ 9:22) Yanwle etọn wẹ nado yiavunlọ na jlọjẹ etọn nado dọyẹwheho dogbọn Jesu dali. Taidi mẹplọntọ dagbe de, e bẹ hodidọ jẹeji gbọn didọ nude he ewọ po Aglipa lọsu po yise to pọmẹ dali. Gbọnmọ dali, Paulu gọalọna ahọlu fẹnnuwatọ enẹ nado tindo pọndohlan dagbe gando sinsẹ̀n Klistiani tọn go.—Owalọ lẹ 26:28-31.
11. Nawẹ mí sọgan yin jijọho-dintọ to lizọnyizọn mítọn mẹ gbọn?
11 Nawẹ mí sọgan yin jijọho-dintọ to lizọnyizọn mítọn mẹ gbọn? Taidi Paulu, mí dona dapana nudindọn. Nugbo wẹ dọ, to ojlẹ delẹ mẹ mí dona nọ ‘dọ ohó Jiwheyẹwhe tọn madibu,’ bo na nọ yí adọgbigbo do yiavunlọ na yise mítọn. (Filippinu lẹ 1:14) Ṣigba na taun tọn yanwle tangan mítọn wẹ nado dọyẹwheho wẹndagbe lọ tọn. (Matiu 24:14) Eyin mẹde mọdọ nugbo wẹ yin lẹndai Jiwheyẹwhe tọn lẹ, to whenẹnu, e sọgan jẹ linlẹn sinsẹ̀n lalo lẹ tọn gbẹdai ji bo na klọ́ ede wé sọn nuyiwa mawé lẹ mẹ. Enẹwutu, e na yọnhugan nado nọ wà nuhe go mí pé lẹpo nado nọ zinnudo nuhe na fọnjlodotena todoaitọ mítọn lẹ ji, bo na nọ ze hodidọ mítọn sinai do nuhe míwlẹ po yé po yise to pọmẹ lẹ ji. E ma na de sinsẹ́n tọ́n gba, eyin mí nọ jẹagọdo mẹdelẹ he sọgan ko dotoai na wẹndomẹ mítọn eyin mí ko dọho hẹ yé po zinzin po.—2 Kọlintinu lẹ 6:3.
Mì Yin Jijọho-Dintọ to Whẹndo Mẹ
12. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ mí sọgan yin jijọho-dintọ to whẹndo mẹ te?
12 Paulu dọ dọ mẹhe wlealọ lẹ “na tindo tukla to agbasalan mẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 7:28) Yé na pehẹ awusinyẹnnamẹnu voovo lẹ. Dopo to e mẹ wẹ yindọ, asu po asi po delẹ na nọ tindo dẹ́sọ-dẹ́mẹ to whedelẹnu. Nawẹ yé sọgan didẹ ehelẹ to jijọho mẹ gbọn? Mẹhe yin jijọho-dintọ na dovivẹnu nado doalọtena nudindọn lọ ma nado sinyẹn deji. Gbọnna? Tintan, gbọn odẹ́ etọn hihọ́ dali. To whenuena odẹ́ yin yiyizan nado ṣanmẹko kavi dọ danú, awutugonu pẹvi ehe sọgan dọ “onú ylankan . . . he gọ́ na adí okú tọn.” (Jakobu 3:8) Jijọho-dintọ nọ yí odẹ́ etọn do jlọmẹdote, e mayin nado hẹnmẹgble gba.—Howhinwhẹn lẹ 12:18.
13, 14. Nawẹ mí sọgan hẹn jijọho tin-to-aimẹ gbọn to whenuena mí ṣì-hodọ kavi to whenuena mí gblehomẹ?
13 Na mí yin mapenọ wutu, mímẹpo wẹ nọ dọ nuhe nọ wá vẹ́ na mí to godo mẹ. To whenuena ehe jọ, yawu biọ jona, bo dín jijọho. (Howhinwhẹn lẹ 19:11; Kọlọsinu lẹ 3:13) Dapana titlọ biọ ‘hodidọ nudindọn tọn lẹ’ po ‘nudindọn do onú flinflin lẹ’ po ji. (1 Timoti 6:4, 5) Kakatimọ, ma pọ́n numọtolanmẹ towe kẹdẹ blo, ṣigba tẹnpọn nado mọnukunnujẹ numọtolanmẹ hatọ towe tọn mẹ ga. Eyin hogbe sinsinyẹn lẹ yin yiyizan na we, ma yí hogbe sinsinyẹn do gblọn blo. Flindọ “hogbe dẹẹdẹ nọ lẹ́ homẹgble sẹ̀.”—Howhinwhẹn lẹ 15:1.
14 Whedelẹnu, a dona yinuwa sọgbe hẹ ayinamẹ he tin to Howhinwhẹn lẹ 17:14 mẹ dọmọ: ‘Whẹpo wiwọ́ nido sinyẹn, tọ́nsọn otẹn etọn mẹ.’ Tọ́nsọn otẹn lọ mẹ bo gọ̀ biọ dewe mẹ. To godo mẹ, he homẹgble towe ko yidò, vlavo hiẹ na penugo nado didẹ nuhahun lọ to jijọho mẹ. To whẹho delẹ mẹ, e sọgan yọ́n hugan nado biọ alọgọ sọn nugopọntọ Klistiani he whèwhín lẹ si. Sunnu numimọnọ po awuvẹmẹtọ mọnkọtọn lẹ po sọgan yin alọgọ homẹmiọnnamẹ tọn to whenuena jijọho alọwle tọn tin to owù mẹ.—Isaia 32:1, 2.
Mì Yin Jijọho-Dintọ to Agun Mẹ
15. Dile Jakobu dọ do, gbigbọ he ylan tẹwẹ ko fọ́n to Klistiani delẹ ṣẹnṣẹn, podọ naegbọn enẹ do yin gbigbọ ‘aigba ji tọn, kanlinjọmẹ tọn, po aovi tọn po.’?
15 E blawu dọ, Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn delẹ tindo gbigbọ awuwhàn po avùn po tọn kakati nido yin jijọho tọn. Jakobu dọmọ: ‘Nuyọnẹn he ma jẹte sọn aga gba, ṣigba gbigbọ aigba ji tọn, kanlinjọmẹ tọn, po aovi tọn po wẹ. Na fie awuwhàn po avùn po te, finẹ wẹ bẹwlu po azọ́n ylankan lẹpo po te ga.’ (Jakobu 3:14-16) Mẹdelẹ yise dọ hogbe Glẹki tọn heyin lilẹdogbedevomẹ taidi “avùn” to Biblu Gungbe tọn mẹ zẹẹmẹdo ojlo zogbe ṣejannabi tọn, agbàwhinwhlẹn na otẹn de. Abajọ Jakobu do ylọ ẹ dọ ‘gbigbọ aigba ji tọn, kanlinjọmẹ tọn, po aovi tọn po.’ To whenuho mẹ, gandutọ aihọn tọn lẹ ko yinuwa po avùn po, taidi gbekanlin he to avùnho hẹ ode awetọ yetọn. Na nugbo tọn, ‘gbigbọ aigba ji tọn, po kanlinjọmẹ tọn po’ wẹ avùn yin. ‘Gbigbọ aovi tọn’ wẹ ga. Angẹli he tindo ojlo vẹkuvẹku na huhlọn bo diọ ede sọta Jehovah Jiwheyẹwhe bo lẹzun Satani, ogán aovi lẹ tọn, wẹ yin omẹ tintan he do gbigbọ oklọ tọn ehe hia.
16. Nawẹ Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn delẹ do gbigbọ he taidi Satani tọn hia gbọn?
16 Jakobu dotuhomẹna Klistiani lẹ nado nọavunte sọta awuwiwlena gbigbọ avùn tọn, na e ma nọ hẹn jijọho wá. E wlan dọmọ: “Fie wẹ awhàn lẹ sọn wá podọ fie wẹ avùn sọn wá mì mẹ? E ma yin sọn ofi wẹ, yèdọ sọn nujijlo mìtọn lẹ mẹ, he to awhànfun to awutugonu mìtọn lẹ mẹ?” (Jakobu 4:1) Tofi, “nujijlo mìtọn lẹ” sọgan dlẹnalọdo owanyina agbasanu bibẹpli kavi ojlo nado diyin, dugán, kavi yinuwadomẹji. Taidi Satani, e taidi dọ mẹdelẹ to agun mẹ nọ jlo nado diyin hugan kakati nado yin ‘mẹhe whehu,’ dile Jesu dọ dọ hodotọ nugbonọ etọn lẹ dona wà do. (Luku 9:48) Gbigbọ mọnkọtọn sọgan hẹn jijọho agun lọ tọn gble.
17. Nawẹ Klistiani egbehe tọn lẹ sọgan yin jijọho-dintọ to agun mẹ gbọn?
17 To egbehe, mí sọ dona nọavunte sọta ojlo agbasanu lẹ bibẹpli tọn, awuwhàn, kavi yanwle ovọ́ ga. Eyin mí yin jijọho-dintọ nugbonugbo, mí ma na gblehomẹ gba eyin mẹde to agun lọ mẹ yin nugopetọ hú mí to azọ́n delẹ mẹ, mọjanwẹ mí ma na nọ dè yé pò to mẹdevo lẹ dè gbọn hodidọ jẹagọdo yé dali gba. Eyin mí tindo nugopipe ayidego tọn de, mí ma na yí ì zan nado ze mídelẹ daga hú mẹdevo lẹ, taidi dọ nugopipe po nuyọnẹn mítọn po wẹ zọ́n bọ agun lọ to kọdetọn dagbe tindo nkọtọn. Kinklan wẹ gbigbọ mọnkọtọn nọ hẹnwa; e ma nọ hẹn jijọho wá gba. Jijọho-dintọ lẹ ma nọ jlá nugopipe yetọn gba, ṣigba yé nọ yí ì zan nado wadevizọn na mẹmẹsunnu yetọn lẹ podọ nado hẹn yẹyi wá na Jehovah. Yé yọnẹn dọ to godo mẹ, e mayin nugopipe wẹ na do Klistiani nugbo hia gba, ṣigba owanyi wẹ.—Johanu 13:35; 1 Kọlintinu lẹ 13:1-3.
‘Jijọho Taidi Nugopọntọ Mìtọn’
18. Nawẹ mẹho lẹ nọ hẹn jijọho tin to yedelẹ ṣẹnṣẹn gbọn?
18 Mẹho agun tọn lẹ nọ yin nukọntọ to jijọho-dindin mẹ. Jehovah dọ dọdai gando omẹ etọn lẹ go dọmọ: ‘Yẹn na dè jijọho taidi nugopọntọ mìtọn podọ dodowiwa taidi azọ́ngán mìtọn lẹ.’ (Isaia 60:17) To gbesisọmẹ hẹ ohó dọdai tọn ehe, mẹhe to devizọnwa taidi lẹngbọhọtọ Klistiani lẹ nọ wazọ́n sinsinyẹn nado hẹn jijọho tin to yedelẹ po lẹngbọpa lọ po ṣẹnṣẹn. Mẹho lẹ sọgan hẹn jijọho tin to yedelẹ ṣẹnṣẹn gbọn “nuyọnẹn he sọn aga” heyin jijọhonọ po lẹnpọn dagbenọ po tọn didohia dali. (Jakobu 3:17) Mẹho agun tọn lẹ na nọ tindo pọndohlan he gbọnvo to whedelẹnu, na yé wá sọn ofi voovo lẹ bo tindo numimọ gbẹ̀mẹ tọn he gbọnvo lẹ wutu. Be ehe dohia dọ jijọho ma tin to ṣẹnṣẹn yetọn wẹ ya? Lala, eyin yé nọ penukundo ninọmẹ mọnkọtọn go to aliho he sọgbe mẹ. Jijọho-dintọ lẹ nọ dọ linlẹn yetọn po whiwhẹ po bo nọ dotoaina linlẹn mẹdevo lẹ tọn po sisi po. Kakati nado tẹdo linlẹn edetiti tọn go, jijọho-dintọ de nọ hodẹ̀ bo nọ lẹnnupọndo pọndohlan mẹmẹsunnu etọn tọn ji. Eyin e ma gbà nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn depope, pọndohlan voovo sọgan yin alọkẹyi. Eyin mẹhe pò lẹ jẹagọdo pọndohlan etọn, taidi jijọho-hẹnwatọ ewọ na kẹalọyi nudide yetọn bo nọgodona ẹn. Gbọnmọ dali, e na do ede hia nado yin lẹnpọn dagbenọ. (1 Timoti 3:2, 3) Mẹho numimọnọ lẹ yọnẹn dọ tintin to jijọho mẹ yin nujọnu hú bibasi onú lẹ dile yé jlo do.
19. Nawẹ mẹho lẹ nọ yinuwa taidi jijọho-dintọ to agun mẹ gbọn?
19 Mẹho lẹ nọ hẹn jijọho tin-to-aimẹ to yedelẹ po hagbẹ lẹngbọpa lọ tọn lẹ po ṣẹnṣẹn gbọn alọgigọna yé bo ma yí nukunpẹvi do pọ́n vivẹnudido yetọn lẹ dali. Nugbo wẹ dọ mẹdelẹ sọgan tindo nuhudo wọhẹ tọn to whedelẹnu. (Galatianu lẹ 6:1) Ṣigba azọngban tintan mẹho Klistiani de tọn ma yin nado do mẹplọnlọ-mẹgo gba. E dona nọ yawu pàmẹ. Mẹho owanyinọ lẹ nọ dovivẹnu nado mọ fie mẹdevo lẹ to dagbewà te. Mẹho lẹ nọ yọ́n pinpẹn azọ́n sinsinyẹn he Klistiani hatọ lẹ to wiwà tọn, podọ yé tindo jide dọ yisenọ hatọ yetọn lẹ to nuhe go yé pé lẹpo wà.—2 Kọlintinu lẹ 2:3, 4.
20. Aliho tẹ mẹ wẹ agun lọ nọ mọaleyi te eyin mẹlẹpo yin jijọho-dintọ?
20 Gbọnmọ dali, to whẹndo mẹ, to agun mẹ, podọ to nuyiwa hẹ mẹhe ma yin yisenọ hatọ mítọn lẹ mẹ, mí dona nọ dovivẹnu nado dín jijọho, nado nọ hẹn jijọho wá. Eyin mí dín jijọho po sọwhiwhe po, mí na yidogọna jijọho agun lọ tọn. Mọdopolọ, mí na yin hihọ́-basina bo yin hinhẹn lodo to aliho susu mẹ, dile mí na mọ to hosọ he bọdego mẹ do.
Be Hiẹ Flin Ya?
• Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado yin jijọho-dintọ?
• Nawẹ mí sọgan dín jijọho to whenuena mí to nuyiwa hẹ mẹhe ma yin Kunnudetọ lẹ gbọn?
• Etẹwẹ yin delẹ to aliho he mẹ mí sọgan dín jijọho te to whẹndo mẹ?
• Nawẹ mẹho lẹ sọgan hẹn jijọho tin-to-aimẹ to agun mẹ gbọn?
[Yẹdide to weda 1]
Jijọho-dintọ nọ dapana gbigbọ aṣẹpadomẹji tọn
[Yẹdide to weda 10]
Klistiani lẹ nọ yin jijọho-dintọ to lizọnyizọn yetọn mẹ, to whégbè, podọ to agun mẹ