Pọngbọ Nujọnu Tọn sọn Apọṣimẹ Si
‘Mì wá dè e, mì he to tuklajẹ, bọ yè doagban pinpẹn na lẹ, yẹn nasọ fakọna mì.’—MATIU 11:28.
1, 2. (a) Etẹwẹ Biblu bẹhẹn he gọalọ nado de apọṣimẹ zẹjlẹgo pò? (b) Nawẹ nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ tindo kọdetọn dagbe sọ?
VLAVO hiẹ na yigbe dọ susu apọṣimẹ tọn lẹ wẹ nọ gbleawunamẹ; e nọ dekọtọn do ayimajai sinsinyẹn mẹ. Biblu dohia dọ gbẹtọvi lẹpo wẹ yè doagban pinpẹn na sọmọ bọ mẹsusu to pọngbọ nukun-awe tọn dín sọn apọṣimẹ egbezangbe tọn lẹ mẹ. (Lomunu lẹ 8:20-22) Ṣigba Owe-wiwe sọ do lehe mí na tindo pọngbọ jẹ obá de mẹ sọn ayimajai mẹ todin hia ga. Pọngbọ enẹ nọ wá sọn ayinamẹ po apajlẹ dawe jọja de he nọgbẹ̀ to owhe fọtọ́n donu awe die wayi tọn hihodo mẹ. Whlẹpatọ de wẹ e yin, ṣogan e yiwanna gbẹtọ lẹ hugan azọ́n etọn. E nọ biọ ahun gbẹtọ lẹ tọn mẹ, penukundo nuhudo yetọn lẹ go, gọalọna madogánnọ lẹ bo nọ miọnhomẹna mẹhe to awubla lẹ. Humọ, e gọalọna mẹsusu nado jẹ nugopipe gbigbọmẹ tọn yetọn kọ̀n. Gbọnmọ dali, yé mọ pọngbọ sọn apọṣimẹ zẹjlẹgo lẹ mẹ, dile hiẹ lọsu sọgan wà do.—Luku 4:16-21; 19:47, 48; Johanu 7:46.
2 Dawe ehe, yèdọ Jesu Nazalẹti tọn, mayin anadena gbọn nuyọnẹn aihọn tọn he mẹdelẹ doafọna to Lomu, Atẹni, kavi Alẹkzandlé hohowhenu tọn mẹ dali gba. Etomọṣo, nuplọnmẹ etọn lẹ diyin taun. Yé tindo hosọ de: yèdọ gandudu lọ he gblamẹ Jiwheyẹwhe na dugán do aihọn mítọn ji po kọdetọn dagbe po. Jesu sọ basi zẹẹmẹ nunọwhinnusẹ́n dodonu tọn lẹ na gbẹninọ—yèdọ nunọwhinnusẹ́n he họakuẹ taun to egbehe lẹ. Mẹhe plọn bosọ yí nuhe Jesu plọnmẹ lẹ do yizan mẹ lẹ nọ duvivi ale afọdopolọji tọn lẹ, he bẹ pọngbọ sọn apọṣimẹ zẹjlẹgo mẹ hẹn. Be hiẹ ma na duvivi enẹ tọn ya?
3. Oylọ basinamẹ titengbe tẹwẹ Jesu basi?
3 E sọgan paṣa we. ‘Be mẹhe nọgbẹ̀ to ojlẹ dindẹn sọmọ die wayi mẹ de sọgan tindo nuyiwadomẹji titengbe de do gbẹzan ṣie ji todin ya?’ Eyọn, dotoaina hogbe oylọ basinamẹ Jesu tọn lẹ dọmọ: “Mì wá dee, mì he to tuklajẹ, bọ yè doagban pinpẹn na lẹ, yẹn nasọ na gbọjẹ mì. Mì yí zẹ̀gẹ̀ ṣie do okọ̀ mìtọn, na mì ni sọ plọn nupinplọn ṣie: na homẹmimiọnnọ podọ ayiha whiwhẹnọ wẹ yẹn: mì nasọ mọ [kọfanamẹ] hlan alindọn mìtọn lẹ. Na zẹ̀gẹ̀ ṣie bọawu, agbàn ṣie sọ fua.” (Matiu 11:28-30) Etẹ dọ wẹ e te? Mì gbọ mí ni gbadopọnna hogbe ehelẹ to gigọ́mẹ bo pọ́n lehe yé sọgan gọalọna mí nado mọ pọngbọ sọn apọṣimẹ he nọ gbidikọnamẹ lẹ mẹ do.
4. Mẹnu lẹ wẹ Jesu dọho hlan, podọ naegbọn e do sinyẹnawu na todoaitọ etọn lẹ nado wà nuhe yin bibiọ to yé si?
4 Jesu dọho na susu mẹhe to vivẹnudo vẹkuvẹku nado wà nuhe sọgbe ṣigba he Juvi nukọntọ lẹ “doagban pinpẹn na” gbọn hinhẹn sinsẹ̀n yin agbanpẹnmẹnu de dali lẹ. (Matiu 23:4) Yé nọ zinnudo osẹ́n he ma tindo dogbó lẹ ji to diblayin adà gbẹzan tọn lẹpo mẹ. Be apọ̀ ma na ṣì we nado nọ to sisè pludopludo dọ “hiẹ ma dona” wà ehe kavi enẹ ya? To vogbingbọn mẹ, Jesu basi oylọ namẹ wá nugbo, dodowiwa, gọna gbẹzan he pọnte hugan de kọ̀n gbọn todidoai na ewọ dali. Mọwẹ, nado yọ́n Jiwheyẹwhe nugbo lọ nọ biọ dọ mí ni dotoaina Jesu Klisti, na to ewọ mẹ wẹ gbẹtọvi lẹ sọgan—podọ mọ—mẹhe Jehovah yin. Jesu dọmọ: “Ewọ he ko mọ mi ko mọ Otọ́.”—Johanu 14:9.
Be Gbẹzan Towe Gọna Apọṣimẹ Glanglan Wẹ Ya?
5, 6. Nawẹ ninọmẹ azọ́nwiwa tọn lẹ po azọ́nkuẹ gbèdopo tọn po to ojlẹ Jesu tọn mẹ yin nudopolọ hẹ azán mítọn gbè tọn gbọn?
5 Whẹho ehe sọgan nọ duahunmẹna we na agbasazọ́n kavi ninọmẹ whẹndo towe tọn sọgan to kọgbidina we wutu. Kavi azọngban devo lẹ sọgan taidi nuhe pẹ̀n-agbàn mẹ hugan. Eyin mọwẹ, hiẹ taidi omẹ ahundoponọ he Jesu pehẹ bo gọalọna lẹ. Di apajlẹ, lẹnnupọndo nuhahun dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ mimọ tọn ji. Mẹsusu wẹ to ahidi hẹ enẹ to egbehe, podọ mọwẹ mẹsusu wà do to ojlẹ Jesu tọn mẹ.
6 To ojlẹ lọ mẹ dọ́n, pakanọ de nọ wazọ́n na ganhiho 12 to gbèdopo, azán 6 to osẹ mẹ, na e nido sọgan mọ abọgan-kuẹ dopo poun yí na azán lọ blebu. (Matiu 20:2-10) Nawẹ enẹ sọgan yin yiyijlẹdo azọ́nkuẹ gbèdopo tọn towe kavi họntọn towe lẹ tọn go gbọn? E sọgan vẹawu nado yí azọ́nkuẹ gbèdopo hohowhenu tọn lẹ jlẹdo egbehe tọn lẹ go. Aliho dopo wẹ nado lẹnnupọndo nuhe akuẹ sọgan họ̀ ji. Weyọnẹntọ dopo dọ dọ to ojlẹ Jesu tọn mẹ, blẹdi dopo he yè yí linfin likun tọn kọfo ẹnẹ do basi nọ vẹahi sọ azọ́nkuẹ ganhiho dopo tọn. Weyọnẹntọ devo dọ dọ azọ́nkuẹ ganhiho awe tọn wẹ nọ họ̀ ovẹn dagbe kọfo dopo. Hiẹ sọgan mọ sọn zẹẹmẹ enẹlẹ mẹ dọ mẹhe nọgbẹ̀ to ojlẹ enẹ mẹ lẹ nọ wazọ́n sinsinyẹn na ganhiho susu nado mọ dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ. Yé tindo nuhudo pọngbọ po kọfanamẹ po tọn, kẹdẹdile mílọsu tindo do. Eyin hiẹ yin mẹyidoazọnmẹ, hiẹ sọgan yin kọgbidina nado wazọ́n dogọ. Mí ma nọ saba tindo whenu nado basi nudide he ji mí ko lẹnnupọndo sisosiso lẹ gba. Hiẹ sọgan yigbe dọ a jlo pọngbọ vẹkuvẹku.
7. Nawẹ gbẹtọ lẹ yinuwa hlan owẹ̀n Jesu tọn gbọn?
7 E họnwun dọ, oylọ basinamẹ Jesu tọn hlan “mẹhe to tuklajẹ, bọ yè doagban pinpẹn na” lẹpo na ko dọ̀n susu todoaitọ etọn lẹ tọn to ojlẹ lọ mẹ taun. (Matiu 4:25; Malku 3:7, 8) Podọ flindọ Jesu yí opagbe lọ dogọ dọ, “yẹn nasọ na gbọjẹ mì.” Opagbe enẹ dopolọ tin-to-aimẹ to egbehe. E sọgan yọn-na-yizan na mí eyin mí “to tuklajẹ, bọ yè doagban pinpẹn na” mí. Podọ e sọgan yọn-na-yizan na mẹyiwanna mítọn, he ninọmẹ yetọn diblayin nudopolọ lẹ.
8. Nawẹ ovi go pinpọn, po mẹhowhe po nọ yidogọna apọṣimẹ gbọn?
8 Onú devo lẹ sọ tin he to agbàn pẹ̀n gbẹtọ lẹ. Ovi lẹ pinpọn whẹ́n yin avùnnukundiọsọmẹnu daho de. Ovi yinyin tlẹ sọgan yin avùnnukundiọsọmẹnu. Sọha he to jijideji mẹhe tindo owhe voovo lẹ tọn wẹ to nukọnpan nuhahun agbasalilo apọ̀nmẹ po agbasamẹ po tọn lẹ. Podọ dile etlẹ yindọ gbẹtọ lẹ sọgan nọgbẹ̀ dẹn, mẹhomẹ lẹ nọ tindo nuhahun vonọtaun he yé nọ diahihẹ lẹ, mahopọnna nukọnyiyi amasinzọnwiwa tọn.—Yẹwhehodọtọ 12:1.
Azọ́nwiwa to Zẹ̀gẹ̀ lọ Glọ
9, 10. To ojlẹ hohowhenu tọn lẹ mẹ, yẹhiadonu etẹ tọn wẹ zẹ̀gẹ̀ yin, podọ naegbọn Jesu basi oylọ na gbẹtọ lẹ nado yí zẹ̀gẹ̀ etọn do okọ̀?
9 Be hiẹ doayi e go dọ to hodidọ Matiu 11:28, 29 tọn mẹ, Jesu dọmọ: “Mì yí zẹ̀gẹ̀ ṣie do okọ̀ mìtọn, na mì ni sọ plọn nupinplọn ṣie.” To ojlẹ lọ mẹ, omẹ tata de sọgan lẹndọ emi to azọ́nwa to zẹ̀gẹ̀ de glọ. Sọn ojlẹ hohowhenu tọn lẹ mẹ, zẹ̀gẹ̀ ko yin yẹhiadonu afanumẹ-yinyin kavi kanlinmọgbenu tọn. (Gẹnẹsisi 27:40; Levitiku 26:13; Deutelonomi 28:48) Susu pakanọ he Jesu mọ to whenẹnu lẹ to azọ́nwa po zẹ̀gẹ̀ nujọnu tọn de po to abọ́ yetọn lẹ ji, bo nọ hẹn agbàn pinpẹn lẹ. Sinai do lehe zẹ̀gẹ̀ de yin bibasi do ji, e sọgan bọawu nado hẹn do okọ̀ po abọ́ po ji kavi e sọgan sinyẹnawu. Taidi whlẹpatọ de, Jesu sọgan ko nọ basi zẹ̀gẹ̀ lẹ, podọ e sọgan ko yọ́n lehe yè nọ basi dehe “bọawu” lẹ do. Vlavo e nọ tẹ́ ayú kavi avọ̀ do fie na nọ abọ́ kavi okọ̀ mẹ lẹ nado hẹn zẹ̀gẹ̀ lọ bọawu taun.
10 To whenuena Jesu dọ dọ, “Mì yí zẹ̀gẹ̀ ṣie do okọ̀ mìtọn,” e sọgan ko to ede yijlẹdo mẹhe nọ basi zẹ̀gẹ̀ dagbe he nọ “bọawu” na okọ̀ po abọ́ pakanọ de tọn po go. Enẹwutu, Jesu yidogọ dọmọ: “Agbàn ṣie sọ fua.” Ehe zẹẹmẹdo dọ opò zẹ̀gẹ̀ lọ tọn ma sinyẹnawu nado yizan gba, podọ azọ́n lọ lọsu ma sinyẹn hugan gba. Nugbo wẹ dọ, gbọn oylọ bibasina todoaitọ etọn lẹ nado kẹalọyi zẹ̀gẹ̀ etọn dali, Jesu ma to pọngbọ afọdopolọji tọn zedonukọnna yé sọn ninọmẹ kọgbidinamẹ tọn he tin to whenẹnu lẹpo mẹ gba. Etomọṣo, pọndohlan he gbọnvo he e zedonukọnnamẹ lọ na hẹn kọfanamẹ susu wá. Vọjlado to aliho gbẹzan tọn po aliho he mẹ yé nọ wà onú lẹ te po mẹ na hẹn pọngbọ wá na yé ga. Humọ, todido he họnwun bo dolido na gọalọna yé nado mọdọ gbẹzan ma ṣiapọmẹ sọmọ gba.
Hiẹ Sọgan Mọ Kọfanamẹ
11. Naegbọn ayinamẹ Jesu tọn ma to didọ dọ yé na yí zẹ̀gẹ̀ de do diọ devo?
11 Jaale bo doayi e go dọ, Jesu ma to didọ dọ gbẹtọ lẹ na yí zẹ̀gẹ̀ de do diọ devo na gba. Lomu na gbẹ́ to aṣẹpa do aigba lọ ji, kẹdẹdile gandudu egbehe tọn lẹ to aṣẹpa do fie Klistiani lẹ nọ nọ̀ lẹ ji do. Takuẹ-yiyi Lomunu lẹ tọn to owhe kanweko tintan whenu gbẹsọ zindonukọn. Nuhahun agbasalilo po akuẹzinzan tọn po na gbẹsọ tin. Mapenọ-yinyin po ylando po na gbẹ́ to nuyiwa do gbẹtọ lẹ ji zọnmii. Ṣogan, yé sọgan tindo kọfanamẹ gbọn alọkikẹyi nuplọnmẹ Jesu tọn dali, dile mílọsu sọgan tindo to egbehe do.
12, 13. Etẹ ji wẹ Jesu zinnudo he na hẹn kọfanamẹ wá, podọ nawẹ mẹdelẹ yigbe gbọn?
12 Nuagokun nuyijlẹdonugo Jesu tọn heyin zẹ̀gẹ̀ tọn họnwun hezeheze gando azọ́n gbẹtọ lẹ hinhẹn zun devi tọn go. Ayihaawe depope matin dọ nupinplọn mẹdevo lẹ, po nùzindonuji tangan lọ po do Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ji, wẹ yin azọ́n tangan Jesu tọn. (Matiu 4:23) Enẹwutu, to whenuena e dọ “Mì yí zẹ̀gẹ̀ ṣie do okọ̀ mìtọn,” e họnwun dọ enẹ na ko bẹ apajlẹ etọn hihodo to azọ́n enẹ dopolọ wiwà mẹ hẹn. Kandai Wẹndagbe lẹ tọn dohia dọ Jesu whàn gbẹtọ ahundoponọ lẹ nado diọ agbasazọ́n yetọn, heyin ahunmẹdunamẹnu titengbe de to gbẹzan mẹsusu tọn mẹ. Flin oylọ basinamẹ etọn hlan Pita, Andlé, Jakobu, po Johanu po dọmọ: “Mì to hihodo mi, yẹn na hẹn mì zun whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn.” (Malku 1:16-20) E dohia whèhutọ enẹlẹ lehe yé na tindo pekọ sọ eyin yé wà azọ́n he ewọ zedo otẹn tintan mẹ to gbẹzan etọn mẹ, bo wàmọ to anademẹ etọn glọ podọ po alọgọ etọn po.
13 Delẹ to Juvi he se ohó etọn lẹ mẹ mọnukunnujẹ nuagokun lọ mẹ bosọ yí i do yizan mẹ. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n nujijọ lọ he jọ to huto, he mí hia to Luku 5:1-11. Whèhutọ ẹnẹ ko jẹtukla to ozán lọ blebu mẹ ṣigba ma wle nudepope. To ajiji mẹ, odọ̀ yetọn lẹ gọ́! Ehe mayin kosọ poun gba; na Jesu dado whẹho lọ mẹ wutu wẹ. Dile yé to agé pọnhlan, yé mọ gbẹtọgun de he tindo ojlo sinsinyẹn to nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ mẹ. Enẹ gọalọ nado basi zẹẹmẹ nuhe Jesu dọna omẹ ẹnẹ enẹlẹ tọn dọmọ: ‘Sọn dinvie yì, mìwlẹ na nọ wle gbẹtọ lẹ gbẹ̀te.’ Etẹwẹ yin gbeyiyi yetọn? ‘Yé hẹn vatlẹ lọ lẹ wá agé, bo jo onú lẹpo do bosọ hodo e.’
14. (a) Nawẹ mí sọgan mọ kọfanamẹ do to egbehe? (b) Wẹndagbe kọfanamẹ tọn tẹwẹ Jesu lá?
14 Na taun tọn, hiẹ lọsu sọgan yigbe to aliho mọnkọtọn de mẹ. Azọ́n Biblu pinplọn gbẹtọ lẹ tọn gbẹ́ pò to nukọnzindo. Nudi livi ṣidopo Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ lẹdo aihọn pé wẹ ko kẹalọyi oylọ basinamẹ Jesu tọn nado ‘yí zẹ̀gẹ̀ etọn do okọ̀,’ bo ko lẹzun “whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn.” (Matiu 4:19) Mẹdelẹ ko yí i do basi azọ́n whenu-gigọ́ tọn; mẹdevo lẹ nọ wà nuhe go yé pé lẹpo to ojlẹ-gli mẹ. Yemẹpo wẹ mọdọ e nọ fakọnamẹ, enẹwutu gbẹzan yetọn masọ nọ sinyẹnawu sọmọ ba. E bẹ wiwà nuhe yé nọ duvivi etọn hugan lọ hẹn, heyin wẹndagbe lọ didọ na mẹdevo lẹ—yèdọ “wẹndagbe ahọludu tọn.” (Matiu 4:23) Homẹhunnu de wẹ e nọ saba yin nado dọho gando wẹndagbe go ṣigba na taun tọn gando wẹndagbe he hodọ mí te ehe go. Biblu bẹ nudọnamẹ tangan he mí tindo nuhudo etọn nado duto mẹsusu ji dọ yé sọgan zan gbẹzan he ma ṣiapọmẹ lẹ hẹn.—2 Timoti 3:16, 17.
15. Nawẹ hiẹ sọgan mọaleyi sọn nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ gando gbẹzan go mẹ gbọn?
15 Mẹhe ṣẹṣẹ jẹ nuplọn gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go ji lẹ lọsu tlẹ ko mọaleyi sọn nuplọnmẹ Jesu tọn gando gbẹninọ go mẹ jẹ obá de mẹ. Mẹsusu sọgan dọ po nugbo po dọ nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ ko fakọna yé bo ko gọalọna yé nado diọ gbẹzan yetọn mlẹnmlẹn. Hiẹ sọgan mọ kunnudenu enẹ tọn na dewe gbọn dogbigbapọnna nunọwhinnusẹ́n gbẹninọ tọn delẹ heyin didọ to kandai gbẹzan po lizọnyizọn Jesu tọn po mẹ lẹ mẹ, na taun tọn to Wẹndagbe heyin kinkàn gbọn Matiu, Malku, po Luku po dali mẹ.
Lehe Yè Sọgan Mọ Kọfanamẹ Do
16, 17. (a) Fie wẹ hiẹ sọgan mọ nuplọnmẹ titengbe Jesu tọn delẹ te? (b) Nuhudo etẹ tọn wẹ yè tindo nado sọgan mọ kọfanamẹ gbọn nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ yíyí do yizan mẹ dali?
16 To amàkikọ-whenu owhe 31 W.M., Jesu dọ hodidọ he diyin hugan to aihọn mẹ kakajẹ egbehe. E nọ saba yin yiylọdọ Yẹwhehodidọ Osó ji tọn. E yin kinkàndai to Matiu weta 5 jẹ 7 podọ Luku weta 6 mẹ, podọ e basi bladopọ suhugan nuplọnmẹ etọn lẹ tọn. Hiẹ sọgan mọ nuplọnmẹ Jesu tọn devo lẹ to fidevo lẹ to owe Wẹndagbe lẹ tọn mẹ. Suhugan nuhe e dọ lẹ tọn họnwun, ṣigba nado yí yé do yizan mẹ sọgan vẹawu. Etẹwutu hiẹ ma na yí sọwhiwhe do hia weta enẹlẹ, bo doayi nuhe hia a te lẹ go? Dike huhlọn linlẹn etọn lẹ tọn ni yinuwado nulẹnpọn po nuyiwa towe po ji.
17 E họnwun dọ, nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ sọgan yin titodohukanji to aliho devo lẹ mẹ. Mì gbọ mí ni hò nuplọnmẹ titengbe lẹ pli na dopo nido tin na azán dopodopo osun lọ tọn, po yanwle nado yí yé do yizan mẹ to gbẹzan mítọn mẹ po. Gbọnna? Eyọn, ma yìn nukun gbọ̀n yé ji poun blo. Flin ogán adọkunnọ lọ he kanse Jesu Klisti dọmọ: “Etẹ yẹn na wà do dugu ogbẹ̀ madopodo tọn?” To whenuena Jesu basi dọvọdọ nubiọtomẹsi titengbe Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn godo, dawe lọ yigbe dọ emi ko to yé basi. Ṣogan, e yọnẹn dọ emi dona wà hugan mọ. Jesu biọ to e si nado dovivẹnu dogọ nado yí nunọwhinnusẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ do yizan mẹ to aliho dagbe mẹ, nado yin devi zohunhunnọ de. E họnwun dọ, dawe lọ ma ko wleawu nado wà hugan mọ gba. (Luku 18:18-23) Enẹwutu, mẹhe jlo na yọ́n nuplọnmẹ Jesu tọn to egbehe lẹ dona flindọ vogbingbọn tin to gbeyiyi dọ nugbo wẹ yé yin po zohunhun yí do kẹalọyi yé po mẹ, bo gbọnmọ dali de apọṣimẹ pò.
18. Basi dohia lehe hiẹ sọgan yí apotin lọ zan po kọdetọn dagbe po do tọn.
18 Taidi bẹjẹeji de na dogbapọnna po yíyí nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ do yizan mẹ po, pọ́n nuagokun 1 to apotin lọ mẹ. E dlẹnalọdo Matiu 5:3-9. Na nugbo tọn, depope mítọn wẹ sọgan yí ojlẹ susu zan to ayihamẹlinlẹnpọn do ayinamẹ jiawu he wefọ enẹlẹ zedonukọnnamẹ ji. Ṣigba, to pinpọn yé hlan to pọmẹ mẹ, tadona tẹ kọ̀n wẹ hiẹ wá gando walọyizan go? Eyin hiẹ jlo na dù to nugandomẹgo apọṣimẹ glanglan tọn ji to gbẹzan towe mẹ nugbonugbo, etẹwẹ na gọalọ? Nawẹ e sọgan hẹn ninọmẹ towe pọnte gbọn eyin hiẹ hẹn ayidonugo nina onú gbigbọmẹ tọn towe lẹ jideji, bo dike yé ni nọ duahunmẹna we hugan? Be nuhahun delẹ tin to gbẹzan towe mẹ he hiẹ dona yí nukun pẹvi do pọ́n, he na na we dotẹnmẹ nado ze ayidonugo susu do onú gbigbọmẹ tọn lẹ ji ya? Eyin mọwẹ, e na yidogọna ayajẹ towe todin.
19. Etẹwẹ hiẹ sọgan wà nado tindo wuntuntun po nukunnumọjẹnumẹ po dogọ?
19 Onú devo sọ tin he hiẹ sọgan wà. Etẹwutu hiẹ ma na dọhodo wefọ enẹlẹ ji hẹ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn devo, vlavo alọwlemẹ towe, hẹnnumẹ sẹpọmẹ de, kavi họntọn de? (Howhinwhẹn lẹ 18:24; 20:5) Flindọ ogán adọkunnọ lọ kanhose mẹdevo—yèdọ Jesu—gando onú mọnkọtọn de go. Gblọndo lọ sọgan ko hẹn todido he e tindo na ayajẹ po ogbẹ̀ madopodo po etọn jideji. Sinsẹ̀n-basitọ hatọ he hiẹ dọhodo wefọ enẹlẹ ji hẹ ma na sọzẹn hẹ Jesu gba; ṣogan, hodọdopọ gando nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ go na hẹn ale wá na mì omẹ awe lẹ. Tẹnpọn nado wà ẹ gbọzangbọzan.
20, 21. Tito-to-whinnu tẹwẹ hiẹ sọgan hodo nado plọnnu gando nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ go, podọ nawẹ a sọgan yọnẹn gbọn dọ emi to nukọnyi?
20 Pọ́n apotin “Nuplọnmẹ He na Gọalọna We Lẹ” mẹ whladopo dogọ. Nuplọnmẹ ehelẹ yin hihopli gọnù-gọnù bọ e whè gbau hiẹ tindo nuplọnmẹ dopo nado gbadopọnna to gbèdopo. Hiẹ sọgan hia nuhe Jesu dọ to wefọ heyin dide lọ lẹ mẹ whẹ́. Enẹgodo lẹnnupọndo ohó etọn lẹ ji. Lẹnayihamẹpọn do lehe a sọgan yí yé zan to gbẹzan towe mẹ do ji. Eyin hiẹ lẹndọ emi ko to mọwà, lẹnayihamẹpọn nado mọ nuhe a sọgan wà dogọ nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nuplọnmẹ Jiwheyẹwhe tọn enẹ. Tẹnpọn nado yí i do yizan mẹ to azán lọ gbè. Eyin e sinyẹnawu na we nado mọnukunnujẹemẹ kavi nado mọ lehe hiẹ sọgan yí i do yizan mẹ do, bo yí azán devo zan to e ji. Ṣigba, flindọ e ma yin dandan dọ hiẹ dona yọ́n yé mlẹnmlẹn whẹpo do yì devo ji gba. Hiẹ sọgan gbadopọnna nuplọnmẹ devo to wunkẹngbe. To osẹ dopo godo, hiẹ sọgan gbadopọnna lehe a ko tindo kọdetọn dagbe sọ to nuplọnmẹ Jesu tọn ẹnẹ kavi atọ́n yíyí do yizan mẹ do mẹ. Yí dopo dogọ to azán dopodopo gbè, to osẹ awetọ mẹ. Eyin a mọdọ emi ko gboawupo to nuplọnmẹ delẹ yíyí do yizan mẹ mẹ, ma gbọjọ blo. Klistiani lẹpo go wẹ enẹ na jọ do. (2 Otannugbo lẹ 6:36; Psalm 130:3; Yẹwhehodọtọ 7:20; Jakobu 3:8) Wà onú dopolọ to osẹ atọ̀ntọ po ẹnẹtọ po mẹ.
21 To osun dopo nkọtọn godo, hiẹ sọgan ko gbadopọnna nuagokun 31 lẹpo. Depope he e na yin, etẹwẹ na yin numọtolanmẹ towe to godo mẹ? Be a ma na yin ayajẹnọ dogọ, vlavo tlẹ voawu dogọ ya? Eyin nukọnyiyi vude poun wẹ a tlẹ tindo, vlavo hiẹ ma nasọ tindo numọtolanmẹ awusinyẹnnamẹ tọn sọmọ ba, kavi e whè gbau hiẹ na penukundo apọṣimẹ go to aliho he pọnte hugan de mẹ, podọ hiẹ na tindo aliho nuyiwa tọn de he na hẹnwe nado to nukọnzindo. Ma wọnji blo dọ nuagokun susu devo lẹ tin to nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ mẹ he mayin sislẹ tofi. Naegbọn hiẹ ma nado dín yé bo tẹnpọn nado yí yé do yizan mẹ?—Filippinu lẹ 3:16.
22. Etẹwẹ sọgan dekọtọn sọn nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ hihodo mẹ, ṣigba adà devo tẹwẹ mí dona gbadopọnna dogọ?
22 Hiẹ sọgan mọdọ dile etlẹ yindọ zẹ̀gẹ̀ Jesu tọn ma gọ̀n ma pẹnzin, e bọawu nado hẹn. Agbàn nuplọnmẹ po devi-yinyin tọn etọn po fua. Hugan owhe 60 numimọ mẹdetiti tọn godo, apọsteli Johanu, heyin họntọn vivẹ́ Jesu tọn, yigbe dọmọ: “Ehe wẹ owanyi Jiwheyẹwhe tọn, dọ mí ni yìn osẹ́n etọn: osẹ́n etọn masọ yin nupẹnagbanmẹ gba.” (1 Johanu 5:3) Hiẹ lọsu sọgan tindo jidide dopolọ. Lehe hiẹ yí nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ do yizan mẹ dẹnsọ, mọwẹ hiẹ na mọdọ nuhe nọ hẹn gbẹzan mẹsusu tọn gọna apọṣimẹ sọmọ to egbehe lẹ ma na hẹn ayimajai wá na we sọ niyẹn. Hiẹ na mọdọ emi ko mọ pọngbọ taun. (Psalm 34:8) Etomọṣo, zẹ̀gẹ̀ he bọawu Jesu tọn sọ tindo adà devo he hiẹ dona gbadopọnna. Jesu sọ dọ ga dọ emi yin “homẹmimiọnnọ podọ ayiha whiwhẹnọ.” Nawẹ enẹ sọgbe hẹ nupinplọn sọn podọ apajlẹ Jesu tọn hihodo mítọn mẹ do? Mí na gbadopọnna ehe to hosọ he bọdego mẹ.—Matiu 11:29.
Etẹwẹ Yin Gblọndo Towe?
• Naegbọn mí dona pọnhlan Jesu dè to whenue mí to pọngbọ dín sọn apọṣimẹ zẹjlẹgo si?
• Yẹhiadonu etẹ tọn wẹ zẹ̀gẹ̀ de yin, podọ etẹwutu?
• Naegbọn Jesu basi oylọ na gbẹtọ lẹ nado ze zẹ̀gẹ̀ etọn do okọ̀?
• Nawẹ hiẹ sọgan mọ kọfanamẹ gbigbọmẹ tọn gbọn?
[Blurb to weda 14]
Hosọ owhe tọn na Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to 2002 whenu na yin: ‘Mì wá dè e, . . . yẹn nasọ fakọna mì.’—Matiu 11:28.
[Apotin/Yẹdide to weda 12, 13]
Nuplọnmẹ He na Gọalọna We Lẹ
Onú dagbe tẹlẹ wẹ hiẹ sọgan mọ to Matiu weta 5 jẹ 7 mẹ? Weta ehelẹ bẹ nuplọnmẹ he Ogán Mẹplọntọ lọ, yèdọ Jesu zedonukọnnamẹ to osó Galili tọn de pá lẹ hẹn. Jaale hia wefọ heyin dide do odò lẹ, to vọkan Biblu towe titi tọn mẹ, bo kàn kanbiọ he gandego ehelẹ se.
1. 5:3-9 Etẹwẹ ehe dọna mi gando walọyizan ṣie lẹ go? Nawẹ yẹn sọgan hẹn ayajẹ ṣie jideji gbọn? Nawẹ yẹn sọgan na ayidonugo dogọ hlan nuhudo gbigbọmẹ tọn ṣie lẹ gbọn?
2. 5:25, 26 Etẹwẹ pọnte hugan hihodo gbigbọ agbàwhinwhlẹn tọn he mẹsusu tindo?—Luku 12:58, 59.
3. 5:27-30 Etẹ ji wẹ hogbe Jesu tọn lẹ zinnudo gando lẹnpọn ovọ́ zanhẹmẹ tọn go? Nawẹ didapana mọwiwà ṣie na yidogọna ayajẹ po jijọho ahun mẹ tọn ṣie po gbọn?
4. 5:38-42 Naegbọn yẹn dona vánkan nado dapana nùzindonuji he aihọn egbehe tọn nọ zedo yinyin nukunvandomẹtọ hugan ji?
5. 5:43-48 Nawẹ yẹn na mọaleyi sọn akọjijẹ ganji hẹ mẹhe yẹn sọgan ko pọnhlan taidi kẹntọ dai lẹ mẹ gbọn? Etẹwẹ e yọnbasi dọ ehe ni wà nado de ayimajai pò?
6. 6:14, 15 Eyin e taidi dọ yẹn ma nọ jonamẹ to whedelẹnu, be nuvẹun kavi mẹhẹndohomẹ wẹ sọgan yin whẹwhinwhẹ́n tangan lọ ya? Nawẹ yẹn sọgan diọ enẹ gbọn?
7. 6:16-18 Be awusọhia gbonu tọn ṣie nọ duahunmẹna mi hugan gbẹtọ wunmẹ he yẹn yin to homẹ wẹ ya? Etẹwẹ yẹn dona họ́ dee sọta taun?
8. 6:19-32 Etẹwẹ sọgan yin nugandomẹgo lọ eyin akuẹ po nutindo lẹ po jẹ ahunmẹduna mi hugan ji? Nulinlẹnpọn do etẹ ji wẹ na gọalọna mi nado nọ jlẹkaji to ehe mẹ?
9. 7:1-5 Etẹwẹ nọ yin numọtolanmẹ ṣie to whenuena yẹn tin hẹ whẹgbledomẹtọ po homọdọdomẹgotọ, he nọ to nuṣiwa dín to whepoponu lẹ po? Naegbọn e yin nujọnu na mi ma nado taidi yewlẹ?
10. 7:7-11 Eyin linsinsinyẹn yin nujọnu to whenuena yẹn to nubiọ sọn Jiwheyẹwhe dè, etẹwẹ dogbọn adà gbẹzan tọn devo lẹ dali?—Luku 11:5-13.
11. 7:12 Dile etlẹ yindọ yẹn yọ́n Osẹ́n Sika tọn, nawẹ yẹn nọ saba yí ayinamẹ ehe zan to nuyiwa hẹ mẹdevo lẹ mẹ sọ?
12. 7:24-27 To whenuena e yindọ yẹn lọsu wẹ na deanana gbẹzan ṣie, nawẹ yẹn sọgan wleawu ganji nado de awusinyẹnnamẹnu po nuhahun susugege sẹhundaga lẹ po sẹ gbọn? Naegbọn yẹn dona to nulẹnpọndo ehe ji todin?—Luku 6:46-49.
Nuplọnmẹ dogọ he yẹn sọgan gbadopọnna lẹ:
13. 8:2, 3 Nawẹ yẹn sọgan do awuvẹmẹ hia agbátọnọ lẹ gbọn, dile Jesu nọ saba wà do?
14. 9:9-38 Otẹn tẹmẹ wẹ lẹblanu didohia tin te to gbẹzan ṣie mẹ, podọ nawẹ yẹn sọgan do e hia humọ gbọn?
15. 12:19 Dile yẹn to nuplọn sọn dọdai he gando Jesu go lẹ mẹ, be yẹn nọ tẹnpọn nado dapana nudindọn agbàwhinwhlẹn tọn lẹ ya?
16. 12:20, 21 Dagbe tẹwẹ yẹn sọgan wà gbọn hogbe ṣie kavi nuyiwa ṣie lẹ ma yí do gbleawuna mẹdevo lẹ dali?
17. 12:34-37 Etẹ ji wẹ yẹn nọ dọhodo hugan? Yẹn yọnẹn dọ whenuena yẹn finyọ́n yovozẹn, osin yovozẹn tọn wẹ nọ tọ́n, enẹwutu etẹwutu yẹn dona nọ lẹnnupọndo nuhe tin to ohò ṣie mẹ, yèdọ to ahun ṣie mẹ ji?—Malku 7:20-23.
18. 15:4-6 Etẹwẹ yẹn mọ sọn gbedide Jesu tọn mẹ gando mẹtọnhopọn owanyinọ tintindo na mẹhomẹ lẹ go?
19. 19:13-15 Etẹwẹ yẹn dona de whenu dai nado nọ wà?
20. 20:25-28 Naegbọn e ma do yin alenu nado ṣì huhlọn zan? Nawẹ yẹn sọgan hodo apajlẹ Jesu tọn to ehe wiwà mẹ gbọn?
Linlẹn dogọ lẹ, he Malku kandai:
21. 4:24, 25 Etẹwẹ lehe yẹn nọ yinuwa hẹ mẹdevo lẹ do nọ dohia?
22. 9:50 Eyin nuhe yẹn nọ dọ bo nọ wà lẹpo wẹ nọ yọ́n, kọdetọn dagbe tẹlẹ wẹ e yọnbasi dọ e ni nọ tin?
To tadona mẹ, nuplọnmẹ vude heyin kinkàndai gbọn Luku dali lẹ:
23. 8:11, 14 Eyin yẹn dike ayimajai, adọkun, po gbẹdudu po ni nọ deanana gbẹzan ṣie, etẹwẹ sọgan yin kọdetọn lọ?
24. 9:1-6 Dile etlẹ yindọ Jesu tindo huhlọn nado hẹnazọngbọna awutunọ lẹ, etẹwẹ e ze do otẹn tintan mẹ?
25. 9:52-56 Be yẹn nọ yawu gblehomẹ wẹ? Be yẹn nọ dapana gbigbọ ahọsuyiyi tọn ya?
26. 9:62 Nawẹ yẹn dona nọ pọ́n azọngban ṣie heyin hodidọ gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go hlan gbọn?
27. 10:29-37 Nawẹ yẹn sọgan dohia dọ kọmẹnu de wẹ yẹn yin, bọ e mayin jonọ de poun gbọn?
28. 11:33-36 Diọdo tẹlẹ wẹ yẹn sọgan basi na gbẹzan ṣie nido bọawu dogọ?
29. 12:15 Kanṣiṣa tẹwẹ tin to ogbẹ̀ po nutindo lẹ po ṣẹnṣẹn?
30. 14:28-30 Eyin yẹn nọ yí whenu zan nado lẹnnupọndo nudide lẹ ji po sọwhiwhe po, etẹwẹ yẹn sọgan dapana, podọ etẹwẹ na yin alemọyi lọ?
31. 16:10-12 Ale tẹlẹ wẹ yẹn na mọ sọn gbẹzan tenọgligo-hinhẹn tọn mẹ?
[Yẹdide to weda 10]
Azọ́n ogbẹ̀-whlẹngán tọn to zẹ̀gẹ̀ Jesu tọn glọ nọ fakọnamẹ