Otàn Gbẹzan Tọn
Avọ́sinsan Flinflin lẹ Hẹn Dona Daho lẹ Wá Na Mí
DILE E YIN DIDỌ GBỌN GEORGE PO ANN ALJIAN PO DALI
Asi ṣie po yẹn po ma lẹn pọ́n gbede dọ e sọgan jọ bọ mí na yí hogbe lọ “ajaka” zan do “mẹplọntọ” tẹnmẹ. Mí masọ lẹn gbede dọ to owhe 60-mẹvi yinyin mẹ, míwlẹ na wá to nulẹnpọn do wekinkan he gẹdẹ delẹ ji to vivẹnudido mẹ nado dọhodopọ hẹ omẹ he wá sọn Aganu Boboe Whèzẹtẹn tọn lẹ. Ṣogan nuhe Ann po yẹn po wà to vivọnu owhe 1980 lẹ tọn gblamẹ niyẹn. Mì gbọ mí ni dọ na mì lehe avọ́sinsan flinflin he mí ko basi to owhe susu gblamẹ lẹ dekọtọn do dona susu mẹ do.
WHẸNDO kúnkàn Arménie tọn de mẹ wẹ yẹn wá sọn bosọ tin to Ṣọṣi Arménie tọn mẹ dai. Ann tin to sinsẹ̀n Katoliki Lomu tọn mẹ. Mí omẹ awe lẹpo ko mọ́n yise mítọn to whenuena mí wlealọ to 1950. Owhe 27 wẹ yẹn tindo to whenẹnu bọ Ann yin owhe 24-mẹvi. Mí nọ nọ̀ ohọ̀ de mẹ to aga avọ̀-yantẹn fie yẹn nọ wazọ́n te to Jersey City, New Jersey, États-Unis tọn. Yẹn ko nọ̀ agbasazọ́n ehe mẹ na nudi owhe ẹnẹ to ojlẹ enẹ mẹ.
To 1955, mí họ̀ owhé abò-atọ̀nnọ whanpẹnọ de to Middletown, New Jersey. Owhé enẹ yí kilomẹtlu 60 do dẹn do azọ́nwatẹn ṣie, fie yẹn nọ wàzọn te na azán ṣidopo to osẹ dopo mẹ. Yẹn nọ gọwá whégbè to zánhomẹ to whelẹponu. Yẹn ma nọ saba dukosọ hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ adavo to dlapọn he yé nọ basi wá azọ́nwatẹn ṣie sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ nado wá ze owe Biblu tọn donukọnna mi lẹ whenu. Yẹn nọ hia owe lọ lẹ po ojlo titengbe de po. Dile etlẹ yindọ azọ́n ṣie nọ biọ whenu po ayidonugo susu po, yẹn wleawuna sisi sisosiso de na Biblu.
To madẹnmẹ, yẹn doayi e go dọ ladio ogbẹ́ Watchtower tọn, WBBR, nọ to hodidọ yidokanji Biblu tọn lẹ dọ to ojlẹ he mẹ yẹn nọ to mọto kùn jei azọ́nmẹ podọ to kọlilẹ whenu. Yẹn nọ dotoaina hodidọ yidokanji ehe lẹ po sọwhiwhe po, bọ ojlo ṣie he to susudeji whàn mi nado basi oylọ na Kunnudetọ lẹ nado nọ dla mi pọ́n. George Blanton basi dlapọn wá owhé ṣie gbè to novembre 1957 bo bẹ plọnmẹ Biblu de jẹeji hẹ mi.
Sinsẹ̀n-Bibasi Nugbo Kọ̀n Whẹndo Mítọn Dopọ
Etẹwẹ yin numọtolanmẹ Ann tọn gando ehe lẹpo go? Mì gbọ e ni dọ ẹ na mì.
“To tintan whenu, yẹn diọnukunsọ oplọn ehe sinsinyẹn. Na yẹn ma nọ na agbọ́ George to oplọn Biblu tọn etọn whenu wutu, e gbọ bo basi nudide nado nọ plọnnu to fidevo, bosọ wàmọ na osun ṣinatọ̀n. To ojlẹ enẹ mẹ, George jẹ opli Sẹgbe tọn lẹ yì ji to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ. Enẹwutu, yẹn mọdọ e ko ylọ Biblu pinplọn etọn dọ nujọnu tlala na Sẹgbe wẹ yin gbọjẹzan dopo gee he e tindo to osẹ lọ mẹ. Ṣogan, e gbẹsọ yin asu po otọ́ dagbe de po—e tlẹ sọ pọnte deji—enẹwutu yẹn jẹ ninọmẹ ṣie diọ ji. Na nugbo tọn, yẹn nọ ze Réveillez-vous! he George nọ saba jodo tafo pẹvi agbàji tọn ji lẹ to whedelẹnu to whenuena yẹn to afínfín fẹ́ sẹ̀ sọn e ji bọ mẹdepope ma to pinpọn mi bo nọ hia yé. To ojlẹ devo lẹ mẹ, George nọ hia hosọ Réveillez-vous! tọn he ma dọho tlọlọ do sinsẹ̀n-nuplọnmẹ ji ṣigba he nọ saba dlẹnalọdo Mẹdatọ lọ lẹ na mi.
“Whèjai dopo to whenuena George to oplọn etọn basi hẹ Mẹmẹsunnu Blanton to gbonu, yẹn ze owe de he visunnu owhe-awe-mẹvi mítọn, George, zedo tafo he tin to akanma ṣie pá ji. Hosọ lọ gando todido he tin na oṣiọ lẹ go. Dile etlẹ yindọ onú ko ṣikọna mi, yẹn jẹ hihia ẹ ji na onọ̀ daho ṣie ṣẹṣẹ kú wẹ, bọ yẹn ko jẹflumẹ taun. Yẹn doayi nugbo Biblu tọn go to afọdopolọji bosọ mọnukunnujẹemẹ dọ oṣiọ lẹ ma tin to fide bo to yaji gba podọ dọ yé na gọwá ogbẹ̀ to fọnsọnku he ja whenu. Yẹn fọ́n sinai do akanma lọ ji bo to owe lọ hia po jejejininọ po bo to huzẹ do oglọ na nuagokun lẹ he yẹn jlo na dohia George eyin e lẹkọ sọn oplọn etọn tẹnmẹ.
“E vẹawuna asu ṣie nado yise dọ yẹn janwẹ to hodọ. To whenuena e tlọ́n whégbè, yẹn to agọjẹdo e, podọ todin, yẹn to aglinjẹ na nugbo jiawu Biblu tọn he yẹn ko plọn lẹ wutu! Mí nọ̀ nukle kakajẹ zánhomẹ bo to hodọ dopọ do Biblu ji. George basi zẹẹmẹ lẹndai he Jiwheyẹwhe tindo gando aigba go tọn. To ozán dopo enẹ mẹ, yẹn kanse e eyin e sọgan jẹ oplọn etọn basi to whégbè ji na yẹn nido sọgan tindo mahẹ to e mẹ.
“Mẹmẹsunnu Blanton biọ dọ ovi mítọn lẹ ni nọ nọ̀ oplọn mítọn tẹnmẹ ga. Mí lẹndọ yé ko whè hugan, na owhe awe po ẹnẹ po mẹvi poun wẹ yé. Ṣigba Mẹmẹsunnu Blanton do Deutelonomi 31:12 hia mí, he dọmọ: ‘Bẹ gbẹtọ lẹ lọ pli, sunnu lẹ po yọnnu lẹ po po omẹ flinflin lẹ lọ po, . . . [na yé] nido sè, bosọ plọn.’ Mí yọ́n pinpẹn anademẹ enẹ tọn tlala bo tlẹ sọ basi tito na ovi lẹ nado sọgan na gblọndo to oplọn Biblu tọn lọ whenu. Mí nọ wleawuna gblọndo mítọn lẹ dopọ, ṣigba mí ma nọ dọ nuhe yé dona dọ na yé gbede. Mí lẹndọ ehe gọalọ nado deanana ovi mítọn lẹ nado hẹn nugbo lọ zun yetọn titi. Míwlẹ na to pẹdo tẹgbẹ na anademẹ he Mẹmẹsunnu Blanton na mí he gọalọna whẹndo mítọn nado whẹ́n to gbigbọ-liho.”
Awusinyẹnnamẹnu He Nọ Biọ Avọ́sinsan Lẹ
Todin he mí to Biblu plọn to pọmẹ, mí tindo avùnnukundiọsọmẹnu devo lẹ nado pehẹ. Na azọ́nwatẹn ṣie dẹn taun wutu, yẹn ma nọ saba wá whégbè jẹnukọnna ogàn ṣinẹnẹ to whèjai. Na enẹ wutu, yẹn ma nọ penugo nado yì opli to azọ́nzángbè lẹ, ṣigba yẹn nọ yì to Sẹgbe lẹ. To ojlẹ enẹ mẹ, Ann to opli lẹpo yì bo to nukọnyi po awuyiya po. Yẹn lọsu jlo nado nọ yì opli lẹpo podọ nado nọ deanana oplọn whẹndo tọn dagbe de ga. Yẹn yọnẹn dọ n’dona basi avọ́sinsan delẹ. Enẹwutu, yẹn basi nudide nado de ojlẹ he yẹn nọ yizan to azọ́n ṣie mẹ pò, mahopọnna dọ yẹn sọgan hẹn ahisinọ delẹ bu.
Enẹ tindo kọdetọn dagbe taun. Mí nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n oplọn whẹndo tọn lọ taidi opli sẹmẹsẹmẹ tọn atọ́n he nọ yin bibasi to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ lẹ. Mí nọ ylọ ẹ dọ opli ṣidopotọ mítọn. Enẹwutu, azán po ganmẹ titengbe dopo po yin dide—enẹwẹ mercredi lẹpo to ogàn 8:00 mẹ whèjai. To whedelẹnu, to núdùdù whèjai tọn godo, whenuena agbán lẹ ko yin kiklọ fó to adohọsa, dopo to mí mẹ nọ dọ dọ, “ogàn ko dibla hò na ‘opli’!” Eyin yẹn ma ko wá, Ann nọ bẹ oplọn lọ jẹeji bọ yẹn nọ diọtẹnna ẹn to whenuena yẹn gọ̀.
Onú devo he hẹn mí lodo bo kọ̀n mí dopọ taidi whẹndo de wẹ wefọ egbesọegbesọ tọn hihia dopọ to afọnnu lẹ. Ṣigba awuwiwlena tito ehe ma bọawu. Ogàn voovo mẹ wẹ mẹdopodopo nọ fọ́n te. Mí dọhodo ehe ji bo basi nudide dọ mímẹpo na nọ fọ́n to ogàn dopolọ mẹ, bo na nọ dù núdùdù afọnnu tọn to ogán 6:30 mẹ, bo na nọ gbadopọnna wefọ egbesọ tọn dopọ. Ehe tindo kọdetọn dagbe na mí tlala. To whenuena ovi mítọn lẹ whẹ́n, yé basi nudide nado biọ sinsẹ̀nzọn Bẹtẹli tọn mẹ. Mí mọdọ hodọdopọ egbesọegbesọ tọn ehelẹ yidogọna gbigbọnọ-yinyin yetọn.
Lẹblanulọkẹyi He Bọdo Baptẹm Go lẹ Biọ Avọ́sinsan Dogọ
Yẹn yin bibaptizi to 1962, podọ to whenuena yẹn ko penukundo azọ́n ṣie titi go na owhe 21, yẹn sà azọ́nwatẹn lọ bo dín azọ́n he tin to yakẹ de nado sọgan dọnsẹpọ whẹndo ṣie dogọ na mí nido sọgan sẹ̀n Jehovah dopọ. Ehe hùnali dote na dona susu lẹ. Mí ze yanwle lọ dai dọ mímẹpo na biọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ. Mí jẹ yanwle lọ kọ̀n jẹ ji to bẹjẹeji owhe 1970 lẹ tọn to whenuena visunnu mẹho mítọn, Edward, lẹzun lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn de, yèdọ gbehosọnalitọ whepoponu tọn, tlolo to whenuena e fó wehọmẹ daho. Ojlẹ vude to enẹgodo, visunnu mítọn George bẹ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn jẹeji, bọ Ann sọ bọdego tlolo. Yemẹpo nọ dotuhomẹna mi tlala, na yé nọ dọ numimọ he yé tindo to lizọnyizọn kunnudegbe tọn mẹ lẹ na mi. Mí dọhodopọ to whẹndo lọ mẹ gando lehe mí sọgan hẹn gbẹzan mítọn bọawu do go na yẹn nido sọgan biọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ. Mí basi nudide nado sà owhé mítọn. Míwlẹ ko nọ̀ owhé enẹ gbè na owhe 18 bo penukundo whẹndo mítọn go to finẹ. Na nugbo tọn, mí yiwanna owhé mítọn tlala, ṣigba Jehovah dona nudide mítọn nado sà ẹ.
Edward yin oylọ-basina yì Bẹtẹli to 1972, bọ George bọdego to 1974. Dile etlẹ yindọ Ann po yẹn po jẹdò yetọn, mí ma nọ to nulẹnpọn do lehe e na ko yọ́n sọ eyin ovi mítọn lẹ ko tin to lẹdo mítọn mẹ, eyin yé ko wlealọ, podọ eyin yé ko tindo ovi lẹ ji gba. Kakatimọ, mí nọ jaya dọ ovi mítọn lẹ to Jehovah sẹ̀n to Bẹtẹli.a Mí kọngbedopọ hẹ Howhinwhẹn lẹ 23:15 dọmọ: “Ovi ṣie, eyin ayiha towe yọnnuin, ayiha ṣie na jaya, yèdọ ṣie.”
Mí Biọ Sinsẹ̀nzọn Gbehosọnalitọ Titengbe Tọn Mẹ
Po ovi mítọn awe lẹ po to Bẹtẹli, mí zindonukọn to sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn mẹ. Enẹgodo, mí mọ wekanhlanmẹ de to gbèdopo to 1975 he to oylọ-basina mí nado biọ azọ́n gbehosọnalitọ titengbe tọn mẹ to aigba he ma ko yin didenamẹ de ji to Clinton County, Illinois. Lehe ehe paṣa mí sọ! Ehe zẹẹmẹdo dọ mí dona tlọ́n New Jersey, he ma dẹn do ovi mítọn lẹ to New York, podọ fie mí tindo họntọn lẹ po hẹnnumẹ lẹ po te. Ṣigba mí pọ́n ẹn hlan taidi azọ́ndenamẹ de sọn Jehovah dè bo basi avọ́sinsan lọ, ehe sọ hẹn dona yọyọ lẹ wá.
To whenuena mí ko wazọ́n na osun susu to aigba he tin to olá enẹ ji godo, mí jẹ opli lẹ basi ji to toplitẹn de mẹ to Carlyle, Illinois. Ṣigba mí jlo na tindo nọtẹn tangan de nado nọ pli do. Mẹmẹsunnu lẹdo lọ tọn dopo po asi etọn po mọ aigba de po ohọ̀ pẹvi de po he mí sọgan haya. Mí klọ́ ohọ̀ lọ po adàdo he tin to gbonu etọn lẹ po, bo diọ ẹ zun nọtẹn opli tọn pẹvi de. Mí gbẹ́ flin ganji dọ osọ́ de nọ to dodinna nuwiwa mítọn lẹ. E nọ saba ze ota etọn gbọn fleṣenu nado mọ nuhe to yìyì to opli lọ ji lẹ!
To madẹnmẹ, agun Carlyle tọn yin didoai, podọ homẹ mítọn hùn dọ mí tindo mahẹ to ehe mẹ. Steve po Karil Thompson po gọalọna mí, yèdọ asu po asi po jọja gbehosọnalitọ de he wá gọna mí nado wàzọn to aigba-denamẹ he tin to olá lọ mẹ. Steve po Karil po nọ̀ finẹ na owhe susu bọ to nukọnmẹ, yé yì Wehọmẹ Biblu Pinplọn Watchtower Giliadi tọn bosọ sẹtẹn na azọ́ndenamẹ mẹdehlan tọn wutu yì Whèzẹtẹn Aflika tọn, fie yé wàzọn te taidi nugopọntọ tomẹyitọ.
To madẹnmẹ, nọtẹn opli tọn mítọn pẹvi lọ jẹ finfinyọ́n ji, bọ mí sọ tindo nuhudo plitẹnhọ he klo hugan tọn. Mẹmẹsunnu dopolọ po asi etọn po sọ gọalọ bo họ̀ aigba de he yọ́n na Plitẹnhọ Ahọluduta tọn. Lehe mí jaya sọ to whenuena mí yin oylọ-basina wá klandowiwe Plitẹnhọ Ahọluduta tọn yọyọ heyin gbigbá to Carlyle lọ tọn to owhe vude godo! Yẹn tindo lẹblanulọkẹyi nado dọ togunmẹho klandowiwe lọ tọn. Azọ́ndenamẹ mítọn to finẹ yin numimọ jiawu de na mí, yèdọ dona de sọn Jehovah dè.
Aigba-Denamẹ Yọyọ Devo Hundote Na Mí
To 1979, mí mọ azọ́ndenamẹ yọyọ devo yí hlan Harrison, New Jersey. Mí sẹ̀n to finẹ na nudi owhe 12. To ojlẹ enẹ mẹ, mí bẹ oplọn de jẹeji hẹ yọnnu Chine-nu de, bọ ehe dekọtọn do oplọn susu devo lẹ mẹ hẹ Chine-nu devo lẹ. To ojlẹ dopolọ mẹ, mí doayi e go dọ Chine-gbè plọntọ po whẹndo he nọ dó Chine-gbè lẹ po fọtọ́n susu wẹ nọ nọ̀ lẹdo mítọn mẹ. Na enẹwutu, mí yin tulina nado plọn Chine-gbè. Mahopọnna dọ ehe zẹẹmẹdo dọ mí dona nọ yí ojlẹ susu zan to azán dopodopo gbè nado nọ plọn ogbè lọ, ehe dekọtọn do plọnmẹ Biblu ayajẹnọ susu mẹ hẹ Chine-nu lẹdo mítọn tọn lẹ.
To ojlẹ enẹ lẹ mẹ, mí tindo numimọ ninọmẹ nukiko-donamẹ tọn susu, titengbe to whenuena mí to vivẹnudo nado do Chine-gbè. To gbèdopo, Ann ylọ ede dọ “ajaka” Biblu tọn kakati nido yin “mẹplọntọ” Biblu tọn. Hogbe awe lọ lẹ di yede taun. Yọnnu he dè e jẹ lọ konu yẹsẹ bo dọmọ: “Jaale, biọ whégbè. Yẹn ma ko dọho hẹ ajaka Biblu tọn de pọ́n gbede.” Mí gbẹsọ pò to vivẹnudo to ogbè lọ pinplọn mẹ.
Mí sọ yin azọ́ndena yì lẹdo devo mẹ to New Jersey fie mí zindonukọn nado to azọ́nwa to lẹdo Chine-nu lẹ tọn mẹ te. To nukọnmẹ, mí yin oylọ-basina nado sẹtẹn yì Boston, Massachusetts, fie kándo Chine-gbè tọn de ko to yinyin awuwlena te na nudi owhe atọ̀n. Lẹblanulọkẹyi de wẹ e yin na mí nado gọalọ to kándo enẹ mẹ na owhe ṣinawe agọe tọn lẹ bo tindo ayajẹ lọ nado mọdọ e ko lẹzun agun to 1er janvier 2003.
Dona He Wá sọn Gbẹzan Mẹde-Yido-Sanvọ́ Tọn mẹ Lẹ
To Malaki 3:10 mẹ, mí sọgan hia oylọ-basinamẹ Jehovah tọn hlan omẹ etọn lẹ nado hẹn nunina po avọ́sinsan yetọn lẹ po wá na ewọ nido kọ̀n dona etọn lẹ do yé ji he otẹn ma na tin finẹ sù nado hẹn ẹn. Mí jo agbasazọ́n he mẹ yẹn tindo pekọ susu te do. Mí sà owhé mítọn he mí yiwanna tlala. Mí sọ gbẹ́ onú devo lẹ dai ga. Ṣigba eyin mí yijlẹdo dona he mí mọyi lẹ go, nuhe mí yí do sanvọ́ lẹ ma sọtẹ́n.
Na nugbo tọn, lehe Jehovah kọ̀n dona lẹ do mí ji do sọ! Homẹ hùn mí dọ ovi mítọn lẹ kẹalọyi nugbo lọ, mí tindo ayajẹ to mahẹ whenu-gigọ́ tọn tintindo to lizọnyizọn ogbẹ̀-whlẹngán tọn lọ mẹ, podọ mí sọ mọ dọ Jehovah nọ penukundo nuhudo mítọn lẹ go. Mọwẹ, avọ́sinsan flinflin lẹ hẹn dona daho lẹ wá na mí!
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Yé gbẹ́ pò to sinsẹ̀n to Bẹtẹli po nugbonọ-yinyin po—Edward po asi etọn Connie po to Patterson, George po asi etọn Grace po to Brooklyn.
[Yẹdide to weda 25]
Louise po George Blanton po gọna Ann to 1991
[Yẹdide to weda 26]
Plitẹnhọ Ahọluduta tọn to Carlyle, heyin kinklandowiwe to 4 juin 1983
[Yẹdide to weda 27]
Hẹ Agun Chine-gbè Boston tọn, he yin didoai to agọe lọ
[Yẹdide to weda 28]
Hẹ Edward, Connie, George, po Grace po